سخنرانی‌های امام‌خمینی: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی امام خمینی
بدون خلاصۀ ویرایش
(ابرابزار)
خط ۱: خط ۱:
'''سخنرانی‌ها'''، گفتارهای امام‌خمینی در دیدارهای خصوصی و عمومی با شخصیت‌ها و گروه‌های مختلف مردم.
'''سخنرانی‌ها'''، گفتارهای امام‌خمینی در دیدارهای خصوصی و عمومی با شخصیت‌ها و گروه‌های مختلف مردم.
==اهمیت==
[[امام‌خمینی]] در کنار کار‌های پژوهشی، تدریس و تألیف، به سخنرانی برای مردم نیز می‏پرداخت. اهمیت و جایگاه سخنرانی‌های ایشان از آن‌روست که با بررسی و تحلیل آنها، می‏توان با جنبه‌‏های گوناگون حیات علمی، سیاسی و دیدگاه‌های ایشان آشنا شد و نیز چگونگی ارتباط میان امام‌خمینی و امت را در نظام سیاسی اسلام نظاره کرد. این است که برخی معتقدند سخنرانی‌های ایشان را می‏توان «منشور انقلاب اسلامی» و تاریخچه مستند آن دانست <ref>خمینی، مقدمه کتاب کوثر ، ۱/پنجاه‌وچهار.</ref>.
==تاریخچه و تعداد==
قدیمی‏ترین سخنرانی که از امام‌خمینی گزارش شده، سخنرانی در مجلس ختم [[سیدمحمد طباطبایی]]؛ از رجال سیاسی ـ مذهبی [[نهضت مشروطیت]] در سال ۱۲۹۹ <ref>قادری، خمینی روح‌الله ، ۱/۲۶۰.</ref> و آخرین سخنرانی در ۱/۱/۱۳۶۸ به صورت پیام [[رادیو]] ـ [[تلویزیونی]] به ملت ایران به مناسبت فرارسیدن سال نو می‌باشد <ref>مؤسسه تنظیم، بانگ آزادی، سخنرانی ش ۹۱۵.</ref>.
از سخنرانی‌های امام‌خمینی پیش از آغاز مبارزه سیاسی اطلاع چندانی در دست نیست؛ ولی با آغاز مبارزه اسلامی و فعالیت آشکار سیاسی ـ اجتماعی ایشان، از سال ۱۳۴۱ برای ثبت، ضبط و نگهداری سخنرانی‌های ایشان اهتمام بیشتری صورت گرفته است. تعداد سخنرانی‌های باقی‌مانده از امام‌خمینی که از سال ۱۳۴۰ تا ۱۳۶۸ ایراد شده، دست‌کم ۹۴۱ سخنرانی است و اکنون نوار صوتی یا تصویری ۹۱۵ مورد آن موجود است <ref>مؤسسه تنظیم، بانگ آزادی، سخنرانی ش ۹۱۵.</ref>. از مجموع سخنرانی‌ها، ۴۸۵ سخنرانی در [[قم]]، ۳۸۰ سخنرانی در [[تهران]]، ۱۲ سخنرانی در [[عراق]] و ۶۴ سخنرانی در کشور [[فرانسه]] ایراد شده است. بیشترین تعداد سخنرانی امام‌خمینی در قم و پس از آن، [[تهران]] در [[حسینیه جماران]] بوده است <ref>مؤسسه تنظیم، بانگ آزادی، جم.</ref>.
==ویژگی‌ها==
ویژگی‌های عمومی و غالبی سخنرانی‌های امام‌خمینی عبارت‌اند از:


۱. آغاز سخنرانی با [[یاد خدا]] و به‌پایان‌بردن آن همراه با [[دعا]] و آرزوی خیر و سعادت برای حاضران و دیگران؛
== اهمیت ==
[[امام‌خمینی]] در کنار کارهای پژوهشی، تدریس و تألیف، به سخنرانی برای مردم نیز می‌پرداخت. اهمیت و جایگاه سخنرانی‌های ایشان از آن‌روست که با بررسی و تحلیل آنها، می‌توان با جنبه‌های گوناگون حیات علمی، سیاسی و دیدگاه‌های ایشان آشنا شد و نیز چگونگی ارتباط میان امام‌خمینی و امت را در نظام سیاسی اسلام نظاره کرد. این است که برخی معتقدند سخنرانی‌های ایشان را می‌توان «منشور انقلاب اسلامی» و تاریخچه مستند آن دانست.<ref>خمینی، مقدمه کتاب کوثر، ۱/پنجاه‌وچهار.</ref>


۲. بیان ساده، روان و سلیس و پرهیز از واژه‏‌ها و اصطلاحات غریب یا غیر فارسی مگر [[آیات]] و [[روایات]] یا واژه‌های عربی؛
== تاریخچه و تعداد ==
قدیمی‌ترین سخنرانی که از امام‌خمینی گزارش شده، سخنرانی در مجلس ختم [[سیدمحمد طباطبایی]]؛ از رجال سیاسی ـ مذهبی [[نهضت مشروطیت]] در سال ۱۲۹۹<ref>قادری، خمینی روح‌الله، ۱/۲۶۰.</ref> و آخرین سخنرانی در ۱/۱/۱۳۶۸ به صورت پیام [[رادیو]] ـ [[تلویزیونی]] به ملت ایران به مناسبت فرارسیدن سال نو می‌باشد.<ref>مؤسسه تنظیم، بانگ آزادی، سخنرانی ش ۹۱۵.</ref>
از سخنرانی‌های امام‌خمینی پیش از آغاز مبارزه سیاسی اطلاع چندانی در دست نیست؛ ولی با آغاز مبارزه اسلامی و فعالیت آشکار سیاسی ـ اجتماعی ایشان، از سال ۱۳۴۱ برای ثبت، ضبط و نگهداری سخنرانی‌های ایشان اهتمام بیشتری صورت گرفته‌است. تعداد سخنرانی‌های باقی‌مانده از امام‌خمینی که از سال ۱۳۴۰ تا ۱۳۶۸ ایراد شده، دست‌کم ۹۴۱ سخنرانی است و اکنون نوار صوتی یا تصویری ۹۱۵ مورد آن موجود است.<ref>مؤسسه تنظیم، بانگ آزادی، سخنرانی ش ۹۱۵.</ref> از مجموع سخنرانی‌ها، ۴۸۵ سخنرانی در [[قم]]، ۳۸۰ سخنرانی در [[تهران]]، ۱۲ سخنرانی در [[عراق]] و ۶۴ سخنرانی در کشور [[فرانسه]] ایراد شده‌است. بیشترین تعداد سخنرانی امام‌خمینی در قم و پس از آن، [[تهران]] در [[حسینیه جماران]] بوده‌است.<ref>مؤسسه تنظیم، بانگ آزادی، جم.</ref>


۳. لحن انقلابی در پیش یا اوایل پیروزی انقلاب و بیان ملایم و همراه با آرامش به‌ویژه در سخنرانی‌های پس از انقلاب؛
== ویژگی‌ها ==
ویژگی‌های عمومی و غالبی سخنرانی‌های امام‌خمینی عبارت‌اند از:


۴. پرهیز از زشت‏گویی؛
# آغاز سخنرانی با [[یاد خدا]] و به‌پایان‌بردن آن همراه با [[دعا]] و آرزوی خیر و سعادت برای حاضران و دیگران.
# بیان ساده، روان و سلیس و پرهیز از واژه‌ها و اصطلاحات غریب یا غیر فارسی مگر [[آیات]] و [[روایات]] یا واژه‌های عربی.
# لحن انقلابی در پیش یا اوایل پیروزی انقلاب و بیان ملایم و همراه با آرامش به‌ویژه در سخنرانی‌های پس از انقلاب.
# پرهیز از زشت‌گویی.
# استفاده از مضامین آیات و روایات.
# بهره‌گیری از حکایات، ضرب‌المثل‌ها و حوادث تاریخی ازجمله حوادث [[تاریخ اسلام]].
# توجه به مناسبت‌ها و حوادث روز و بیان نکاتی دربارهٔ آنها.
# رعایت حال حاضران و مخاطبان از نظر سطح معلومات، سن، جنسیت و….
# پرهیز از طولانی‌شدن زمان سخنرانی.
# توجه به فرارسیدن وقت [[نماز]].
# پرهیز از بیان نام افراد، به‌ویژه افراد منفی و یادآوری کنایی از آنها.
۱۲. پاسخ به ابراز احساسات حاضران در آغاز و پایان سخنرانی، به‌گونه‌ای که این حالت گاه بر سلامتی ایشان نیز تأثیر می‌گذاشت.<ref>نوربالا، ارجعی الی ربّک، ۳۰۳.</ref>


۵. استفاده از مضامین آیات و روایات؛
۱۳. رعایت نظافت ظاهری، ساده‌پوشی و سادگی محل سخنرانی.


۶. بهره‌گیری از حکایات، ضرب‌المثل‌ها و حوادث تاریخی ازجمله حوادث [[تاریخ اسلام]]؛
دربارهٔ روش تهیه و تنظیم سخنرانی‌ها و تعیین مباحثی که در هر سخنرانی باید بیان شود، می‌توان گفت ایشان مطالب و مفاهیم علمی و دینی را در ذهن و اندیشه خویش داشت و از راه‌های گوناگون در جریان اطلاعات و اخبار جاری کشور و جهان قرار می‌گرفت<ref>مؤسسه تنظیم، محضر نور، ۱/د.</ref> و متناسب با مخاطبان و نیاز آنها و مخاطبان عام داخلی و خارجی به سخنرانی می‌پرداخت؛ بدون اینکه کسی محتوای سخنرانی ایشان را تهیه کند؛ بنابراین هر سخنرانی ایشان برآیند آگاهی از اخبار رسیده، تحلیل شرایط حاکم بر [[کشور]] و جهان، ویژگی حاضران و مسئولیت آنان، نکاتی که لازم بود مردم از آنها آگاه شوند یا خطرها و مشکلات موجود بر سر راه انقلاب بوده‌است. ایشان هنگام سخنرانی از کاغذ یادداشت و مانند آن استفاده نمی‌کرد؛ هرچند از پیش دربارهٔ نکاتی که لازم بود در سخنرانی مطرح شود یادداشت‌هایی تهیه می‌کرد که تعدادی از آنها در آرشیو مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی نگهداری می‌شود.<ref>انصاری، مقدمه کتاب صحیفه امام، ۱/سی‌وهفت.</ref>


۷. توجه به مناسبت‌ها و حوادث روز و بیان نکاتی درباره آنها؛
== موضوعات ==
مجموعه بیانات امام‌خمینی گستره‌ای وسیع و متنوع از موضوعات و مباحث گوناگون را دربر می‌گیرد. این موضوعات را می‌توان در ذیل این محورها تنظیم کرد:


۸. رعایت حال حاضران و مخاطبان از نظر سطح معلومات، سن، جنسیت و..
۱. [[اسلام]] و [[دین]]: نقش دین به عنوان یک عامل انگیزش،<ref>مزینانی، بررسی عوامل ایجاد انگیزه در بیانات حضرت امام‌خمینی، ۱۱۲.</ref> جنبه‌های عبادی و سیاسی اسلام، [[رابطه دین و سیاست]].<ref>امام‌خمینی، کوثر، ۱/۲۴، ۱۰۴ و ۲/۵۳.</ref>


۹. پرهیز از طولانی‌شدن زمان سخنرانی؛
۲. سیاست و اجتماع: [[مبارزه با استکبار]]، [[حفظ وحدت]]، [[استقلال‌طلبی]]، [[انتخابات]]، [[انقلاب اسلامی]] و [[نظام جمهوری اسلامی]]، [[جنگ]] و [[دفاع]]، [[عدالت اجتماعی]]، [[قانون اساسی]]، قیام برای [[خدا]]، مردم و نقش آنها در [[حکومت دینی]].<ref>امام‌خمینی، کوثر، ۱/۶۷، ۸۳، ۱۰۱، ۱۶۴ و ۲/۲۶، ۹۹.</ref>


۱۰. توجه به فرارسیدن وقت [[نماز]]؛
۳. اخلاق، [[تعلیم و تربیت]] و عرفان و معنویت: نیاز انسان به تعلیم و تربیت، رابطه تعلیم و تزکیه، نقش عرفان در تربیت، روش تربیت و….<ref>مجتهدزاده، بررسی تعلیم و تربیت از دیدگاه حضرت امام‌خمینی، ۱۷۴.</ref>


۱۱. پرهیز از بیان نام افراد، به‌ویژه افراد منفی و یادآوری کنایی از آنها؛
# اقتصاد: اقتصاد مستقل و اقتصاد وابسته.
# فرهنگ، هنر و تبلیغات: فرهنگ سالم و فاسد و [[فرهنگ اسلام]].<ref>← مؤسسه تنظیم، بانگ آزادی، جم؛ امام‌خمینی، کوثر، جم.</ref>
با مروری بر فهرست موضوعی سخنرانی‌های امام‌خمینی به دست‌می‌آید که موضوعاتی چون: خدا، [[پیامبر(ص)]]، [[امام‌علی(ع)]]، [[انبیا(ع)]]، [[قرآن]]، اسلام، انسان، [[آزادی]]، مبارزه با [[آمریکا]] و [[اسرائیل]]، [[ابرقدرت‌ها]]، [[استعمار]]، [[استکبار]]، [[استقامت]]، [[مستضعفان]]، [[استقلال]]، [[اصلاح]]، [[انتخابات]]، [[انقلاب اسلامی]]، [[ایران]]، [[پیروزی]]، [[تبلیغات]]، [[تفرقه]]، [[وحدت]]، [[جمهوری اسلامی]]، [[حکومت اسلامی]]، [[دانشگاه]]، [[رژیم پهلوی]]، [[روحانیت]]، [[زنان]]، [[شهادت]]، [[عدالت]]، [[علم]] و علما، [[قانون اساسی]]، قیام و مردم، تکرار و بسامدی بیشتری داشته‌است<ref>مؤسسه تنظیم، بانگ آزادی، سخنرانی ش ۲۸۶–۳۲۹.</ref>


۱۲. پاسخ به ابراز احساسات حاضران در آغاز و پایان سخنرانی، به‌گونه‏ای که این حالت گاه بر سلامتی ایشان نیز تأثیر می‏گذاشت <ref>نوربالا، ارجعی الی ربّک ، ۳۰۳.</ref>؛
== مخاطبان ==
حاضران در جلسات سخنرانی امام‌خمینی طیف‌ها، قشرها و طبقات گوناگونی بوده‌اند. از نظر جنسیت معمولاً مردان و زنان در سخنرانی‌ها حاضر می‌شدند و در مواردی نیز سخنرانی به مردان یا زنان اختصاص داشت.<ref>مؤسسه تنظیم، بانگ آزادی، سخنرانی ش ۲۶۱، ۳۱۵ و ۶۲۳.</ref> از نظر سن مخاطبان نیز در هر سخنرانی معمولاً افراد با سنین گوناگون از کودک، نوجوان، جوان و بزرگسال حاضر می‌شدند؛ ولی گاهی به‌طور خاص دیدار با [[جوانان]]<ref>مؤسسه تنظیم، بانگ آزادی، سخنرانی ش ۳۲، ۱۳۶ و ۶۵۷.</ref> یا کودکان<ref>مؤسسه تنظیم، بانگ آزادی، سخنرانی ش ۱۱۳.</ref> بوده‌است. از نظر ملیت، بیشتر حاضران، ایرانی و از شهرها و روستاهای گوناگون بوده‌اند؛ ولی در مواردی افراد غیر ایرانی یا شخصیت‌های سیاسی کشورهای دیگر نیز در شمار حاضران بوده‌اند<ref>مؤسسه تنظیم، بانگ آزادی، سخنرانی ش ۳۲، ۱۸۰ و ۷۶۴.</ref> و حاضران از نظر شغل، صنف، گروه و طبقه اجتماعی، دامنه گسترده‌ای را دربرگرفته و شامل عموم صنوف می‌شدند {{ببینید|دیدارها}}.


۱۳. رعایت نظافت ظاهری، ساده‌‏پوشی و سادگی محل سخنرانی.
از نظر بیشترین تعداد دیدار و سخنرانی، بیشترین سخنرانی امام‌خمینی برای مردم عادی، کشاورزان، کارگران، روستاییان و شهروندان محروم و متوسط بوده و در صدر عناوین دیدارکنندگان از لحاظ تراکم جمعیت، [[خانوادهای شهدا]]، مفقودان، اسرا و [[جانبازان]]، [[روحانیان]] و فرهنگیان قرار داشته‌اند.<ref>مؤسسه تنظیم، محضر نور، ۱/د.</ref>


درباره روش تهیه و تنظیم سخنرانی‌ها و تعیین مباحثی که در هر سخنرانی باید بیان شود، می‌توان گفت ایشان مطالب و مفاهیم علمی و دینی را در ذهن و ‌اندیشه خویش داشت و از راه‌های گوناگون در جریان اطلاعات و اخبار جاری کشور و جهان قرار می‌گرفت <ref>مؤسسه تنظیم، محضر نور، ۱/د.</ref> و متناسب با مخاطبان و نیاز آنها و مخاطبان عام داخلی و خارجی به سخنرانی می‌پرداخت؛ بدون اینکه کسی محتوای سخنرانی ایشان را تهیه کند. بنابراین هر سخنرانی ایشان برآیند آگاهی از اخبار رسیده، تحلیل شرایط حاکم بر [[کشور]] و جهان، ویژگی حاضران و مسئولیت آنان، نکاتی که لازم بود مردم از آنها آگاه شوند یا خطرها و مشکلات موجود بر سر راه انقلاب بوده است. ایشان هنگام سخنرانی از کاغذ یادداشت و مانند آن استفاده نمی‏کرد؛ هرچند از پیش درباره نکاتی که لازم بود در سخنرانی مطرح شود یادداشت‌هایی تهیه می‏کرد که تعدادی از آنها در آرشیو مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی نگهداری می‏شود <ref>انصاری، مقدمه کتاب صحیفه امام،  ۱/سی‌وهفت.</ref>.
== محل سخنرانی ==
==موضوعات==
سخنرانی‌های امام‌خمینی در سه کشور [[ایران]]، [[عراق]] و [[فرانسه]] انجام شده‌است. در ایران، سخنرانی‌های پیش از [[پیروزی انقلاب]] ایشان در [[قم]] بوده‌است. این سخنرانی‌ها در مکان‌هایی چون [[مسجد اعظم قم]]،<ref>امام‌خمینی، کوثر، ۱/۱، ۱۶ و ۴۹.</ref> [[خانه امام‌خمینی]]،<ref>امام‌خمینی، کوثر، ۱/۷، ۱۲ و ۴۴.</ref> خانه برخی [[مراجع]]<ref>امام‌خمینی، کوثر، ۱/۳۹.</ref> و [[مدرسه فیضیه]]<ref>امام‌خمینی، کوثر، ۱/۸۳.</ref> ایراد شده‌است. در آستانه پیروزی انقلاب نیز پس از ورود امام‌خمینی به ایران، نخستین سخنرانی در فرودگاه مهرآباد تهران و [[قبرستان بهشت زهرا(س)]]،<ref>مؤسسه تنظیم، بانگ آزادی، سخنرانی ش ۶۴.</ref> سپس در [[مدرسه علوی تهران]]؛ اقامتگاه موقت ایشان انجام گرفته و با بازگشت به [[قم]]، حدود ۳۶۰ سخنرانی در [[مدرسه فیضیه]] و محل سکونت و [[دفتر امام‌خمینی]] صورت گرفته‌است.<ref>مؤسسه تنظیم، بانگ آزادی، جم.</ref> پس از انتقال دوباره امام‌خمینی به تهران، چند سخنرانی در بیمارستان قلب، منطقه دربند و سپس از [[اردیبهشت]] ۱۳۵۹ تا [[فروردین]] ۱۳۶۸ حدود ۳۳۳ سخنرانی در اقامتگاه یا [[حسینیه جماران]] داشته‌است.<ref>مؤسسه تنظیم، بانگ آزادی، جم.</ref>
مجموعه بیانات امام‌­خمینی گستره‌‏ای وسیع و متنوع از موضوعات و مباحث گوناگون را دربر می‏گیرد. این موضوعات را می‏توان در ذیل این محورها تنظیم کرد:


۱. [[اسلام]] و [[دین]]: نقش دین به عنوان یک عامل انگیزش <ref>مزینانی، بررسی عوامل ایجاد انگیزه در بیانات حضرت امام‌خمینی ، ۱۱۲.</ref>، جنبه‌‏های عبادی و سیاسی اسلام، [[رابطه دین و سیاست]] <ref>امام‌خمینی، کوثر، ۱/۲۴، ۱۰۴ و ۲/۵۳.</ref>؛
سخنرانی‌های امام‌خمینی پس از [[تبعید امام‌خمینی|تبعید]] به [[عراق]] و شهر [[نجف]] در مسجد شیخ انصاری<ref>مؤسسه تنظیم، بانگ آزادی، سخنرانی ش ۵–۱۳.</ref> و پس از سفر به [[فرانسه]] از ۱۷/۷/۱۳۵۷ تا ۱۲/۱۱/۱۳۵۷ در اقامتگاه ایشان در محله [[نوفل‌لوشاتو پاریس]] بوده‌است.<ref>مؤسسه تنظیم، بانگ آزادی، سخنرانی ش ۱۴–۶۳.</ref>


