آراء عرفانی عارف حکیم آیت‌الله العظمی میرزامحمدعلی شاه‌آبادی در آثار امام‌خمینی (کتاب)
 | |
| اطلاعات کتاب | |
|---|---|
| عنوان | آراء عرفانی عارف حکیم آیت‌الله العظمی میرزامحمدعلی شاه‌آبادی در آثار امام‌خمینی |
| نویسنده | نیره دشتبان |
| تاریخ نگارش | ۱۳۸۶ش |
| موضوع | تبیین و بیان آراء بدیع شاه‌آبادی و امام‌خمینی در مباحث عرفانی |
| سبک | توصیفی و تبیینی |
| زبان | فارسی |
| اطلاعات نشر | |
| ناشر | پژوهشکده امام‌خمینی و انقلاب اسلامی |
| محل نشر | تهران |
| تاریخ نشر | ۱۳۸۶ش |
| نوبت چاپ | اول |
آراء عرفانی عارف حکیم آیت‌الله العظمی میرزامحمدعلی شاه‌آبادی در آثار امام‌خمینی، کتابی به قلم نیره دشتبان است که به تبیین و بیان آراء بدیع شاه‌آبادی و امام‌خمینی در مباحث عرفانی پرداخته است. این کتاب در سال ۱۳۸۶ش توسط پژوهشکده امام‌خمینی و انقلاب اسلامی، منتشر شده است.
مؤلف
نیره دشتبان، متولد ۱۳۵۴ش، پژوهشگر علوم اسلامی می‌باشد.
محتوا
اهمیت کتاب آراء عرفانی عارف حکیم آیت‌الله العظمی میرزامحمدعلی شاه‌آبادی در آثار امام‌خمینی، در بیان و نقد آراء شاه‌آبادی در نگاه امام‌خمینی آمده می‌باشد. شخصیت شاه‌آبادی بیشترین تأثیر را بر تکوین شخصیت و سلوک حضرت امام داشته، با تحلیل و تطبیق شخصیت علمی آن دو بزرگوار، می‌توان به وضوح تمام رگه‌های آراء و اخلاق و خصایص علمی و معرفتی استاد در وجود شاگرد را مشاهده کرد.[۱] امام‌خمینی برخی دیدگاه‌های عرفانی شاه‌آبادی را تحلیل و بررسی کرده از جمله؛ تشبیه و تنزیه، شاه‌آبادی در بیان مقایسه دعوت حضرت نوح(ع) با دعوت پیامبر(ص)، معتقد است، حضرت نوح(ع) قوم خود را در حالی به تنزیه فراخواند که علاج قوم را در آن دیده است؛ ایشان ضمن نقد قول استاد خود، تنزیهی‌بودن صرف در دعوت حضرت نوح(ع) را نقد می‌کند و بر این باور است که حضرت نوح(ع) جامع طنز و تشبیه بوده است.[۲]
همچنین در کتاب حاضر آمده که شاه‌آبادی، اسماء ذاتی را اسمائی می‌داند که ذات بر آن غلبه دارد و ازاین‌رو همه اسماء ذاتیه را منشأ اثر می‌داند. امام‌خمینی در اسماء ذاتیه قائل به تفکیک است و نظر استاد خود را نمی‌پسندد.[۳] همچنین آمده که شاه‌آبادی اسماء مستأثره را در حقیقت جزء اسماء نمی‌داند و ظهوری در خارج برای آنها قائل نیست؛ شاه‌آبادی ذات مطلقه یعنی ذات بدون تعین را اسم مستأثره حق می‌داند که از روی مسامحه به آن اسم اطلاق می‌شود، لکن امام‌خمینی برای اسماء مستأثره قائل به مظاهر و آثاری است؛ اما اثرشان همانند خودشان مستأثر و پنهان است؛[۴] البته در مواردی همسو با استناد خود می‌باشد؛ مانند بحث فطرت که همانند استاد خویش فطرت را حالت و هیئتی می‌داند که خداوند خلق را بر آن قرار داده و لازمه وجود آنهاست. ایشان با الهام‌گرفتن از سخنان استاد خود شاه‌آبادی از حقیقت فطرت، نشانه‌های فطرت، احکام فطرت و ویژگی‌های آن بحث کرده است.[۵]
ساختار
کتاب آراء عرفانی عارف حکیم آیت‌الله العظمی میرزامحمدعلی شاه‌آبادی در آثار امام‌خمینی، از یک مقدمه و سه بخش سامان یافته است:
بخش اول خود دارای هفت فصل می‌باشد.
- فصل اول درباره تنزیه و تشبیه و بیان دیدگاه شاه آبادی و امام‌خمینی،
- فصل دوم درباره اسماء و صفات، دیدگاه امام و استادش درباره کثرت و نسبت بودن اسماء و بیان اسماء مستأثره
- فصل سوم درباره مکاشفه و عالم خیال
- فصل چهارم درباره انسان کامل یا حقیقت محمدیه و بیان آیت‌الله شاه‌آبادی درباره مراتب نزول قرآن
- فصل پنجم درباره ولایت و نبوت، اقسام ولایت و مراتب آن و بیان اسفار اربعه و بیان احترام محضر و حضور حق تعالی
- فصل ششم درباره فطرت از دیدگاه آیت‌الله شاه‌آبادی و امام‌خمینی و توضیح فطری بودن توحید، معاد، دین و ولایت
- فصل هفتم درباره سعادت و شقاوت و ملاک و مراتب آنها می‌باشد.
بخش دوم درباره عرفان عملی است که خود دارای پنج فصل است
- در فصل اول درباره نقش عزم در سیر و سلوک سخن به میان آمده
- فصل دوم درباره ریاضت
- فصل سوم درباره حضور قلب می‌باشد
- فصل چهارم درباره پرهیز از حب دنیا و مفاسد آن
- فصل پنجم درباره استقامت می‌باشد.
بخش سوم خود دارای پنج فصل است که به آشنایی اجمالی با زندگانی شاه‌آبادی، استادان، شاگردان و تألیفات ایشان پرداخته است.
وضعیت نشر
چاپ اول کتاب آراء عرفانی عارف حکیم آیت‌الله العظمی میرزامحمدعلی شاه‌آبادی در آثار امام‌خمینی، در سال ۱۳۸۶ش توسط انتشارات پژوهشکده امام‌خمینی و انقلاب اسلامی، منتشر شده است.
پانویس
- ↑ دشتبان، آراء عرفانی عارف حکیم شاه‌آبادی در آثار امام‌خمینی، ص۱۴.
- ↑ امام‌خمینی، تعلیقات علی شرح فصوص‌الحکم و مصباح‌الانس، ص۹۲-۹۳؛ دشتبان، آراء عرفانی عارف حکیم شاه‌آبادی در آثار امام‌خمینی، ص۴۳-۴۴.
- ↑ دشتبان، آراء عرفانی عارف حکیم شاه‌آبادی در آثار امام‌خمینی، ص۵۰-۵۲.
- ↑ امام‌خمینی، شرح دعای سحر، ص۱۲۱؛ دشتبان، آراء عرفانی عارف حکیم شاه‌آبادی در آثار امام‌خمینی، ص۶۴-۶۹.
- ↑ امام‌خمینی، چهل حدیث، ص۱۸۰-۱۸۷.
منابع
- امام‌خمینی، سیدروح‌الله، تعلیقات علی شرح فصوص‌الحکم و مصباح‌الانس، قم، نشر مؤسسه پاسدار اسلام، چاپ اول، ۱۴۱۰ق.
- امام‌خمینی، سیدروح‌الله، شرح چهل حدیث، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، چاپ بیست و سوم، ۱۳۸۰ش.
- امام‌خمینی، سیدروح‌الله، شرح دعاء السحر، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، چاپ سوم، ۱۳۸۳ش.
- دشتبان، نیره، آراء عرفانی عارف حکیم آیت‌الله العظمی میرزا محمدعلی شاه‌آبادی در آثار امام‌خمینی، تهران، انتشارات پژوهشکده امام‌خمینی و انقلاب اسلامی، چاپ اول، ۱۳۸۶ش.