زیارت رجبیه
زیارت رَجَبیه از زیارتنامههای مشهور شیعه بهشمار میرود که مستحب است در ماه رجب در حرمهای اهلبیت(ع) خوانده شود. این زیارت، توسط حسین بن روح نوبختی، از نواب اربعه، از حضرت مهدی(عج) نقل شده است. دعای رجبیه در کتابهایی مانند مصباح المتهجد و اقبال الاعمال و بحارالانوار آمده است. به دلیل اهمیت و محتوای غنی زیارت رجبیه شرحهایی بر آن نگاشته شده است.
امامخمینی تأکید زیادی بر خواندن زیارت رجبیه داشته است و آن را نشاندهنده جایگاه بزرگ ائمه و مقامات اولیای خدا توصیف کرده است. امام در توصیهای گفته است: «زیارت رجبیه را بخوانید چون در زیارت رجبیه مقاماتی را برای ائمه اطهار ذکر کرده است».
معرفی
زیارت رجبیه زیارتنامهای نسبتاً مختصر و از جمله زیارات مشهور شیعه است که بر استحباب خواندن آن در ماه رجب در حرمهای معصومان تأکید شده است.[۱] در زیارت امام حسین(ع) نیز زیارتی موسوم به زیارت رجبیه وجود دارد.[۲] این زیارت، توسط حسین بن روح نوبختی، از نواب اربعه، از حضرت مهدی(عج) نقل شده است.[۳] علی بن طاوس در کتاب مصباح الزائر و سایر کتابهایش و شیخ طوسی در کتاب مصباح المتهجّد این زیارت را با واسطه از حسین بن روح نقل کردهاند.[۴] زیارتنامه رجبیه در کتاب مصباح المتهجد اثر شیخ طوسی[۵] و اقبال الاعمال اثر سید ابن طاووس،[۶] بحارالانوار، اثر علامه مجلسی[۷] و مفاتیح الجنان اثر شیخ عباس قمی نقل شده است.[۸]
با توجه به تعبیر حسین بن روح در ابتدای این زیارتنامه که فرمود «زُر اَی المَشاهد کنتَ بِحَضرتِها فی رَجَب؛ هرکدام از مشاهد مشرفه را که در ماه رجب در آن حاضر بودی اینگونه زیارت کن»[۹] معلوم میشود که این زیارتنامه به ماه رجب اختصاص دارد؛ ولی میتوان آن را در همه مشاهد مشرفه ائمه اطهار خواند.[۱۰] برخی آن را از زیارات مخصوصه شب مبعث نیز شمردهاند.[۱۱] زیارت رجبیه را نیز جزء زیارتهای جامعه بهشمار آوردهاند.[۱۲]
به دلیل اهمیت و محتوای غنی زیارت رجبیه بسیاری از بزرگان شرحی بر آن نگاشتهاند؛[۱۳] از جمله: شرح علامه مجلسی بر زیارت رجبیه در بحارالانوار؛ شرح زیارت رجبیه اثر محمد بن مقیم بارفروشی مازندرانی مشهور به ملاحمزه شریعتمدار؛ شرح دعای رجبیه اثر جعفر همدانی؛[۱۴] شرح و ترجمه زیارت رجبیه از محمّد بن محمد رضا مشهدی؛ شرح الزیارة الرجبیة از محمّد مهدی بن علی اصغر قزوینی؛ و شرح الزیارة الرجبیة (بغیة الطلب فی شرح الزیارة الجامعة فی الرجب) از درویش علی بن حسین بغدادی.[۱۵]
محتوا
زیارت رجبیه را دارای محتوایی غنی دانستهاند.[۱۶] در آغاز این دعای کوتاه، ستایش خداوند و درود بر پیامبر(ص) و اهلبیت(ع) بیان میشود و پس از آن تا انتهای دعا، حاجت خواستن و توسل جستن به ائمه اطهار و بیان مقام رفیع ایشان گفته میشود.[۱۷] در این دعا در بیان عظمت مقام اهلبیت(ع) این فراز آمده: «لافرق بینک و بینها الا انهم عبادک؛ بین تو و آنها فرق نیست مگر اینکه آنان بنده و مخلوق تو هستند» که نشانگر جایگاه ویژه اهلبیت(ع) در این زیارت است.[۱۸] در انتهای این زیارتنامه نیز آمده است که خدا کفایتکننده شئون و امور ما است و خداوند برای ما بهترین وکیل است تا همه چیز خود را به این وکیل بسپاریم.[۱۹]
گفته شده زیارت رجبیه حاوی نکته توحیدی و ولایی است. در این زیارت از اهلبیت(ع) درخواست میشود در آن قسمت از هستی که اختیار دارند نیکی را برای بندگان رقم بزنند. در شرح این زیارت گفته شده تدبیر بخشی از جریانهای هستی به اهل بیت(ع) سپرده شده است.[۲۰]
تأکید امامخمینی به خواندن زیارت رجبیه
آیتالله محمد مؤمن در خاطرات خود از محضر امامخمینی به تأکید ایشان بر خواندن زیارت رجبیه که از اعمال ماه رجب است اشاره کرده و اینگونه گفته است: یکوقت امام در یک سخنرانی که به عنوان موعظه در نجف داشتند سفارش میکردند: «شما این زیارت رجبیه را بخوانید چون در زیارت رجبیه مقاماتی را برای ائمه خدا ذکر کرده است: «که لافرق بینک و بینها الا انهم عبادک؛ هیچ فرقی بین تو و بین اینها نیست، غیر از اینکه اینها بندگان تو هستند».[۲۱] امام روی این مسئله تأکید داشتند و میفرمودند که: «فقط همین عبد بودن اینهاست که فارق بین اینها و خداست و الاّ تمام آن نیروهای الهی در دست ائمه است» بعد ایشان میفرمودند: «این زیارت را بخوانید تا اگر یک چیزی از مقامات اولیای خدا برایتان نقل کردند احتمالش را اقلاً بدهید و تکذیب نکنید.»[۲۲]
پانویس
- ↑ حیدری، درسنامه مزارها و زیارتنامهها، ص۱۲۶.
- ↑ حیدری، درسنامه مزارها و زیارتنامهها، ص۱۲۶.
- ↑ سلیمیان، فرهنگنامه مهدویت، ص۲۵۴.
- ↑ نهاوندی، العبقری الحسان فی أحوال مولانا صاحب الزمان، ج۸، ص۶۹۹.
- ↑ طوسی، مصباح المتهجد، ص۸۲۱.
- ↑ ابنطاووس، اقبال الاعمال، ج۳، ص۱۸۳.
- ↑ مجلسی، بحارالانوار، ج۹۹، ص۱۹۵.
- ↑ قمی، مفاتیح الجنان، ص۱۳۷.
- ↑ قمی، کلیات مفاتیح الجنان، ص۱۳۶.
- ↑ حیدری، درسنامه مزارها و زیارتنامهها، ص۱۲۶.
- ↑ قمی، کلیات مفاتیح الجنان، ص۳۸۰.
- ↑ طباطبائی، «جامعه، زیارت»، ذیل مدخل.
- ↑ حیدری، درسنامه مزارها و زیارتنامهها، ص۱۲۷.
- ↑ حیدری، درسنامه مزارها و زیارتنامهها، ص۱۲۷.
- ↑ صفره، تاریخ حدیث شیعه در سدههای دوازدهم و سیزدهم هجری، ص۲۳۹.
- ↑ «زیارت رجبیه، پیوند استوار توحید و امامت و ولایت»، روزنامه قدس.
- ↑ قمی، کلیات مفاتیح الجنان، ص۱۳۶.
- ↑ قمی، کلیات مفاتیح الجنان، ص۱۳۶.
- ↑ «شرح فرازهایی از زیارت رجبیه»، وب سایت تخصصی عرفان عملی شیعه.
- ↑ «زیارت رجبیه، پیوند استوار توحید و امامت و ولایت»، روزنامه قدس.
- ↑ «سیره عملی امام خمینی (ره): ۶، معنویت، قسمت اول»، ص۲۳.
- ↑ «سیره عملی امام خمینی (ره): ۶، معنویت، قسمت اول»، ص۲۳.
منابع
- ابنطاووس، علی بن موسی، الإقبال بالأعمال الحسنة، مکتب الإعلام الإسلامی، ۱۴۱۶ق.
- حیدری، مجتبی، درسنامه مزارها و زیارتنامهها، تهران، نشر مشعر، ۱۴۰۴ش.
- «زیارت رجبیه، پیوند استوار توحید و امامت و ولایت»، روزنامه قدس، بازدید: ۲۸ خرداد ۱۴۰۴ش.
- سلیمیان، خدامراد، فرهنگنامه مهدویت، تهران، بنیاد فرهنگی حضرت مهدی موعود، ۱۳۸۸ش.
- «سیره عملی امام خمینی (ره): ۶، معنویت، قسمت اول»، توسعه مدیریت، شماره ۸، آذر ۱۳۷۸ش.
- «شرح فرازهایی از زیارت رجبیه»، وب سایت تخصصی عرفان عملی شیعه، بازدید: ۲۸ خرداد ۱۴۰۴ش.
- صفره، حسین، تاریخ حدیث شیعه در سدههای دوازدهم و سیزدهم هجری، قم، مؤسسه علمی فرهنگی دار الحدیث، ۱۳۸۵ش.
- طباطبائی، سیدکاظم، «جامعه، زیارت»، دانشنامه جهان اسلام، تهران، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، بیتا.
- طوسی، محمد بن حسن، مصباح المتهجد، بیروت، مؤسسه فقه الشیعة، ۱۴۱۱ق.
- قمی، شیخ عباس، مفاتیح الجنان، اسوه، قم. بیتا.
- مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، بیروت، مؤسسة الوفاء، ۱۴۰۳ق.
- نهاوندی، علیاکبر، العبقری الحسان فی أحوال مولانا صاحب الزمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف)، محقق و مصحح: احمدی قمی، حسین، قم، مسجد مقدس جمکران، ۱۳۸۶ش.