۲. سیاست و اجتماع: [[مبارزه با استکبار]]، [[حفظ وحدت]]، [[استقلال‌طلبی]]، [[انتخابات]]، [[انقلاب اسلامی]] و [[نظام جمهوری اسلامی]]، [[جنگ]] و [[دفاع]]، [[عدالت اجتماعی]]، [[قانون اساسی]]، قیام برای [[خدا]]، مردم و نقش آنها در [[حکومت دینی]] <ref>امام‌خمینی، کوثر، ۱/۶۷، ۸۳، ۱۰۱، ۱۶۴ و ۲/۲۶، ۹۹.</ref>؛
== اهمیت و نقش ==
سخنرانی‌های امام‌خمینی تأثیرات و پیامدهای فراوانی داشته که آگاهی‌بخشی به مخاطبان، تحکیم پیوند مردم و [[رهبری]] و تداوم [[انقلاب اسلامی]]، از بین‌بردن یأس و ناامیدی در مردم و مسئولان و تقویت روحیه امید و استقامت در آنان، ترسیم مسیر آینده نهضت اسلامی و خطرهای پیش رو، اعلام دیدگاه‌ها و مواضع نظام اسلامی برای مردم ایران و مردم دیگر کشورهای جهان، ارتباط مستقیم با گروه‌ها و قشرهای گوناگون اجتماع و آگاهی از واقعیت‌های جامعه، ازآن‌جمله است.<ref>مؤسسه تنظیم، محضر نور، ۱/ج ـ د).</ref>
سخنرانی‌های امام‌خمینی به‌ویژه آنهایی که در مقاطع حساس و سرنوشت‌ساز ایراد می‌شد، در رسانه‌های گروهی دیگر کشورهای جهان نیز بازتاب‌های گسترده‌ای داشت. به سبب اهمیت این سخنان بود که پیش از انقلاب، عوامل سازمان اطلاعات و امنیت کشور ([[ساواک]]) پیگیر سخنرانی‌های ایشان بودند و گزارش‌هایی از آنها را به مرکز ارائه می‌کردند.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱/۲۲۷؛ مؤسسه تنظیم، امام در آینه اسناد، ۷/۱۱.</ref>


۳. اخلاق، [[تعلیم و تربیت]] و عرفان و معنویت: نیاز انسان به تعلیم و تربیت، رابطه تعلیم و تزکیه، نقش عرفان در تربیت، روش تربیت و... <ref>مجتهدزاده، بررسی تعلیم و تربیت از دیدگاه حضرت امام‌خمینی ، ۱۷۴.</ref>؛
== مدت ==
مدت سخنرانی در زمان‌ها و مکان‌های گوناگون مختلف بوده‌است. کمترین مدت سخنرانی، یک دقیقه<ref>مؤسسه تنظیم، بانگ آزادی، سخنرانی ش ۹۶ و ۴۵۵.</ref> و بیشترین آن ۸۳ دقیقه بوده‌است،<ref>مؤسسه تنظیم، بانگ آزادی، سخنرانی ش ۳.</ref> اما می‌توان گفت در بیشتر موارد، زمان سخنرانی حدود ۳۰ دقیقه بوده‌است.


۴. اقتصاد: اقتصاد مستقل و اقتصاد وابسته؛
== سخنرانی‌های مشهور ==
برخی سخنرانی‌های امام‌خمینی از لحاظ موقعیت زمانی و مکانی و محتوای سخنان ایرادشده، دارای اهمیت بیشتر، بازتاب و تأثیرات فراوان‌تری بوده‌است. ازجمله این موارد که می‌توان آنها را سخنرانی‌های حساس و سرنوشت‌ساز نامید، عبارت‌اند از: سخنرانی‌های امام‌خمینی در [[مدرسه فیضیه قم]] در خرداد ۱۳۴۲،<ref>امام‌خمینی، کوثر، ۱/۸۳–۹۶.</ref> سخنرانی در مخالفت با [[قانون کاپیتولاسیون]] در [[آبان]] ۱۳۴۳ در [[خانه امام‌خمینی|خانه]] خود<ref>امام‌خمینی، کوثر، ۱/۱۶۲–۱۷۸.</ref> {{ببینید|کاپیتولاسیون}}، سخنرانی ۲۹ بهمن ۱۳۵۶ در نجف به مناسبت چهلم شهدای ۱۹ دی،<ref>امام‌خمینی، کوثر، ۱/۳۴۱.</ref> سخنرانی در پاریس به مناسبت فرار محمدرضا پهلوی،<ref>مؤسسه تنظیم، بانگ آزادی، سخنرانی ش ۶۱.</ref> سخنرانی در بهشت زهرا (س) در آغاز ورود به ایران،<ref>مؤسسه تنظیم، بانگ آزادی، سخنرانی ش ۶۵.</ref> سخنرانی‌های ۸ [[تیر]] و ۹ [[شهریور]] ۱۳۶۰ به مناسبت شهادت [[محمدعلی رجایی]] و [[محمدجواد باهنر]] و اعضای [[حزب جمهوری اسلامی]].<ref>مؤسسه تنظیم، بانگ آزادی، سخنرانی ش ۷۲۳ و ۷۳۱.</ref>


۵. فرهنگ، هنر و تبلیغات: فرهنگ سالم و فاسد و [[فرهنگ اسلام]] <ref>مؤسسه تنظیم، بانگ آزادی، جم؛ امام‌خمینی، کوثر، جم.</ref>.
== ثبت، نگهداری و انتشار ==
پیش از پیروزی انقلاب، سخنرانی‌های امام‌خمینی بیشتر در نوار کاست و گاه نوار ویدئو،<ref>مؤسسه تنظیم، بانگ آزادی، سخنرانی ش ۱–۱۴.</ref> ضبط و در مواردی از نوار بر روی کاغذ نوشته و تکثیر می‌شده؛ ولی رویه منظم و مسئول مشخصی نداشته‌است. پس از پیروزی، سخنرانی‌های ایشان به‌طور منظم و مستمر در نوار کاست و ویدئو، ضبط و پس از پخش از [[صدا و سیما]] و چاپ در مطبوعات، به صورت کتاب منتشر شده‌است. نام افراد و گروه‌های دیدارکننده نیز، روزانه در دفاتر مخصوصی ثبت می‌شده‌است.<ref>مؤسسه تنظیم، محضر نور، ۱/ه.</ref>


با مروری بر فهرست موضوعی سخنرانی‌های امام‌خمینی به‌ دست‌می‏آید که موضوعاتی چون: خدا، [[پیامبر(ص)]]، [[امام‌علی(ع)]]، [[انبیا(ع)]]، [[قرآن]]، اسلام، انسان، [[آزادی]]، مبارزه با [[امریکا]] و [[اسرائیل]]، [[ابرقدرت‌ها]]، [[استعمار]]، [[استکبار]]، [[استقامت]]، [[مستضعفان]]، [[استقلال]]، [[اصلاح]]، [[انتخابات]]، [[انقلاب اسلامی]]، [[ایران]]، [[پیروزی]]، [[تبلیغات]]، [[تفرقه]]، [[وحدت]]، [[جمهوری اسلامی]]، [[حکومت اسلامی]]، [[دانشگاه]]، [[رژیم پهلوی]]، [[روحانیت]]، [[زنان]]، [[شهادت]]، [[عدالت]]، [[علم]] و علما، [[قانون اساسی]]، قیام و مردم، تکرار و بسامدی بیشتری داشته است <ref>مؤسسه تنظیم، بانگ آزادی، سخنرانی ش ۲۸۶ ـ ۳۲۹.</ref>
امام‌خمینی برای جلوگیری از سوء استفاده دیگران و استناد سخنان دروغین به ایشان، در [[وصیتنامه امام‌خمینی|وصیت‌نامه]] خود تنها سخنانی را دارای اعتبار می‌داند که صدا یا خط و امضای ایشان بوده یا از سیمای جمهوری اسلامی ایران پخش شده باشد.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۲۱/۴۵۱.</ref> هم‌اکنون آرشیو [[مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی]] و صدا و سیمای جمهوری اسلامی، دو مرکز اصلی نگهداری و حفظ نوار سخنرانی‌های ایشان هستند.<ref>مؤسسه تنظیم، کوثر؛ مؤسسه تنظیم، بانگ آزادی؛ سروش.</ref>
==مخاطبان==
حاضران در جلسات سخنرانی امام‌خمینی طیف‌ها، قشرها و طبقات گوناگونی بوده‏اند. از نظر جنسیت معمولاً مردان و زنان در سخنرانی‌ها حاضر می‏شدند و در مواردی نیز سخنرانی به مردان یا زنان اختصاص داشت <ref>مؤسسه تنظیم، بانگ آزادی، سخنرانی ش ۲۶۱، ۳۱۵ و ۶۲۳.</ref>. از نظر سن مخاطبان نیز در هر سخنرانی معمولاً افراد با سنین گوناگون از کودک، نوجوان، جوان و بزرگسال حاضر می‏شدند؛ ولی گاهی به طور خاص دیدار با [[جوانان]] <ref>مؤسسه تنظیم، بانگ آزادی، سخنرانی ش ۳۲، ۱۳۶ و ۶۵۷.</ref> یا کودکان <ref>مؤسسه تنظیم، بانگ آزادی، سخنرانی ش ۱۱۳.</ref> بوده است. از نظر ملیت، بیشتر حاضران، ایرانی و از شهرها و روستاهای گوناگون بوده‏اند؛ ولی در مواردی افراد غیر ایرانی یا شخصیت‌های سیاسی کشورهای دیگر نیز در شمار حاضران بوده‏اند <ref>مؤسسه تنظیم، بانگ آزادی، سخنرانی ش ۳۲، ۱۸۰ و ۷۶۴.</ref> و حاضران از نظر شغل، صنف، گروه و طبقه اجتماعی، دامنه گسترده‏ای را دربرگرفته و شامل عموم صنوف می‌شدند {{ببینید|دیدارها}}.


