التعلیقة الاستدلالیه علی تحریرالوسیله (تجلیل تبریزی)
التعلیقة الاستدلالیه علی تحریرالوسیله، تعلیقهای استدلالی بر کتاب تحریر الوسیله امامخمینی، به زبان عربی و قلم ابوطالب تجلیل تبریزی است.
اهمیت کتاب
این کتاب با رویکرد استدلالی و به اجمال، مسائل مختلفی از ابواب کتاب تحریرالوسیله را بررسی کرده است. نویسنده افزون بر بازخوانی دقیق متن تحریر الوسیله، به تبیین مبانی، ذکر ادله و نقد دیدگاهها پرداخته است.[۱] کتاب دیگری با همین نام و در چهار جلد به قلم علی مشکینی تألیف شده است.[۲]
نویسنده (شارح)
ابوطالب تجلیل معروف به تجلیل تبریزی (۱۳۰۵-۱۳۸۷ش) در تبریز زاده شد.[۳] او تحصیلات مدرسه و مقدمات حوزه را تا سال ۱۳۲۴ در تبریز گذراند و از این سال به بعد در حوزه علمیه قم ادامه داد.[۴] از استادان بهنام او در قم میتوان به امامخمینی، سیدحسین طباطبایی بروجردی، سیدمحمدرضا گلپایگانی، سیدمحمد محقق داماد و سیدمحمدباقر سلطانی طباطبایی اشاره کرد.[۵] تجلیل همچنین از استادان برجسته حوزه علمیه قم بود و در کنار تحصیل و تدریس، به تألیف آثار علمی همت میگماشت.[۶] التعلیقة الاستدلالیه علی تحریر الوسیله، از جمله آثار او است.
ساختار و گزارش محتوای کتاب
پس از شناسنامه و مقدمهای در فروع تقلید، کتاب التعليقة الاستدلالية على تحرير الوسيله، بر اساس ساختار کتاب تحریرالوسیله، شامل مجموعهای از بخشهای اصلی است که هر یک با عنوان «كتاب» معرفی میشوند. این بخشها به ترتیب سنتی از عبادات آغاز میشوند، سپس به معاملات، عقود و ایقائات میرسند و در پایان به جرائم و مجازاتها ختم میگردند.[۷] بخشهای اصلی کتاب، عبارتاند از:
- كتاب الطهارة: شامل مباحث وضو، غسلها، تیمم، نجاسات و مطهّرات؛ پایههای اولیه عبادت و شرایط صحت آن؛
- كتاب الصلاة: به مقدمات، افعال، مبطلات و انواع نمازها میپردازد و جایگاه محوری در عبادات دارد؛
- كتاب الصوم: درباره نیت، مفطرات، شرایط صحت و وجوب روزه و احکام قضا و کفاره؛
- كتاب الزكاة و كتاب الخمس: در این دو بخش، احکام مالی شرعی و مصارف آنها بررسی میشود؛
- كتاب الحج: شامل شرایط وجوب، اقسام حج و عمره، مواقيت، احرام و اعمال حج؛
- كتاب الأمر بالمعروف والنهي عن المنكر: درباره وجوب، شرایط و مراتب این دو فریضه اجتماعی؛
- كتاب المكاسب والمتاجر و كتاب البيع: به معاملات، مکاسب محرّمه، شرایط عقد و احکام بیع و دیگر عقود میپردازد؛
- ابواب دیگر معاملات: شامل اجاره، مضاربه، قرض، حجر، ضمان، وکالت، هبه، وقف، وصیت، ایمان و نذور، کفارات، صید و ذباحه، اطعمه و اشربه، غصب، احیاء موات، مشترکات، لقطة و نکاح و طلاق و مواریث؛
- كتاب الحدود: درباره حدود شرعی مانند زنا، لواط، قذف، مسکر، سرقت و محارب؛
- كتاب القصاص: شامل شرایط قصاص، طرق اثبات قتل و کیفیت اجرای آن.[۸]
پایانبخش کتاب، فهرست مطالب کتاب آمده است. این کتاب از عبادات فردی آغاز میشود، سپس به معاملات و روابط اجتماعی و اقتصادی میپردازد و در نهایت به جرائم و مجازاتها ختم میگردد ولی قضاء، شهادات، دیات و مسائل مستحدثه را ندارد.
وضعیت نشر
کتاب التعلیقة الاستدلالیه علی تحریر الوسیله، شرح ابوطالب تجلیل بر تحریر الوسیله امامخمینی، به زبان عربی، در یک جلد، ۷۱۶ صفحه و در قطع وزیری در سال ۱۳۷۹ منتشر شده است. ناشر این اثر مؤسسه تنظیم و نشر آثار امامخمینی است و کتاب در ۳۰۰۰ نسخه منتشر شده است.[۹]
پانویس
- ↑ بنگرید به: تجلیل، التعلیقة الاستدلالیه علی تحریرالوسیله.
- ↑ بنگرید به: مشکینی، التعلیقة الاستدلالیه علی تحریر الوسیله.
- ↑ الوانساز خویی، گلشن ابرار آذربایجان، ج۱، ص۲۷۹.
- ↑ شریفرازی، گنجینه دانشمندان، ج۲، ص۱۱۰.
- ↑ جامعه مدرسین حوزه علمیه قم از آغاز تاکنون، ص۹۰؛ شریفرازی، گنجینه دانشمندان، ج۲، ص۱۱۰-۱۱۱.
- ↑ شریفرازی، گنجینه دانشمندان، ج۲، ص۱۱۱؛ حسینی ضیغمیان، «حاج شیخ ابوطالب تجلیل، محقق نستوه»، ص۳۹۴.
- ↑ بنگرید به: تجلیل، التعلیقة الاستدلالیه علی تحریرالوسیله، فهرست مطالب.
- ↑ تجلیل، التعلیقة الاستدلالیه علی تحریرالوسیله، فهرست مطالب.
- ↑ تجلیل، التعلیقة الاستدلالیه علی تحریرالوسیله، شناسنامه کتاب؛ التعلیقة الاستدلالیه، شبکه جامع کتاب؛ گیسوم.
منابع
- الوانساز خویی، جعفر (۱۳۹۴)، گلشن ابرار آذربایجان، به کوشش عبدالصمد جودتی استیار، تهران، پژوهشکده باقرالعلوم.
- تجلیل تبریزی، ابوطالب، التعلیقة الاستدلالیه علی تحریرالوسیله، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امامخمینی، ۱۳۷۹.
- التعلیقة الاستدلالیه علی تحریرالوسیله، شبکه جامع کتاب؛ گیسوم؛ تاریخ بازدید: ۲۷ آذر ۱۴۰۴.
- جامعه مدرسین حوزه علمیه قم از آغاز تاکنون (۱۳۸۵)، ج۳ (زندگینامه اعضا)، تدوین: سیدمحسن صالح، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
- حسینی ضیغمیان، سیدمحمدحسین (۱۳۸۹)، «حاج شیخ ابوطالب تجلیل، محقق نستوه»، ستارگان حرم، ج۲۶-۲۷، قم، زائر.
- شریفرازی، محمد (۱۳۵۲)، گنجینه دانشمندان، ج۲، قم، اسلامیه.
- مشکینی اردبیلی، علی، التعلیقه الاستدلالیه علی تحریرالوسیله، قم، دار الحدیث، ۱۳۹۲.