غلامرضا دانش‌آشتیانی
 | |
| اطلاعات فردی | |
|---|---|
| نام کامل | غلامرضا دانش‌آشتیانی |
| تاریخ تولد | ۱۳۰۹ش |
| زادگاه | آشتیان، ایران |
| تاریخ وفات | ۷ تیر ۱۳۶۰ش |
| محل دفن | بهشت‌زهرا (س)، تهران |
| شهر وفات | تهران، ایران |
| تاریخ شهادت | ۷ تیر ۱۳۶۰ش |
| محل شهادت | دفتر حزب جمهوری اسلامی، سرچشمه تهران |
| خویشاوندان سرشناس | محبوبه دانش‌آشتیانی (دختر) |
| اطلاعات علمی | |
| استادان | امام‌خمینی، سیدحسین بروجردی، سیدمحمد محقق داماد، سیدمحمدرضا گلپایگانی |
| محل تحصیل | حوزه علمیه قم، دانشکده الهیات دانشگاه تهران |
| فعالیت‌های اجتماعی-سیاسی | |
| سیاسی | نماینده مجلس شورای اسلامی از حوزه انتخابیه آشتیان و فراهان |
| اجتماعی | فعالیت‌های آموزشی و فرهنگی، مدیریت مدارس اسلامی |
غلامرضا دانش‌آشتیانی، از شاگردان درس اخلاق امام‌خمینی.
زادگاه و خاندان
غلامرضا دانش‌آشتیانی در سال ۱۳۰۹ در شهرستان آشتیان به دنیا آمد.[۱] جد اعلای او ملا جعفر آشتیانی معروف به خلف، از همدرسان میرزا حسن آشتیانی، روحانی مجاهد تهران در جریان جنبش تنباکو و از عالمان برجسته آشتیان در دوره قاجار بود که به تدریس در مدارس علمیه آشتیان می‌پرداخت. جدش میرزا زین‌العابدین آشتیانی نیز از مدرسان مدرسه علمیه آشتیان بود و مدتی هم اداره آن مدرسه را بر عهده داشت.[۲]
تحصیل
غلامرضا دانش‌آشتیانی دوران ابتدایی و بخشی از متوسطه را در آشتیان گذراند. آنگاه به تحصیل دروس حوزوی روی آورد[۳] و بخشی از مقدمات را در آشتیان و نزد عالمان آن شهر خواند.[۴] پس از پایان سال دوم دبیرستان در آشتیان، به قم رفت و مدت هشت سال در حوزه علمیه آن شهر به تحصیل پرداخت. درباره استادان او در دوره سطح اطلاعاتی در دست نیست. در همان زمان در درس اخلاق امام‌خمینی که در مدرس زیر کتابخانه مدرسه فیضیه و در روزهای پنجشنبه و جمعه هر هفته و تا سال ۱۳۲۴ ش برگزار می‌شد شرکت می‌کرد. درباره سال‌های دقیق حضور او در آن درس اطلاعاتی وجود ندارد، ولی می‌توان احتمال داد که در آخرین سال‌های آن درس، از آموزه‌های اخلاقی امام‌خمینی بهره می‌برده است.
دانش‌آشتیانی سپس در درس‌های خارج فقه و اصول آیات سیدحسین طباطبایی بروجردی، سیدمحمد محقق داماد و سیدمحمدرضا موسوی گلپایگانی شرکت می‌کرد. نویسنده رجال و مشاهیر آشتیان از امام‌خمینی به‌عنوان یکی از استادان دوره خارج فقه و اصول دانش‌آشتیانی نام برده است.[۵] با استناد به این گزارش، می‌توان احتمال داد که وی در دهه ۱۳۲۰ش از درس‌های خارج امام‌خمینی هم استفاده می‌کرده است، هرچند اطلاعات دقیقی دراین‌باره در دست نیست. از همدرسان وی در این دوره می‌توان به محمد مفتح و سیدمحمد حسینی بهشتی اشاره کرد. دانش‌آشتیانی در سال ۱۳۳۰ش به تهران رفت و به تحصیلات حوزوی در آن شهر ادامه داد، ولی اطلاعاتی درباره استادان وی در آن شهر در دست نیست.