از نظر بیشترین تعداد دیدار و سخنرانی، بیشترین سخنرانی امام‌خمینی برای مردم عادی، کشاورزان، کارگران، روستاییان و شهروندان محروم و متوسط بوده و در صدر عناوین دیدارکنندگان از لحاظ تراکم جمعیت، [[خانوادهای شهدا]]، مفقودان، اسرا و [[جانبازان]]، [[روحانیان]] و فرهنگیان قرار داشته‏اند <ref>مؤسسه تنظیم، محضر نور، ۱/د.</ref>.
متن یا فهرست سخنرانی‌ها افزون بر انتشار در مطبوعات، به صورت کتاب نیز منتشر شده و تاکنون دست‌کم پانزده کتاب دراین‌باره به چاپ رسیده‌است که برخی از آنها سخنان امام‌خمینی را همراه با دیگر پیام‌ها، [[حکم‌های حکومتی]] و مصاحبه‌ها و مانند آن آورده‌اند (← کتابخانه مسجد علی‌ابن‌ابی‌طالب (ع)؛ اتحادیه انجمن‌های اسلامی|اتحادیه انجمن‌های اسلامی؛ دهنوی، مجموعه‌ای از مکتوبات؛ نوری، قاجار) و برخی دیگر سخنرانی‌های ایشان را همراه با اعلامیه‌ها، نامه‌ها و فتواهای ایشان چاپ و منتشر کرده‌اند (← دهنوی، خمینی و جنبش).
==محل سخنرانی==
نخستین بار در سال ۱۳۵۷ سخنرانی‌ها در یک مجموعه گردآوری و منتشر شده‌است (← اتحادیه انجمن‌های اسلامی؛ دهنوی، خمینی و جنبش) کامل‌ترین مجموعه دربردارنده سخنرانی‌ها، پیام‌ها و… امام‌خمینی، کتاب صحیفه نور است که پس از اصلاح اشتباهات و تکمیل با عنوان صحیفه امام به چاپ رسیده‌است {{ببینید|صحیفه نور؛ صحیفه امام}}.
سخنرانی‌های امام‌خمینی در سه کشور [[ایران]]، [[عراق]] و [[فرانسه]] انجام شده است. در ایران، سخنرانی‌های پیش از [[پیروزی انقلاب]] ایشان در [[قم]] بوده است. این سخنرانی‌ها در مکان‌هایی چون [[مسجد اعظم قم]] <ref>امام‌خمینی، کوثر، ۱/۱، ۱۶ و ۴۹.</ref>، [[خانه امام‌خمینی]] <ref>امام‌خمینی، کوثر، ۱/۷، ۱۲ و ۴۴.</ref>، خانه برخی [[مراجع]] <ref>امام‌خمینی، کوثر، ۱/۳۹.</ref> و [[مدرسه فیضیه]] <ref>امام‌خمینی، کوثر، ۱/۸۳.</ref> ایراد شده است. در آستانه پیروزی انقلاب نیز پس از ورود امام‌خمینی به ایران، نخستین سخنرانی در فرودگاه مهرآباد تهران و [[قبرستان بهشت زهرا(س)]]<ref>مؤسسه تنظیم، بانگ آزادی، سخنرانی ش ۶۴.</ref>، سپس در [[مدرسه علوی تهران]]؛ اقامتگاه موقت ایشان انجام گرفته و با بازگشت به [[قم]]، حدود ۳۶۰ سخنرانی در [[مدرسه فیضیه]] و محل سکونت و [[دفتر امام‌خمینی]] صورت گرفته است <ref>مؤسسه تنظیم، بانگ آزادی، جم.</ref>. پس از انتقال دوباره امام‌خمینی به تهران، چند سخنرانی در بیمارستان قلب، منطقه دربند و سپس از [[اردیبهشت]] ۱۳۵۹ تا [[فروردین]] ۱۳۶۸ حدود ۳۳۳ سخنرانی در اقامتگاه یا [[حسینیه جماران]] داشته است <ref>مؤسسه تنظیم، بانگ آزادی، جم.</ref>.


سخنرانی‌های امام‌خمینی پس از [[تبعید امام‌خمینی|تبعید]] به [[عراق]] و شهر [[نجف]] در مسجد شیخ انصاری <ref>مؤسسه تنظیم، بانگ آزادی، سخنرانی ش ۵ ـ ۱۳.</ref> و پس از سفر به [[فرانسه]] از ۱۷/۷/۱۳۵۷ تا ۱۲/۱۱/۱۳۵۷ در اقامتگاه ایشان در محله [[نوفل‌لوشاتو پاریس]] بوده است <ref>مؤسسه تنظیم، بانگ آزادی، سخنرانی ش ۱۴ ـ ۶۳.</ref>.
سخنان امام‌خمینی به صورت موضوعی (← سازمان تبلیغات) یا در ضمن دیگر کتاب‌های موضوعی آثار ایشان (← مؤسسه تنظیم، تبیان؛ جمعی از برادران و خواهران) آمده که دربردارنده تمامی سخنرانی‌ها نیست {{ببینید|تبیان}}. یکی از سودمندترین مجموعه‌های دربردارنده بخشی از سخنرانی‌های ایشان، کتاب کوثر است که به دست مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی در سه جلد تهیه و منتشر شده‌است {{ببینید|کوثر}}. کتاب محضر نور نیز فهرست دیدارهای امام‌خمینی است که در دو جلد منتشر شده و دربردارنده اطلاعاتی دربارهٔ دیدارها و سخنرانی‌های ایشان، حاضران، عمومی یا خصوصی بودن دیدارها و… است. تاریخ این دیدارها از [[بهمن]] ۱۳۵۷ تا [[خرداد]] ۱۳۶۸ است {{ببینید|محضر نور}}.
==اهمیت و نقش==
سخنرانی‌های امام‌خمینی تأثیرات و پیامدهای فراوانی داشته که آگاهی‌بخشی به مخاطبان، تحکیم پیوند مردم و [[رهبری]] و تداوم [[انقلاب اسلامی]]، از بین‌بردن یأس و ناامیدی در مردم و مسئولان و تقویت روحیه امید و استقامت در آنان، ترسیم مسیر آینده نهضت اسلامی و خطرهای پیش رو، اعلام دیدگاه‌ها و مواضع نظام اسلامی برای مردم ایران و مردم دیگر کشورهای جهان، ارتباط مستقیم با گروه‌ها و قشرهای گوناگون اجتماع و آگاهی از واقعیت‌های جامعه، ازآن‌جمله است <ref>مؤسسه تنظیم، محضر نور، ۱/ج ـ د).</ref>.
سخنرانی‌های امام‌خمینی به‌ویژه آنهایی که در مقاطع حساس و سرنوشت‏ساز ایراد می‏شد، در رسانه‏های گروهی دیگر کشورهای جهان نیز بازتاب‌های گسترده‏ای داشت. به سبب اهمیت این سخنان بود که پیش از انقلاب، عوامل سازمان اطلاعات و امنیت کشور ([[ساواک]]) پیگیر سخنرانی‌های ایشان بودند و گزارش‌هایی از آنها را به مرکز ارائه می‏کردند <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱/۲۲۷؛ مؤسسه تنظیم، امام در آینه اسناد، ۷/۱۱.</ref>.
==مدت==
مدت سخنرانی در زمان‌ها و مکان‌های گوناگون مختلف بوده است. کمترین مدت سخنرانی، یک دقیقه <ref>مؤسسه تنظیم، بانگ آزادی، سخنرانی ش ۹۶ و ۴۵۵.</ref> و بیشترین آن ۸۳ دقیقه بوده است <ref>مؤسسه تنظیم، بانگ آزادی، سخنرانی ش ۳.</ref>، اما می‏توان گفت در بیشتر موارد، زمان سخنرانی حدود ۳۰ دقیقه بوده است.
==سخنرانی‏های مشهور==
برخی سخنرانی‌های امام‌‌خمینی از لحاظ موقعیت زمانی و مکانی و محتوای سخنان ایرادشده، دارای اهمیت بیشتر، بازتاب و تأثیرات فراوان‏تری بوده است. ازجمله این موارد که می‏توان آنها را سخنرانی‌های حساس و سرنوشت‏ساز نامید، عبارت‌اند از: سخنرانی‌های امام‌خمینی در [[مدرسه فیضیه قم]] در خرداد ۱۳۴۲ <ref>امام‌خمینی، کوثر، ۱/۸۳ ـ ۹۶.</ref>، سخنرانی در مخالفت با [[قانون کاپیتولاسیون]] در [[آبان]] ۱۳۴۳ در [[خانه امام‌خمینی|خانه]] خود <ref>امام‌خمینی، کوثر، ۱/۱۶۲ ـ ۱۷۸.</ref> {{ببینید|کاپیتولاسیون}}، سخنرانی ۲۹ بهمن ۱۳۵۶ در نجف به مناسبت چهلم شهدای ۱۹ دی <ref>امام‌خمینی، کوثر، ۱/۳۴۱.</ref>، سخنرانی در پاریس به مناسبت فرار محمدرضا پهلوی <ref>مؤسسه تنظیم، بانگ آزادی، سخنرانی ش ۶۱.</ref>، سخنرانی در بهشت زهرا(س) در آغاز ورود به ایران <ref>مؤسسه تنظیم، بانگ آزادی، سخنرانی ش ۶۵.</ref>، سخنرانی‌های ۸ [[تیر]] و ۹ [[شهریور]] ۱۳۶۰ به مناسبت شهادت [[محمدعلی رجایی]] و [[محمدجواد باهنر]] و اعضای [[حزب جمهوری اسلامی]] <ref>مؤسسه تنظیم، بانگ آزادی، سخنرانی ش ۷۲۳ و ۷۳۱.</ref>.
==ثبت، نگهداری و انتشار==
پیش از پیروزی انقلاب، سخنرانی‌های امام‌خمینی بیشتر در نوار کاست و گاه نوار ویدئو <ref>مؤسسه تنظیم، بانگ آزادی، سخنرانی ش ۱ ـ ۱۴.</ref>، ضبط و در مواردی از نوار بر روی کاغذ نوشته و تکثیر می‏شده؛ ولی رویه منظم و مسئول مشخصی نداشته است. پس از پیروزی، سخنرانی‌های ایشان به طور منظم و مستمر در نوار کاست و ویدئو، ضبط و پس از پخش از [[صدا و سیما]] و چاپ در مطبوعات، به صورت کتاب منتشر شده است. نام افراد و گروه‌های دیدارکننده نیز، روزانه در دفاتر مخصوصی ثبت می‏شده است <ref>مؤسسه تنظیم، محضر نور، ۱/ه.</ref>.


