پرش به محتوا

فهم قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

۳۱ بایت حذف‌شده ،  ‏۱۱ آذر ۱۴۰۱
جز (Salehi صفحهٔ کاربر:فهم قرآن را به فهم قرآن منتقل کرد)
خط ۳۸: خط ۳۸:
برخی از [[آیات]]، سرمایه علمی را در فهم و تعقل قرآن دخیل می‌دانند<ref>عنکبوت، ۴۳.</ref> ‌اندیشمندان و [[مفسران]]، عوامل بسیاری را در فهم قرآن مؤثر دانسته‌اند. به باور آنان، قدرت فهم، دقت و علم افراد در برداشت از آیات مؤثر است و همه افراد در فهم از آیات یکسان نیستند<ref>آصفی، مقدمه البرهان فی تفسیر القرآن، ۱/۱۳.</ref> برخی نیز علوم قطعی بشری و طبیعی را در فهم معانی و کشف حقایق قرآنی مؤثر می‌دانند و آن را یکی از منابع فهم قرآن می‌شمارند<ref>خویی، البیان، ۷۲؛ مکارم شیرازی، قلمرو معارف قرآن کریم و ارزش فهم ما از قرآن، ۸ ـ ۹؛ ← رضایی، پژوهشی در اعجاز، ۴۸ ـ ۵۳.</ref> [[امام‌خمینی]] نیز عوامل بسیاری را بر فهم قرآن مؤثر می‌داند؛ ازجمله:
برخی از [[آیات]]، سرمایه علمی را در فهم و تعقل قرآن دخیل می‌دانند<ref>عنکبوت، ۴۳.</ref> ‌اندیشمندان و [[مفسران]]، عوامل بسیاری را در فهم قرآن مؤثر دانسته‌اند. به باور آنان، قدرت فهم، دقت و علم افراد در برداشت از آیات مؤثر است و همه افراد در فهم از آیات یکسان نیستند<ref>آصفی، مقدمه البرهان فی تفسیر القرآن، ۱/۱۳.</ref> برخی نیز علوم قطعی بشری و طبیعی را در فهم معانی و کشف حقایق قرآنی مؤثر می‌دانند و آن را یکی از منابع فهم قرآن می‌شمارند<ref>خویی، البیان، ۷۲؛ مکارم شیرازی، قلمرو معارف قرآن کریم و ارزش فهم ما از قرآن، ۸ ـ ۹؛ ← رضایی، پژوهشی در اعجاز، ۴۸ ـ ۵۳.</ref> [[امام‌خمینی]] نیز عوامل بسیاری را بر فهم قرآن مؤثر می‌داند؛ ازجمله:
# آشنایی با مقاصد کتاب الهی که هدفش هدایت و آموزش انسان و بیان طریق [[سلوک انسانیت]] است؛ در حالی‌که بیشتر مفسران، به [[سبب نزول]] توجه کرده‌اند؛ نه به مقصد نزول و به ‌طور کلی، معنای [[تفسیر قرآن]]، شرح مقاصد آن است.<ref>امام‌خمینی، آداب الصلاة، ۱۹۲ ـ ۱۹۳.</ref>
# آشنایی با مقاصد کتاب الهی که هدفش هدایت و آموزش انسان و بیان طریق [[سلوک انسانیت]] است؛ در حالی‌که بیشتر مفسران، به [[سبب نزول]] توجه کرده‌اند؛ نه به مقصد نزول و به ‌طور کلی، معنای [[تفسیر قرآن]]، شرح مقاصد آن است.<ref>امام‌خمینی، آداب الصلاة، ۱۹۲ ـ ۱۹۳.</ref>
# دانستن زبان قرآن؛ زیرا زبان قرآن، غیر از زبان [[ادبیات]]، [[فلسفه]] و [[عرفان]] است<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۹/۳۵۵.</ref> و در عین ‌حال که دارای معارف بلند است، به زبان عموم مردم بیان شده<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۲۰/۴۰۸.</ref> و برای همه مردم قابل استفاده است.<ref>امام‌خمینی، تفسیر حمد، ۱۳۵؛ ← مقاله زبان قرآن.</ref>
# دانستن زبان قرآن؛ زیرا [[زبان قرآن]]، غیر از زبان [[ادبیات]]، [[فلسفه]] و [[عرفان]] است<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۹/۳۵۵.</ref> و در عین ‌حال که دارای معارف بلند است، به زبان عموم مردم بیان شده<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۲۰/۴۰۸.</ref> و برای همه مردم قابل استفاده است.<ref>امام‌خمینی، تفسیر حمد، ۱۳۵.</ref>
# یکی دیگر از عوامل تأثیرگذار در فهم قرآن چنان‌که سایر اندیشمندان نیز گفته‌اند،<ref>آلوسی، روح المعانی فی تفسیر القرآن‌ العظیم و السبع‌ المثانی، ۱/۶؛ گنابادی، تفسیر بیان السعادة فی مقامات العباده، ۴/۱۴۱.</ref> [[تزکیه نفس]]، [[زهد]] و رویگردانی از زیورهای دنیوی است؛ از این‌رو فهم کامل آن تنها با استدلال و [[برهان]] و بدون بهره‌مندی از طهارت و پاکی روح و نفس، ناممکن ‏است<ref>امام‌خمینی، حدیث جنود، ۶۱؛ امام‌خمینی، آداب الصلاة، ۲۰۲.</ref> به باور امام‌خمینی، تزکیه و [[طهارت نفس]]، حجاب‏ها را می‌زداید و سبب می‌شود انسان بهتر از نورانیت این کتاب الهی بهره‌مند شود<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۴/۳۸۸ ـ ۳۸۹.</ref> و انسانی که با مجاهدت‌ها و ریاضت‌های عملی و تطهیر نفوس، در فهم آیات گام بگذارد، به قدر پاکی خود از آن بهره‏مند خواهد شد<ref>امام‌خمینی، حدیث جنود، ۶۱.</ref> همچنین ایشان [[فهم بطون قرآن]] و راهیابی به معانی تأویلی آن را برای قلب‌هایی که دارای انحراف و اعوجاج باشند، امکان‌پذیر نمی‌داند؛ بلکه به باور ایشان، تأویل‌هایی که بر اساس هوای نفسانی باشد، در حقیقت [[تفسیر به رأی]] شمرده می‌شود و [[تأویل کتاب الهی]] به صورت کامل آن، منحصر به [[پیامبر(ص)]] و [[راسخان در علم]]، چون [[امام معصوم(ع)]] است و در درجات پایین‌‏تر، تنها کسانی که از رذایل اخلاقی پاک و به فضایل علمی و عملی آراسته باشند، از فهم و درک آیات الهی برخوردار خواهند بود.<ref>امام‌خمینی، حدیث جنود، ۳۱۱؛ امام‌خمینی، دعاء السحر، ۵۹؛ امام‌خمینی، الطلب و الاراده، ۴۴.</ref>
# یکی دیگر از عوامل تأثیرگذار در فهم قرآن چنان‌که سایر اندیشمندان نیز گفته‌اند،<ref>آلوسی، روح المعانی فی تفسیر القرآن‌ العظیم و السبع‌ المثانی، ۱/۶؛ گنابادی، تفسیر بیان السعادة فی مقامات العباده، ۴/۱۴۱.</ref> [[تزکیه نفس]]، [[زهد]] و رویگردانی از زیورهای دنیوی است؛ از این‌رو فهم کامل آن تنها با استدلال و [[برهان]] و بدون بهره‌مندی از طهارت و پاکی روح و نفس، ناممکن ‏است<ref>امام‌خمینی، حدیث جنود، ۶۱؛ امام‌خمینی، آداب الصلاة، ۲۰۲.</ref> به باور امام‌خمینی، تزکیه و [[طهارت نفس]]، حجاب‏ها را می‌زداید و سبب می‌شود انسان بهتر از نورانیت این کتاب الهی بهره‌مند شود<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۴/۳۸۸ ـ ۳۸۹.</ref> و انسانی که با مجاهدت‌ها و ریاضت‌های عملی و تطهیر نفوس، در فهم آیات گام بگذارد، به قدر پاکی خود از آن بهره‏مند خواهد شد<ref>امام‌خمینی، حدیث جنود، ۶۱.</ref> همچنین ایشان [[فهم بطون قرآن]] و راهیابی به معانی تأویلی آن را برای قلب‌هایی که دارای انحراف و اعوجاج باشند، امکان‌پذیر نمی‌داند؛ بلکه به باور ایشان، تأویل‌هایی که بر اساس هوای نفسانی باشد، در حقیقت [[تفسیر به رأی]] شمرده می‌شود و [[تأویل کتاب الهی]] به صورت کامل آن، منحصر به [[پیامبر(ص)]] و [[راسخان در علم]]، چون [[امام معصوم(ع)]] است و در درجات پایین‌‏تر، تنها کسانی که از رذایل اخلاقی پاک و به فضایل علمی و عملی آراسته باشند، از فهم و درک آیات الهی برخوردار خواهند بود.<ref>امام‌خمینی، حدیث جنود، ۳۱۱؛ امام‌خمینی، دعاء السحر، ۵۹؛ امام‌خمینی، الطلب و الاراده، ۴۴.</ref>
# شخصیت و گرایش‌های فکری افراد اجمالاً در فهم قرآن، نقش و تأثیر دارد. هر گروهی بر اساس معلومات و تخصصی که داشته، قرآن را به آن معلوماتی که داشته، حمل کرده است؛ چنان‌که عارفان به طریق خود، [[معارف قرآن]] را تفسیر کرده‌اند، یا [[طنطاوی]] و [[سید قطب]] از دریچه علم و تفسیر علمی به آن پرداخته‌اند.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۴/۷؛ امام‌خمینی، تفسیر حمد، ۹۲ ـ ۹۳.</ref> و این باورها و پیش‌ذهنیت‌ها موجب شده مفسران یک‌سونگر باشند و تنها از ابعاد خاصی به تفسیر قرآن بپردازند و از ابعاد دیگر قرآن غفلت کنند؛<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۳/۲۲۱.</ref> چه‌بسا این تفسیرها با یکدیگر مخالف و مباین باشد<ref>امام‌خمینی، آداب الصلاة، ۱۸۵.</ref> افزون بر این، گاهی نیز گرایش‌های فردی در ذهنیت و فهم مفسر مؤثر است و قرآن را بر اساس گرایش خود تفسیر می‌کند.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۴/۷.</ref>
# شخصیت و گرایش‌های فکری افراد اجمالاً در فهم قرآن، نقش و تأثیر دارد. هر گروهی بر اساس معلومات و تخصصی که داشته، قرآن را به آن معلوماتی که داشته، حمل کرده است؛ چنان‌که عارفان به طریق خود، [[معارف قرآن]] را تفسیر کرده‌اند، یا [[طنطاوی]] و [[سید قطب]] از دریچه علم و تفسیر علمی به آن پرداخته‌اند.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۴/۷؛ امام‌خمینی، تفسیر حمد، ۹۲ ـ ۹۳.</ref> و این باورها و پیش‌ذهنیت‌ها موجب شده مفسران یک‌سونگر باشند و تنها از ابعاد خاصی به تفسیر قرآن بپردازند و از ابعاد دیگر قرآن غفلت کنند؛<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۳/۲۲۱.</ref> چه‌بسا این تفسیرها با یکدیگر مخالف و مباین باشد<ref>امام‌خمینی، آداب الصلاة، ۱۸۵.</ref> افزون بر این، گاهی نیز گرایش‌های فردی در ذهنیت و فهم مفسر مؤثر است و قرآن را بر اساس گرایش خود تفسیر می‌کند.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۴/۷.</ref>
Image-reviewer، emailconfirmed، مدیران
۴٬۵۲۶

ویرایش