هتک

هَتک، به معنای شکستن، پرده‌دری، بی‌آبرویی و رسوایی شخص در قالب رفتار و گفتار می‌باشد. امام‌خمینی در آثار اخلاقی خویش به بحث هتک حرمت، جایگاه، حقیقت و آثار مترتب بر آن پرداخته است.

اهمیت و جایگاه هتک

هتک در اصطلاح اخلاقی به معنای شکستن، پرده‌دری، بی‌آبرویی و رسوایی شخص در قالب رفتار یا گفتار می‌باشد. هتک حرمت نکردن و آبروی مؤمن از موضوعات مهم اخلاقی است که در منابع اسلامی بر حفظ آن تأکید فراوانی شده است؛ به‌گونه‌ای که احترام و آبروی مؤمن و هتک حرمت نکردن او مهم‌تر از حرمت خانه کعبه دانسته شده است. علمای اخلاق در این زمینه در آثار خویش به بحث هتک حرمت، جایگاه، حقیقت، آثار و عواقب آن پرداخته‌اند. امام‌خمینی نیز در آثار اخلاقی خویش به بحث هتک حرمت، جایگاه، حقیقت و آثار آن پرداخته است.

حقیقت هتک

امام‌خمینی همسو با علمای اخلاق درباره حقیقت هتک معتقد است حقیقت هتک، عبارت از خرق و پرده‌دری و خرق اعتدال می‌باشد. به باور ایشان هتک از لوازم فطرت محجوبه و از جنود ابلیس و جهل است که هویت ظلمانی دارد؛ زیرا تهتک و فحشا و بی‌حیایی برخلاف فطرت انسانی است؛ ازاین‌رو، در نهاد بشر عشق به عفت و حیاء مخمور است و تنفر از هتک و بی‌حیانی نیز مخمَّر است. امام‌خمینی با استناد به حدیث «ان الله لا ینظر الی صورکم و لکن، ینظر إلی قلوبکم»، معتقد است اگر انسان در محضر خداوند هتک حرمت کند و ستر عورت باطنی و اخلاق زشت و صفات رذیله درونی را رعایت نکند، از لیاقت در محضر حق و ادب حضور، ساقط می‌گردد.

به اعتقاد امام‌خمینی رسوا کردن و خوار کردن مؤمن و اذیت کردن برادر ایمانی، هتک حرمت او می‌باشد و عواقب خوبی برای انسان ندارد. ازاین‌رو، حرمت مؤمن لازم و هتک آن از محرمات الهی و موبقات عظیمه است. به باور ایشان ایذاء مؤمن، سبّ و هتک حرمت، موجب هلاکت انسان می‌گردد. امام‌خمینی با استناد به روایتی «المسلم من سلم المسلمون من یده و لسانه»، آزار و ایذا و ظلم به مسلمان را از نمونه‌های بارز هتک حرمت می‌داند.

عوامل و آثار هتک

امام‌خمینی از جمله عوامل هتک حرمت مسلمان و مؤمن را غضب می‌داند و معتقد است چه بسا انسان به واسطه غضب، سبّ انبیا و مقدسات و قتل نفس مظلوم و هتک حرمت مؤمنی را انجام دهد و کشف اسرار و هتک استار کند و از آنجا که خداوند غیور است و هتک مستور مؤمنین و کشف عورات آنها، هتک ناموس الهی است، اگر انسان بی‌حیایی را از حدّ بگذراند و هتک حرمت کند، خداوند غیور مستورات او را، که به لطف و ستاریت خود ستر نموده بود، مکشوف نماید و در بین مردم و ملائکه و انبیاء الهی مفتضح کند؛ بنابراین، اگر پرده ستاریت ملکوتی حق‌تعالی بر صورت اعمال و کردار شخص هتاک نبود، صورت‌های غیبی و باطنی و درونی او ظاهر می‌شود و در همین دنیا رسوا، خوار و ذلیل می‌شد. لکن خداوند با ستاریت خود باطن او را از دیدگاه‌های اهل عالم پوشیده و پرده ستاریت خود را بر بدی‌ها و زشتی‌ها و ناشایستگی‌های اخلاقی و ملکوتی شخص هتاک گسترده و کشیده است.

منابع

نویسنده: باقر صاحبی