غلامحسین عابدی قمی
| اطلاعات فردی | |
|---|---|
| نام کامل | غلامحسین عابدی قمی |
| لقب | عابدی قمی |
| تاریخ تولد | ۱۲۹۵ش |
| زادگاه | قم، ایران |
| تاریخ وفات | ۱۶ مرداد ۱۳۷۵ |
| محل دفن | باغ بهشت قم |
| شهر وفات | قم، ایران |
| اطلاعات علمی | |
| استادان | امامخمینی، سیدمحمد حجت کوهکمری، سیدصدرالدین صدر، سیدحسین بروجردی، سیداحمد خوانساری، سیدمحمدرضا گلپایگانی |
| محل تحصیل | حوزه علمیه قم |
| تألیفات | وهابیت چیست؟، معراج پیامبر، دانستنیهای تاریخ، کشکول |
| فعالیتهای اجتماعی-سیاسی | |
| سیاسی | مبارزه علیه حکومت پهلوی و فعال در نهضت امامخمینی |
| اجتماعی | تأسیس انجمنهای فرهنگی و بنیادهای خیریه |
غلامحسین عابدی، از شاگردان درس خارج فقه و اصول امامخمینی.
زادگاه و تحصیل
غلامحسین عابدی معروف به عابدی قمی در سال ۱۲۹۵ش در شهر قم به دنیا آمد. او پس از فراگرفتن خواندن و نوشتن وارد حوزه علمیه قم شد و مقدمات و دروس سطح را آنجا خواند؛ اما درباره استادان او در آن دورهها گزارشی در دست نیست. سپس به فراگیری دروس خارج فقه و اصول پرداخت و از درسهای آیات سیدمحمد حجت کوهکمری، سیدصدرالدین صدر، سیدحسین طباطبایی بروجردی، سیداحمد موسوی خوانساری، سیدمحمدرضا موسوی گلپایگانی و امامخمینی بهره برد.[۱]
درباره سالهای حضور او در درسهای خارج فقه یا اصول یا هر دو درس امامخمینی گزارش دقیقی در دست نیست، ولی میتوان احتمال داد که در دهه ۱۳۳۰ش در درسهای امامخمینی در مساجد محمدیه و سلماسی قم شرکت میکرد. او که از آیات سیدابوالحسن اصفهانی، سیدعبدالهادی شیرازی، سیدمحسن طباطبایی حکیم، سیدمحمود حسینی شاهرودی، گلپایگانی و امامخمینی اجازاتی در امور حسبیه و شرعیه دریافت کرده بود، به تدریس در حوزه علمیه پرداخت و درسهایی چون شرح لمعه و مکاسب را تدریس میکرد.[۲] همزمان امامت جماعت مسجد رضوی قم را هم عهدهدار بود.[۳]
فعالیت مبارزاتی، سیاسی و اجتماعی
عابدی در طول سالهای نهضت اسلامی، به فعالیت علیه حکومت پهلوی پرداخت و اعلامیههایی را در انتقاد از سیاستهای حکومت و در پشتیبانی از امامخمینی امضا کرد. او در اسفند ۱۳۴۲ و در دورانی که امامخمینی در تهران در حصر بود، همراه با جمعی از فضلای حوزه علمیه قم در نامهای به حسنعلی منصور، با انتقاد از سیاست دولت سابق (دولت امیر اسدالله علم) در تقابل با روحانیت و مرجعیت و دستگیری و زندانی کردن جمعی از مخالفان حکومت پهلوی، خواستار تجدیدنظر در رویه حکومت پهلوی در این زمینه شدند و خواستار آزادی همه زندانیان ازجمله امامخمینی و آیات سیدحسن طباطبایی قمی و سیدمحمود طالقانی شدند.[۴]
وی در اسفند ۱۳۴۳ و چند ماه پس از تبعید امامخمینی به خارج از کشور و پس از انتصاب امیرعباس هویدا به نخستوزیری، همراه با جمعی از طلاب و فضلای قمی حوزه علمیه قم در نامهای به نخستوزیر جدید، ضمن انتقاد از سیاست دولتهای پیشین ازجمله در تبعید امامخمینی به خارج از کشور، خواستار بازگرداندن ایشان به کشور شدند.[۵] در فروردین ۱۳۴۴ هم پس از حمله مأموران حکومت پهلوی به تجمع طلاب علوم حوزوی در مسجد بالاسر حرم حضرت معصومه(س) و برگزاری دعای توسل برای آزادی امامخمینی از تبعید و هتک حرمت حرم مطهر، همراه با برخی از روحانیان اعلامیهای در انتقاد از آن صادر کردند و بر ضرورت بازگرداندن امامخمینی به کشور تأکید نمودند.[۶] در همان روزها شایعاتی درباره سرنوشت امامخمینی و محل اقامت ایشان منتشر شد و همین شایعات باعث شد تا عابدی قمی همراه با جمعی از طلاب علوم حوزوی، در نامهای دیگر به هویدا، خواستار اطلاعرسانی درباره وضعیت امامخمینی شوند.[۷] وی در سی آبان ۱۳۴۴ هم همراه با جمعی از روحانیان مبارز، در نامهای دیگر به امیرعباس هویدا، به تداوم تبعید امامخمینی در خارج از کشور اعتراض کردند و بر ضرورت بازگشت ایشان به کشور تأکید نمودند.[۸]
عابدی قمی پس از آن به فعالیتهای سیاسی در قالب فرهنگی ادامه داد. یکی از اقدامات او، تأسیس انجمنهای فرهنگی در شهر قم بود. وی با همکاری علی دوانی، انجمنهایی را برای تربیت جوانان تأسیس کرد و به سخنرانی در آنجا پرداخت. مدتی هم مسئولیت یکی از این انجمنها را بر عهده داشت. این انجمنها بهتدریج گسترش یافتند و در نهایت توسط میرزا حسن نوری ادغام شدند و از ادغام آنها کانون ولیعصر تشکیل شد.[۹] علاوه بر آن، بنیادهای خیریه را برای کمک به مستمندان تأسیس کرد.[۱۰] درباره فعالیتهای پس از پیروزی انقلاب اسلامی گزارشی در دست نیست.
از تألیفات عابدی قمی میتوان به وهابیت چیست؟، معراج پیامبر، دانستنیهای تاریخ در ۱۲ جلد و کشکول[۱۱] اشاره کرد.
درگذشت
عابدی در شانزدهم مرداد ۱۳۷۵ در قم درگذشت و پیکرش پس از اقامه نماز توسط آیتالله لطفالله صافی گلپایگانی[۱۲] در باغ بهشت قم به خاک سپرده شد.[۱۳]
پانویس
- ↑ انصاری، «درگذشتگان: آیتالله غلامحسین عابدی»، ص۱۲۵.
- ↑ انصاری، «درگذشتگان: آیتالله غلامحسین عابدی»، ص۱۲۵.
- ↑ انصاری، «درگذشتگان: آیتالله غلامحسین عابدی»، ص۱۲۵؛ جواهرکلام، تربت پاکان قم، ج۲، ص۵۴۱.
- ↑ سیر مبارزات یاران امام در آینه اسناد ساواک، ج۲، ص۲۱۴-۲۱۵.
- ↑ اسناد انقلاب اسلامی، ج۳، ص۱۴۹ ـ ۱۵۰.
- ↑ اسناد انقلاب اسلامی، ج۳، ص۱۶۳.
- ↑ اسناد انقلاب اسلامی، ج۳، ص۱۶۴.
- ↑ اسناد انقلاب اسلامی، ج۳، ص۱۸۵ ـ ۱۹۱.
- ↑ دوانی، نقد عمر، ص۳۱۲.
- ↑ انصاری، «درگذشتگان: آیتالله غلامحسین عابدی»، ص۱۲۵.
- ↑ جواهرکلام، تربت پاکان قم، ج۲، ص۵۴۱.
- ↑ انصاری، «درگذشتگان: آیتالله غلامحسین عابدی»، ص۱۲۵.
- ↑ جواهرکلام، تربت پاکان قم، ج۲، ص۵۴۱.
منابع
- انصاری قمی، ناصرالدین (۱۳۷۵)، «درگذشتگان: آیتالله غلامحسین عابدی»، دوماهنامه آینه پژوهش، شماره ۳۹، مرداد و شهریور.
- اسناد انقلاب اسلامی (۱۳۷۴)، ج۳، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
- جواهرکلام، عبدالحسین (۱۳۸۲)، تربت پاکان قم، ج۳، قم، انصاریان.
- دوانی، علی (۱۳۸۴)، نقد عمر، زندگانی و خاطرات، ج۱، تهران، رهنمون.
- سیر مبارزات یاران امامخمینی در آینه اسناد به روایت اسناد ساواک (۱۳۹۳)، ج۱۲، تدوین: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امامخمینی، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امامخمینی.