رساله نجاة العباد
 | |
| اطلاعات کتاب | |
|---|---|
| عنوان | رساله نجاة العباد |
| نویسنده | امام‌خمینی |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | ۱جلد |
| اطلاعات نشر | |
| ناشر | مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی |
| محل نشر | تهران |
| تاریخ نشر | ۱۳۷۹ش |
رساله نجاة العباد، نخستین رساله عملیه امام‌خمینی، حاوی احکام عمومی مکلفان؛ فارسی.
امام‌خمینی پس از رحلت سیدحسین بروجردی با پذیرش انتشار نخستین رساله عملیه خویش با عنوان «نجاة العباد»، از سنت مراجع گذشته پیروی کرده است.
رساله نجاة العباد، ترجمه مسائلی از کتاب وسیلة النجاة، نوشته سیدابوالحسن اصفهانی، و برخی مسائل العروة الوثقی، تألیف سیدمحمدکاظم یزدی طباطبایی، با لحاظ فتاوای امام‌خمینی است. جلد نخست کتاب با عنوان «احکام» و جلد دوم عمدتاً با عنوان «کتاب» باببندی شده‌است.
کاستی‌ها، تکرار برخی مباحث، نارسایی عبارت‌ها و عرضه رساله توضیح المسائل به عنوان جانشین کاملتر، باعث شد نجاة العباد تنها یک بار منتشر شود.
رساله نجاة العباد در سال ۱۳۴۰ به‌وسیله چاپخانه دارالعلم قم منتشر شد. مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی نیز آن را در سال ۱۳۷۹ و در ۴۰۹ صفحه منتشر کرد. این کتاب در سال ۱۳۹۲ در «موسوعة الامام‌الخمینی» در جلد ۲۸ به‌چاپ رسیده است.
معرفی اجمالی
نگارش رساله عملیه‌نویسی به صورت مستقل، از گذشته وجود داشته و مراجع تقلید در ادوار بعدی آن را پی گرفته‌اند.[۱] امام‌خمینی نیز پس از رحلت سیدحسین بروجردی با پذیرش انتشار نخستین رساله عملیه خویش با عنوان «نجاة العباد»، از این سنت پیروی کرده است.[۲] البته ایشان حاضر به اعلان مرجعیت خود و انتشار رساله نبود و محمدمهدی ربانی املشی به همراه صد نفر از شاگردان امام‌خمینی نزد ایشان رفته و ابراز داشتند که مقلد ایشان بوده و درخواست رساله عملیه کردند و در نهایت برای ایشان وظیفه شرعیه درست کردند که اجازه چاپ رساله بدهد. این عده گروهی را تشکیل دادند و حواشی ایشان بر کتاب عروة الوثقی و وسیلة النجاة را گردآوری کردند؛ بخشی از این رساله نیز به وسیله ربانی املشی تنظیم شد و در نهایت رساله‌ای با عنوان نجاة العباد تدوین شد.[۳] این کتاب با هزینه شاگردان امام‌خمینی[۴] و با اشراف عبدالعظیم محصل نیشابوری در دو جلد منتشر شد.[۵] (ببینید: مرجعیت امام‌خمینی)
محتوا
رساله نجاة العباد، ترجمه مسائلی از کتاب وسیلة النجاة، نوشته سیدابوالحسن اصفهانی (۱۲۴۶ ـ ۱۳۲۴) و برخی مسائل العروة الوثقی، تألیف سیدمحمدکاظم یزدی طباطبایی، با لحاظ فتاوای امام‌خمینی است که یا در تعلیقه‌های ایشان بر آن دو کتاب آمده یا به صورت حضوری بیان شده است.[۶] جلد نخست کتاب با عنوان «احکام» و جلد دوم عمدتاً با عنوان «کتاب» باببندی شده است. عناوین نجاة العباد با اندک تفاوت، همان عنوان‌های وسیلة النجاة و شامل این مباحث است: تقلید، طهارت، نماز، روزه و اعتکاف، زکات، خمس، حج، معاملات حرام، خرید و فروش، شُفعه، صلح، اجاره، جُعاله، عاریه، ودیعه، مضاربه، شرکت، مزارعه، مساقات، دین و قرض، رهن، حجر، ضمان، حواله و کفالت، وکالت، هبه، وقف و صدقه، وصیت، نذر و قسم، کفارات، کشتار و شکار، اطعمه و اشربه، غصب، احیای موات، لقطه، نکاح، طلاق، خلع و مبارات.
کاستی‌ها و تکرار برخی مباحث، مطابق‌نبودن بعضی از مسائل موجود با فتاوای بعدی امام‌خمینی،[۷] نارسایی عبارت‌ها[۸] و عرضه رساله توضیح المسائل به عنوان جانشین کاملتر،[۹] باعث شده است نجاة العباد تنها همان یک بار منتشر شود. با این حال، خلاصهای از آن، همراه با اصلاحات با نام «زبدة الأحکام»، چندین مرتبه چاپ و منتشر شده است. (ببینید: زبدة الاحکام (فارسی))
انتشار
رساله نجاة العباد در سال ۱۳۴۰ در قم با همت چاپخانه دارالعلم منتشر شد. مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی نیز آن را در سال ۱۳۷۹ به مناسبت صدمین سال تولد امام‌خمینی و به دلیل فایده علمی،[۱۰] با تحقیق و ویرایش جدید، در یک جلد در قطع وزیری و ۴۰۹ صفحه منتشر ساخته است. این کتاب در سال ۱۳۹۲ش/ ۱۳۴۳ق در «موسوعة الامام‌الخمینی» در جلد ۲۸ به چاپ رسیده است.
پانویس
- ↑ جناتی، ادوار فقه، ۲۵۷.
- ↑ خلخالی، خاطرات آیت‌الله خلخالی، ۵۰ و ۵۸.
- ↑ ربانی املشی، آشنایی با زندگانی شخصیت‌های اسلامی معاصر، ۳۰؛ متین، مجله، ۲۹۷.
- ↑ جناتی، کیهان اندیشه، ۳۴.
- ↑ توسلی، گفتگو.
- ↑ مؤسسه تنظیم، مقدمه کتاب رساله نجاة العباد، ۵؛ خلخالی، خاطرات آیت‌الله خلخالی، ۵۸؛ متین، مجله، ۲۹۷.
- ↑ امام‌خمینی، رساله نجاة العباد، ۱۲.
- ↑ امام‌خمینی، رساله نجاة العباد، ۸۳
- ↑ مؤسسه تنظیم، مقدمه کتاب رساله نجاة العباد، ۵؛ متین، مجله، ۲۹۷.
- ↑ مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، مقدمه کتاب رساله نجاة العباد، ۵؛ متین، مجله، ۲۹۷.
منابع
- امام‌خمینی، سیدروح‌الله، رساله نجاة العباد، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، چاپ دوم، ۱۳۸۵ش.
- توسلی، محمدرضا، گفت‌وگوی حضوری با نویسنده.
- جناتی، محمدابراهیم، ادوار فقه و کیفیت بیان آن، تهران، کیهان، چاپ اول، ۱۳۷۴ش.
- جناتی، محمدابراهیم، فقه اجتهادی و اصلاح حوزه ها از دیدگاه امام، مجله کیهان اندیشه، شماره ۲۹ ، ۱۳۶۹ش.
- خلخالی، صادق، خاطرات آیت‌الله خلخالی، تهران، سایه، چاپ اول، ۱۳۷۹ش.
- ربانی املشی، محمدمهدی، آشنایی با زندگانی شخصیت‌های اسلامی معاصر، آیت‌الله ربانی املشی، ماهنامه پیام انقلاب، شماره ۸۷، ۱۳۶۱ش.
- مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، مقدمه کتاب رساله نجاة العباد، تالیف امام‌خمینی، تهران، مؤسسه تنظیم ...، چاپ دوم، ۱۳۸۵ش.
- متین، مجله، آشنایی با دفتر مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی در قم، شماره ۲، ۱۳۷۸ش.
پیوند به بیرون
- حسین ساعی‌فر، رساله نجاة العباد، دانشنامه امام‌خمینی، ج۵، ص۶۱۳–۶۱۴.