حکم وضعی (کتاب)
حکم وضعی؛ هستی، چیستی، اقسام با تأکید بر مبانی امامخمینی کتابی به زبان فارسی و نوشته سیدمرتضی میرزاده اهری است. این کتاب تقریر نویسنده از درس خارج اصول محمدجواد فاضل لنکرانی است.
اهمیت کتاب
حکم وضعی یکی از اقسام حکم شرعی است که بحثی مبنایی در مقدمات علم اصول را به خود اختصاص داده است. اصولیان از گذشته در چیستی و حقیقت حکم وضعی و مصداقهای آن اختلاف فراوانی داشتهاند که یکی از آثار مهم آن در بحث جعل حجت و امکان آن در مباحث استصحاب است. در استقلالی یا انتزاعی بودن احکام وضعی نیز نزاع فراوانی مطرح است.[۱]
در این کتاب با توجه به دیدگاههای بدیع امامخمینی در مباحث مختلف اصولی و از جمله در بحث حکم وضعی، نظرات ایشان محور بحث قرار گرفته است. البته در کتاب دیدگاههای مهم دیگر اصولیان نیز به بحث گذاشته شده است. این کتاب تقریر دروس خارج اصول محمد فاضل لنکرانی در نیمه نخست سال تحصیلی ۱۳۹۲- ۱۳۹۳ش طی بیست و هفت جلسه است که توسط نگارنده به رشته تحریر در آمده است.[۲]
نویسنده
سیدمرتضی میرزاده اهری در ۲۲ بهمن ۱۳۶۱ش در شهر میانه از توابع استان آذربایجان شرقی متولد شد. او پس از دریافت مدرک دیپلم در سال ۱۳۸۰ به قم مهاجرت کرده، تحصیل در حوزه علمیه را آغاز کرد. اهری از محضر اساتیدی چون محسن دوزدوزانی، سیدرسول موسوی تهرانی، محمدتقی مصباح یزدی، عبدالله جوادی آملی، جعفر سبحانی و محمد فاضل لنکرانی، استفاده کرد. او پایاننامه سطح ۳ حوزه را در سال ۱۳۹۸ش و رساله سطح ۴ حوزه را در سال ۱۴۰۳ش به پایان برد. وی همچنین در رشته علوم سیاسی، کارشناسی خود را از مؤسسه آموزشی پژوهشی امامخمینی، کارشناسی ارشد را در دانشگاه مفید و دکترای تخصصی را در دانشگاه باقرالعلوم گذرانده است.[۳]
میرزاده اهری علاوه بر کتاب حاضر، تألیفات دیگری نیز دارد که از جمله آنها دو کتاب: قاعده میسور و ترمیم بکارت از منظر فقه و حقوق میباشد.[۴]
ساختار
حکم وضعی؛ هستی، چیستی، اقسام با تأکید بر مبانی امامخمینی در یک جلد منتشر شده و دارای دو فصل است. هر فصل این کتاب مشتمل بر گفتارهایی است که مؤلف با این شیوه مباحث را سامان داده است. فصل اول کتاب با عنوان «هستی و چیستی» و فصل دوم با عنوان «اقسام» ارائه شده است.[۵]
گزارش محتوا
حکم وضعی؛ هستی، چیستی، اقسام با تأکید بر مبانی امامخمینی در یک جلد منتشر شده است. پس از شناسنامه کتاب، فهرست مطالب قرار گرفته است. مقدمات کتاب شامل این بخشها است: سخن آغازین (نوشته محمد فاضل لنکرانی)، پیشگفتار، طرح موضوع و بیان مسئله، اهمیت و ضرورت، پیشینه و نقد ادبیات، ساماندهی، امتنان و اعتذار.
کتاب حاضر در دو فصل سامان یافته است. فصل نخست با عنوان «هستی و چیستی» به بررسی مفهوم حکم و حکم وضعی اختصاص دارد. در گفتار نخست، واژهشناسی و هستیشناسی حکم، چیستی و تعریف آن، و نیز اقسام مختلفی که برای این مفهوم ذکر شده، مورد بحث قرار میگیرد. گفتار دوم به حکم وضعی میپردازد و در آن تعریف، چیستی و تقسیمات این نوع حکم توضیح داده میشود.
فصل دوم کتاب با عنوان «اقسام» به سه بخش تقسیم شده است که هر یک به یکی از اقسام احکام وضعی اختصاص دارد. گفتار سوم به قسم نخست از احکام وضعی میپردازد و در آن دیدگاههای محقق خراسانی و محقق نائینی بررسی شده و در نهایت انگاره برگزیده ارائه میشود. گفتار چهارم به قسم دوم از احکام وضعی اختصاص دارد و در آن نیز دیدگاه محقق خراسانی همراه با انگاره برگزیده مطرح میگردد. گفتار پنجم با عنوان «قسم سوم از احکام وضعی» به مباحثی چون همهگیرشناسی و مصداقشناسی میپردازد.
در پایان هر فصل، چکیدهای از مباحث و اهم مطالب همان فصل آورده شده است تا خواننده تصویری روشن و فشرده از مباحث ارائهشده داشته باشد. کتاب با بخش «پیگفتار» و «کتابنامه» خاتمه مییابد که به ترتیب جمعبندی کلی و منابع مورد استفاده را در اختیار خواننده قرار میدهد.[۶]
وضعیت نشر
حکم وضعی؛ هستی، چیستی، اقسام با تأکید بر مبانی امامخمینی نوشته سیدمرتضی میرزاده اهری به زبان فارسی در یک جلد، ۲۵۲ صفحه، در قطع وزیری و با جلد شومیز دو نوبت در سالهای ۱۴۰۱ش و ۱۴۰۲ش توسط انتشارات مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) منتشر شده است.[۷]
پانویس
- ↑ حکم وضعی، پایگاه اینترنتی انتشارات مرکز فقهی ائمه اطهار.
- ↑ میرزاده اهری، حکم وضعی، مقدمه کتاب
- ↑ سید مرتضی میرزاده اهری، پایگاه اینترنتی اندیشوران.
- ↑ سیدمرتضی میرزاده اهری، پایگاه اینترنتی کتابخانه دیجیتال نور.
- ↑ میرزاده اهری، حکم وضعی، فهرست مطالب.
- ↑ میرزاده اهری، حکم وضعی، فهرست مطالب.
- ↑ حکم وضعی، پایگاه اینترنتی انتشارات مرکز فقهی ائمه اطهار؛ حکم وضعی، پایگاه اینترنتی نمایشگاه بینالمللی کتاب
منابع
- حکم وضعی، پایگاه اینترنتی انتشارات مرکز فقهی ائمه اطهار، تاریخ بازدید: ۲۴ آبان ۱۴۰۴.
- حکم وضعی، پایگاه اینترنتی نمایشگاه بینالمللی کتاب، تاریخ بازدید: ۲۴ آبان ۱۴۰۴.
- سیدمرتضی میرزاده اهری، پایگاه اینترنتی اندیشوران، تاریخ بازدید: ۲۴ آبان ۱۴۰۴.
- سیدمرتضی میرزاده اهری، پایگاه اینترنتی کتابخانه دیجیتال نور، تاریخ بازدید: ۲۴ آبان ۱۴۰۴.
- میرزاده اهری، سیدمرتضی، حکم وضعی؛ هستی، چیستی، اقسام (با تأکید بر مبانی امامخمینی)، قم، مرکز فقهی ائمه اطهار، ۱۴۰۱.