عملیات والفجر ۸
| نامهای دیگر | فتحالفتوح جنگ تحمیلی |
|---|---|
| شرح ماجرا | عملیات نظامی ایران برای تصرف منطقه استراتژیک فاو در عراق با عبور از اروندرود |
| طرفین | ایران در مقابل عراق |
| زمان | ۲۰ بهمن ۱۳۶۴ تا ۲۹ فروردین ۱۳۶۵ |
| دوره | حدود ۲ ماه |
| مکان | شبهجزیره فاو، اروندرود، خور عبدالله |
| علت | تغییر موازنه جنگ به نفع ایران، تنبیه متجاوز و جلوگیری از تکرار تهاجم دشمن |
| اهداف | تصرف شهر فاو، تسلط بر اروندرود، تهدید بندر أمالقصر، هممرزی با کویت، مسدود کردن راه ورود عراق به خلیجفارس، تأمین خورموسی، انهدام سکوهای پرتاب موشک عراق |
| عاملان | نیروهای نظامی ایران به فرماندهی رحیم صفوی و دیگر فرماندهان |
| نتایج | تصرف ۷۰۰ کیلومتر مربع از خاک عراق و شهر فاو، تغییر موازنه جنگ به نفع ایران، انهدام قوای دشمن |
| پیامدها | تثبیت منطقه تصرف شده برای ماههای پایانی جنگ، تأثیر گسترده در ابعاد سیاسی، نظامی و اقتصادی |
| تلفات | ایران: ۲۰۰۰ شهید و ۳۰۰۰ مصدوم شیمیایی عراق: ۵۰٬۰۰۰ کشته و زخمی، ۲۱۰۵ اسیر |
| واکنشها | توصیه و قوت قلب امامخمینی به فرماندهان پیش از عملیات |
| مرتبط | جنگ ایران و عراق، عملیات بدر، عملیات خیبر |
عملیات والفجر ۸، در سال ۱۳۶۴ش رخ داد و منجر به تصرف منطقه فاوِ عراق توسط نیرویهای ایرانی شد. این عملیات در ابعاد سیاسی، نظامی و اقتصادی نتایج گستردهای داشت. تغییر در موازنه جنگ، جلوگیری از تکرار تهاجم دشمن، تنبیه متجاوز در بعد نظامی و بویژه در بعد سیاسی و تسلط بر اروندرود از اهداف این عملیات بود که محقق شد. عملیات والفجر ۸ را از فتحالفتوحهای جنگ تحمیلی خواندهاند.
فرماندهان عملیات والفجر ۸ پیش از آغاز عملیات نزد امامخمینی رفتند تا برای انجام این عملیات مصمم شوند؛ به گفته این فرماندهان چون این عملیات سختیها و پیچیدگیهای فراوانی داشت، نیاز به توصیههای امامخمینی داشتند تا اراده آنان مستحکم شود. امام نیز پس از شنیدن توضیحات آنان، به ایشان قوت قلب داد و آنان را به توکل به خداوند سفارش کرد. در این توصیه امام به آنان فرمود: «همان خدایی که به شما مأموریت داده که نماز بخوانید، همان خدا به شما امر کرده که دفاع بکنید. بروید و مطمئن باشید که پیروزید.»
