Image-reviewer، confirmed، templateeditor
۷۲۱
ویرایش
جز
←گسترش اسلام
جز (←مفهومشناسی) |
جز (←گسترش اسلام) |
||
| خط ۱۰: | خط ۱۰: | ||
==گسترش اسلام== | ==گسترش اسلام== | ||
از لحاظ تاریخی نقطه نخستین و مرکزیِ جهان اسلام سرزمین [[حجاز]] بوده است.<ref>زرقانی، سنجش و رتبه‌بندی قدرت ملی کشورها در جهان اسلام، ۹.</ref> [[پیامبر اسلام(ص)]] در دوران [[بعثت]] و پس از [[هجرت به مدینه]] با همراهی دو [[قبیله اوس]] و [[قبیله خزرج|خزرج]] و مهاجران [[مکه]]، زیربنا و هسته مرکزی امت اسلامی را شکل داد. در این دوران کارهای مهمی مانند برقراری پیوند میان قبیله‌های مسلمان و [[انصار]] و [[مهاجرین]]، نبردهای متعدد با قریش و طایفه‌های پیمان‌شکن و اعلام جهانی رسالت اسلام صورت گرفت.<ref>نصیری، تاریخ تحلیلی اسلام، ۱۲۶ـ۱۵۰.</ref> | از لحاظ تاریخی نقطه نخستین و مرکزیِ جهان اسلام سرزمین [[حجاز]] بوده است.<ref>زرقانی، سنجش و رتبه‌بندی قدرت ملی کشورها در جهان اسلام، ۹.</ref> [[پیامبر اسلام(ص)]] در دوران [[بعثت]] و پس از [[هجرت به مدینه]] با همراهی دو [[قبیله اوس]] و [[قبیله خزرج|خزرج]] و مهاجران [[مکه]]، زیربنا و هسته مرکزی امت اسلامی را شکل داد. در این دوران کارهای مهمی مانند برقراری پیوند میان قبیله‌های مسلمان و [[انصار]] و [[مهاجرین]]، نبردهای متعدد با قریش و طایفه‌های پیمان‌شکن و اعلام جهانی رسالت اسلام صورت گرفت.<ref>نصیری، تاریخ تحلیلی اسلام، ۱۲۶ـ۱۵۰.</ref>{{سخ}} | ||
تا زمان رحلت پیامبر اکرم(ص) تنها قلمرو مسلمانان شبه‌جزیره حجاز و عربستان بود؛ اما پس از ایشان، قلمرو اسلام گسترش زیادی پیدا کرد. از سال ۱۲ تا ۱۷ق مناطق کلده (عراق عرب)، انطاکیه، [[بیت‌المقدس]] و سراسر [[شام]] به تصرف مسلمانان درآمد. همچنین اسلام در دو مرحله وارد ایران شد: نخست در [[جنگ قادسیه]] در سال ۱۴ق<ref>مرکز تحقیقات، حکومت اسلامی در بستر تاریخ، ۱۸ـ۱۹.</ref> و سپس در سال ۱۹ (به روایتی اواخر سال ۲۰ق) در [[جنگ نهاوند]] که آخرین مقاومت منظم ایرانیان در برابر مسلمانان بود. ایرانیان با وجود آنکه نیروی فراوانی برای مقابله گرد آورده بودند، شکست هولناکی از سپاه اسلام خوردند. با فتح نهاوند و همدان به دست مسلمانان در سال ۲۱ق، شرایطِ مناسب برای در دست‌گرفتن تمام ایران فراهم شد. مسلمانان در سال‌های ۲۲ تا ۳۲ق افریقای شرقی، منطقه سیسیل و شمال افریقا را تصرف کردند. در زمان امویان نیز همه منطقه شمال افریقا، اسپانیا، قسمتی از فرانسه، آناتولی شرقی، خوارزم، ماوراءالنهر و قسمتی از هند به جغرافیای دولت اسلامی پیوست.<ref>مرکز تحقیقات، حکومت اسلامی در بستر تاریخ، ۱۹ـ۲۰.</ref> اسلام در سده هفتم میلادی برابر با سال‌های نخست هجری و پس از چیرگی مسلمانان بر امپراتوری ساسانی، به منطقه قفقاز و آسیای میانه<ref>هانتر و دیگران، اسلام در روسیه، ۳۳.</ref> و در پایان سده ۱۳م به جنوب شرقی آسیا راه یافت. رواج اسلام در این منطقه برخلاف مناطق دیگر که به دست عالمان و مبلغان دینی صورت می‌گرفت، حاصل تماس بازرگانان مسلمانی بود که از ایران و سرزمین‌های جنوب هند برای تجارت راهی این سرزمین‌ها می‌شدند.<ref>هوکر، اسلام در جنوب شرقی آسیا، ۷.</ref> | تا زمان رحلت پیامبر اکرم(ص) تنها قلمرو مسلمانان شبه‌جزیره حجاز و عربستان بود؛ اما پس از ایشان، قلمرو اسلام گسترش زیادی پیدا کرد. از سال ۱۲ تا ۱۷ق مناطق کلده (عراق عرب)، انطاکیه، [[بیت‌المقدس]] و سراسر [[شام]] به تصرف مسلمانان درآمد. همچنین اسلام در دو مرحله وارد ایران شد: نخست در [[جنگ قادسیه]] در سال ۱۴ق<ref>مرکز تحقیقات، حکومت اسلامی در بستر تاریخ، ۱۸ـ۱۹.</ref> و سپس در سال ۱۹ (به روایتی اواخر سال ۲۰ق) در [[جنگ نهاوند]] که آخرین مقاومت منظم ایرانیان در برابر مسلمانان بود. ایرانیان با وجود آنکه نیروی فراوانی برای مقابله گرد آورده بودند، شکست هولناکی از سپاه اسلام خوردند. با فتح نهاوند و همدان به دست مسلمانان در سال ۲۱ق، شرایطِ مناسب برای در دست‌گرفتن تمام ایران فراهم شد. مسلمانان در سال‌های ۲۲ تا ۳۲ق افریقای شرقی، منطقه سیسیل و شمال افریقا را تصرف کردند. در زمان امویان نیز همه منطقه شمال افریقا، اسپانیا، قسمتی از فرانسه، آناتولی شرقی، خوارزم، ماوراءالنهر و قسمتی از هند به جغرافیای دولت اسلامی پیوست.<ref>مرکز تحقیقات، حکومت اسلامی در بستر تاریخ، ۱۹ـ۲۰.</ref> اسلام در سده هفتم میلادی برابر با سال‌های نخست هجری و پس از چیرگی مسلمانان بر امپراتوری ساسانی، به منطقه قفقاز و آسیای میانه<ref>هانتر و دیگران، اسلام در روسیه، ۳۳.</ref> و در پایان سده ۱۳م به جنوب شرقی آسیا راه یافت. رواج اسلام در این منطقه برخلاف مناطق دیگر که به دست عالمان و مبلغان دینی صورت می‌گرفت، حاصل تماس بازرگانان مسلمانی بود که از ایران و سرزمین‌های جنوب هند برای تجارت راهی این سرزمین‌ها می‌شدند.<ref>هوکر، اسلام در جنوب شرقی آسیا، ۷.</ref>{{سخ}} | ||
ایران در میان کشورهای اسلامی به دلیل خدمات فراوانی که به [[تمدن اسلامی]] کرده، جایگاه ویژه‌ای دارد. خدمات ایرانیان به اسلام در حوزه‌های گوناگون نظامی، علمی، صنعتی، فرهنگی و نشر و تبلیغ و دعوت ملت‌های دیگر به اسلام بوده است.<ref>مطهری، مجموعه آثار، ۱۴/۳۳۰.</ref> از لحاظ علمی‌فرهنگی بیشتر دانشمندان مسلمان ایرانی بودند.<ref>الویری، رابطه اسلام و ایران، ۱۳.</ref> در حوزه گسترش اسلام مناطق آسیای جنوب شرقی، افریقای شرقی، هند و چین به دست ایرانیان اسلام آوردند.<ref>مطهری، مجموعه آثار، ۱۴/۳۴۳ و ۳۴۹ـ۳۵۰.</ref> در حوزه نظامی قیام نهضت‌های ایرانیان علیه امویان و لشکرکشی به مناطق آسیای صغیر و حضور فرماندهان ایرانی در جنگ‌های صلیبی<ref>مطهری، مجموعه آثار، ۱۴/۳۸۰ـ۳۸۱.</ref> و اقدامات دیگر نظیر پزشکی و معماری<ref>مطهری، مجموعه آثار، ۱۴/۳۳۱.</ref>، ازجمله خدمات ایرانیان به اسلام بوده است. | ایران در میان کشورهای اسلامی به دلیل خدمات فراوانی که به [[تمدن اسلامی]] کرده، جایگاه ویژه‌ای دارد. خدمات ایرانیان به اسلام در حوزه‌های گوناگون نظامی، علمی، صنعتی، فرهنگی و نشر و تبلیغ و دعوت ملت‌های دیگر به اسلام بوده است.<ref>مطهری، مجموعه آثار، ۱۴/۳۳۰.</ref> از لحاظ علمی‌فرهنگی بیشتر دانشمندان مسلمان ایرانی بودند.<ref>الویری، رابطه اسلام و ایران، ۱۳.</ref> در حوزه گسترش اسلام مناطق آسیای جنوب شرقی، افریقای شرقی، هند و چین به دست ایرانیان اسلام آوردند.<ref>مطهری، مجموعه آثار، ۱۴/۳۴۳ و ۳۴۹ـ۳۵۰.</ref> در حوزه نظامی قیام نهضت‌های ایرانیان علیه امویان و لشکرکشی به مناطق آسیای صغیر و حضور فرماندهان ایرانی در جنگ‌های صلیبی<ref>مطهری، مجموعه آثار، ۱۴/۳۸۰ـ۳۸۱.</ref> و اقدامات دیگر نظیر پزشکی و معماری<ref>مطهری، مجموعه آثار، ۱۴/۳۳۱.</ref>، ازجمله خدمات ایرانیان به اسلام بوده است. | ||
==شکل‌گیری حکومت‌های اسلامی== | ==شکل‌گیری حکومت‌های اسلامی== | ||
در طول تاریخ شکل‌گیری و گسترش اسلام، حکومت‌های فراوانی نظیر [[امویان]]، [[عباسیان]]، [[سلجوقیان]] و [[امپراتوری عثمانی]] و [[صفویه]] بر مناطق اسلامی حکومت کرده‌اند<ref>معاونت اندیشه اسلامی، ۱۸ـ۲۰۴.</ref>. در عصر امویان، اگرچه فتوحات مسلمانان زیاد بود، اما جهان اسلام از فضیلت و [[تقوا]] فاصله گرفت؛ زیرا امویان حکومت را موروثی و سلطنتی کردند و بسیاری از آداب و رسوم جاهلی را دوباره رواج دادند. در زمان عباسیان نیز ناسازگاری‌های عقیدتی، مسلکی و مکتبی و جنگ‌های فرقه‌ای، قبیله‌ای و قومی اتحاد اسلامی جهان اسلام را خدشه‌دار کرد<ref>گلی زواره، جغرافیای جهان اسلام، ۱۱۲.</ref>. دولت سلجوقی نیز اگرچه برای وحدت جهان اسلام کوشش‌هایی کرد، اما بنیاد این امپراتوری بر اساس استبداد، ستم طبقاتی، کشتار و بهره‌کشی آنان از مردم، جلوگیری از علم، نوآوری و ابتکار پایه‌ریزی شده بود<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۹۹.</ref>. | در طول تاریخ شکل‌گیری و گسترش اسلام، حکومت‌های فراوانی نظیر [[امویان]]، [[عباسیان]]، [[سلجوقیان]] و [[امپراتوری عثمانی]] و [[صفویه]] بر مناطق اسلامی حکومت کرده‌اند<ref>معاونت اندیشه اسلامی، ۱۸ـ۲۰۴.</ref>. در عصر امویان، اگرچه فتوحات مسلمانان زیاد بود، اما جهان اسلام از فضیلت و [[تقوا]] فاصله گرفت؛ زیرا امویان حکومت را موروثی و سلطنتی کردند و بسیاری از آداب و رسوم جاهلی را دوباره رواج دادند. در زمان عباسیان نیز ناسازگاری‌های عقیدتی، مسلکی و مکتبی و جنگ‌های فرقه‌ای، قبیله‌ای و قومی اتحاد اسلامی جهان اسلام را خدشه‌دار کرد<ref>گلی زواره، جغرافیای جهان اسلام، ۱۱۲.</ref>. دولت سلجوقی نیز اگرچه برای وحدت جهان اسلام کوشش‌هایی کرد، اما بنیاد این امپراتوری بر اساس استبداد، ستم طبقاتی، کشتار و بهره‌کشی آنان از مردم، جلوگیری از علم، نوآوری و ابتکار پایه‌ریزی شده بود<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۹۹.</ref>. | ||