عید قربان
عید قربان یا عیدالاضحی، یوم‌النحر، در دهم ذی‌الحجه، یکی از دو عید بزرگ مذهبی مسلمانان است که از اعمال واجب در این روز برای حاجیان، قربانی است.
معنای لغوی
اضحی به معنی قربانی، از ریشه ضحی به معنای پیش از ظهر گرفته شده است. این تسمیه بدان علت است که قربانی در چاشت و وقت ضحی ذبح می‌شد. بعد در اثر کثرت استعمال این علّت از بین رفت و اگر چه قربانی در پایان روز باشد، به همین نام خوانده می‌شود.[۱]
سنت قربانی در حج
ابراهیم(ع) بنیان‌گذار خانۀ کعبه و مناسک حج به شمار می‌رود و از جمله این مناسک، قربانی کردن در سرزمین منا است. سنت قربانی ریشه در داستان حضرت ابراهیم(ع) در اطاعت امر الهی و اقدام برای قربانی فرزندش، اسماعیل دارد. به خواست خداوند جبرئیل قوچی برای قربانی نزد حضرت آورد.[۲] قربانی، پنجمین عمل حج تمتع و دومین عمل در منا است.
احکام عید قربان
انجام قربانی بر حاجیان حاضر در مکه، واجب و برای دیگر مسلمانان مستحبّ مؤکد است.[۳] احتياط آن است كه ذبيحه را سه قسمت كنند؛ يك قسمت را هديه بدهند، يك قسمت را صدقه بدهند و قدرى هم از ذبيحه بخورند.[۴] نماز عید قربان، مانند عید فطر در زمان غیبت امام معصوم(ع) مستحب است و تا پیش از ظهر روز عید برگزار می‌شود.[۵] نیز روزه گرفتن در این روز، حرام است.[۶]
امام‌خمینی و عید قربان
امام‌خمینی عید قربان را بعد از عید فطر که عید ضیافت‌الله است، عید وصال‌الله می‌خواند.[۷] و معتقد بود برداشتی که اهل معرفت از عید می‌کنند، با برداشت دیگران متفاوت است.[۸] عید قربان از نظر امام‌خمینی، عیدی است که انسان‌های آگاه را به یاد قربانگاه ابراهیمی می‌اندازد؛ قربانگاهی که درس فداکاری و جهاد در راه خدای بزرگ را به فرزندان آدم و اولیای خدا می‌دهد. عمق جنبه‌های توحیدی و سیاسی این عمل را جز انبیای عظام و اولیای کرام و بندگان خاص الهی نمی تواند ادراک کند. ایشان همچنین معتقد بود که قربانى در راه خدا، پيش از آن‌كه جنبۀ توحيدى و عبادى داشته باشد، جنبه‌هاى سياسى و ارزش‌هاى اجتماعى دارد.[۹]
پانویس
- ↑ جوهری، الصحاح، ج۶، ص۲۴۰۷.
- ↑ ضیاءآبادی، حج برنامه تکامل، ص۱۸۵؛ عطائی اصفهانی، اسرار حج، ص۱۲۶-۱۲۳.
- ↑ مجلسی، زادالمعاد، ص۲۰۰.
- ↑ امام‌خمینی، مناسک حج، ص۲۰۹.
- ↑ مجلسی، زادالمعاد، ص۲۰۰.
- ↑ نجفی، جواهر الکلام، ج۱۶، ص۳۲۴.
- ↑ امام‌خمینی، صحیفه امام، ج۱۸، ص۱۱۸)
- ↑ امام‌خمینی، صحیفه امام؛ ج۱۸، ص۳۹۵.
- ↑ امام‌خمینی، صحیفۀ امام، ج۱۸، ص۸۶.
منابع
- امام‌خمینی، سیدروح‌الله، صحیفۀ امام، تهران، مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، ۱۳۸۹.
- امام‌خمینی، سیدروح‌الله، مناسک حج، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، ۱۳۷۰.
- جوهری، ابونصر اسماعیل، الصحاح تاج اللغه و صحاح العربيه، بیروت، دار العلم للملايين، ۱۴۰۷ق.
- صادقی تهرانی، محمد، البلاغ فی تفسیر القرآن بالقرآن، ق‍م، م‍ک‍ت‍ب‍ه محمد ال‍ص‍ادق‍ی ال‍طه‍ران‍ی، ۱۴۱۹ق.
- ضیاءآبادی، سید محمد، حج برنامه تکامل، تهران، نشر مشعر، چاپ دوم، ۱۳۸۶.
- مجلسی، محمدباقر، زادالمعاد، تصحیح و تحقیق علاءالدین اعلمی، بیروت، مؤسسه الاعلمی، ۱۴۲۳ق.
- نجفی، محمدحسن، جواهرالکلام، بیروت، دار احیاء التراث العربی، بی‌تا.