دانش‌آشتیانی در سال ۱۳۳۰ راهی تهران شد و پس از دریافت مدرک دیپلم متوسطه و قبولی در آزمون مدرسی دانشکده الهیات دانشگاه تهران، وارد آن دانشکده شد[۶] و تحصیلات عالی را تا اخذ مدرک دکترای فقه و مبانی حقوق اسلامی از آن دانشکده ادامه داد.[۷]
فعالیت سیاسی و اجتماعی
او فعالیت سیاسی خود را در تهران و با تشکیل «گروه شیعیان» آغاز کرد. وی از بنیان‌گذاران آن گروه بود. همچنین با جمعیت فدائیان اسلام به رهبری شهید نواب صفوی تعامل و همکاری داشت. با آغاز نهضت امام‌خمینی در سال ۱۳۴۱ به صف مبارزه علیه حکومت پهلوی پرداخت و در قیام ۱۵ خرداد ۱۳۴۲ شرکت داشت و به همین علت دستگیر و زندانی شد.[۸] همچنین با هیئت‌های مؤتلفه اسلامی همکاری داشت. سپس فعالیت‌های خود را در حوزه تدریس و امور فرهنگی ادامه داد، از جمله برای ایجاد مدارس اسلامی در مقابل مدارس دولتی کوشید و از بنیان‌گذاران گروه فرهنگی قدس بود.[۹] مدتی هم مدیریت دبیرستان جهان‌آرا را در تهران بر عهده داشت و به تدریس در آنجا نیز می‌پرداخت.[۱۰] هم‌زمان در مدارس جعفری اسلامی، علوی، قریب، وحید و خاقانی تهران هم تدریس می‌کرد.[۱۱]
فعالیت‌های دانش‌آشتیانی باعث شد تا حساسیت ساواک علیه او برانگیخته شود و تداوم این فعالیت در نهایت ساواک را به این نتیجه رساند که حضور دانش‌آشتیانی در عرصه تدریس، به زیان حکومت پهلوی است، بنابراین وزارت آموزش‌وپرورش او را در سال ۱۳۵۵ بازنشسته کرد. پس از آن به فعالیت‌های سیاسی ادامه داد و از جمله در جلسات هفتگی مکتب جوانان به ایراد سخنرانی می‌پرداخت.[۱۲] همچنین در تظاهرات و راهپیمایی‌های سیاسی شرکت می‌کرد. یکی از دختران او به نام محبوبه دانش‌آشتیانی در تظاهرات هفده شهریور تهران شرکت داشت و در همان روز براثر تیراندازی مأموران حکومت پهلوی به شهادت رسید. دانش‌آشتیانی در بهمن ۱۳۵۷ و در آستانه ورود امام‌خمینی به کشور، همراه با روحانیان مبارز در اعتراض به دولت شاپور بختیار در مسجد دانشگاه تهران متحصن شد.[۱۳] در ۱۲ بهمن ۱۳۵۷ نیز از سوی کمیته استقبال از امام‌خمینی به‌عنوان یکی از روحانیان همراه ایشان برگزیده شد.[۱۴]
فعالیت‌ها پس از پیروزی انقلاب اسلانی
او پس از پیروزی انقلاب اسلامی به وزارت آموزش‌وپرورش بازگشت و به فعالیت در آنجا پرداخت. تلاش برای ایجاد تحول در آن وزارتخانه و تأسیس انجمن معلمان، سازمان‌دهی و طرح برنامه‌های آموزش‌وپرورش در آن وزارتخانه و سفر به برخی از کشورهای منطقه و بازدید از مدارس ایرانی خارج از کشور از جمله فعالیت‌های دانش‌آشتیانی بود. او که مدتی مدیرعامل گروه فرهنگی و بازرسی ویژه وزارت آموزش‌وپرورش بود، در جهاد سازندگی هم فعالیت می‌کرد و از جمله در آشتیان در رسیدگی به امور عمرانی فعال بود. او در دوره اول انتخاب مجلس شورای اسلامی از آشتیان و فراهان نامزد نمایندگی شد و با کسب اکثریت آرای مردم آن شهر، راهی مجلس شورای اسلامی‌شد.
شهید غلامرضا دانش‌آشتیانی علاوه بر فعالیت‌های سیاسی، در انجام امور تحقیقاتی و خیریه می‌کوشید. تشکیل هسته‌های مطالعاتی نهج‌البلاغه، قرآن و احادیث از آن جمله بود که حاصل این مطالعات نزدیک به یک هزار صفحه تحقیقات در مورد مطالب موضوعی قرآن است.[۱۵]
شهادت
دانش‌آشتیانی که از اعضای حزب جمهوری اسلامی بود، در ۷ تیر ۱۳۶۰ در دفتر حزب جمهوری اسلامی در سرچشمه تهران حضور داشت و همراه با جمعی از اعضای آن حزب براثر انفجار بمب به شهادت رسید و پیکرش در بهشت‌زهرا(س) به خاک سپرده شد.[۱۶]
پانویس
- ↑ بسطامی، «دانش‌آشتیانی، غلامرضا»، ص۱۶۵.
- ↑ عبدلی آشتیانی و سلیمانی آشتیانی، «پیشینه و موقوفات مدرسه صاحب‌الامر علیه‌السلام آشتیان»، ص۹۸-۹۹.
- ↑ بسطامی، «دانش‌آشتیانی، غلامرضا»، ص۱۶۵.
- ↑ حضرتی، رجال و مشاهیر آشتیان، ص۷۴.
- ↑ رجال و مشاهیر آشتیان، ص۷۶.
- ↑ یوسفی و کاوشی، دانشنامه هفتم تیر، ص۳۱۲؛ دانش، ص۷.
- ↑ بسطامی، «دانش‌آشتیانی، غلامرضا»، ص۱۶۵؛ یوسفی و کاوشی، دانشنامه هفتم تیر، ص۳۱۲.
- ↑ یوسفی و کاوشی، دانشنامه هفتم تیر، ص۳۱۵.
- ↑ تاریخ شفاهی حادثه هفتم تیر، ص۱۸۲.
- ↑ بسطامی، «دانش‌آشتیانی، غلامرضا»، ص۱۶۶.
- ↑ یوسفی و کاوشی، دانشنامه هفتم تیر، ص۳۱۲.
- ↑ بسطامی، «دانش‌آشتیانی، غلامرضا»، ص۱۶۶.
- ↑ یوسفی و کاوشی، دانشنامه هفتم تیر، ص۳۱۵.
- ↑ خاطرات علی دانش منفرد، ص۷۹.
- ↑ بسطامی، «دانش‌آشتیانی، غلامرضا»، ص۱۶۶.
- ↑ بسطامی، «دانش‌آشتیانی، غلامرضا»، ص۱۶۶؛ آقا شیخ محمد و نوری نشاط، گلزار مشاهیر، ص۳۵.
منابع
- آقا شیخ محمد، مریم و سعید نوری نشاط (۱۳۷۷)، گلزار مشاهیر، تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی ایران با همکاری نشر برگ زیتون.
- بسطامی، رضا (۱۳۸۸)، «دانش‌آشتیانی، غلامرضا»، فرهنگنامه روحانیون مبارز عصر امام‌خمینی، ج۱، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
- تاریخ شفاهی حادثه هفتم تیر (۱۳۹۵)، به کوشش معصومه آقاجانپور، تهران: مؤسسه فرهنگی ـ هنری مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
- حضرتی، صادق (۱۳۸۲)، رجال و مشاهیر آشتیان، با مقدمه محمدابراهیم باستانی پاریزی، قم: الماس.
- خاطرات علی دانش منفرد، تدوین: رضا بسطامی، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی، ۱۳۸۴.
- عبدلی آشتیانی، اسدالله و مهدی سلیمانی آشتیانی (۱۳۹۲)، «پیشینه و موقوفات مدرسه صاحب‌الامر علیه‌السلام آشتیان»، فصلنامه وقف میراث جاویدان، سال بیست و یکم، شماره ۸۲، تابستان ۱۳۹۲.
- یوسفی، سعید و حسین کاوشی (۱۳۹۰)، دانشنامه هفتم تیر، تهران: بنیاد فرهنگی هفتم تیر.
- یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب ۳۳ شهید صادق (شهید محمدصادق اسلامی) (۱۳۸۲)، تهران: مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات.