سیدمحمدرضا موسوی خرم‌آبادی
سیدمحمدرضا موسوی خرم‌آبادی، از شاگردان درس اخلاق و خارج فقه امام‌خمینی.
سیدمحمدرضا موسوی معروف به موسوی خرم‌آبادی در سال ۱۲۹۵ در خرم‌آباد به دنیا آمد. جد او سیدشمس‌الدین موسوی از روحانیان خرم‌آباد بود که سال‌ها در شهر دزفول به تبلیغ دین و ارشاد مردم مشغول بود و پدرش سیدحبیب‌الله موسوی هم یکی از روحانیان خرم‌آبادی بود که در دوره رضاشاه به تبلیغ در میان عشایر لرستان می‌پرداخت. سیدمحمدرضا موسوی در چنین خانواده‌ای با پیشینه تبلیغی به دنیا آمد و تحت تربیت پدرش خواندن و نوشتن را فراگرفت. آنگاه به تحصیل دروس حوزوی نزد پدرش پرداخت و مقدمات را نزد او آموخت. موسوی خرم‌آبادی سپس برای تحصیل دروس حوزوی به بروجرد رفت و در مدرسه علمیه آنجا که زیر نظر آیت‌الله سیدحسین طباطبایی بروجردی اداره می‌شد به تحصیل پرداخت. درباره استادان او در آن حوزه جز آیت‌الله بروجردی اطلاعاتی در دست نیست. او در آنجا کتاب کفایةالاصول را پیش آیت‌الله بروجردی خواند و تا سال ۱۳۲۴ در آنجا به تحصیل اشتغال داشت و سپس با عزیمت آیت‌الله بروجردی به قم، او نیز به قم رفت و در حوزه علمیه آنجا به تحصیل ادامه داد. موسوی خرم‌آبادی در حوزه علمیه قم نیز در درس‌های خارج فقه و اصول آیت‌الله بروجردی شرکت کرد. هم‌زمان در درس اخلاق امام‌خمینی که روزهای پنجشنبه و جمعه در مدرس زیر کتابخانه مدرسه فیضیه برگزار می‌شد، حضور می‌یافت و سپس وارد درس خارج فقه امام‌خمینی شد. در کتاب علما در روشنای تاریخ که زندگینامه موسوی خرم‌آبادی را درج کرده، اشاره‌ای به سال‌های حضور او در درس خارج فقه امام نشده است، ولی با استناد به سال‌های حضور او در قم می‌توان احتمال داد که از اواخر دهه ۱۳۲۰ تا اواسط دهه ۱۳۳۰ در درس خارج فقه امام‌خمینی در مسجد محمدیه و سپس مسجد سلماسی قم شرکت می‌کرده است. موسوی خرم‌آبادی بر اساس خاطرات برخی از یارانش، از شاگردان مورد توجه امام‌خمینی بود و با اشاره امام‌خمینی بود که راهی شهرری شد و به تدریس در مدرسه علمیه برهانیه در آنجا پرداخت (سیف‌زاده، ۱۰۷۹ـ۱۰۸۳). وی در آن مدرسه کفایةالاصول و سپس دروس خارج فقه و اصول را تدریس می‌کرد و شاگردان زیادی را تربیت نمود. همچنین به اقامه نماز جماعت در همان‌جا می‌پرداخت. موسوی خرم‌آبادی در جریان نهضت اسلامی با امام‌خمینی ارتباط داشت و در مناسبت‌های مختلف به دیدار ایشان می‌شتافت و دستورها و فرمانهای ایشان را دریافت و ابلاغ می‌کرد. از جمله در جریان رفراندوم موسوم به انقلاب سفید، مردم را از شرکت در آن رفراندوم نهی می‌کرد. در توزیع اعلامیه‌های امام‌خمینی در منطقه خرم‌آباد هم فعال بود و علاوه بر آن پیام‌های ایشان را به علمای خرم‌آباد می‌رساند. به سبب همین فعالیت‌ها، اقدامات او در خرم‌آباد و شهرری تحت نظر مأموران ساواک قرار داشت و نسبت به رفتارهای او حساسیت داشتند. یکی از مهم‌ترین اقدامات موسوی خرم‌آبادی در لرستان، رسیدگی به امور عشایر بود؛ وی به امور معیشتی عشایر رسیدگی می‌کرد و تعدادی از آنان را تحت پوشش اقتصادی قرار داده بود. همچنین بر آموزش آنان تأکید داشت و از جمله قرآن را برای آنان آموزش می‌داد. همچنین یک باب حمام در منطقه پاپی لرستان به همت او احداث شد. به سبب همین فعالیت‌ها بود که مورد توجه و احترام عشایر لرستان بود و جایگاهی ویژه نزد آنان داشت. اهتمام او به فعالیت‌های عمرانی در میان عشایر و همچنین فعالیت‌های سیاسیاش باعث شد تا مأموران درصدد دستگیری او برآیند، ولی موفق به این کار نشدند. موسوی خرم‌آبادی در سال ۱۳۴۶ بر اثر بیماری در یکی از بیمارستان های تهران بستری شد و بر اثر همان بیماری در تهران از دنیا رفت (سیف‌زاده، ۱۰۸۴ـ۱۰۸۶). منبع: سیف‌زاده، سیدمحمد (۱۳۹۲)، علما در روشنای تاریخ: خاطرات روحانیت لرستان از روزگار قاجار تا ظهور انقلاب اسلامی، خرم‌آباد، سیفا.