محسن غروی قوچانی
 | |
| اطلاعات فردی | |
|---|---|
| نام کامل | محسن غروی قوچانی |
| تاریخ تولد | ۱۳۰۳ش |
| زادگاه | مشهد |
| تاریخ وفات | ۱۳۷۹ش |
| محل دفن | قبرستان باغ بهشت قم |
| شهر وفات | بیروت |
| خویشاوندان سرشناس | محمد غروی قوچانی (پدر) |
| اطلاعات علمی | |
| استادان | امامخمینی، سیدابوالقاسم خویی، سیدمحسن حکیم، سیدمحمود شاهرودی، سیدعبدالهادی شیرازی |
| محل تحصیل | حوزه علمیه نجف |
| فعالیتهای اجتماعی-سیاسی | |
| سیاسی | مبارزه با حکومت پهلوی و همراهی با نهضت امامخمینی |
| اجتماعی | امام جماعت مساجد در لبنان و ایران |
محسن غروی قوچانی، از شاگردان درس خارج فقه امامخمینی.
زادگاه و خاندان
محسن غروی قوچانی در سال ۱۳۰۳ش در شهر مشهد و در خانوادهای روحانی به دنیا آمد. پدرش شیخ محمد غروی قوچانی معروف به شیخ محمد کبیر از عالمان برجسته نجف بود که در سال ۱۳۰۳ش به کشور بازگشت و در مشهد مقیم شد و در همان سال محسن غروی در مشهد به دنیا آمد. محسن غروی یکساله بود که خانوادهاش به قوچان رفت و او در همان شهر نشو و نما یافت.
تحصیل
محسن غروی قوچانی دوران ابتدایی را در قوچان گذراند. سپس زیر نظر پدرش به فراگیری دروس حوزوی پرداخت و مقدمات (قرائت قرآن، احکام، معانی و بیان و صرف) را در قوچان و زیر نظر پدرش خواند. سپس برای تکمیل تحصیلات حوزوی راهی قم شد و مدت دو سال از درس استادان حوزه علمیه آنجا بهره برد و لمعتین را آنجا خواند، ولی در زندگینامه او اشارهای به نام استادانش نشده است.
محسن غروی آنگاه رهسپار عراق شد و در حوزه علمیه نجف اشرف در درسهای رسایل، مکاسب و کفایتین آقایان شیخ عبدالحسین زنجانی، سیداسدالله مدنی تبریزی و آیتالله آل راضی شرکت کرد. او سپس به فراگیری دروس خارج فقه و اصول پرداخت و ابتدا در درس آیتالله سیدعبدالاعلی سبزواری حضور یافت و سپس از درسهای خارج فقه و اصول آیات سیدابوالقاسم موسوی خویی، سیدمحسن طباطبایی حکیم، سیدمحمود حسینی شاهرودی و سیدعبدالهادی شیرازی بهره برد. با ورود امامخمینی به نجف اشرف، در درس خارج فقه (بیع مکاسب) امامخمینی حضور یافت.[۱]
درباره سالهای دقیق حضور او در درس امامخمینی گزارشی در دست نیست، ولی میتوان احتمال داد که با آغاز درس خارج فقه امامخمینی در مسجد شیخ انصاری (مسجد ترکها) در آن درس حضور یافته و احتمالاً دو سال از آن درس بهره برده است، چراکه با حکم آیتالله خویی.[۲]، در ۱۳۴۵ش.[۳] به لبنان رفت و در منطقه جبل عامل آن کشور به تبلیغ دین پرداخت.[۴]
فعالیت مبارزاتی
غروی قوچانی در نهضت اسلامی به رهبری امامخمینی فعال بود و در مجالسی که به مناسبتهایی چون اعتراض علیه حمله مأموران حکومت پهلوی به مدرسه فیضیه در نوروز ۱۳۴۲ش، قیام ۱۵ خرداد ۱۳۴۲ش و... برگزار میشد، حضور مییافت و به سخنرانی میپرداخت. در سال ۱۳۴۴ش و در جریان مهاجرت امامخمینی به عراق، به استقبال ایشان شتافت و پس از آن هم در سلک یاران ایشان درآمد و به همین علت مدتی توسط ساواک از بازگشت به کشور منع شد.[۵] در سال ۱۳۴۵ش برخی از بزرگان شهر قماطیه در جبل عامل لبنان از آیتالله خویی درخواست کردند تا امام جماعتی را برای مسجد جدیدالتأسیس آن شهر اعزام کند و آیتالله خویی هم از محسن غروی قوچانی خواست که با عزیمت به لبنان، امامت آن مسجد را عهدهدار شود. در پی این دستور، غروی قوچانی راهی قماطیه شد و به تبلیغ دین در آنجا پرداخت.[۶] او که در ۱۶ فروردین ۱۳۴۶ اجازه تصدی در امور حسبیه و شرعیه از امامخمینی دریافت کرده بود.[۷] مدت ۲۰ سال در منطقه قماطیه در جبل عامل به فعالیتهای تبلیغی اشتغال داشت.[۸] و در آن مدت، گزارشهایی از فعالیتهای خود را به امامخمینی ارسال میکرد که امامخمینی در پاسخ یکی از نامههای او نوشت:
«علی المحکی وضع ترویج جنابعالی بحمداللهتعالی خوب و روز به روز بهتر میشود. امید است انشاءالله موفق به ترویج دیانت مقدسه بوده و مرفه الحال باشید».[۹]
یکی از اقدامات او در لبنان حضور در مدارس و آموزش مسائل شرعی برای نوجوانان و جوانان بود. همچنین با تلاشهای او حسینیهای در همانجا تأسیس شد. او برای جذب کمکهای لازم به کویت رفت و با جذب کمکهای شیعیان آن کشور، حسینیه فوق را بنیان نهاد. سپس کلاسها و برنامههایی را برای زنان و کودکان دایر کرد و حسینیه فوق را به صورت مرکزی برای ترویج شعائر مذهبی درآورد.[۱۰]
غروی قوچانی در پی درگیریها و جنگهای داخلی در لبنان در سال ۱۳۵۵ش، به سوریه رفت و پس از مشورت با امامخمینی و به دستور ایشان، به کشور بازگشت و ابتدا در شهر قم به تدریس و بحث پرداخت. کتابهایی که او در حوزه علمیه قم تدریس میکرد عبارت بود از لمعتین و مکاسب. همچنین جلسات آموزش فن خطابه برگزار میکرد. سپس با دعوت مردم شهر سرپل ذهاب عازم غرب کشور شد.[۱۱]
غروی قوچانی در سالهای ۱۳۵۶-۱۳۵۷ش رهبری مبارزات مردم آن شهر را علیه حکومت پهلوی بر عهده داشت و به همین علت برخی از مخالفان نهضت اسلامی درصدد قتل او برآمدند.[۱۲] بر اساس گزارشهای ساواک، او در نیمه شعبان ۱۳۵۷ش و در اعتراض به حکومت پهلوی، جشن میلاد امام زمان(عج) را تحریم کرد. به همین سبب ساواک از او بهعنوان یکی از روحانیان مخالف نام برده بود که «بهطور ضمنی با فعالیتهای متعصبین و افراطیون مذهبی و عناصر ناراحت موافق است»[۱۳] همچنین چاپ و انتشار اعلامیههای امامخمینی در همان شهر با نظارت او صورت میگرفت.[۱۴]
فعالیتها پس از پیروزی انقلاب
محسن غروی پس از پیروزی انقلاب اسلامی در سرپل ذهاب کمیتههای انقلاب اسلامی را تشکیل داد و کنترل اوضاع حساس شهر و همچنین روستاهای اطراف ازجمله روستاهای هممرز با عراق را بر عهده گرفت. علاوه بر آن در تأسیس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و جهاد سازندگی در سرپل ذهاب نقش داشت.[۱۵] او پس از سالها حضور در سرپل ذهاب به تهران رفت و مدتی به اقامه نماز جماعت و تبلیغ دین در مساجد آن شهر پرداخت. ازجمله امامت مساجد امام علی و حضرت زهرا را بر عهده گرفت.[۱۶] سپس به لبنان رفت و مدتی هم در آن کشور به تبلیغ دین اشتغال داشت.
درگذشت
او در سال ۱۳۷۹ش در مرکزی که در بیروت تأسیس کرده بود درگذشت و پیکرش پس از انتقال به کشور در مقبره العلمای قبرستان باغ بهشت قم به خاک سپرده شد.[۱۷]
پانویس
- ↑ قوچانی، «آیتالله شیخ محسن غروی قوچانی مجاهد بصیر»، ص۱۴۸-۱۵۰.
- ↑ شرفالدین، «علائم تاریخیه ایرانیه فی لبنان»، ص۱۹۰.
- ↑ سیر مبارزات...، ج۹، ص۳۷۴.
- ↑ شرفالدین، «علائم تاریخیه ایرانیه فی لبنان»، ص۱۹۰.
- ↑ قوچانی، «آیتالله شیخ محسن غروی قوچانی مجاهد بصیر»، ص۱۵۱.
- ↑ قوچانی، «آیتالله شیخ محسن غروی قوچانی مجاهد بصیر»، ص۱۵۲-۱۵۳.
- ↑ صحیفه امام، ج۲، ص۱۱۹.
- ↑ شرفالدین، «علائم تاریخیه ایرانیه فی لبنان»، ص۱۹۰.
- ↑ صحیفه امام، ج۲، ص۱۹۰.
- ↑ قوچانی، «آیتالله شیخ محسن غروی قوچانی مجاهد بصیر»، ص۱۵۳.
- ↑ قوچانی، «آیتالله شیخ محسن غروی قوچانی مجاهد بصیر»، ص۱۵۴.
- ↑ حیدری، رجال و مشاهیر قوچان، ص۲۱۰ ـ ۲۱۱.
- ↑ (انقلاب اسلامی به...، ج۷، ص۳۵۳.
- ↑ سیر مبارزات یاران امام در آینه اسناد ساواک، ج ۱۴، ص۵۳.
- ↑ قوچانی، «آیتالله شیخ محسن غروی قوچانی مجاهد بصیر»، ص۱۵۴-۱۵۵.
- ↑ حیدری، رجال و مشاهیر قوچان، ص۲۱۰ ـ ۲۱۱.
- ↑ قوچانی، «آیتالله شیخ محسن غروی قوچانی مجاهد بصیر»، ص۱۵۵.
منابع
- انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک (۱۳۷۹)، ج۷، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
- حیدری، علی (۱۳۷۸)، رجال و مشاهیر قوچان، مشهد، مؤلف؛ سیر مبارزات یاران امامخمینی در آینه اسناد به روایت اسناد ساواک (۱۳۹۳)، ج۲ و ۳، تدوین: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امامخمینی، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امامخمینی.
- شرفالدین، محمد (۱۳۸۷)، «علائم تاریخیه ایرانیه فی لبنان»، دو فصلنامه¬ العلاقات الایرانیه الدولیه، سال دوم، شماره¬ ۳ ـ ۴، تابستان و پاییز.
- صحیفه امام (۱۳۷۸)، ج۲ و ۳، تهران، مؤسسه¬ تنظیم و نشر آثار امامخمینی.
- قوچانی، صادق (۱۳۷۷)، «آیتالله شیخ محسن غروی قوچانی مجاهد بصیر»، ستارگان حرم، ج۲۹، قم، زائر.