مسجد بالاسر حرم حضرت معصومه
| مسجد بالاسر | |
|---|---|
 | |
| نام | مسجد بالاسر |
| کشور | ایران |
| استان | قم |
| شهرستان | قم |
| اطلاعات اثر | |
| نامهای دیگر | مَدرس، مقابر الشیوخ |
| نوع بنا | مسجد و رواق |
| سالهای مرمت | ۱۳۴۵ش (۱۳۸۶ق) |
| کاربری | محل برگزاری مجالس عمومی، نماز جماعت، تدریس علوم دینی |
| کاربری کنونی | رواق حرم حضرت معصومه(س) |
| دیرینگی | دوره صفوی |
| دورهٔ ساخت اثر | شاه اسماعیل صفوی |
| مالک اثر | آستان مقدس حضرت معصومه(س) |
| اطلاعات بازدید | |
| امکان بازدید | دارد |
| آدرس | قم، حرم حضرت معصومه(س)، غرب مزار |
مسجد بالاسر در حرم فاطمه معصومه یا مقابر الشیوخ، از محلهای تحصیل و تدریس امامخمینی در قم است.
بنای مسجد بالاسر
مسجد بالاسر در غرب مزار فاطمه معصومه(س) است. این مکان نخست به دستور شاه اسماعیل صفوی به عنوان میهمانسرای آستانه برای برگزاری مجالس عمومی و نماز جماعت ساخته شد.[۱] گسترش این فضا در سالهای بعد، آن را به بزرگترین فضای سرپوشیده حرم تبدیل کرد.[۲] این مکان، پس از بازسازی بنای مسجد در سال ۱۳۴۵ش/ ۱۳۸۶ق، از زیباترین رواقهای آستانه و محل تشکیل مجالس عمومی، مجلس درس علما و نماز جماعت به شمار میرود.[۳]
نامهای دیگر مسجد
مسجد بالاسر از روزگار شیخ عبدالکریم حائری یزدی و به دلیل تدریس ایشان در این محل، به مَدرس مشهور شد و نیز به دلیل دفن علمای بسیار در این محل، مقابرالشیوخ خوانده میشود.[۴]
علمای مدفون در مسجد بالاسر
در راهروی حد فاصل بین مسجد بالاسر و مسجد اعظم، مزار سیدحسین طباطبایی بروجردی قرار دارد. همچنین مدفن بسیاری از علما و روحانیان در این مسجد قرار دارد؛ مانند شیخ عبدالکریم حائری یزدی، محمدتقی بهجت، سیدمحمدحسین طباطبایی، سیدمحمدتقی خوانساری، سیدمحمدرضا گلپایگانی، حسینعلی منتظری، سیدرضا بهاءالدینی، میرزاجواد تبریزی، میرزاهاشم آملی، سیدمحمدصادق روحانی، محمدجواد صافی گلپایگانی.[۵]
تحصیل و تدریس امامخمینی
امامخمینی از سال ۱۳۰۵ش/ ۱۳۴۴ق، به مدت چهار سال، از سیدابوالحسن رفیعی قزوینی شرح منظومه را آموخت.[۶] ایشان همچنین از ۱۳۰۶ش/ ۱۳۴۵ق درس خارج فقه را صبحها در مسجد بالاسر در محضر حائری یزدی آغاز کرد.[۷] امامخمینی افزون بر تحصیل در مسجد بالاسر، مدت کوتاهی تدریس درس خارج اصول را هم با شمار بالایی از شاگردان در این مَدرس داشت.[۸]
مسجد بالاسر و نهضت اسلامی
پس از تبعید امامخمینی، مجالسی در مسجد بالاسر حرم حضرت معصومه(س) در قم برگزار میشد و در آنجا از امامخمینی نام برده میشد.[۹] در اسفند ۱۳۴۳ جمعی از روحانیان در اعتراض به تبعید امامخمینی از کشور، در مسجد بالاسر دعای توسل برگزار کردند. در پی این تجمع مأموران حکومت پهلوی به آن مسجد یورش بردند و جمعی از روحانیان حاضر در تجمع را دستگیر کردند.[۱۰] بعد از این واقعه، جمعی از مدرسان حوزۀ علمیه قم با ارسال نامهای به امیرعباس هویدا، نخستوزیر، اقدام رژیم را در هتک حرمت حرم حضرت معصومه(س) محکوم کردند و بار دیگر بر خواست خود مبنی بر بازگرداندن امامخمینی از تبعید و آزادی زندانیان سیاسی تأکید کردند.[۱۱]
پانویس
- ↑ فیض، گنجینه آثار قم، ج۱، ص۶۲۰
- ↑ فیض، گنجینه آثار قم، ج۱، ص۶۲۰؛ ناصرالشریعه، تاریخ قم، ص۸۸.
- ↑ فیض، گنجینه آثار قم، ج۱، ص۶۲۱–۶۲۲.
- ↑ فیض، گنجینه آثار قم، ج۱، ص۶۲۰–۶۲۱.
- ↑ ایسنا، چه کسانی در حرم حضرت معصومه(س) مدفون هستند؟.
- ↑ مؤسسه تنظیم، مقدمه تقریرات، ج۱، ص۱۰؛ شریفرازی، آثار الحجه، ج۲، ص۳۲۲.
- ↑ شریفرازی، آثار الحجه، ج۱، ص۵۹.
- ↑ مطهری، خاطرات، ص۸۰.
- ↑ احمدی، خاطرات آیتالله گرامی، ص۲۸۴ـ۲۸۵.
- ↑ اسناد انقلاب اسلامی، ج۳، ص۱۶۳.
- ↑ اسناد انقلاب اسلامی، ج۳، ص۱۶۳.
منابع
- احمدی، محمدرضا، خاطرات آیتالله محمدعلی گرامی، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، چاپ اول، ۱۳۸۱.
- اسناد انقلاب اسلامی، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، ۱۳۷۴.
- ایسنا، «چه کسانی در حرم حضرت معصومه(س) مدفون هستند»، تاریخ بازدید: ۲۶ فروردین ۱۴۰۴.
- شریفرازی، محمد، آثار الحجة و دائرةالمعارف حوزه علمیه قم، قم، دارالکتاب، ۱۳۳۲.
- فیض قمی، عباس، گنجینه آثار قم، قم، مهر، ۱۳۵۰.
- مطهری، محمدتقی، خاطرات چاپشده در پارهای از خورشید، گفتهها و ناگفتهها از زندگی استاد شهید مرتضی مطهری، تدوین امیررضا ستوده و حمیدرضا سیدناصری، تهران، ذکر، ۱۳۷۸.
- مؤسسه تنظیم و نشر آثار امامخمینی، مقدمه کتاب تقریرات فلسفه امامخمینی، تقریر سیدعبدالغنی اردبیلی، تهران، ۱۳۸۵.
- ناصرالشریعه، محمدحسین، تاریخ قم، تصحیح علی دوانی، تهران، رهنمون، ۱۳۸۳.