سیدمحمدرضا علوی تهرانی
| اطلاعات فردی | |
|---|---|
| نام کامل | سیدمحمدرضا علوی تهرانی |
| نسب | از خاندان علوی تهرانی (فرزند سیدمحمدباقر علوی تهرانی) |
| تاریخ تولد | ۱۳۰۵ش |
| زادگاه | تهران |
| تاریخ وفات | ۲۳ آبان ۱۳۷۵ |
| محل دفن | حرم حضرت عبدالعظیم حسنی(ع) |
| شهر وفات | تهران |
| خویشاوندان سرشناس | سیدآقابزرگ علوی تهرانی (جد اعلایی) |
| اطلاعات علمی | |
| استادان | امام‌خمینی، سیدحسین بروجردی، سیدمحمد حجت کوه‌کمری، سیدمحمد محقق داماد |
| محل تحصیل | حوزه علمیه تهران، حوزه علمیه قم |
| اجازه اجتهاد از | امام‌خمینی، سیدابوالقاسم خویی، سیدمحسن حکیم |
| سایر |
|
| فعالیت‌های اجتماعی-سیاسی | |
| سیاسی | مبارز ضد حکومت پهلوی، از امضاکنندگان اعلامیه‌های اعتراضی |
سیدمحمدرضا علوی تهرانی، از شاگردان درس خارج فقه و اصول امام‌خمینی.
زادگاه و خاندان
سیدمحمدرضا علوی تهرانی در سال ۱۳۰۵ش در تهران و در خانواده‌ای روحانی به دنیا آمد. پدرش سیدمحمدباقر علوی تهرانی و جدش سیدعلی علوی تهرانی از علمای تهران بودند. جد اعلای او سیدآقابزرگ علوی تهرانی و جد جدش سیدحیدر علوی تهرانی از عالمان مشهور تهران بودند.
تحصیل
سیدمحمدرضا علوی دوران ابتدایی و متوسطه را در همان شهر گذراند. سپس وارد دانشگاه تهران شد و تحصیلات دانشگاهی خود را تا دریافت مدرک کارشناسی در رشته حقوق ادامه داد. در همان زمان به تحصیل دروس حوزوی نیز می‌پرداخت و از درس‌های استادان برجسته تهران سود می‌برد و ازجمله استادان او در تهران در دوره‌های مقدمات، سطح و همچنین فلسفه و هیئت می‌توان به آقایان آیت‌الله شیخ محمدعلی شاه‌آبادی، میرزا ابوالحسن شعرانی، محمدتقی آملی، احمد آشتیانی، مهدی آشتیانی، سیدکاظم عصار و فاضل تونی اشاره کرد. علوی تهرانی سپس برای تکمیل تحصیلات حوزوی راهی قم شد و در حوزه علمیه آن شهر در درس‌های خارج فقه و اصول آیات سیدحسین طباطبایی بروجردی، سیدمحمد حجت کوه‌کمری، امام‌خمینی، سیدمحمد محقق داماد و سیدمحمدرضا موسوی گلپایگانی بهره برد. درباره سال‌های دقیق حضور او در درس‌های خارج فقه و اصول امام‌خمینی گزارش دقیقی در دست نیست، ولی می‌توان احتمال داد که در دهه ۱۳۳۰ش از آن درس‌ها در مساجد محمدیه و سلماسی قم بهره می‌برده است. در کنار تحصیل دروس خارج فقه و اصول، از بحث‌های فلسفه و همچنین تفسیر قرآن علامه سیدمحمدحسین طباطبایی نیز استفاده می‌کرد. همچنین از آیات سیدابوالقاسم موسوی خویی، سیدمحسن طباطبایی حکیم، آیت‌الله کاشف‌العطاء و میرزا آقا اصطهباناتی.[۱] و امام‌خمینی اجازاتی در امور شرعیه دریافت کرد.[۲] سپس به تدریس در حوزه علمیه قم پرداخت.
فعالیت سیاسی و اجتماعی
در اسناد ساواک از فردی به نام سیدعلوی تهرانی به‌عنوان یکی از مدرسان حوزه علمیه قم نام برده شده است.[۳] بر اساس گزارش دیگر ساواک، او همراه با آیات حسین نوری همدانی، جعفر سبحانی و شیخ ابوالقاسم خزعلی در تهیه اعلامیه‌های مدرسان حوزه علمیه قم نقش داشت.[۴]
علوی تهرانی در اسفند ۱۳۴۳ و همراه با جمعی از روحانیان و طلاب علوم حوزوی تهران در نامه‌ای به امیرعباس هویدا نخست‌وزیر وقت، از سیاست‌های دولت‌های علم و منصور در تصویب قوانین خلاف شرع و قانون اساسی انتقاد کردند و سپس با اشاره به دستگیری و تبعید امام‌خمینی به خارج از کشور، از فعالیت‌های امام‌خمینی با عنوان تلاش برای حفاظت و حراست از استقلال کشور، قانون اساسی و شرع نام بردند و با استناد به قانون اساسی و مصونیت مراجع تقلید، تبعید آن مرجع را محکوم کردند و در پایان خواستار بازگرداندن ایشان به کشور و الغای قوانین مغایر با شریعت و قانون اساسی شدند.[۵] در پانزده خرداد ۱۳۴۵ش هم همراه با جمعی از طلاب علوم حوزوی حوزه علمیه قم اعلامیه‌ای صادر کردند و در آن از اقدام حکومت پهلوی در سرکوب تظاهرات مردم در سراسر کشور در ۱۵ خرداد ۱۳۴۲ به‌شدت انتقاد کردند و در ادامه با اشاره به سیاست‌های سرکوبگرانه حکومت پهلوی به‌ویژه در برخورد با منتقدان، از این سیاست‌ها انتقاد کردند و با اشاره به دستگیری و تبعید امام‌خمینی به خارج از کشور و همچنین دستگیری جمعی از روحانیان و فعالان سیاسی، خواستار بازگرداندن امام‌خمینی به کشور و آزادی دیگر زندانیان سیاسی شدند.[۶]
علوی تهرانی در سال ۱۳۴۵ش و پس از رحلت پدرش به تهران بازگشت و به اقامه نماز جماعت در مسجد سپهسالار قدیم واقع در بازارچه مروی پرداخت. همچنین به تدریس دروس سطح و خارج فقه و اصول در مدارس دینی آن شهر اشتغال ورزید. علوی تهرانی در سال ۱۳۵۱ش مسجد حضرت امیر(ع) را در خیابان کارگر تهران بنیاد نهاد و از آن سال امامت جماعت آنجا را بر عهده گرفت. سپس مکتب حضرت امیر(ع) را در جوار آن مسجد بنا نهاد و در همان‌جا به تبلیغ دین و همچنین تدریس دروس حوزوی ادامه داد. او در تهران به مبارزه با حکومت پهلوی ادامه داد و به‌ویژه از سال ۱۳۵۶ش همراه با روحانیان مبارز تهران، اعلامیه‌هایی را در حمایت از امام‌خمینی و انتقاد از حکومت پهلوی صادر می‌کرد.[۷]
علوی تهرانی پس از پیروزی انقلاب اسلامی به تدریس و اقامه نماز جماعت در مسجد امیر(ع) تهران ادامه داد.
درگذشت
او ۲۳ آبان ماه ۱۳۷۵ در تهران درگذشت و پیکرش پس از انتقال به حرم حضرت عبدالعظیم حسنی (ع) در جوار ضریح آن بزرگوار به خاک سپرده شد.
پانویس
- ↑ شریف‌رازی، ج۴، ص۵۱۶.
- ↑ صحیفه امام‌خمینی، ج۱، ص۴۶۸.
- ↑ آیت‌الله‌العظمی حسین نوری همدانی به روایت اسناد ساواک، ص۹۶.
- ↑ همان، ص۹۹.
- ↑ اسناد انقلاب اسلامی، ج۳، ص۱۳۲ ـ ۱۳۵.
- ↑ سیر مبارزات امام‌خمینی در آیینه اسناد شهربانی، ج۴، ص۱۶؛ روحانی، ج۱، ص۹۱۱؛ اسناد انقلاب اسلامی، ج۳، ص۲۰۱ ـ ۲۰۴.
- ↑ آیت‌الله حاج سیدمصطفی خمینی به روایت اسناد ساواک، ۳۶۶-۳۶۷؛ یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب ۵۹، ص۵۱۵-۵۱۶؛ دوانی، ج۶، ص۵۲۰ ـ ۵۲۱؛ اسناد انقلاب اسلامی، ج۳، ص۲۳۶ ـ ۲۳۷، ۲۴۴ ـ ۲۴۵.
منابع
- حسین نوری همدانی به روایت اسناد ساواک (۱۳۹۶)، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات.
- آیت‌الله حاج سیدمصطفی خمینی به روایت اسناد ساواک: امید اسلام (۱۳۸۸)، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات.
- اسناد انقلاب اسلامی (۱۳۷۴)، ج۳، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
- شریف رازی، محمد (۱۳۵۲)، گنجینه دانشمندان، قم، اسلامیه.
- دوانی، علی (۱۳۷۷)، نهضت روحانیون ایران، ج۶، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
- صحیفه¬ امام (۱۳۷۸)، ج۱، تهران، مؤسسه¬ تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی.
- یاران امام به روایت اسناد ساواک: کتاب ۵۹ آیت‌الله سیدصادق لواسانی (۱۳۹۵)، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات.