سیدابوالفتح دعوتی
 | |
| اطلاعات فردی | |
|---|---|
| نام کامل | سیدابوالفتح دعوتی |
| تاریخ تولد | مهر ۱۳۱۶ |
| زادگاه | خرمآباد |
| خویشاوندان سرشناس | میرزاده عشقی (دایی)، سیدعلی دعوتی (پدر)، سیدعباس داعیالاسلام همدانی (جد) |
| اطلاعات علمی | |
| استادان | امامخمینی، سیدحسین بروجردی، سیدکاظم شریعتمداری، سیدمحمدحسین طباطبایی |
| محل تحصیل | حوزه علمیه قم، دانشگاه تهران |
| تألیفات | معجزات پیامبران، دائرهالمعارف قرآن، زندگانی چهارده معصوم، بیش از ۳۰ عنوان کتاب داستانی و مذهبی |
| سایر | سردبیر مجله پیام شادی |
| فعالیتهای اجتماعی-سیاسی | |
| سیاسی | مبارزه با رژیم پهلوی و فعال در نهضت امامخمینی |
| اجتماعی | نویسنده و مروج ادبیات دینی برای کودکان و نوجوانان |
سیدابوالفتح دعوتی، از شاگردان درس خارج فقه امامخمینی.
زادگاه و خاندان
سیدابوالفتح دعوتی در مهر ۱۳۱۶ش در خرمآباد و در خانوادهای با پیشینه درخشان علمی زاده شد. پدربزرگش سیدعباس داعیالاسلام همدانی، از روحانیان بنام همدان بود که در آن شهر جلسات «دعوت اسلام» را برگزار میکرد که توسط رضاشاه تعطیل گردید.
پدرش سیدعلی دعوتی نیز از روحانیان مشهور بود. سیدابوالفتح همچنین نواده دختری حاج ابوالقاسم عشقی و خواهرزاده شاعر معروف میرزاده عشقی است.[۱]
تحصیل
سیدابوالفتح دعوتی دوران ابتدایی را در بروجرد گذراند و مقطع متوسطه را در شهر قم طی کرد. آنگاه وارد حوزه علمیه قم شد و ادبیات عرب را نزد شیخ محمدرضا نحوی خواند. لمعتین را هم نزد محمدتقی ستوده آموخت و همزمان در درس اصول شیخ مصطفی اعتمادی شرکت میکرد. در مکاسب نیز از شاگردان میرزا علیاکبر مشکینی بود. همزمان در درس تفسیر قرآن علامه سیدمحمدحسین طباطبایی و شرح منظومه شیخ علی تهرانی حضور مییافت.
پس از طی دوره سطح، در درس خارج فقه (نماز جمعه، صلات مسافر، قضا و...) آیتالله سیدحسین طباطبایی بروجردی حضور یافت و مدت دو سال از درس ایشان بهرهمند شد.[۲] سپس از درس خارج فقه و اصول آیات امامخمینی، سیدکاظم شریعتمداری، سیدمحمدرضا موسوی گلپایگانی، سیدمحمد محقق داماد،[۳] میرزا هاشم آملی، حسین وحید خراسانی، حسن فرید اراکی و... بهره برد.[۴]
شریفرازی به حضور دعوتی در درس خارج امامخمینی اشاره کرده است، بدون آنکه حضور او در درس خارج فقه یا اصول یا هر دو درس امامخمینی را مشخص کند، ولی دعوتی در زندگینامه خودنوشت، از حضور در درس «مسائل مستحدثه و مباحث متفرقه» امامخمینی سخن میگوید.[۵] با استناد به این گزارش، میتوان گفت که حضور او در درس مسائل مستحدثه امامخمینی که در تابستان ۱۳۴۳ش در بیت ایشان برگزار میشد[۶] قطعی است. علاوه بر آن، میتوان با استناد به «مباحث متفرقه»، گزارش شریفرازی را مقرون به صحت دانست و احتمال داد که دعوتی در درس خارج فقه یا اصول امامخمینی نیز حضور مییافته است. او همچنین مدتی در درس سیدمصطفی خمینی شرکت داشته، ولی درباره درسی که نزد او آموخته، سخنی نگفته است.[۷]
سیدابوالفتح دعوتی در کنار تحصیل دروس خارج فقه و اصول، در جلسات درس اخلاق حاجآقا حسین معصومی قمی، شیخ عباس تهرانی و شیخ علی عراقچی همدانی شرکت میکرد و بیشتر از همه با عراقچی همدانی مأنوس بود. او همزمان با تحصیل در حوزه علمیه قم، به تحصیلات کلاسیک خود نیز ادامه داد و موفق به اخذ مدرک کارشناسی در رشته الهیات و معارف اسلامی از دانشکده الهیات دانشگاه تهران شد. سپس به تدریس و تألیف پرداخت و با استناد به گنجینه دانشمندان، منتشرشده در ۱۳۵۲ش، میتوان گفت که در آن زمان از مدرسان و مؤلفان بنام بوده است.[۸] اشتهار او در نویسندگی بهاندازهای بود که ساواک در گزارشی، او را یکی از «نویسندگان معروف قم» معرفی کرد.[۹] او در کنار تدریس و تألیف، به فعالیتهای سیاسی نیز میپرداخت و با استناد به گزارش فوق، در ۱۳۵۷ش به حج رفت و در بازگشت، اعلامیههای امامخمینی را به کشور انتقال داد و توزیع کرد.[۱۰]
تألیفات و خدمات علمی
تألیفات او عبارت است از: ۱- معجزات پیامبران؛ شقالقمر. ۲- دائرهالمعارف قرآن. ۳- سری داستانهای پیامبران (حضرت ابراهیم، حضرت نوح، حضرت یوسف، حضرت موسی در دو جلد، حضرت داود، حضرت یونس، اریای پیامبر، حضرت عیسی، حضرت سلیمان، حضرت هود، حضرت شعیب، حضرت زکریا، اصحاب کهف، داستان اسلام، اصحاب فیل، آن روز روز مباهله)؛ این مجموعه به زبانهای گوناگون ازجمله انگلیسی و اردو منتشر شده است. ۴- کتابهای داستانهای تفسیری (ابولهب، سلوان کودک یتیم، اذا جاء نصرالله و الفتح، مشطوب، القارعه، سوگند به انجیر ـ والتین و الزیتون، به دنبال نوار سه رنگ ـ مسابقه در خیرات، آداب اسلامی ـ زندگی یک کودک مسلمان، کربلایی کاظم ـ حافظ قرآن، تفسیر سوره اسراء). ۵- زندگانی چهارده معصوم(ع) که به زبان عربی نیز ترجمه شده است. ۶- فتح بیتالمقدس. ۷- اقرا (شعر نو در مفاهیم سوری اقرا). ۸- دیوان اشعار.[۱۱] ۹- کتاب آفرینش جهان در اثبات خدا و مسائل مربوط به توحید و بحثهایی پیرامون تکامل. ۱۰- سرودهای جاودان در پاره داستانها و پندها و نصایح. ۱۱- پاسخ کسرویان در رد مرام کسروی و پیروانش. ۱۲- پیدایش موجودات زنده. ۱۳- کشتی نوح. ۱۴- خانه بلبلان. ۱۵- عیسی مصلوب؛ در مورد اشتباه داستان صلیب و مصلوب. ۱۶- شیعیان لبنان. ۱۷- سری کتابهای ببینیم و بیندیشم با استفاده از آیات قرآن.
یکی از مهمترین فعالیتهای علمی او، انتشار مجله پیام شادی بود. این نشریه در ۱۳۵۰ش مجوز انتشار گرفت و یکی از معدود مجلات مذهبی کودک و نوجوان پیش از پیروزی انقلاب اسلامی بود و جایگاه برجسته و شاخصی در این زمینه دارد. مدیرمسئول و صاحبامتیاز این نشریه احمد عباسی (داماد آیتالله شریعتمداری) بود و دعوتی مسئولیت سردبیری و جمعآوری مطالب، صفحهآرایی و تعیین و ترتیب مطالب و دیگر امور آن را بر عهده داشت.[۱۲]
پانویس
- ↑ دعوتی، «دعوتی، میر ابوالفتح»،، ص۱۰۶۲.
- ↑ دعوتی، «دعوتی، میر ابوالفتح»، ص۱۰۶۰-۱۰۶۲.
- ↑ دعوتی، «دعوتی، میر ابوالفتح»، ص۱۰۶۱؛ شریفرازی، گنجینه دانشمندان، ج۲.
- ↑ دعوتی، «دعوتی، میر ابوالفتح»، ص۱۰۶۱.
- ↑ دعوتی، «دعوتی، میر ابوالفتح»، ص۱۰۶۰-۱۰۶۲.
- ↑ خاطرات آیتالله...، ص۱۷۳.
- ↑ دعوتی، «دعوتی، میر ابوالفتح»، ص۱۰۶۲.
- ↑ شریفرازی، گنجینه دانشمندان، ج۲، ص۱۴۴.
- ↑ سیر مبارزات یاران...، ج۹، ص۶۹.
- ↑ سیر مبارزات یاران...، ج۹، ص۶۹.
- ↑ دعوتی، «دعوتی، میر ابوالفتح»، ص۱۰۶۲.
- ↑ «مقالهشناسی توصیفی...»، ص۸۰.
منابع
- «بارقهای در عصر ظلمت: گفتگو با میر ابوالفتح دعوتی درباره مجله پیام شادی» (۱۳۷۷-۱۳۷۶)، سالنامه مطبوعات کودک و نوجوان، شماره ۲ و ۳.
- خاطرات آیتالله محمدعلی گرامی (۱۳۸۱)، به کوشش محمدرضا احمدی، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
- دعوتی، ابوالفتح (۱۳۷۷)، «دعوتی، میر ابوالفتح»، دانشنامه قرآن و قرآنپژوهی، جلد اول (آ ـ ژ)، به کوشش بهاءالدین خرمشاهی، تهران، دوستان ـ ناهید.
- سیر مبارزات یاران امامخمینی در آینه اسناد به روایت ساواک (۱۳۹۳)، ج۹، تدوین: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امامخمینی، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امامخمینی.
- «مقالهشناسی توصیفی تابستان ۱۳۷۷» (۱۳۷۸)، پژوهشنامه ادبیات کودک و نوجوان، شماره ۱۶، بهار.