قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۲: خط ۲:


== مفهوم‌شناسی ==
== مفهوم‌شناسی ==
واژه قانون، عربی‌شده واژه کانون است و به معنای اصل، دستور، قاعده و امری کلی است که بر همه جزئیات آن انطباق دارد و احکام جزئیات، از آن شناخته می‌شود؛ همچنین به معنای حکم قطعی صادرشده از جانب [[حکومت]] است که شامل همه مردم کشور می‌شود و اغراض مستبدانه اشخاص، دخالتی در آن ندارد.<ref>دهخدا، لغتنامه دهخدا، ۱۰/۱۵۳۴۱.</ref> از اهداف مهم وضع قانون، برقراری نظم و [[عدالت]] در [[جامعه]] است.<ref>انوری، فرهنگ بزرگ سخن، ۶/۵۴۶۷.</ref> {{ببینید|متن=ببینید|قانون}} قانون اساسی در مفهوم عامش به همه مقررات وضع‌شده و عرفی، مدون یا پراکنده گفته می‌شود که مربوط به قدرت و انتقال و اجرای آن است.<ref>قاضی، بایسته‌های حقوق اساسی، ۲۶.</ref> این قانون دربرگیرنده قواعدی است که تشکیلات، روابط قدرت‌های عمومی و اصول مهم حقوق عمومی یک کشور را تبیین می‌کند.<ref>جعفری لنگرودی، ترمینولوژی حقوق، ۵۱۸.</ref>
واژه قانون، عربی‌شده واژه کانون است و به معنای اصل، دستور، قاعده و امری کلی است که بر همه جزئیات آن انطباق دارد و احکام جزئیات، از آن شناخته می‌شود؛ همچنین به معنای حکم قطعی صادرشده از جانب [[حکومت]] است که شامل همه مردم کشور می‌شود و اغراض مستبدانه اشخاص، دخالتی در آن ندارد.<ref>دهخدا، لغتنامه دهخدا، ۱۰/۱۵۳۴۱.</ref> از اهداف مهم وضع قانون، برقراری نظم و [[عدالت اجتماعی|عدالت]] در [[جامعه]] است.<ref>انوری، فرهنگ بزرگ سخن، ۶/۵۴۶۷.</ref> {{ببینید|متن=ببینید|قانون}} قانون اساسی در مفهوم عامش به همه مقررات وضع‌شده و عرفی، مدون یا پراکنده گفته می‌شود که مربوط به قدرت و انتقال و اجرای آن است.<ref>قاضی، بایسته‌های حقوق اساسی، ۲۶.</ref> این قانون دربرگیرنده قواعدی است که تشکیلات، روابط قدرت‌های عمومی و اصول مهم حقوق عمومی یک کشور را تبیین می‌کند.<ref>جعفری لنگرودی، ترمینولوژی حقوق، ۵۱۸.</ref>


قانون اساسی به این معنا، شامل تنظیمات و سازوکارهایی است که تبیین‌کننده حقوق و تکالیف متقابل زمامداران و شهروندان است و چگونگی اِعمال قدرت و [[مدیریت]] عالی جامعه را مشخص می‌سازد.<ref>مطلبی، پاسداری از قوانین اساسی در نظام‌های سیاسی غرب و جمهوری اسلامی ایران، ۲۵–۲۶.</ref> قوانین اساسی هم از نظر ماهوی (که شامل اصول مربوط به حکومت و ساختار آن، حقوق و آزادی‌های اساسی است و هیچ‌یک از قوانین و مقررات کشور نباید با آن مغایرت داشته باشد)، و هم از نظر شکلی (مرجع تصویب این قانون و مراحل و تشریفات آن و نیز ضرورت تجدیدنظر و بازنگری در آن)، بر قوانین عادی برتری دارند.<ref>شیحا، کلیاتی دربارهٔ قانون اساسی، ۱۶۷؛ مطلبی، پاسداری از قوانین اساسی در نظام‌های سیاسی غرب و جمهوری اسلامی ایران، ۴۷–۵۳.</ref>
قانون اساسی به این معنا، شامل تنظیمات و سازوکارهایی است که تبیین‌کننده حقوق و تکالیف متقابل زمامداران و شهروندان است و چگونگی اِعمال قدرت و [[مدیریت]] عالی جامعه را مشخص می‌سازد.<ref>مطلبی، پاسداری از قوانین اساسی در نظام‌های سیاسی غرب و جمهوری اسلامی ایران، ۲۵–۲۶.</ref> قوانین اساسی هم از نظر ماهوی (که شامل اصول مربوط به حکومت و ساختار آن، حقوق و آزادی‌های اساسی است و هیچ‌یک از قوانین و مقررات کشور نباید با آن مغایرت داشته باشد)، و هم از نظر شکلی (مرجع تصویب این قانون و مراحل و تشریفات آن و نیز ضرورت تجدیدنظر و بازنگری در آن)، بر قوانین عادی برتری دارند.<ref>شیحا، کلیاتی دربارهٔ قانون اساسی، ۱۶۷؛ مطلبی، پاسداری از قوانین اساسی در نظام‌های سیاسی غرب و جمهوری اسلامی ایران، ۴۷–۵۳.</ref>
۱۴٬۷۵۵

ویرایش