امام‌خمینی برای جلوگیری از سوء استفاده دیگران و استناد سخنان دروغین به ایشان، در [[وصیتنامه امام‌خمینی|وصیت‏نامه]] خود تنها سخنانی را دارای اعتبار می‌داند که صدا یا خط و امضای ایشان بوده یا از سیمای جمهوری اسلامی ایران پخش شده باشد <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۲۱/۴۵۱.</ref>. هم‌اکنون آرشیو [[مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی]] و صدا و سیمای جمهوری اسلامی، دو مرکز اصلی نگهداری و حفظ نوار سخنرانی‌های ایشان هستند <ref>← مؤسسه تنظیم، کوثر؛ مؤسسه تنظیم، بانگ آزادی؛ سروش.</ref>.
کتاب بانگ آزادی کامل‌ترین فهرستی است که از نوار سخنرانی‌های امام‌خمینی تهیه شده و افزون بر معرفی ۹۱۵ نوار کاست یا ویدئویی، فهرستی از موضوعات و اعلام را نیز دربردارد {{ببینید|بانگ آزادی}}. صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران نیز فهرستی از نوارهای صوتی و تصویری سخنرانی‌های امام‌خمینی را که در بایگانی خود داشته، در ۱۴۸ صفحه منتشر کرده و شامل ۴۰۱ سخنرانی از سال ۱۳۴۱ تا ۱۳۶۲ است (← سروش) به دلایلی ازجمله نبود اطلاعات یا مدارک لازم یا قابل پخش‌نبودن برخی سخنرانی‌های خصوصی از نظر امنیتی و مانند آن، تعدادی از سخنرانی‌های ایشان هنوز معرفی یا منتشر نشده‌است.<ref>انصاری، مقدمه کتاب صحیفه امام، ۱/سی‌ونه.</ref>


متن یا فهرست سخنرانی‌ها افزون بر انتشار در مطبوعات، به صورت کتاب نیز منتشر شده و تاکنون دست‌کم پانزده کتاب دراین‌باره به چاپ رسیده است که برخی از آنها سخنان امام‌خمینی را همراه با دیگر پیام‌ها، [[حکم‌های حکومتی]] و مصاحبه‏ها و مانند آن آورده‏اند (← کتابخانه مسجد علی‌ابن‌ابی‌طالب(ع)؛ اتحادیه انجمن‌های اسلامی|اتحادیه انجمن‌های اسلامی؛ دهنوی، مجموعه‌ای از مکتوبات؛ نوری، قاجار) و برخی دیگر سخنرانی‌های ایشان را همراه با اعلامیه‏ها، نامه‏ها و فتواهای ایشان چاپ و منتشر کرده‌اند (← دهنوی، خمینی و جنبش).
سخنرانی‌های امام‌خمینی به همراه بخش‌های دیگر صحیفه امام به زبان‌های عربی و انگلیسی نیز ترجمه شده‌اند. همچنین گزیده‌ای از سخنرانی‌های ایشان تاکنون به زبان‌های دیگری چون بوسنیایی منتشر شده‌است.<ref>حضور، اخبار، شماره ۳۴، ۱۳۷۹ش، ۳۸۹.</ref>
نخستین بار در سال ۱۳۵۷ سخنرانی‌ها در یک مجموعه گردآوری و منتشر شده است (← اتحادیه انجمن‌های اسلامی؛ دهنوی، خمینی و جنبش) کامل‌ترین مجموعه دربردارنده سخنرانی‌ها، پیام‌ها و... امام‌خمینی، کتاب صحیفه نور است که پس از اصلاح اشتباهات و تکمیل با عنوان صحیفه امام به چاپ رسیده است {{ببینید|صحیفه نور؛ صحیفه امام}}.


سخنان امام‌خمینی به صورت موضوعی (← سازمان تبلیغات) یا در ضمن دیگر کتاب‌های موضوعی آثار ایشان (← مؤسسه تنظیم، تبیان؛ جمعی از برادران و خواهران) آمده که دربردارنده تمامی سخنرانی‌ها نیست {{ببینید|تبیان}}. یکی از سودمندترین مجموعه‌های دربردارنده بخشی از سخنرانی‌های ایشان، کتاب کوثر است که به دست مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی در سه جلد تهیه و منتشر شده است {{ببینید|کوثر}}. کتاب محضر نور نیز فهرست دیدارهای امام‌خمینی است که در دو جلد منتشر شده و دربردارنده اطلاعاتی درباره دیدارها و سخنرانی‌های ایشان، حاضران، عمومی یا خصوصی بودن دیدارها و... است. تاریخ این دیدارها از [[بهمن]] ۱۳۵۷ تا [[خرداد]] ۱۳۶۸ است {{ببینید|محضر نور}}.
== پانویس ==
 
{{پانویس|۲}}
کتاب بانگ آزادی کامل‏ترین فهرستی است که از نوار سخنرانی‌های امام‌خمینی تهیه شده و افزون بر معرفی ۹۱۵ نوار کاست یا ویدئویی، فهرستی از موضوعات و اعلام را نیز دربر دارد {{ببینید|بانگ آزادی}}. صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران نیز فهرستی از نوارهای صوتی و تصویری سخنرانی‌های امام‌خمینی را که در بایگانی خود داشته، در ۱۴۸ صفحه منتشر کرده و شامل ۴۰۱ سخنرانی از سال ۱۳۴۱ تا ۱۳۶۲ است (← سروش) به دلایلی ازجمله نبود اطلاعات یا مدارک لازم یا قابل پخش‌نبودن برخی سخنرانی‌های خصوصی از نظر امنیتی و مانند آن، تعدادی از سخنرانی‌های ایشان هنوز معرفی یا منتشر نشده است <ref>انصاری، مقدمه کتاب صحیفه امام،  ۱/سی‌ونه.</ref>.


سخنرانی‌های امام‌خمینی به همراه بخش‌های دیگر صحیفه امام به زبان‌های عربی و انگلیسی نیز ترجمه شده‌اند. همچنین گزیده‏ای از سخنرانی‌های ایشان تاکنون به زبان‌های دیگری چون بوسنیایی منتشر شده است <ref>حضور، اخبار، شماره ۳۴، ۱۳۷۹ش، ۳۸۹.</ref>.
== منابع ==
==پانویس==
{{پانویس|۲}}
==منابع==
{{منابع}}
{{منابع}}
* اتحادیه انجمن‌های اسلامی دانشجویان در اروپا و آمریکا، ندای حق، تهران، قلم، ۱۳۵۷ش.
* اتحادیه انجمن‌های اسلامی دانشجویان در اروپا و آمریکا، ندای حق، تهران، قلم، ۱۳۵۷ش.
* امام‌خمینی، سیدروح‌الله، صحیفه امام، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، چاپ پنجم، ۱۳۸۹ش.
* امام‌خمینی، سیدروح‌الله، صحیفه امام، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، چاپ پنجم، ۱۳۸۹ش.
* امام‌خمینی، سیدروح‌الله، صحیفه نور، مجموعه رهنمودهای امام‌خمینی، تهران، سازمان مدارک فرهنگی انقلاب اسلامی، چاپ دوم، ۱۳۷۰ش.
* امام‌خمینی، سیدروح‌الله، صحیفه نور، مجموعه رهنمودهای امام‌خمینی، تهران، سازمان مدارک فرهنگی انقلاب اسلامی، چاپ دوم، ۱۳۷۰ش.
* امام‌خمینی، سیدروح‌الله، کوثر، مجموعه سخنرانیهای حضرت امام‌خمینی، تهران، مؤسسه تنظیم...، چاپ اول، ۱۳۷۱ش.
* امام‌خمینی، سیدروح‌الله، کوثر، مجموعه سخنرانیهای حضرت امام‌خمینی، تهران، مؤسسه تنظیم…، چاپ اول، ۱۳۷۱ش.
* انصاری، حمید، مقدمه کتاب صحیفه امام، تهران، مؤسسه تنظیم...، چاپ پنجم، ۱۳۸۹ش.
* انصاری، حمید، مقدمه کتاب صحیفه امام، تهران، مؤسسه تنظیم…، چاپ پنجم، ۱۳۸۹ش.
* جمعی از برادران و خواهران، در جستجوی راه از کلام امام، تهران، امیرکبیر، چاپ اول، ۱۳۶۱ ـ ۱۳۶۳ش.
* جمعی از برادران و خواهران، در جستجوی راه از کلام امام، تهران، امیرکبیر، چاپ اول، ۱۳۶۱–۱۳۶۳ش.
* حضور، مجله، اخبار، شماره ۳۴، ۱۳۷۹ش.
* حضور، مجله، اخبار، شماره ۳۴، ۱۳۷۹ش.
* خمینی، سیداحمد، مقدمه کتاب کوثر، مجموعه سخنرانی‌های حضرت امام‌خمینی، تهران، مؤسسه تنظیم...، چاپ اول، ۱۳۷۱ش.
* خمینی، سیداحمد، مقدمه کتاب کوثر، مجموعه سخنرانی‌های حضرت امام‌خمینی، تهران، مؤسسه تنظیم…، چاپ اول، ۱۳۷۱ش.
* دهنوی، م، خمینی و جنبش، خطبه‏ها و اعلامیه‏ها و نامه‏ها و فتاوی قائد [امام] خمینی، بی‏جا، نشر دوازدهم محرم و پانزدهم خرداد، ۱۳۵۷ش.
* دهنوی، م، خمینی و جنبش، خطبه‌ها و اعلامیه‌ها و نامه‌ها و فتاوی قائد [امام] خمینی، بی‌جا، نشر دوازدهم محرم و پانزدهم خرداد، ۱۳۵۷ش.
* دهنوی، م، مجموعه‌ای از مکتوبات، سخنرانی‌ها، پیام‌ها و فتاوی امام‌خمینی، تهران، چاپخش، ۱۳۶۰ش.
* دهنوی، م، مجموعه‌ای از مکتوبات، سخنرانی‌ها، پیام‌ها و فتاوی امام‌خمینی، تهران، چاپخش، ۱۳۶۰ش.
* سازمان تبلیغات اسلامی، بلاغ، سخنان موضوعی امام‌خمینی، تهران، ۱۳۶۲ش.
* سازمان تبلیغات اسلامی، بلاغ، سخنان موضوعی امام‌خمینی، تهران، ۱۳۶۲ش.
* سروش، انتشارات، فهرست سخنرانی‏های امام در آرشیوهای سازمان صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران، تهران، چاپ اول، ۱۳۶۴ش.
* سروش، انتشارات، فهرست سخنرانی‌های امام در آرشیوهای سازمان صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران، تهران، چاپ اول، ۱۳۶۴ش.
* قاجار، م.د، پیام انقلاب، مجموعه پیام‏ها، سخنرانی‏ها، مصاحبه‏ها، حکم‏ها و... امام‌خمینی، تهران، پیام آزادی، چاپ اول، ۱۳۶۰ش.
* قاجار، م. د، پیام انقلاب، مجموعه پیام‌ها، سخنرانی‌ها، مصاحبه‌ها، حکم‌ها و… امام‌خمینی، تهران، پیام آزادی، چاپ اول، ۱۳۶۰ش.
* قادری، سیدعلی، خمینی روح‌الله، زندگی امام‌خمینی بر اساس اسناد و خاطرات و خیال، تهران، مؤسسه تنظیم...، چاپ دوم، ۱۳۷۹ش.
* قادری، سیدعلی، خمینی روح‌الله، زندگی امام‌خمینی بر اساس اسناد و خاطرات و خیال، تهران، مؤسسه تنظیم…، چاپ دوم، ۱۳۷۹ش.
* کتابخانه مسجد علی‌بن‌ابیطالب(ع)، رهنمود، مجموعه پیام‏ها، سخنرانی‏ها، حکم‏ها و تلگرام‏های امام‌خمینی، تهران، ۱۳۶۰ش.
* کتابخانه مسجد علی‌بن‌ابیطالب (ع)، رهنمود، مجموعه پیام‌ها، سخنرانی‌ها، حکم‌ها و تلگرام‌های امام‌خمینی، تهران، ۱۳۶۰ش.
* مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، امام در آینه اسناد، سیر مبارزات امام‌خمینی به روایت اسناد شهربانی، تهران، چاپ اول، ۱۳۸۳ش.
* مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، امام در آینه اسناد، سیر مبارزات امام‌خمینی به روایت اسناد شهربانی، تهران، چاپ اول، ۱۳۸۳ش.
* مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، بانگ آزادی، فهرست نوار سخنرانی‌های حضرت امام‌خمینی، تهران، چاپ اول، ۱۳۷۶ش.
* مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، بانگ آزادی، فهرست نوار سخنرانی‌های حضرت امام‌خمینی، تهران، چاپ اول، ۱۳۷۶ش.
* مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، تبیان، ۴۹ دفتر، تهران، ۱۳۷۰ ـ ۱۳۸۷ش.
* مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، تبیان، ۴۹ دفتر، تهران، ۱۳۷۰–۱۳۸۷ش.
* مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، کوثر، مجموعه سخنرانی‌های امام‌خمینی، چاپ اول، ۱۳۷۱.
* مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، کوثر، مجموعه سخنرانی‌های امام‌خمینی، چاپ اول، ۱۳۷۱.
* مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، محضر نور، فهرست دیدارهای امام‌خمینی، تهران، چاپ دوم، ۱۳۷۴ش.
* مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، محضر نور، فهرست دیدارهای امام‌خمینی، تهران، چاپ دوم، ۱۳۷۴ش.
* مجتهدزاده، اصغر، بررسی تعلیم و تربیت از دیدگاه حضرت امام‌خمینی، پایان‏نامه کارشناسی ارشد علوم تربیتی، اراک، دانشگاه آزاد اسلامی، ۱۳۷۷ش.
* مجتهدزاده، اصغر، بررسی تعلیم و تربیت از دیدگاه حضرت امام‌خمینی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد علوم تربیتی، اراک، دانشگاه آزاد اسلامی، ۱۳۷۷ش.
* مزینانی، علیرضا، بررسی عوامل ایجاد انگیزه در بیانات حضرت امام‌خمینی (در هدایت قشر دانشگاهی)، پایان‌نامه کارشناسی ارشد مدیریت بازرگانی، تهران، دانشگاه امام‌صادق(ع)، ۱۳۷۷ش.
* مزینانی، علیرضا، بررسی عوامل ایجاد انگیزه در بیانات حضرت امام‌خمینی (در هدایت قشر دانشگاهی)، پایان‌نامه کارشناسی ارشد مدیریت بازرگانی، تهران، دانشگاه امام‌صادق (ع)، ۱۳۷۷ش.
* نوربالا، احمد علی، ارجعی الی ربّک، مجله حضور، شماره ۱۵، ۱۳۷۵ش.
* نوربالا، احمد علی، ارجعی الی ربّک، مجله حضور، شماره ۱۵، ۱۳۷۵ش.
* نوری، مسعود، پیام‏ها سخنرانی‏های] امام‌خمینی در شش‌ماهه اول سال ۱۳۵۹ش، تهران، وزارت آموزش و پرورش، بی‌تا.
* نوری، مسعود، پیام‌ها سخنرانی‌های] امام‌خمینی در شش‌ماهه اول سال ۱۳۵۹ش، تهران، وزارت آموزش و پرورش، بی‌تا.
{{پایان}}
{{پایان}}
==پیوند به بیرون==
 
