سیدعلی‌اصغر هاشمی علیا، از شاگردان درس خارج فقه و اصول امام‌خمینی.
| اطلاعات فردی | |
|---|---|
| نام کامل | سیدعلی‌اصغر هاشمی علیا |
| نسب | سادات شمیران |
| تاریخ تولد | ۱۳۱۵ش |
| زادگاه | چیذر، شمیران، تهران |
| خویشاوندان سرشناس | سیدحسن هاشمی علیا (پدر) |
| اطلاعات علمی | |
| استادان | محمدحسین نهاوندی، سیدمحمدحسین طباطبایی، سیدحسین بروجردی، سیدمحمدرضا گلپایگانی، هاشم آملی، سیدمحمد محقق داماد، محمدعلی اراکی، امام‌خمینی |
| شاگردان | سیدعلی اندرزگو (با نام مستعار شیخ عباس تهرانی) |
| محل تحصیل | مکتبخانه چیذر، حوزه علمیه قم |
| فعالیت‌های اجتماعی-سیاسی | |
| سیاسی | از مبارزان علیه حکومت پهلوی، حمایت از نهضت امام‌خمینی، مسئول تحویل‌گیری صنایع دفاع و پادگان‌ها پس از انقلاب |
| اجتماعی | برگزاری جلسات هفتگی تفسیر قرآن، برگزاری جلسات اخلاق و دعا، مبارزه با فرقه‌های انحرافی |
زادگاه و تحصیل
او در سال ۱۳۱۵ش در محله چیذر واقع در شمیران تهران به دنیا آمد. پدرش سیدحسن هاشمی علیا از تبار سادات شمیران بود.
سیدعلی‌اصغر هاشمی علیا تا سن هفت سالگی خواندن و نوشتن را در مکتبخانه در چیذر آموخت. دوران ابتدایی را هم در مدرسه‌ای در محله رستم‌آباد و مدرسه نیکی اعلای دزاشیب خواند. در همان زمان آیت‌الله نهاوندی در تجریش مستقر بود و سیدعلی‌اصغر هاشمی علیا به محفل درس او راه یافت و علاوه بر یادگیری قرآن، مقدمات را در آنجا فراگرفت. سپس راهی قم شد و سطوح را نزد استادان حوزه علمیه قم خواند. دروس فلسفی و تفسیر قرآن را هم پیش علامه سیدمحمدحسین طباطبایی آموخت. آنگاه در درس خارج فقه و اصول آیات سیدحسین طباطبایی بروجردی، سیدمحمدرضا موسوی گلپایگانی، میرزا هاشم آملی، سیدمحمد محقق داماد، شیخ محمدعلی اراکی و امام‌خمینی حضور یافت. درباره سال‌های حضور او در درس‌های خارج فقه یا اصول یا هر دو درس امام‌خمینی گزارشی در دست نیست، ولی می‌توان احتمال داد که در دهه ۱۳۳۰ش در درس‌های مساجد محمدیه و سلماسی شرکت می‌کرد.
او پس از سیزده سال حضور در قم، به زادگاهش بازگشت و به تبلیغ دین پرداخت و ازجمله در هیئت جوانان چیذر سخنرانی می‌کرد. همچنین در محفلی روحانی با حضور برخی از عالمان، کتاب‌هایی چون جواهر را با آنان مباحثه می‌کرد [۱] او که امام جماعت مسجد چیذر بود، به سبب مبارزه با بهاییان، مورد نفرت آنان و مورد اقبال مردم بود. وی در سال ۱۳۴۷ش حوزه علمیه القائم را در چیذر تأسیس کرد [۲] در آن زمان حکومت پهلوی با تمام قوا درصدد مبارزه با اسلام و روحانیت بود. این وضعیت، شرایط را برای استاد سخت می‌نمود. ۱۵ روز بیشتر از تأسیس آن حوزه نگذشته بود که هاشمی علیا به ساواک احضار شد و مورد عتاب قرار گرفت. او برای همراه کردن مردم در این اقدام، مدت ده شب سخنرانی خود را در هیئت جوانان مسجد چیذر به همین موضوع اختصاص داد. پس از آن سخنرانی مشوقانه، بالغ بر صد نفر برای تحصیل دروس حوزوی در آن حوزه ثبت‌نام کردند و وی مدت دو سال کلیه درس‌ها را تمام‌وقت تدریس کرد. با این اقدامات، این حوزه نوپا به‌تدریج به یکی از مدارس مهم دینی در تهران تبدیل شد. این مسئله باعث شد بارها به ساواک احضار و نسبت به فعالیت‌های آن مدرسه تهدید شود [۳] یکی از افرادی که در آن مدرسه و در درس سیدعلی‌اصغر هاشمی علیا حاضر شد، سیدعلی اندرزگو بود. او که پس از ترور حسنعلی منصور در سال ۱۳۴۳ش تحت تعقیب بود، به سبب دوری مدرسه از چشم مأموران ساواک، با اسم مستعار شیخ عباس تهرانی وارد آن مدرسه شد و در درس‌های هاشمی علیا شرکت کرد [۴] وقتی ساواک به هویت سیدعلی اندرزگو پی برد، هاشمی علیا را احضار کرد و مورد بازجویی قرار داد. بر اساس گزارش ساواک در این باره، وی به تنهایی حوزه علمیه چیذر را اداره می‌کرد و تنها مدرس آنجا بود. همچنین وی جلسات هفتگی تفسیر قرآن و سخنرانی (هر هفته در روزهای جمعه و شنبه) برگزار می‌کرد [۵]
هاشمی علیا در کنار اداره حوزه علمیه چیذر، به مبارزه با حکومت پهلوی نیز پرداخت و بر اساس گزارش ساواک، در ارسال وجوهات شرعی به امام‌خمینی فعال بود. ساواک در گزارشی که در سال ۱۳۵۴ش تهیه کرد، از او به‌عنوان یکی از روحانیان طرفدار امام‌خمینی نام برد و به همین منظور توصیه کرد او دستگیر شود و تحت بازجویی قرار گیرد [۶] وی در سال‌های ۱۳۵۶-۱۳۵۷ش همراه با روحانیان مبارز اعلامیه‌هایی را علیه حکومت پهلوی صادر می‌کرد [۷]
او پس از پیروزی انقلاب اسلامی مسئولیت‌هایی چون تحویل‌گیری و راه‌اندازی مجدد صنایع دفاع، پادگان‌های ارتش و بعضی عمارت‌های وابستگان حکومت پهلوی را بر عهده گرفت. در این مقطع حوزه علمیه چیذر به مدت یک سال تعطیل بود. وی سپس از پذیرش سمت‌های دولتی سر باز زد و از سال ۱۳۵۸ش بار دیگر به اداره و تدریس در حوزه علمیه چیذر پرداخت. تنها مسئولیت دولتی او، عضویت در هیئت سه‌نفره ستاد اجرایی هشت‌ماده‌ای حضرت امام‌خمینی در استان گیلان بود. او با اصرار مهدی شاه‌آبادی این مسئولیت را قبول کرد و پس از هفت ماه و پایان مأموریت، بار دیگر به چیذر بازگشت و به تدریس در حوزه علمیه آنجا ادامه داد. او پس از آن به اداره آن حوزه همت گماشت و علاوه بر اداره مستقل آن حوزه و شعب خواهران و برادران آن، حوزه علمیه امام حسن مجتبی(ع) را در لواسان بنیان نهاد. هم‌اکنون حوزه علمیه چیذر با ۳۰۰ طلبه برادر و ۳۰۰ طلبه خواهر، در دو شعبه چیذر (مرکز آموزش عالی) و فاطمیه (در سطح دو) مشغول به فعالیت است. علی‌اصغر هاشمی علیا در کنار اداره حوزه‌های فوق، جلسه درس اخلاق (ویژه طلاب)، شرح دعای مکارم اخلاق (عمومی) و جلسه درس خارج فقه برگزار می‌کند. او همچنین از اعضای شورای عالی حوزه‌های علمیه استان تهران می‌باشد [۸]
پانویس
- ↑ («آیت‌الله سیدعلی‌اصغر هاشمی علیا»).
- ↑ (یاران امام به روایت اسناد ساواک: کتاب ۸، ص۱۵۰).
- ↑ («آیت‌الله سیدعلی‌اصغر هاشمی علیا»).
- ↑ (یاران امام به روایت اسناد ساواک: کتاب ۸، ص۱۱۸).
- ↑ (یاران امام به روایت اسناد ساواک: کتاب ۸، ص۱۵۰).
- ↑ (یاران امام به روایت اسناد ساواک: کتاب ۵۹، ص۴۶۷-۴۶۸).
- ↑ (اسناد انقلاب اسلامی، ج۳، ص۲۳۲، ۲۳۴، ۲۳۷ و...).
- ↑ («آیت‌الله سیدعلی‌اصغر هاشمی علیا»).
منابع
- «آیت‌الله سیدعلی‌اصغر هاشمی علیا».
- یاران امام به روایت اسناد ساواک کتاب ۵۹: آیت‌الله حاج سیدمحمدصادق لواسانی (۱۳۹۵)، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات
- یاران امام به روایت اسناد ساواک کتاب ۸: سردار سرافراز شهید حجت‌الاسلام‌والمسلمین سیدعلی اندرزگو (۱۳۷۷)، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات.