محمدحسن متوسل آرانی
 | |
| اطلاعات فردی | |
|---|---|
| نام کامل | محمدحسن متوسل آرانی |
| نسب | فرزند حاج محمد آرانی |
| تاریخ تولد | ۲۹ دی ۱۳۰۰ش |
| زادگاه | آران (نزدیک کاشان) |
| تاریخ وفات | ۸ آبان ۱۳۷۱ |
| محل دفن | قبرستان ابوحسین قم |
| شهر وفات | تهران |
| اطلاعات علمی | |
| استادان | امامخمینی، سیدحسین بروجردی، سیدمحمد محقق داماد، سیدمحمدرضا گلپایگانی، سیدشهابالدین مرعشی نجفی |
| محل تحصیل | حوزه علمیه کاشان، حوزه علمیه قم |
| تألیفات | تقریرات درس خارج فقه آیتالله بروجردی |
| سایر | امام جماعت مسجد آبشار قم، مؤسس بیمارستان سیدالشهداء(ع) در آران |
| فعالیتهای اجتماعی-سیاسی | |
| سیاسی | مبارزه علیه حکومت پهلوی، حمایت از نهضت امامخمینی |
| اجتماعی | فعال در امور خیریه، عضو شورای مرکزی ائمه جماعات مساجد قم |
محمدحسن متوسل آرانی، از شاگردان درس خارج فقه و اصول امامخمینی.
زادگاه و تحصیل
محمدحسن متوسل در ۲۹ دی ۱۳۰۰ در آران در نزدیکی کاشان دیده به جهان گشود. پدرش حاج محمد آرانی امام جماعت مسجد ملاشکرالله آران بود و به مبارزه با بهاییان در آن شهر میپرداخت.[۱] او مقدمات را در زادگاهش نزد افتخارالاسلام دربندی فراگرفت. سپس در حالی که توسط میرزا احمد عاملی آرانی ملبس به لباس روحانیت شده بود، برای ادامه تحصیل به کاشان رفت و از درس آیات شیخ محمود نجفی و آقا میر سیدعلی یثربی بهرهمند شد. آنگاه با مشورت آیتالله میر سیدعلی یثربی برای ادامه تحصیل به قم رفت و دروس سطح را نزد سیدمحمدباقر طباطبایی سلطانی، عبدالجواد جبلعاملی اصفهانی، میرزا محمد مجاهدی تبریزی و میرزا علیاکبر مشکینی اردبیلی تکمیل کرد. سپس از درس خارج فقه و اصول آیتالله سیدحسین طباطبایی بروجردی بهره برد و مقداری از درس خارج فقه آن مرجع را تقریر کرد. پس از رحلت آیتالله بروجردی، در درس خارج فقه و اصول آیات سیدمحمد محقق داماد، امامخمینی، سیدمحمدرضا موسوی گلپایگانی و سیدشهابالدین نجفی مرعشی حاضر شد؛[۲] بنابراین میتوان گفت که در سالهای ۱۳۴۰-۱۳۴۳ش در درس خارج فقه و اصول امامخمینی که در مسجد اعظم برگزار میشد، شرکت میکرد.
فعالیت سیاسی و اجتماعی
او همزمان با تحصیل، به تدریس در حوزه علمیه قم نیز میپرداخت.[۳] و در کنار آن، نماز جماعت را در مسجد آبشار قم اقامه میکرد و در آن مسجد جلسات تفسیر قرآن را بهطور خصوصی برای چند نفر برگزار مینمود. او همچنین بهطور مستمر در پایان هر هفته و ایام و مناسبتهای تبلیغی به آران میرفت و در مسجد ملاشکرالله آن شهر به تبلیغ دین میپرداخت. از دیگر فعالیتهای آموزشی و تبلیغی او، تشکیل جلسات هفتگی آموزش قرائت، قواعد و تجوید و تفسیر قرآن بود که سالها به صورت سیّار در محلههای مختلف آران برقرار بود. علاوه بر آن به مبارزه با بهاییان که از اواسط دوره رضاشاه در آران مشغول به فعالیتهای تبلیغی بودند، میپرداخت. او جلسات متعددی در محلههای آران تشکیل میداد و در رفع شبهات القاشده توسط بهاییان میکوشید و افرادی را به آران دعوت میکرد که شیخ علیاکبر اسلامی تربتی، آقا شیخ حسن سهچهاری اصفهانی، شیخ مرتضی انصاری قمی و شیخ حسین وحید خراسانی از آن جمله بودند. همچنین با مشارکت متمولان محلی، با دادن سرمایه و کمکهای مالی، در ترویج قالیبافی دستی آن شهر نقش داشت.[۴]
فعالیت مبارزاتی
متوسل آرانی در اسفند ۱۳۴۳ همراه با فضلا و محصلان کاشانی حوزه علمیه قم، در نامهای به امیرعباس هویدا نخستوزیر وقت، با اشاره به اقدامات دولتهای سابق [دولتهای اسدالله علم و حسنعلی منصور] علیه روحانیت و قوانین اسلام و قانون اساسی، خواستار الغای مصوبات غیرقانونی و مغایر با شرع و بازگرداندن «زعیم عالیقدر و مرجع تقلید شیعیان جهان حضرت آیتاللهالعظمی جناب آقای خمینی» به کشور و آزادی دیگر زندانیان بیگناه و لغو سانسور شدند. آنان در آن نامه، جرم امامخمینی را «دفاع از حریم قرآن» دانستند.[۵] او که در مسجد آبشار قم جلساتی را با جوانان برگزار میکرد، به سبب فعالیتهای سیاسی یک بار توسط ساواک دستگیر شد.[۶]
خدمات اجتماعی
وی مورد اعتماد مراجع تقلید همچون آیات محقق داماد، گلپایگانی و شیخ مرتضی حائری یزدی بود و توسط آنان مأمور رسیدگی به دعاوی و مسئول حلوفصل اختلافات و مشکلات حقوقی کسبه و بازاریان قم میشد. او این مسئولیت را چند سال پس از پیروزی انقلاب هم بر عهده داشت. وی در شورای مرکزی ائمه جماعات مساجد قم که برای مبارزه با فقر و توسط شیخ مرتضی حائری در سال ۱۳۵۰ش تشکیل شد، عضویت داشت. یکی از اقدامات آن شورا، مدیریت صندوق ذخیره علوی بود و متوسل آرانی علاوه بر عضویت در آن شورا، مسئولیت ثبت و ضبط، محاسبه دریافتیها و پرداختیها را بر عهده داشت. یکی دیگر از اقدامات او احداث بیمارستان سیدالشهدا(ع) در شهر آران بود.
درگذشت
او در هشتم آبان ۱۳۷۱ بر اثر عارضه قلبی در بیمارستان آبان تهران درگذشت و پیکرش پس از اقامه نماز توسط سیدحسین بدلا، در قبرستان ابوحسین قم به خاک سپرده شد.[۷]
پانویس
- ↑ سلمانی آرانی، محمدحسن متوسل آرانی «خیراندیش آگاه»، ص۱۵۹-۱۶۱.
- ↑ سلمانی آرانی، محمدحسن متوسل آرانی «خیراندیش آگاه»، ص۱۶۳-۱۶۴.
- ↑ «حجتالاسلاموالمسلمین شیخ...»، ص۳.
- ↑ سلمانی آرانی، محمدحسن متوسل آرانی «خیراندیش آگاه»، ص۱۶۴-۱۶۷.
- ↑ سیر مبارزات یاران...، ج۳، ص۲۱۰-۲۱۱.
- ↑ سلمانی آرانی، محمدحسن متوسل آرانی «خیراندیش آگاه»، ص۱۶۸.
- ↑ سلمانی آرانی، محمدحسن متوسل آرانی «خیراندیش آگاه»، ص۱۷۱-۱۷۵.
منابع
- «حجتالاسلاموالمسلمین شیخ سلیمان اقبالی: حجتالاسلام شیداییان اهل سیاستبازی نبود» (۱۳۹۵)، روزنامه نسل فردا، ویژهنامه آران و بیدگل، سال بیست و پنجم، شماره ۴۲، مهر.
- سلمانی آرانی، حبیبالله (۱۳۸۶)، محمدحسن متوسل آرانی «خیراندیش آگاه»، ستارگان حرم، ج۲۰، قم، زائر.
- سیر مبارزات یاران امام در آینه اسناد (۱۳۹۳)، ج۳، تهران، مؤسسه¬ تنظیم و نشر آثار امامخمینی.