حسینعلی رحمتی، [https://books.khomeini.ir/books/10006/192/ سخنرانی‌ها]، دانشنامه امام‌خمینی، ج۶، ص۱۹۲-۱۹۹.
== پیوند به بیرون ==
حسینعلی رحمتی، [https://books.khomeini.ir/books/10006/192/ سخنرانی‌ها]، دانشنامه امام‌خمینی، ج۶، ص۱۹۲–۱۹۹.
[[رده:مقاله‌های آماده ارزیابی]]
[[رده:مقاله‌های آماده ارزیابی]]
[[رده:مقاله‌های جلد ششم دانشنامه]]
[[رده:مقاله‌های جلد ششم دانشنامه]]

نسخهٔ ‏۲۳ آذر ۱۴۰۱، ساعت ۱۲:۲۵

سخنرانی‌ها، گفتارهای امام‌خمینی در دیدارهای خصوصی و عمومی با شخصیت‌ها و گروه‌های مختلف مردم.

اهمیت

امام‌خمینی در کنار کارهای پژوهشی، تدریس و تألیف، به سخنرانی برای مردم نیز می‌پرداخت. اهمیت و جایگاه سخنرانی‌های ایشان از آن‌روست که با بررسی و تحلیل آنها، می‌توان با جنبه‌های گوناگون حیات علمی، سیاسی و دیدگاه‌های ایشان آشنا شد و نیز چگونگی ارتباط میان امام‌خمینی و امت را در نظام سیاسی اسلام نظاره کرد. این است که برخی معتقدند سخنرانی‌های ایشان را می‌توان «منشور انقلاب اسلامی» و تاریخچه مستند آن دانست.[۱]

تاریخچه و تعداد

قدیمی‌ترین سخنرانی که از امام‌خمینی گزارش شده، سخنرانی در مجلس ختم سیدمحمد طباطبایی؛ از رجال سیاسی ـ مذهبی نهضت مشروطیت در سال ۱۲۹۹[۲] و آخرین سخنرانی در ۱/۱/۱۳۶۸ به صورت پیام رادیو ـ تلویزیونی به ملت ایران به مناسبت فرارسیدن سال نو می‌باشد.[۳] از سخنرانی‌های امام‌خمینی پیش از آغاز مبارزه سیاسی اطلاع چندانی در دست نیست؛ ولی با آغاز مبارزه اسلامی و فعالیت آشکار سیاسی ـ اجتماعی ایشان، از سال ۱۳۴۱ برای ثبت، ضبط و نگهداری سخنرانی‌های ایشان اهتمام بیشتری صورت گرفته‌است. تعداد سخنرانی‌های باقی‌مانده از امام‌خمینی که از سال ۱۳۴۰ تا ۱۳۶۸ ایراد شده، دست‌کم ۹۴۱ سخنرانی است و اکنون نوار صوتی یا تصویری ۹۱۵ مورد آن موجود است.[۴] از مجموع سخنرانی‌ها، ۴۸۵ سخنرانی در قم، ۳۸۰ سخنرانی در تهران، ۱۲ سخنرانی در عراق و ۶۴ سخنرانی در کشور فرانسه ایراد شده‌است. بیشترین تعداد سخنرانی امام‌خمینی در قم و پس از آن، تهران در حسینیه جماران بوده‌است.[۵]

ویژگی‌ها

ویژگی‌های عمومی و غالبی سخنرانی‌های امام‌خمینی عبارت‌اند از:

  1. آغاز سخنرانی با یاد خدا و به‌پایان‌بردن آن همراه با دعا و آرزوی خیر و سعادت برای حاضران و دیگران.
  2. بیان ساده، روان و سلیس و پرهیز از واژه‌ها و اصطلاحات غریب یا غیر فارسی مگر آیات و روایات یا واژه‌های عربی.
  3. لحن انقلابی در پیش یا اوایل پیروزی انقلاب و بیان ملایم و همراه با آرامش به‌ویژه در سخنرانی‌های پس از انقلاب.
  4. پرهیز از زشت‌گویی.
  5. استفاده از مضامین آیات و روایات.
  6. بهره‌گیری از حکایات، ضرب‌المثل‌ها و حوادث تاریخی ازجمله حوادث تاریخ اسلام.
  7. توجه به مناسبت‌ها و حوادث روز و بیان نکاتی دربارهٔ آنها.
  8. رعایت حال حاضران و مخاطبان از نظر سطح معلومات، سن، جنسیت و….
  9. پرهیز از طولانی‌شدن زمان سخنرانی.
  10. توجه به فرارسیدن وقت نماز.
  11. پرهیز از بیان نام افراد، به‌ویژه افراد منفی و یادآوری کنایی از آنها.

۱۲. پاسخ به ابراز احساسات حاضران در آغاز و پایان سخنرانی، به‌گونه‌ای که این حالت گاه بر سلامتی ایشان نیز تأثیر می‌گذاشت.[۶]

۱۳. رعایت نظافت ظاهری، ساده‌پوشی و سادگی محل سخنرانی.

دربارهٔ روش تهیه و تنظیم سخنرانی‌ها و تعیین مباحثی که در هر سخنرانی باید بیان شود، می‌توان گفت ایشان مطالب و مفاهیم علمی و دینی را در ذهن و اندیشه خویش داشت و از راه‌های گوناگون در جریان اطلاعات و اخبار جاری کشور و جهان قرار می‌گرفت[۷] و متناسب با مخاطبان و نیاز آنها و مخاطبان عام داخلی و خارجی به سخنرانی می‌پرداخت؛ بدون اینکه کسی محتوای سخنرانی ایشان را تهیه کند؛ بنابراین هر سخنرانی ایشان برآیند آگاهی از اخبار رسیده، تحلیل شرایط حاکم بر کشور و جهان، ویژگی حاضران و مسئولیت آنان، نکاتی که لازم بود مردم از آنها آگاه شوند یا خطرها و مشکلات موجود بر سر راه انقلاب بوده‌است. ایشان هنگام سخنرانی از کاغذ یادداشت و مانند آن استفاده نمی‌کرد؛ هرچند از پیش دربارهٔ نکاتی که لازم بود در سخنرانی مطرح شود یادداشت‌هایی تهیه می‌کرد که تعدادی از آنها در آرشیو مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی نگهداری می‌شود.[۸]

موضوعات

مجموعه بیانات امام‌خمینی گستره‌ای وسیع و متنوع از موضوعات و مباحث گوناگون را دربر می‌گیرد. این موضوعات را می‌توان در ذیل این محورها تنظیم کرد:

۱. اسلام و دین: نقش دین به عنوان یک عامل انگیزش،[۹] جنبه‌های عبادی و سیاسی اسلام، رابطه دین و سیاست.[۱۰]

۲. سیاست و اجتماع: مبارزه با استکبار، حفظ وحدت، استقلال‌طلبی، انتخابات، انقلاب اسلامی و نظام جمهوری اسلامی، جنگ و دفاع، عدالت اجتماعی، قانون اساسی، قیام برای خدا، مردم و نقش آنها در حکومت دینی.[۱۱]

۳. اخلاق، تعلیم و تربیت و عرفان و معنویت: نیاز انسان به تعلیم و تربیت، رابطه تعلیم و تزکیه، نقش عرفان در تربیت، روش تربیت و….[۱۲]

  1. اقتصاد: اقتصاد مستقل و اقتصاد وابسته.
  2. فرهنگ، هنر و تبلیغات: فرهنگ سالم و فاسد و فرهنگ اسلام.[۱۳]

با مروری بر فهرست موضوعی سخنرانی‌های امام‌خمینی به دست‌می‌آید که موضوعاتی چون: خدا، پیامبر(ص)، امام‌علی(ع)، انبیا(ع)، قرآن، اسلام، انسان، آزادی، مبارزه با آمریکا و اسرائیل، ابرقدرت‌ها، استعمار، استکبار، استقامت، مستضعفان، استقلال، اصلاح، انتخابات، انقلاب اسلامی، ایران، پیروزی، تبلیغات، تفرقه، وحدت، جمهوری اسلامی، حکومت اسلامی، دانشگاه، رژیم پهلوی، روحانیت، زنان، شهادت، عدالت، علم و علما، قانون اساسی، قیام و مردم، تکرار و بسامدی بیشتری داشته‌است[۱۴]

مخاطبان

حاضران در جلسات سخنرانی امام‌خمینی طیف‌ها، قشرها و طبقات گوناگونی بوده‌اند. از نظر جنسیت معمولاً مردان و زنان در سخنرانی‌ها حاضر می‌شدند و در مواردی نیز سخنرانی به مردان یا زنان اختصاص داشت.[۱۵] از نظر سن مخاطبان نیز در هر سخنرانی معمولاً افراد با سنین گوناگون از کودک، نوجوان، جوان و بزرگسال حاضر می‌شدند؛ ولی گاهی به‌طور خاص دیدار با جوانان[۱۶] یا کودکان[۱۷] بوده‌است. از نظر ملیت، بیشتر حاضران، ایرانی و از شهرها و روستاهای گوناگون بوده‌اند؛ ولی در مواردی افراد غیر ایرانی یا شخصیت‌های سیاسی کشورهای دیگر نیز در شمار حاضران بوده‌اند[۱۸] و حاضران از نظر شغل، صنف، گروه و طبقه اجتماعی، دامنه گسترده‌ای را دربرگرفته و شامل عموم صنوف می‌شدند (ببینید: دیدارها).

از نظر بیشترین تعداد دیدار و سخنرانی، بیشترین سخنرانی امام‌خمینی برای مردم عادی، کشاورزان، کارگران، روستاییان و شهروندان محروم و متوسط بوده و در صدر عناوین دیدارکنندگان از لحاظ تراکم جمعیت، خانوادهای شهدا، مفقودان، اسرا و جانبازان، روحانیان و فرهنگیان قرار داشته‌اند.[۱۹]

محل سخنرانی

سخنرانی‌های امام‌خمینی در سه کشور ایران، عراق و فرانسه انجام شده‌است. در ایران، سخنرانی‌های پیش از پیروزی انقلاب ایشان در قم بوده‌است. این سخنرانی‌ها در مکان‌هایی چون مسجد اعظم قم،[۲۰] خانه امام‌خمینی،[۲۱] خانه برخی مراجع[۲۲] و مدرسه فیضیه[۲۳] ایراد شده‌است. در آستانه پیروزی انقلاب نیز پس از ورود امام‌خمینی به ایران، نخستین سخنرانی در فرودگاه مهرآباد تهران و قبرستان بهشت زهرا(س)،[۲۴] سپس در مدرسه علوی تهران؛ اقامتگاه موقت ایشان انجام گرفته و با بازگشت به قم، حدود ۳۶۰ سخنرانی در مدرسه فیضیه و محل سکونت و دفتر امام‌خمینی صورت گرفته‌است.[۲۵] پس از انتقال دوباره امام‌خمینی به تهران، چند سخنرانی در بیمارستان قلب، منطقه دربند و سپس از اردیبهشت ۱۳۵۹ تا فروردین ۱۳۶۸ حدود ۳۳۳ سخنرانی در اقامتگاه یا حسینیه جماران داشته‌است.[۲۶]

سخنرانی‌های امام‌خمینی پس از تبعید به عراق و شهر نجف در مسجد شیخ انصاری[۲۷] و پس از سفر به فرانسه از ۱۷/۷/۱۳۵۷ تا ۱۲/۱۱/۱۳۵۷ در اقامتگاه ایشان در محله نوفل‌لوشاتو پاریس بوده‌است.[۲۸]

اهمیت و نقش

سخنرانی‌های امام‌خمینی تأثیرات و پیامدهای فراوانی داشته که آگاهی‌بخشی به مخاطبان، تحکیم پیوند مردم و رهبری و تداوم انقلاب اسلامی، از بین‌بردن یأس و ناامیدی در مردم و مسئولان و تقویت روحیه امید و استقامت در آنان، ترسیم مسیر آینده نهضت اسلامی و خطرهای پیش رو، اعلام دیدگاه‌ها و مواضع نظام اسلامی برای مردم ایران و مردم دیگر کشورهای جهان، ارتباط مستقیم با گروه‌ها و قشرهای گوناگون اجتماع و آگاهی از واقعیت‌های جامعه، ازآن‌جمله است.[۲۹] سخنرانی‌های امام‌خمینی به‌ویژه آنهایی که در مقاطع حساس و سرنوشت‌ساز ایراد می‌شد، در رسانه‌های گروهی دیگر کشورهای جهان نیز بازتاب‌های گسترده‌ای داشت. به سبب اهمیت این سخنان بود که پیش از انقلاب، عوامل سازمان اطلاعات و امنیت کشور (ساواک) پیگیر سخنرانی‌های ایشان بودند و گزارش‌هایی از آنها را به مرکز ارائه می‌کردند.[۳۰]

مدت

مدت سخنرانی در زمان‌ها و مکان‌های گوناگون مختلف بوده‌است. کمترین مدت سخنرانی، یک دقیقه[۳۱] و بیشترین آن ۸۳ دقیقه بوده‌است،[۳۲] اما می‌توان گفت در بیشتر موارد، زمان سخنرانی حدود ۳۰ دقیقه بوده‌است.

سخنرانی‌های مشهور

برخی سخنرانی‌های امام‌خمینی از لحاظ موقعیت زمانی و مکانی و محتوای سخنان ایرادشده، دارای اهمیت بیشتر، بازتاب و تأثیرات فراوان‌تری بوده‌است. ازجمله این موارد که می‌توان آنها را سخنرانی‌های حساس و سرنوشت‌ساز نامید، عبارت‌اند از: سخنرانی‌های امام‌خمینی در مدرسه فیضیه قم در خرداد ۱۳۴۲،[۳۳] سخنرانی در مخالفت با قانون کاپیتولاسیون در آبان ۱۳۴۳ در خانه خود[۳۴] (ببینید: کاپیتولاسیون)، سخنرانی ۲۹ بهمن ۱۳۵۶ در نجف به مناسبت چهلم شهدای ۱۹ دی،[۳۵] سخنرانی در پاریس به مناسبت فرار محمدرضا پهلوی،[۳۶] سخنرانی در بهشت زهرا (س) در آغاز ورود به ایران،[۳۷] سخنرانی‌های ۸ تیر و ۹ شهریور ۱۳۶۰ به مناسبت شهادت محمدعلی رجایی و محمدجواد باهنر و اعضای حزب جمهوری اسلامی.[۳۸]

ثبت، نگهداری و انتشار

پیش از پیروزی انقلاب، سخنرانی‌های امام‌خمینی بیشتر در نوار کاست و گاه نوار ویدئو،[۳۹] ضبط و در مواردی از نوار بر روی کاغذ نوشته و تکثیر می‌شده؛ ولی رویه منظم و مسئول مشخصی نداشته‌است. پس از پیروزی، سخنرانی‌های ایشان به‌طور منظم و مستمر در نوار کاست و ویدئو، ضبط و پس از پخش از صدا و سیما و چاپ در مطبوعات، به صورت کتاب منتشر شده‌است. نام افراد و گروه‌های دیدارکننده نیز، روزانه در دفاتر مخصوصی ثبت می‌شده‌است.[۴۰]

امام‌خمینی برای جلوگیری از سوء استفاده دیگران و استناد سخنان دروغین به ایشان، در وصیت‌نامه خود تنها سخنانی را دارای اعتبار می‌داند که صدا یا خط و امضای ایشان بوده یا از سیمای جمهوری اسلامی ایران پخش شده باشد.[۴۱] هم‌اکنون آرشیو مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی و صدا و سیمای جمهوری اسلامی، دو مرکز اصلی نگهداری و حفظ نوار سخنرانی‌های ایشان هستند.[۴۲]

متن یا فهرست سخنرانی‌ها افزون بر انتشار در مطبوعات، به صورت کتاب نیز منتشر شده و تاکنون دست‌کم پانزده کتاب دراین‌باره به چاپ رسیده‌است که برخی از آنها سخنان امام‌خمینی را همراه با دیگر پیام‌ها، حکم‌های حکومتی و مصاحبه‌ها و مانند آن آورده‌اند (← کتابخانه مسجد علی‌ابن‌ابی‌طالب (ع)؛ اتحادیه انجمن‌های اسلامی|اتحادیه انجمن‌های اسلامی؛ دهنوی، مجموعه‌ای از مکتوبات؛ نوری، قاجار) و برخی دیگر سخنرانی‌های ایشان را همراه با اعلامیه‌ها، نامه‌ها و فتواهای ایشان چاپ و منتشر کرده‌اند (← دهنوی، خمینی و جنبش). نخستین بار در سال ۱۳۵۷ سخنرانی‌ها در یک مجموعه گردآوری و منتشر شده‌است (← اتحادیه انجمن‌های اسلامی؛ دهنوی، خمینی و جنبش) کامل‌ترین مجموعه دربردارنده سخنرانی‌ها، پیام‌ها و… امام‌خمینی، کتاب صحیفه نور است که پس از اصلاح اشتباهات و تکمیل با عنوان صحیفه امام به چاپ رسیده‌است (ببینید: صحیفه نور؛ صحیفه امام).

سخنان امام‌خمینی به صورت موضوعی (← سازمان تبلیغات) یا در ضمن دیگر کتاب‌های موضوعی آثار ایشان (← مؤسسه تنظیم، تبیان؛ جمعی از برادران و خواهران) آمده که دربردارنده تمامی سخنرانی‌ها نیست (ببینید: تبیان). یکی از سودمندترین مجموعه‌های دربردارنده بخشی از سخنرانی‌های ایشان، کتاب کوثر است که به دست مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی در سه جلد تهیه و منتشر شده‌است (ببینید: کوثر). کتاب محضر نور نیز فهرست دیدارهای امام‌خمینی است که در دو جلد منتشر شده و دربردارنده اطلاعاتی دربارهٔ دیدارها و سخنرانی‌های ایشان، حاضران، عمومی یا خصوصی بودن دیدارها و… است. تاریخ این دیدارها از بهمن ۱۳۵۷ تا خرداد ۱۳۶۸ است (ببینید: محضر نور).

کتاب بانگ آزادی کامل‌ترین فهرستی است که از نوار سخنرانی‌های امام‌خمینی تهیه شده و افزون بر معرفی ۹۱۵ نوار کاست یا ویدئویی، فهرستی از موضوعات و اعلام را نیز دربردارد (ببینید: بانگ آزادی). صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران نیز فهرستی از نوارهای صوتی و تصویری سخنرانی‌های امام‌خمینی را که در بایگانی خود داشته، در ۱۴۸ صفحه منتشر کرده و شامل ۴۰۱ سخنرانی از سال ۱۳۴۱ تا ۱۳۶۲ است (← سروش) به دلایلی ازجمله نبود اطلاعات یا مدارک لازم یا قابل پخش‌نبودن برخی سخنرانی‌های خصوصی از نظر امنیتی و مانند آن، تعدادی از سخنرانی‌های ایشان هنوز معرفی یا منتشر نشده‌است.[۴۳]

سخنرانی‌های امام‌خمینی به همراه بخش‌های دیگر صحیفه امام به زبان‌های عربی و انگلیسی نیز ترجمه شده‌اند. همچنین گزیده‌ای از سخنرانی‌های ایشان تاکنون به زبان‌های دیگری چون بوسنیایی منتشر شده‌است.[۴۴]

پانویس

  1. خمینی، مقدمه کتاب کوثر، ۱/پنجاه‌وچهار.
  2. قادری، خمینی روح‌الله، ۱/۲۶۰.
  3. مؤسسه تنظیم، بانگ آزادی، سخنرانی ش ۹۱۵.
  4. مؤسسه تنظیم، بانگ آزادی، سخنرانی ش ۹۱۵.
  5. مؤسسه تنظیم، بانگ آزادی، جم.
  6. نوربالا، ارجعی الی ربّک، ۳۰۳.
  7. مؤسسه تنظیم، محضر نور، ۱/د.
  8. انصاری، مقدمه کتاب صحیفه امام، ۱/سی‌وهفت.
  9. مزینانی، بررسی عوامل ایجاد انگیزه در بیانات حضرت امام‌خمینی، ۱۱۲.
  10. امام‌خمینی، کوثر، ۱/۲۴، ۱۰۴ و ۲/۵۳.
  11. امام‌خمینی، کوثر، ۱/۶۷، ۸۳، ۱۰۱، ۱۶۴ و ۲/۲۶، ۹۹.
  12. مجتهدزاده، بررسی تعلیم و تربیت از دیدگاه حضرت امام‌خمینی، ۱۷۴.
  13. ← مؤسسه تنظیم، بانگ آزادی، جم؛ امام‌خمینی، کوثر، جم.
  14. مؤسسه تنظیم، بانگ آزادی، سخنرانی ش ۲۸۶–۳۲۹.
  15. مؤسسه تنظیم، بانگ آزادی، سخنرانی ش ۲۶۱، ۳۱۵ و ۶۲۳.
  16. مؤسسه تنظیم، بانگ آزادی، سخنرانی ش ۳۲، ۱۳۶ و ۶۵۷.
  17. مؤسسه تنظیم، بانگ آزادی، سخنرانی ش ۱۱۳.
  18. مؤسسه تنظیم، بانگ آزادی، سخنرانی ش ۳۲، ۱۸۰ و ۷۶۴.
  19. مؤسسه تنظیم، محضر نور، ۱/د.
  20. امام‌خمینی، کوثر، ۱/۱، ۱۶ و ۴۹.
  21. امام‌خمینی، کوثر، ۱/۷، ۱۲ و ۴۴.
  22. امام‌خمینی، کوثر، ۱/۳۹.
  23. امام‌خمینی، کوثر، ۱/۸۳.
  24. مؤسسه تنظیم، بانگ آزادی، سخنرانی ش ۶۴.
  25. مؤسسه تنظیم، بانگ آزادی، جم.
  26. مؤسسه تنظیم، بانگ آزادی، جم.
  27. مؤسسه تنظیم، بانگ آزادی، سخنرانی ش ۵–۱۳.
  28. مؤسسه تنظیم، بانگ آزادی، سخنرانی ش ۱۴–۶۳.
  29. مؤسسه تنظیم، محضر نور، ۱/ج ـ د).
  30. امام‌خمینی، صحیفه، ۱/۲۲۷؛ مؤسسه تنظیم، امام در آینه اسناد، ۷/۱۱.
  31. مؤسسه تنظیم، بانگ آزادی، سخنرانی ش ۹۶ و ۴۵۵.
  32. مؤسسه تنظیم، بانگ آزادی، سخنرانی ش ۳.
  33. امام‌خمینی، کوثر، ۱/۸۳–۹۶.
  34. امام‌خمینی، کوثر، ۱/۱۶۲–۱۷۸.
  35. امام‌خمینی، کوثر، ۱/۳۴۱.
  36. مؤسسه تنظیم، بانگ آزادی، سخنرانی ش ۶۱.
  37. مؤسسه تنظیم، بانگ آزادی، سخنرانی ش ۶۵.
  38. مؤسسه تنظیم، بانگ آزادی، سخنرانی ش ۷۲۳ و ۷۳۱.
  39. مؤسسه تنظیم، بانگ آزادی، سخنرانی ش ۱–۱۴.
  40. مؤسسه تنظیم، محضر نور، ۱/ه.
  41. امام‌خمینی، صحیفه، ۲۱/۴۵۱.
  42. ← مؤسسه تنظیم، کوثر؛ مؤسسه تنظیم، بانگ آزادی؛ سروش.
  43. انصاری، مقدمه کتاب صحیفه امام، ۱/سی‌ونه.
  44. حضور، اخبار، شماره ۳۴، ۱۳۷۹ش، ۳۸۹.

منابع

  • اتحادیه انجمن‌های اسلامی دانشجویان در اروپا و آمریکا، ندای حق، تهران، قلم، ۱۳۵۷ش.
  • امام‌خمینی، سیدروح‌الله، صحیفه امام، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، چاپ پنجم، ۱۳۸۹ش.
  • امام‌خمینی، سیدروح‌الله، صحیفه نور، مجموعه رهنمودهای امام‌خمینی، تهران، سازمان مدارک فرهنگی انقلاب اسلامی، چاپ دوم، ۱۳۷۰ش.
  • امام‌خمینی، سیدروح‌الله، کوثر، مجموعه سخنرانیهای حضرت امام‌خمینی، تهران، مؤسسه تنظیم…، چاپ اول، ۱۳۷۱ش.
  • انصاری، حمید، مقدمه کتاب صحیفه امام، تهران، مؤسسه تنظیم…، چاپ پنجم، ۱۳۸۹ش.
  • جمعی از برادران و خواهران، در جستجوی راه از کلام امام، تهران، امیرکبیر، چاپ اول، ۱۳۶۱–۱۳۶۳ش.
  • حضور، مجله، اخبار، شماره ۳۴، ۱۳۷۹ش.
  • خمینی، سیداحمد، مقدمه کتاب کوثر، مجموعه سخنرانی‌های حضرت امام‌خمینی، تهران، مؤسسه تنظیم…، چاپ اول، ۱۳۷۱ش.
  • دهنوی، م، خمینی و جنبش، خطبه‌ها و اعلامیه‌ها و نامه‌ها و فتاوی قائد [امام] خمینی، بی‌جا، نشر دوازدهم محرم و پانزدهم خرداد، ۱۳۵۷ش.
  • دهنوی، م، مجموعه‌ای از مکتوبات، سخنرانی‌ها، پیام‌ها و فتاوی امام‌خمینی، تهران، چاپخش، ۱۳۶۰ش.
  • سازمان تبلیغات اسلامی، بلاغ، سخنان موضوعی امام‌خمینی، تهران، ۱۳۶۲ش.
  • سروش، انتشارات، فهرست سخنرانی‌های امام در آرشیوهای سازمان صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران، تهران، چاپ اول، ۱۳۶۴ش.
  • قاجار، م. د، پیام انقلاب، مجموعه پیام‌ها، سخنرانی‌ها، مصاحبه‌ها، حکم‌ها و… امام‌خمینی، تهران، پیام آزادی، چاپ اول، ۱۳۶۰ش.
  • قادری، سیدعلی، خمینی روح‌الله، زندگی امام‌خمینی بر اساس اسناد و خاطرات و خیال، تهران، مؤسسه تنظیم…، چاپ دوم، ۱۳۷۹ش.
  • کتابخانه مسجد علی‌بن‌ابیطالب (ع)، رهنمود، مجموعه پیام‌ها، سخنرانی‌ها، حکم‌ها و تلگرام‌های امام‌خمینی، تهران، ۱۳۶۰ش.
  • مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، امام در آینه اسناد، سیر مبارزات امام‌خمینی به روایت اسناد شهربانی، تهران، چاپ اول، ۱۳۸۳ش.
  • مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، بانگ آزادی، فهرست نوار سخنرانی‌های حضرت امام‌خمینی، تهران، چاپ اول، ۱۳۷۶ش.
  • مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، تبیان، ۴۹ دفتر، تهران، ۱۳۷۰–۱۳۸۷ش.
  • مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، کوثر، مجموعه سخنرانی‌های امام‌خمینی، چاپ اول، ۱۳۷۱.
  • مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، محضر نور، فهرست دیدارهای امام‌خمینی، تهران، چاپ دوم، ۱۳۷۴ش.
  • مجتهدزاده، اصغر، بررسی تعلیم و تربیت از دیدگاه حضرت امام‌خمینی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد علوم تربیتی، اراک، دانشگاه آزاد اسلامی، ۱۳۷۷ش.
  • مزینانی، علیرضا، بررسی عوامل ایجاد انگیزه در بیانات حضرت امام‌خمینی (در هدایت قشر دانشگاهی)، پایان‌نامه کارشناسی ارشد مدیریت بازرگانی، تهران، دانشگاه امام‌صادق (ع)، ۱۳۷۷ش.
  • نوربالا، احمد علی، ارجعی الی ربّک، مجله حضور، شماره ۱۵، ۱۳۷۵ش.
  • نوری، مسعود، پیام‌ها [و سخنرانی‌های] امام‌خمینی در شش‌ماهه اول سال ۱۳۵۹ش، تهران، وزارت آموزش و پرورش، بی‌تا.

پیوند به بیرون

حسینعلی رحمتی، سخنرانی‌ها، دانشنامه امام‌خمینی، ج۶، ص۱۹۲–۱۹۹.