جشن‌های ۲۵۰۰ساله شاهنشاهی ایران: تفاوت میان نسخه‌ها

پیش از برگزاری جشن‌های ۲۵۰۰ساله، امام‌خمینی به مناسبت‌های مختلف، برگزاری جشن‌های غیر ملی هر ساله و نامیمون و نیز خرج‌های گزاف خاندان سلطنتی را در حالی‌که مردم ایران در فقر به سر می‌برند، مصیبتی برای اسلام و مسلمانان می‌خواند و به آن هشدار می‌داد. یکی از این هشدارها نامه ایشان به [[امیرعباس هویدا]] [[نخست‌وزیر]] وقت در ۲۶/۱/۱۳۴۶ بود. ایشان در این نامه برگزاری هر نوع جشن، همراه با هتک نوامیس و [[اسلام]] را مایه نکبت و بدبختی ملت دانست و رژیم را به ترک تعرض به اموال مردم و غارتگری [[بیت‌المال]] فرا خواند.<ref>امام‌خمینی، صحیفه امام، ۲/۱۲۴ـ۱۲۵ و ۱۲۷.</ref>{{ببینید|متن=ببینید| امیرعباس هویدا}} ایشان همچنین در بهمن ۱۳۴۹، در حالی‌که رژیم پهلوی خود را برای برگزاری جشن‌ها آماده می‌کرد، در ضمن پیامی به زائران [[بیت‌الله الحرام]]، به این مسئله پرداخت و ضمن گزارش وضعیت نابسامان اقتصادی و معیشتی مردم، تلف‌کردن بودجه‌های هنگفت از سرمایه ملی را نکوهش کرد و این‌گونه جشن‌ها را «مصیبت و سیه‌روزی برای مردم» و «وسیله اخاذی و غارتگری عمال [[استعمار]]» خواند. همچنین بر این مطلب تأکید کرد که دایرکننده و شرکت‌کننده در این جشن‌ها، خائن به اسلام و به ملت ایران است<ref>امام‌خمینی، صحیفه امام، ۲/۳۲۵ـ۳۲۶.</ref>

امام‌خمینی در اول تیر ۱۳۵۰، در واکنشی مستقیم و جدی، مخالفت و اعتراض شدید خود را به برگزاری جشن‌های ۲۵۰۰ساله ابراز کرد.<ref>امام‌خمینی، صحیفه امام، ۲/۳۵۸ـ۳۷۳.</ref> ایشان در این سخنرانی بار دیگر به وقوع قحطی، خشکسالی و مشکلات و گرفتاری‌های اقتصادی مردم توجه کرد و به اسراف‌‌کاری‌ها و مخارج سنگین جشن به‌شدت اعتراض کرد.<ref>امام‌خمینی، صحیفه امام، ۲/۳۶۲ و ۳۶۴.</ref> و با مقایسه حکومت کوتاه علوی و حکومت حاکمان ستمگر تصریح کرد آنچه باید برای آن جشن گرفت، حکومتی است که برای گسترش [[عدالت]] تلاش می‌کند و حکومت پادشاهان فعلی با این همه [[ظلم]] و جور، مستحق عزاست.<ref>امام‌خمینی، صحیفه امام، ۲/۳۶۰ و ۳۶۴ـ۳۶۵.</ref> چنان‌که بزرگداشت یاد و نام شاهان گذشته ایران در عین کارنامه سیاه و گذشته ننگین آنان و حمایت و همکاری [[اسرائیل]] در برگزاری جشن‌ها، ازجمله مواردی بود که امام‌خمینی در این سخنرانی به آنها اعتراض کرد.<ref>امام‌خمینی، صحیفه امام، ۲/۳۶۲ـ۳۶۳، ۳۶۶ و ۳۶۹.</ref> ایشان در ادامه با لحن و بیانی شکوه‌آمیز، علما و روحانیان را خطاب کرد و ضمن اینکه سکوت آنان را مهر تأییدی بر رفتار رژیم خواند.<ref>امام‌خمینی، صحیفه امام، ۲/۳۶۷.</ref> بر ناتوانی رژیم پهلوی در مقابله با اعتراضِ هماهنگ و متحد تصریح کرد و علما را به هوشیاری و اعتراض دسته‌جمعی علیه اقدامات رژیم، به‌ویژه جشن‌های شاهنشاهی ترغیب؛<ref>امام‌خمینی، صحیفه امام، ۲/۳۶۵ و ۳۶۸ـ۳۶۹.</ref> و مردم را نیز به مبارزه با این جشن‌ها دعوت کرد و مشارکت در آن را جایز ندانست.<ref>امام‌خمینی، صحیفه امام، ۲/۳۶۶ـ۳۶۷.</ref>

