الدماء الثلاثه (کتاب)
الدماء الثلاثه، تقریر محمدصادق خلخالی، به زبان عربی، گزارشی فقهی از درسهای امامخمینی درباره احکام خونهای سهگانه (حیض، نفاس و استحاضه) است.
اهمیت کتاب
کتاب الدماء الثلاثه، گزارشی فقهی از درسهای امامخمینی درباره احکام خونهای سهگانه است. کتاب الطهاره امامخمینی، در شش جلد منتشر شده است که چهار جلد آن تدوین شخص ایشان است و دو جلد دیگر، تقریرات محمدصادق خلخالی و تقریرات محمد فاضل لنکرانی، تکمیلکننده بخشهای ابتدایی درس ایشان است.[۱] ایشان در دوسال اول تدریس، مباحث درسهای خود را ننوشته است. تقریرات محمد فاضل لنکرانی از تعریف آب مطلق و انواع آن آغاز میشود و تا مسئله موالات در وضو ادامه مییابد.[۲] ادامه مباحث از تقریرات محمدصادق خلخالی است که دربردارنده مسائل پس از موالات در وضو تا پیش از بحث خونهای سهگانه است. خلخالی در مواردی که در کتاب مشخص شده، از تقریرات سیدهاشم رسولی محلاتی و محمد نصراللهی استفاده کرده است.[۳] البته این جلد از تقریرات او غیر از جلد مربوط به مباحث دماء ثلاثه میباشد که خود منتشر کرده است. مقرِّر در مقدمه جلد مربوط به دماء ثلاثه یادآور شده امامخمینی تقریرات او را مرور و مواردی از آن را اصلاح کرده است. وی یادآور شده است بحثهای اواخر نفاس برای تکمیل مبحث، از نوشته استاد آورده شده است. همچنین مطالبی در تقریر او آمده است که در نوشته استاد نیست.[۴]
نویسنده (مقرر)
محمدصادق صادقیگیوی معروف به صادق خلخالی (۱۳۰۵-۱۳۸۲)، تحصیلات حوزوی خود را ابتدا در خلخال و سپس در قم پی گرفت.[۵] از استادان بهنام او در حوزه علمیه قم، میتوان به امامخمینی، سیدحسین بروجردی، سیدمحمد محقق داماد، سیدمحمد حجت کوهکمرهای و میرزامحمد مجاهدی اشاره کرد.[۶] خلخالی به دلیل همراهی در مبارزات، زندان و تبعید را در کارنامه خود دارد.[۷] از جمله تألیفات خلخالی به جز تقریرات درس فقه امامخمینی (الطهاره و الدماء الثلاثه)، میتوان به این آثار اشاره کرد: نکاح (۲جلد)، القضاء من شرایع الاسلام، رسالة فی النیه، توضیح المسائل، مناسک حج، زاد المعاد، هنر و عرفان (۳جلد)، خاطرات در تبعید (۳ جلد) و خاطرات خلخالی (۲جلد).[۸]
ساختار و گزارش محتوای کتاب
کتاب الدماء الثلاثه، تقریر محمدصادق خلخالی، اثری فقهی است که بدون تقسیمبندی رسمی به فصل یا باب، مباحث مربوط به خونهای سهگانه زن (حیض، استحاضه و نفاس) را به صورت پیوسته و تحلیلی بررسی میکند. پس از مقدمه آغاز کتاب، نویسنده ابتدا به مبانی و قواعد کلی حیض میپردازد و سپس موضوعاتی چون تشخیص و عادت، روایات و احکام تبعی، و در نهایت مسائل مربوط به استحاضه و نفاس را مطرح میسازد. کتاب هم به قواعد اصولی و هم به ادلّه نقلی توجه دارد و در پایان، با نقد دیدگاههای مشهور و تحلیل روایات، مباحث طهارت زنان را تکمیل میکند.[۹]
در صفحه اول کتاب تاریخ تقریر، ربیع الأول ۱۳۷۶ق و تاریخ طبع رمضان ۱۴۰۳ق ذکر شده است.[۱۰]
وضعیت نشر
کتاب الدماء الثلاثه، در ۴۹۷ صفحه به زبان عربی، در قطع وزیری و با ورق کاهی، نخستینبار در رمضان ۱۴۰۳ق/ خرداد ۱۳۶۲ش در قم، چاپخانه مهر منتشر شد.[۱۱] چاپ دیگری از این کتاب به دست نیامد.
پانویس
- ↑ معرفی کتاب الطهاره، پایگاه اینترنتی پرتال امامخمینی.
- ↑ بنگرید به: فاصل لنکرانی، الطهاره.
- ↑ بنگرید به: خلخالی، الدماء الثلاثه.
- ↑ امامخمینی، کتاب الطهاره، مقدمه، پنجم.
- ↑ خلخالی، خاطرات، ج۱، ص۹.
- ↑ خلخالی، خاطرات، ج۱، ص۹.
- ↑ خلخالی، یاران امام، ص شانزده، ۱۳۲، ۱۷۴؛ خلخالی، خاطرات، ج۱، ص۱۰.
- ↑ خلخالی، خاطرات، ج۲، ص۳۰.
- ↑ خلخالی، الدماء الثلاثه، فهرست مطالب.
- ↑ خلخالی، الدماء الثلاثه، اول.
- ↑ خلخالی، الدماء الثلاثه؛ الدماء الثلاثه، پایگاه اطلاعرسانی کتابخانههای ایران.
منابع
- امامخمینی، سیدروحالله، کتاب الطهاره، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امامخمینی، ۱۳۸۵.
- خلخالی، محمدصادق (مقرر)، الدماء الثلاثه، قم، مطبعه مهر، ۱۴۰۳ق.
- خلخالی، محمدصادق، خاطرات آیتالله خلخالی، تهران، سایه، ۱۳۷۹-۱۳۸۰.
- خلخالی، محمدصادق، یاران امام به روایت اسناد ساواک، آیتالله محمدصادق خلخالی، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات، ۱۳۸۴.
- الدماء الثلاثه، پایگاه اطلاعرسانی کتابخانههای ایران، تاریخ بازدید: ۷آذر۱۴۰۴.
- فاصل لنکرانی، محمد (مقرر)، کتاب الطهاره، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امامخمینی، ۱۳۸۶.
- معرفی کتاب الطهاره، پایگاه اینترنتی پرتال امامخمینی، تاریخ بازدید: ۷آذر۱۴۰۴.