کمپ دیوید
 | |
| شرح ماجرا | پیمان صلحی میان مصر و رژیم صهیونیستی که با میانجیگری ایالات متحده آمریکا منعقد شد و به بازپسگیری صحرای سینا توسط مصر در ازای به رسمیت شناختن اسرائیل و عادیسازی روابط انجامید. |
|---|---|
| طرفین | مصر و رژیم صهیونیستی |
| زمان | ۱۷ سپتامبر ۱۹۷۸ (۲۶ شهریور ۱۳۵۷) |
| مکان | کمپ دیوید، مریلند، ایالات متحده آمریکا |
| اهداف | بازگرداندن صحرای سینا به مصر، به رسمیت شناخته شدن اسرائیل توسط مصر، آغاز فرآیند خودمختاری برای فلسطینیان |
| عاملان | انور سادات (رئیسجمهور مصر)، مناخیم بگین (نخستوزیر رژیم صهیونیستی)، جیمی کارتر (رئیسجمهور آمریکا) |
| نتایج | تخلیه صحرای سینا توسط اسرائیل و بازگشت آن به مصر، به رسمیت شناختن اسرائیل توسط مصر، عادیسازی روابط دیپلماتیک بین دو کشور |
| پیامدها | خشم و انزجار جهان عرب و اسلام، اخراج مصر از اتحادیه عرب، قطع روابط بسیاری از کشورها از جمله ایران با مصر، انزواى انور سادات، پایمال شدن حقوق مردم فلسطین و تثبیت موقعیت اسرائیل |
| واکنشها | محکومیت توسط امامخمینی و جمهوری اسلامی ایران، قطع روابط دیپلماتیک کشورهای عربی و اسلامی با مصر، اعطای جایزه صلح نوبل به سادات و بگین از سوی غرب |
| مرتبط | جنگ اعراب و اسرائیل، انقلاب اسلامی ایران، مسئله فلسطین |
کمپ دیوید پیمانی است که بین کشور مصر و رژیم صهیونیستی در شهریور سال ۱۳۵۷ش انجام گرفت. مطابق این قرارداد، صحرای سینا که در اشغال رژیم صهیونیستی بود به مصر بازگردانده شد و مصر نیز اسرائیل را به رسمیت شناخت. همچنین فلسطینیان در کرانه باختری رود اردن و نوار غزه توانستند دولت خودمختار تشکیل دهند. این قرارداد که بدون توجه به خواستههای مشروع ملت فلسطین و مصالح امت اسلام انجام گرفت، استقرار اسرائیل در سرزمینهای اشغالی و تثبیت آن را دنبال داشت.
این پیمان پس از امضای طرفین واکنش به شدت منفی کشورهای اسلامی و عربی را در پی داشت و سبب شد مصر از اتحادیه عرب اخراج شود. همچنین پس از انقلاب اسلامی به فرمان امامخمینی، به سبب این قرارداد روابط دیپلماتیک ایران و مصر قطع شد.
امامخمینی پیمان کمپ دیوید را به شدت محکوم کرد و آن را یک طرح استعماری و توطئهای برای مشروعیت بخشیدن به تجاوزات اسرائیل خواند. امام این قرارداد را خیانت دولت مصر به آرمان فلسطین و مسلمانان دانست و معتقد بود ملت مصر باید این ننگ را از دامان خود بزداید.
معرفی
کمپ دیوید نام پیمانی است که با حضور انور سادات، رئیسجمهور وقت مصر، و مناخیم بگین، نخستوزیر وقت رژیم اشغالگر قدس و جیمی کارتر، رئیسجمهور وقت آمریکا در تاریخ ۱۷ سپتامبر ۱۹۷۸م (۲۶ شهریور ۱۳۵۷) به امضا رسید.[۱] انور سادات اولین رئیس وقت یک کشور عربی از طرفین جنگ اعراب و اسرائیل بود که به صلح با اسرائیل و به رسمیت شناختن این کشور اقدام کرد.[۲]
امضای پیمان کمپ دیوید در افکار عمومی غرب باعث بوجود آمدن امید آشتی و صلح میان اعراب و اسراییل و آغازی برای صلحی به ظاهر پایدار در خاورمیانه شد؛ از همین رو بنیاد صلح نوبل در سال ۱۹۷8 (۱۳۵۷ش) جایزه صلح خود را بهطور مشترک به انور سادات و مناخیم بیگن اهدا کرد.[۳] در هنگام امضای این پیمان اردشیر زاهدی آخرین سفیر ایران قبل از پیروزی انقلاب اسلامی در آمریکا به نمایندگی از شاه ایران در این مراسم شرکت داشت و از سوی ایران پیمان صلح میان مصر و اسرائیل را به دو طرف تبریک گفت.[۴]
این قرارداد، که بدون توجه به خواستههای مشروع ملت فلسطین و مصالح امت اسلام انجام گرفت، استقرار اسرائیل در سرزمینهای اشغالی و تثبیت آن را دنبال داشت و حقوق مردم فلسطین را پایمال کرد و به تجاوزات صهیونیسم صحه گذاشت.[۵]
موارد توافق
توافقنامه کمپ دیوید، شامل ۹ ماده بود و ۳ موضوع عمده را در بر میگرفت؛ به رسمیت شناختن اسرائیل توسط مصر، تخلیه صحرای سینا و استرداد آن از سوی اسرائیل به مصر که در طی جنگ شش روزه توسط اسرائیل به اشغال درآمده بود و آغاز مذاکره جهت خودمختاری کشور فلسطینی در کرانه باختری رود اردن و نوار غزه.[۶] به دنبال این قرارداد دو کشور اقدام به تبادل سفیر و آغاز عادیسازی روابط دیپلماتیک فیمابین کردند.[۷]
قطع روابط با مصر توسط ایران و کشورهای اسلامی و عربی
پس از پیمان کمپ دیوید، کشورهای اسلامی و عربی واکنش تندی به آن نشان دادند. کشورهای عربی به منظور ابراز خشم و انزجار از امضای این قرارداد، رابطه خود را با مصر قطع کرده و سفارتخانهها را تعطیل کردند و مصر از اتحادیه عرب نیز اخراج شد.[۸] انور سادات، رئیسجمهور مصر، به خاطر این قرارداد مورد انزوای کشورهای اسلامی قرار گرفت.[۹]
پس از انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۷ش و تشکیل نظام جمهوری اسلامی موضع ایران نسبت به این پیمان تغییر کرد و جمهوری اسلامی ضمن مخالفت با پیمان کمپ دیوید از به رسمیت شناختن آن امتناع ورزید.[۱۰] در اردیبهشت ۱۳۵۸ با دستور امامخمینی دولت جمهوری اسلامی با دولت مصر قطع رابطه کرد.[۱۱] از آن روز روابط دیپلماتیک دولتهای مصر و ایران در پی اعتراض دولت جمهوری اسلامی ایران به قرارداد کمپ دیوید قطع شد.[۱۲] کریم سنجابی، اولین وزیر خارجه پس از انقلاب، در پیامی به یاسر عرفات، این قرارداد را به خنجر زدن از پشت به فلسطینیها تعبیر کرد و با عرفات ابراز همدردی کرد؛ اینگونه بود که ایران به جبهه مخالف این پیمان پیوست.[۱۳]
مخالفت امامخمینی با کمپ دیوید
امامخمینی پس از انعقاد پیمان کمپ دیوید به مخالفت با آن برخاست و آن را توطئهای برای مشروعیت بخشیدن به تجاوزات اسرائیل خواند.[۱۴] از نظر امام این پیمان شرایط را به نفع اسرائیل و به ضرر اعراب و فلسیطنیها تغییر داد.[۱۵] امامخمینی معتقد بود دولت مصر در ابن باره خیانت کرده است و ملت مصر باید دست این دولت خیانتکار را از کشور خود قطع کند و ننگ سرسپردگی به آمریکا و صهیونیسم را از خود بزدایند.[۱۶] ایشان در این زمینه خواستار قطع روابط کشورهای اسلامی با دولت مصر شده است.[۱۷]
یکی از اولین فرمانهای حکومتی امامخمینی به دولت موقت در زمینه روابط بینالملل، قطع روابط دیپلماتیک با مصر است.[۱۸] امامخمینی در فرمانی در تاریخ دهم اردیبهشت سال ۱۳۵۸ش خطاب به ابراهیم یزدی، به وزیر امور خارجه دولت موقت، دستور قطع روابط دیپلماتیک با مصر را داد.[۱۹] در این پیام آمده است با درنظر گرفتن پیمان خائنانه مصر و اسرائیل و اطاعت بیچون و چرای دولت مصر از آمریکا و صهیونیسم، دولت موقت جمهوری اسلامی ایران قطع روابط دیپلماتیک خود را با دولت مصر بنماید.[۲۰]
امامخمینی در روز پنجم فروردین ماه ۱۳۵۸ پیامی را به مناسبت صلح مصر و اسرائیل خطاب به مسلمانان جهان صادر و این قرارداد را محکوم کردند. ایشان در این پیام با ذکر اینکه سالهاست خطر اسرائیل را گوشزد کرده است، هشدار میدهد که با این قرارداد این خطر بیشتر و نزدیکتر شده است. امام این پیمان را طرحی استعماری و خیانت به اسلام و مسلمین و اعراب میداند. امامخمینی از موضع تند کشورهای عربی نسبت به مصر حمایت کرد و مواضع سیاسی آنان در مخالفت با این پیمان را تأیید کرد.[۲۱]
پانویس
- ↑ متقی، «کمپ دیوید و تأثیر آن بر روابط ایران و مصر/ از استقبال شاه تا اعتراض انقلابیون»، تاریخ ایرانی.
- ↑ «نظر امام درباره پیمان کمپ دیوید»، پرتال امامخمینی؛ «کمپ دیوید، معاهده ننگین»، مؤسسه مطالعات و پژوهشهای سیاسی؛ متقی، «کمپ دیوید و تأثیر آن بر روابط ایران و مصر/ از استقبال شاه تا اعتراض انقلابیون»، تاریخ ایرانی.
- ↑ «کمپ دیوید، معاهده ننگین»، مؤسسه مطالعات و پژوهشهای سیاسی.
- ↑ «امامخمینی و توطئه کمپ دیوید»، پرتال امامخمینی؛ متقی، «کمپ دیوید و تأثیر آن بر روابط ایران و مصر/ از استقبال شاه تا اعتراض انقلابیون»، تاریخ ایرانی.
- ↑ «نظر امام درباره پیمان کمپ دیوید»، پرتال امامخمینی.
- ↑ «نظر امام درباره پیمان کمپ دیوید»، پرتال امامخمینی.
- ↑ «کمپ دیوید، معاهده ننگین»، مؤسسه مطالعات و پژوهشهای سیاسی؛ «امامخمینی و توطئه کمپ دیوید»، پرتال امامخمینی.
- ↑ «امام خمینی و توطئه کمپ دیوید»، پرتال امام خمینی.
- ↑ «نظر امام درباره پیمان کمپ دیوید»، پرتال امامخمینی.
- ↑ «کمپ دیوید، معاهده ننگین»، مؤسسه مطالعات و پژوهشهای سیاسی.
- ↑ متقی، «کمپ دیوید و تأثیر آن بر روابط ایران و مصر/ از استقبال شاه تا اعتراض انقلابیون»، تاریخ ایرانی.
- ↑ سهامی ابراهیمی، «روابط سیاسی ایران و مصر از پیروزی انقلاب اسلامی تا رحلت حضرت امامخمینی»، ص۱۳۹؛ «امام خمینی و توطئه کمپ دیوید»، پرتال امام خمینی.
- ↑ «امام خمینی و توطئه کمپ دیوید»، پرتال امام خمینی.
- ↑ «امامخمینی و توطئه کمپ دیوید»، پرتال امام خمینی.
- ↑ خمینی، صحیفه امام، ج۴، ص۳۵۶.
- ↑ خمینی، صحیفه امام، ج۴، ص۱۷۰
- ↑ «امام خمینی و توطئه کمپ دیوید»، پرتال امامخمینی.
- ↑ «امامخمینی و توطئه کمپ دیوید»، پرتال امام خمینی.
- ↑ خمینی، صحیفه امام، ج۷، ص۱۶۸.
- ↑ خمینی، صحیفه امام، ج۷، ص۱۶۸.
- ↑ «نظر امام درباره پیمان کمپ دیوید»، پرتال امام خمینی.
منابع
- «امام خمینی و توطئه کمپ دیوید»، پرتال امام خمینی، انتشار: ۲۹ شهریور ۱۳۹۱ش، بازدید: ۲۵ شهریور ۱۴۰۴ش.
- خمینی، سید روحالله، صحیفه امام، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۹ش.
- سهامی ابراهیمی، فرهاد، «روابط سیاسی ایران و مصر از پیروزی انقلاب اسلامی تا رحلت حضرت امام خمینی»، تاریخنامه خوارزمی، شماره ۲۰، زمستان ۱۳۹۶ش.
- «کمپ دیوید، معاهده ننگین»، مؤسسه مطالعات و پژوهشهای سیاسی، انتشار: ۵ اردیبهشت ۱۴۰۰ش، بازدید: ۲۶ شهریور ۱۴۰۴ش.
- متقی، سمیه، «کمپ دیوید و تأثیر آن بر روابط ایران و مصر/ از استقبال شاه تا اعتراض انقلابیون»، تاریخ ایرانی، انتشار: ۴ اسفند ۱۳۸۹ش، بازدید: ۲۷ شهریور ۱۴۰۴ش.
- «نظر امام درباره پیمان کمپ دیوید»، پرتال امامخمینی، انتشار: ۵ فروردین ۱۴۰۴ش، بازدید: ۲۶ شهریور ۱۴۰۴ش.