معرفی
عملیات والفجر ۸ در بیستم بهمن سال ۱۳۶۴ شروع و در بیست و نهم فروردین ۱۳۶۵ تمام شد.[۱] منطقه عملیاتی اروندرود، خورعبدالله و شبهجزیره فاو بود.[۲] علت انتخاب منطقه فاو برای عملیات، این بود که دشمن تصور نمیکرد نیروهای مسلح ایران توانایی عبور از اروندرود را داشته باشند.[۳] در طی عملیاتهای دفاع مقدس نیروهای نظامی ایران با هدف جلوگیری از تکرار تهاجم و تنبیه متجاوز عملیاتهای خود را با هدف ورود به خاک عراق طراحی و اجرا نمودند. در همین راستا و پس از انجام چندین عملیات در حالی که به نظر میرسید پیشروی در خاک عراق ناممکن باشد، عملیات والفجر ۸ با هدف بالا بردن ضریب موفقیت و غافلگیر کردن نیروهای عراقی با موفقیت به انجام رسید.[۴]
عملیات والفجر ۸ را از فتحالفتوحهای جنگ تحمیلی خواندهاند.[۵] گفته شده این عملیات نقطه پایان جنگ در جبهه جنوب بود.[۶] فاو تا ماههای آخر جنگ در تصرف ایران باقی مانده بود.[۷]
اهداف عملیات
هدف از عملیات والفجر ۸ ورود به خاک عراق بهمنظور تعیینکنندگی در پایان جنگ و برتری در موازنه بود.[۸] از این رو، عملیات والفجر۸، برای تحقق استراتژی تنبیه متجاوز در بعد نظامی و بویژه در بعد سیاسی اهمیت بسزایی داشت.[۹] مهمترین هدفهای سیاسی ـ نظامی این عملیات چنین بود: ۱ـ تصرف شهر فاو. ۲ـ تسلط بر اروندرود. ۳ـ تهدید بندر أمالقصر. ۴ـ هممرزی با کویت. ۵ ـ مسدود کردن راه ورود عراق به خلیجفارس. ۶ ـ تأمین خورموسی و امکان تردد کشتیها به بندر امامخمینی. ۷ـ انهدام سکوهای پرتاب موشک عراق در منطقه فاو.[۱۰]
نتایج
نتیجه عملیات والفجر ۸ تغییر موازنه جنگ به نفع ایران بود. علت اصلی موفقیت در این عملیات، غافلگیری ارتش عراق در منطقه فاو بود.[۱۱] عملیات والفجر ۸ در ابعاد سیاسی، نظامی و اقتصادی نتایج گستردهای داشت.[۱۲] در این عملیات، دو هدف تأثیرگذار به موازنه جنگ، یعنی تصرف منطقهای استراتژیک و انهدام قوای دشمن، در حد بالایی به نفع جمهوری اسلامی ایران تحقق یافت. این عملیات آثار و نتایج بسیار مهمی در پی داشت زیرا برای نخستینبار پس از فتح خرمشهر، منطقه مورد تهاجم در یک عملیات بزرگ، پس از تصرف تثبیت شده بود.[۱۳] در نتیجه این عملیات ۷۰۰ کیلومتر مربع از خاک عراق و شهر فاو به تصرف درآمد.[۱۴] در این عملیات بر اثر حمله شیمیایی عراق ۲۰۰۰ ایرانی شهید و ۳۰۰۰ نفر مصدوم شدند. نیروهای عراقی نیز ۲۱۰۵ اسیر و ۵۰ هزار کشته و زخمی دادند.[۱۵]
توصیه امامخمینی به فرماندهان پیش از عملیات
رحیم صفوی، از فرماندهان عملیات والفجر ۸، درباره تردید و ترس از عملیات والفجر ۸ میگوید که سبب شد با دیگر فرماندهان این عملیات نزد امامخمینی بروند. صفوی میگوید به اتفاق تنی چند از فرماندهان، روز دوم بهمن ماه سال ۱۳۶۴ یعنی چند روز قبل از عملیات والفجر ۸ نزد امامخمینی رفتند. وی ادامه میدهد که با توجه به سوابقی که در عدم موفقیت رزمندگان در عبور از رودخانههای دجله و فرات در عملیات بدر و خیبر داشتند و با توجه به سرکشی رودخانه اروند، نگران عبور نیروها از رودخانه در این عملیات بودند.[۱۶]
از نظر صفوی، مجموعه عواملی باعث نگرانی آنان شده بود و سبب شد آنان خدمت امام رسیدند. او اضافه میکند که امام با آن حال و سن زیاد حدود نیم ساعت به دقت به توضیحات آنان توجه کرد و نگرانی آنان را متوجه شدند. سپس فرمودند که: شما به خداوند اعتماد داشته باشید، اصلاً فرمانده کل قوا خداست. همان خدایی که به شما مأموریت داده که نماز بخوانید، همان خدا به شما امر کرده که دفاع بکنید. بروید و مطمئن باشید که پیروزید. این توصیهای بود که امام به فرماندهان عملیات والفجر ۸ داشت که سبب تقویت تصمیم آنان شد.[۱۷]
پانویس
- ↑ «۱۰ عملیات مهم دفاع مقدس»، خبرگزاری دفاع مقدس.
- ↑ «۱۰ عملیات مهم دفاع مقدس»، خبرگزاری دفاع مقدس.
- ↑ «والفجر ۸ (۱۳۶۴/۱۱/۲۰)»، مرکز اسناد، تحقیقات و نشر معارف دفاع مقدس و مجاهدتهای سپاه.
- ↑ اصغرزاده، اصغر، و دیگران، «نقش فرماندهی مشترک در فنون مؤثر بر پیروزی عملیات والفجر ۸»، ص۱۳۰.
- ↑ «۱۰ عملیات مهم دفاع مقدس»، خبرگزاری دفاع مقدس.
- ↑ «۱۰ عملیات مهم دفاع مقدس»، خبرگزاری دفاع مقدس.
- ↑ «۱۰ عملیات مهم دفاع مقدس»، خبرگزاری دفاع مقدس.
- ↑ «۱۰ عملیات مهم دفاع مقدس»، خبرگزاری دفاع مقدس.
- ↑ «والفجر ۸ (۱۳۶۴/۱۱/۲۰)»، مرکز اسناد، تحقیقات و نشر معارف دفاع مقدس و مجاهدتهای سپاه.
- ↑ «والفجر ۸ (۱۳۶۴/۱۱/۲۰)»، مرکز اسناد، تحقیقات و نشر معارف دفاع مقدس و مجاهدتهای سپاه.
- ↑ انبارداران، عقیل، و دیگران، «عوامل مؤثر در غافلگیری عراق در عملیات والفجر ۸»، ص۲۷.
- ↑ «والفجر ۸ (۱۳۶۴/۱۱/۲۰)»، مرکز اسناد، تحقیقات و نشر معارف دفاع مقدس و مجاهدتهای سپاه.
- ↑ «والفجر ۸ (۱۳۶۴/۱۱/۲۰)»، مرکز اسناد، تحقیقات و نشر معارف دفاع مقدس و مجاهدتهای سپاه.
- ↑ «۱۰ عملیات مهم دفاع مقدس»، خبرگزاری دفاع مقدس.
- ↑ «آشنایی با عملیات والفجر ۸»، همشهری آنلاین؛ «والفجر ۸ (۱۳۶۴/۱۱/۲۰)»، مرکز اسناد، تحقیقات و نشر معارف دفاع مقدس و مجاهدتهای سپاه.
- ↑ «امام چگونه نگرانی فرماندهان عملیاتی را به اطمینان بدل کرد؟»، پرتال امامخمینی.
- ↑ «امام چگونه نگرانی فرماندهان عملیاتی را به اطمینان بدل کرد؟»، پرتال امامخمینی.
منابع
- «آشنایی با عملیات والفجر ۸»، همشهری آنلاین، انتشار: ۶ اسفند ۱۳۹۱ش، بازدید: ۳۱ شهریور ۱۴۰۴ش.
- اصغرزاده، اصغر، و دیگران، «نقش فرماندهی مشترک در فنون مؤثر بر پیروزی عملیات والفجر ۸»، پژوهشهای راهبردی ارتش، شماره ۸، سال سوم، تابستان ۱۴۰۳ش.
- «امام چگونه نگرانی فرماندهان عملیاتی را به اطمینان بدل کرد؟»، پرتال امامخمینی، انتشار: ۴ اردیبهشت ۱۴۰۳ش، بازدید: ۳۱ شهریور ۱۴۰۴ش.
- انبارداران، عقیل، و دیگران، «عوامل مؤثر در غافلگیری عراق در عملیات والفجر ۸»، مطالعات دفاع مقدس و نبردهای معاصر بهار و تابستان، شماره ۱۰، ۱۴۰۳ش.
- «۱۰ عملیات مهم دفاع مقدس»، خبرگزاری دفاع مقدس، انتشار: ۳۰ شهریور ۱۳۹۹ش، بازدید: ۳۱ شهریور ۱۴۰۴ش.
- «والفجر ۸ (۱۳۶۴/۱۱/۲۰)»، مرکز اسناد، تحقیقات و نشر معارف دفاع مقدس و مجاهدتهای سپاه، انتشار: ۱۱ اسفند ۱۴۰۳ش، بازدید: ۳۱ شهریور ۱۴۰۴ش.