این سخنرانی امام‌خمینی افزون بر اینکه در روشنگری و آگاه‌سازی عموم مردم به‌ویژه [[روحانیت]]، نقشی اساسی داشت، در برانگیختن مخالفت‌ها و اعتراضات مردمی علیه رژیم و به‌ طور مشخص جشن‌های ۲۵۰۰ساله نیز، اثری شگرف بر جای گذاشت.<ref>مرکز بررسی اسناد، جشن‌های ۲۵۰۰ساله شاهنشاهی، ۱/۳۷ـ۳۸ و ۴/ده.</ref> این سخنرانی از بخش فارسی رادیو [[بغداد]] که زیر نظر [[سیدمحمود دعایی]] اداره می‌شد {{ببینید|متن=ببینید|سیدمحمود دعایی}} پخش شد و به ‌دست انقلابیان داخل کشور اعم از روحانی و دانشجو، تکثیر و در میان مردم توزیع شد. همین امر موجب بیداری مردم و در نتیجه باعث وحشت رژیم شد که در گزارش جامع [[سازمان اطلاعات و امنیت]] کشور «ساواک» آمده است و رژیم در همین راستا افرادی را بازداشت و روانه زندان کرد.<ref>مرکز بررسی اسناد، جشن‌های ۲۵۰۰ساله شاهنشاهی، ۱/۳۶ـ۴۲؛ مؤسسه تنظیم، امام در آینه اسناد، ۵/۴۸ـ۵۸.</ref>

ساواک با پیگیری جدی درباره عوامل چاپ و توزیع اعلامیه سخنرانی امام‌خمینی در کشور،<ref>مؤسسه تنظیم، سیر مبارزات، ۱۷/۶۳.</ref> در تحلیل‌ خود از این سخنرانی، امام‌خمینی را تحت‌تأثیر و وابسته به [[حزب بعث]] معرفی کرد و برخی علمای تراز اول و اغلب [[طلاب و روحانیان]] را مخالف ایشان در این رویه نشان داد و تصریح کرد طرفداران جدی ایشان که اعلامیه‌های ایشان را در [[عراق]] چاپ و به ایران منتقل می‌کنند، ده تا بیست درصد طلاب‌اند.<ref>مؤسسه تنظیم، سیر مبارزات، ۱۷/۶۰ـ۶۱ و ۶۹ـ۷۰.</ref> این سازمان در این زمان برای معرفی امام‌خمینی به عنوان یک وابسته به دولت بعثی عراق که دشمن ایران است، و تلاش برای تحریک علما و روشنفکران و حتی افراد خانواده ایشان برای موضع‌گیری علیه ایشان برنامه‌ریزی می‌کرد و با تلاش برای پنهان نگه‌داشتن دخالت خود در این امر، به چاپ و توزیع اعلامیه‌هایی از سوی علما در اعتراض به اقدامات ایشان اقدام می‌کرد.<ref>مؤسسه تنظیم، سیر مبارزات، ۱۷/۶۶، ۷۱ـ۷۴، ۷۵ـ۷۹ و ۸۲ـ۸۳.</ref> با این‌حال، همین گزارش‌ها تصریح کرده است که روحانیان طرفدار امام‌خمینی، از موجه‌ترین افراد در میان مردم‌اند و به هیچ‌وجه حاضر به اقدامی علیه ایشان نیستند و این طرح در [[تهران]] عملی نیست.<ref>مؤسسه تنظیم، سیر مبارزات، ۱۷/۶۷.</ref> ساواک همچنین تلاش کرد برای پیشگیری از اقدامات مبارزان در عراق، از هر راهی که ممکن است، مانع فرستادن پول و [[وجوه شرعی]] به عراق شود.<ref>مؤسسه تنظیم، سیر مبارزات، ۱۷/۶۲، ۶۴ـ۶۵، ۶۸، ۷۴ و ۸۱.</ref>