پرش به محتوا

جهاد و دفاع: تفاوت میان نسخه‌ها

۱۷ بایت اضافه‌شده ،  ‏۲۲ دی ۱۴۰۱
جز
خط ۱۱: خط ۱۱:


==فلسفه جهاد و دفاع==
==فلسفه جهاد و دفاع==
در قرآن، اصل در روابط با [[مشرک|مشرکان]] و [[اهل کتاب]]، عدم مخاصمه است<ref>ممتحنه، ۸؛ نساء، ۹۰.</ref> و جنگ با آنان در موارد تجاوز یا ممانعت از قبول دعوت به اسلام و از میان‌بردن حاکمیت نظام [[کفر و شرک]] مجاز شده است<ref>بقره، ۱۹۰ ـ ۱۹۳؛ حج، ۳۹؛ نساء، ۷۵ ـ ۷۶.</ref>. جهاد در اسلام به‌منظور دستیابی به اهداف الهی و انسانی است و کشورگشایی و سیطره‌جویی بر انسان‌ها مطرح نیست و بازگشت آن به [[دفاع مشروع]] مورد تأکید ‌اندیشمندان است<ref>شهابی، ادوار فقه، ۱/۱۹۰ ـ ۱۹۷.</ref>. شاهد این سخن، [[آیه ۳۹ سوره حج]] است که تشریع جهاد را واکنشی به اقدامات ظالمانه دشمن شمرده است<ref>حسنی، تاریخ الفقه الجعفری، ۶۵.</ref>. عنصر مؤثر دیگر در جهاد، اصل دفاع از [[توحید]] است که بر جهاد با مشرکان تأکید کرده، شرک را نکته‌ای غیر قابل اغماض دانسته و از آن به «[[فتنه]]» تعبیر کرده و آن را خطرناک‌تر از [[قتل]] شمرده است<ref>بقره، ۱۹۳.</ref>؛ زیرا موجب به‌خطرافتادن تمامی آموزه‌های [[ادیان الهی]]، ازجمله اسلام می‌شد. با توجه به این فلسفه، برخی ماهیت جهاد در اسلام را دفاع از توحید شمرده‌اند<ref>مطهری، مجموعه آثار استاد شهید مطهری، ۲۰/۲۵۹.</ref>. همچنین در برخی آیات بر مقابله به مثل و پرهیز از زیاده‌روی در برابر دشمن تأکید شده است<ref>بقره، ۱۹۰؛ توبه، ۳۶.</ref>. در [[شأن نزول]] [[آیه]] [[سوره بقره]] آمده است که با وجود [[پیمان حدیبیه]] میان مسلمانان و مشرکان، به سبب بیم از پیمان‌شکنی آنان دستور داده شد که در صورت تجاوز مشرکان، مسلمانان با آنان مقابله کنند.<ref>طبرسی، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ۲/۵۰۹ ـ ۵۱۰.</ref> و از آن «اصل مقابله به مثل» اثبات می‌شود.<ref>طباطبایی، سیدمحمدحسین، المیزان، ۲/۶۰.</ref>
در قرآن، اصل در روابط با [[مشرک|مشرکان]] و [[اهل کتاب]]، عدم مخاصمه است<ref>ممتحنه، ۸؛ نساء، ۹۰.</ref> و جنگ با آنان در موارد تجاوز یا ممانعت از قبول دعوت به اسلام و از میان‌بردن حاکمیت نظام [[کفر و شرک]] مجاز شده است<ref>بقره، ۱۹۰ ـ ۱۹۳؛ حج، ۳۹؛ نساء، ۷۵ ـ ۷۶.</ref>. جهاد در اسلام به‌منظور دستیابی به اهداف الهی و انسانی است و کشورگشایی و سیطره‌جویی بر انسان‌ها مطرح نیست و بازگشت آن به [[دفاع مشروع]] مورد تأکید ‌اندیشمندان است<ref>شهابی، ادوار فقه، ۱/۱۹۰ ـ ۱۹۷.</ref>. شاهد این سخن، [[آیه ۳۹ سوره حج]] است که تشریع جهاد را واکنشی به اقدامات ظالمانه دشمن شمرده است<ref>حسنی، تاریخ الفقه الجعفری، ۶۵.</ref>. عنصر مؤثر دیگر در جهاد، اصل دفاع از [[توحید]] است که بر جهاد با مشرکان تأکید کرده، شرک را نکته‌ای غیر قابل اغماض دانسته و از آن به «[[فتنه]]» تعبیر کرده و آن را خطرناک‌تر از [[قتل]] شمرده است<ref>بقره، ۱۹۳.</ref>؛ زیرا موجب به‌خطرافتادن تمامی آموزه‌های [[ادیان الهی]]، ازجمله اسلام می‌شد. با توجه به این فلسفه، برخی ماهیت جهاد در اسلام را دفاع از توحید شمرده‌اند<ref>مطهری، مجموعه آثار استاد شهید مطهری، ۲۰/۲۵۹.</ref>.{{سخ}}
همچنین در برخی آیات بر مقابله به مثل و پرهیز از زیاده‌روی در برابر دشمن تأکید شده است<ref>بقره، ۱۹۰؛ توبه، ۳۶.</ref>. در [[شأن نزول]] [[آیه]] [[سوره بقره]] آمده است که با وجود [[پیمان حدیبیه]] میان مسلمانان و مشرکان، به سبب بیم از پیمان‌شکنی آنان دستور داده شد که در صورت تجاوز مشرکان، مسلمانان با آنان مقابله کنند.<ref>طبرسی، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ۲/۵۰۹ ـ ۵۱۰.</ref> و از آن «اصل مقابله به مثل» اثبات می‌شود.<ref>طباطبایی، سیدمحمدحسین، المیزان، ۲/۶۰.</ref>{{سخ}}
به باور امام‌خمینی، جنگ‌های [[پیامبران(ع)]] و [[امامان(ع)]] تنها برای حفظ مکتب و انسانیت در می‌‌گرفته<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۸/۳۳۵ ـ ۳۳۶.</ref> و حکمت تشریع چنین احکامی به‌ناچار و مانند برداشتن غده سرطانی از بدن انسان بوده است؛ از این‌رو اتهام غیر رحمانی‌بودن اسلام به دلیل وجود چنین تشریعی ناصواب است<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۸/۳۳۱.</ref>. ایشان جنگ‌های عالم را به دو دسته طاغوتی و توحیدی تقسیم کرده و منشأ [[جنگ طاغوتی]] را قدرت‌طلبی ظالمان دانسته که هدف از آن استثمار توده‌ها و مانند آن بوده است؛ اما هدف نهایی [[جنگ توحیدی|جنگ‌های توحیدی]]، مانند جنگ‌های [[پیامبر اکرم(ص)]]، برپایی نظام عدل، نجات مستضعفان و تربیت انسان‌ها بوده است<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۷/۵۳۰ ـ ۵۳۱ و ۱۳/۱۷۳.</ref>
به باور امام‌خمینی، جنگ‌های [[پیامبران(ع)]] و [[امامان(ع)]] تنها برای حفظ مکتب و انسانیت در می‌‌گرفته<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۸/۳۳۵ ـ ۳۳۶.</ref> و حکمت تشریع چنین احکامی به‌ناچار و مانند برداشتن غده سرطانی از بدن انسان بوده است؛ از این‌رو اتهام غیر رحمانی‌بودن اسلام به دلیل وجود چنین تشریعی ناصواب است<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۸/۳۳۱.</ref>. ایشان جنگ‌های عالم را به دو دسته طاغوتی و توحیدی تقسیم کرده و منشأ [[جنگ طاغوتی]] را قدرت‌طلبی ظالمان دانسته که هدف از آن استثمار توده‌ها و مانند آن بوده است؛ اما هدف نهایی [[جنگ توحیدی|جنگ‌های توحیدی]]، مانند جنگ‌های [[پیامبر اکرم(ص)]]، برپایی نظام عدل، نجات مستضعفان و تربیت انسان‌ها بوده است<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۷/۵۳۰ ـ ۵۳۱ و ۱۳/۱۷۳.</ref>
==اقسام جهاد==
==اقسام جهاد==


Image-reviewer، confirmed، templateeditor
۷۲۱

ویرایش