محمدحسن قافی: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی امام خمینی
(اصلاح ارقام، اصلاح نویسه‌های عربی)
 
 
(۱۱ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
قافی، محمدحسن؛ از شاگردان درس خارج فقه و اصول امام خمینی. محمدحسن قافی در ۵ شهریور ۱۳۱۴ در یزد به دنیا آمد. او خواندن و نوشتن و قرائت قرآن را نزد سید ابوالقاسم معلم و سید حسین مدرس فراگرفت. سپس با سفارش شیخ غلامرضا فقیه خراسانی، از علمای برجسته یزد، به تحصیل دروس حوزوی روی آورد و در مدارس شفیعیه، خان و مصلا مقدمات و دروس سطح را پیش آقایان سید محمد وامق، سید موسی غضنفری، سید علی‌محمد کازرونی، سید محمد مدرسی، سید احمد مدرس و میرزا آقا مدرسی خواند. در همان زمان در کلاس‌های درس اخلاق شیخ غلامرضا فقیه خراسانی و سید موسی غضنفری و سید محمدتقی اوهب از مدرسان درس اخلاق یزد بهره می‌برد. شرح منظومه سبزواری را هم در یزد و پیش جلال‌الدین آیت‌اللهی خواند. آنگاه در درس خارج فقه و اصول سید علی محمد کازرونی در یزد حضور یافت و مدت یک سال از آن درس‌ها بهره برد. قافی سپس برای تکمیل تحصیلات حوزوی در سال ۱۳۳۴ ش به قم رفت و در حوزه علمیه آن شهر به تکمیل دروس خارج فقه و اصول پرداخت و از درس‌های خارج سید حسین طباطبایی بروجردی، امام خمینی، سید محمد محق داماد و سید کاظم شریعتمداری بهره‌مند شد (مدرسی، ۵۴۴ ـ ۵۴۵). او پس از یک سال به نجف عزیمت کرد، بنابراین در این مقطع مدت یک سال از درس‌های خارج فقه و اصول امام خمینی در مساجد محمدیه و سلماسی قم بهره‌مند شد. او پس از ورود به نجف اشرف در سال ۱۳۳۵ ش، مدت دو سال در حوزه علمیه آن شهر در درس‌های خارج فقه و اصول آیات سید ابوالقاسم موسوی خویی، سید عبدالهادی شیرازی، سید محمود حسینی شاهرودی، سید یحیی یزدی، میرزا حسن هروی یزدی و شیخ حسین حلی حضور یافت. در همان دوران در درس شرح منظومه و اسفار شیخ عباس قوچانی و خارج اسفار شیخ صدرا بادکوبه‌ای حاضر می‌شد.
{{جعبه اطلاعات عالمان شیعه
قافی یزدی در سال ۱۳۳۷ ش و در پی فوت برادرش به کشور بازگشت و بار دیگر در قم مقیم شد و از درس‌های خارج فقه و اصول آیات بروجردی، امام خمینی، سید محمد محقق داماد، شیخ عباسعلی شاهرودی، شیخ مرتضی حائری، میرزا هاشم آملی و محمدعلی اراکی بهره‌مند شد. حضور او در درس‌های خارج فقه و اصول امام خمینی تا تبعید امام خمینی به خارج از کشور در آبان ۱۳۴۳ ش ادامه یافت و او در آن درس‌ها در مساجد سلماسی و اعظم قم شرکت می‌کرد. از هم‌مباحثه‌ای‌های او در این دوران می‌توان به آیات سید موسی شبیری زنجانی و حسین نوری همدانی اشاره کرد. قافی در کنار تحصیل دروس خارج فقه و اصول، در درس‌های تفسیر قرآن و همچنین فلسفه علامه سید محمدحسین طباطبایی بهره می‌برد و هم‌زمان در درس‌های اخلاق سید رضا بهاءالدینی شرکت می‌کرد.
| عنوان            =محمدحسن قافی
محمدحسن قافی در کنار تحصیل، به تدریس در حوزه علمیه قم مشغول شد و ابتدا برخی از دروس مقدماتی و سطح و همچنین فلسفه را تدریس می‌کرد و از سال ۱۳۵۰ ش هم به تدریس دروس خارج فقه در حوزه علمیه قم پرداخت (مدرسی، ۵۴۴ ـ ۵۴۵). قافی پس از انتخاب امیرعباس هویدا به سمت نخست‌وزیری، در اسفند ۱۳۴۳ ش همراه با علما و محصلان یزدی حوزه علمیه قم، نامه‌ای خطاب به او ارسال کردند و در آن تصویب مصوبه‌های خلاف شرع و قانون اساسی در دولت‌های سابق (دولت امیر اسدالله علم و دولت حسنعلی منصور) را محکوم نمودند و سپس با اشاره به تبعید امام خمینی به خارج از کشور، آن اقدام را برخلاف قانون اساسی و اصل مصونیت مراجع عظام تقلید دانسته، خواستار بازگرداندن ایشان به کشور، الغای قوانین مغایر شریعت و قانون اساسی و آزادی سایر زندانیان شده بودند. آنان همچنین در نامه فوق از نخست‌وزیر وقت خواستند مصوبه‌های خلاف قانون و شرع را ملغی اعلام کند (اسناد انقلاب اسلامی، ج ۳، ۱۵۶ ـ ۱۵۷). در سال ۱۳۴۴ ش هم پس از ورود امام خمینی به نجف اشرف، نامه‌ای را به ایشان نگاشت و خرسندی خود را از حضور ایشان در آن شهر اعلام کرد (مصاحبه نگارنده با آیت‌الله قافی). در اواخر سال ۱۳۴۴ ش و پس آنکه ساواک قم جمعی از روحانیان برجسته و مبارز و استادان حوزه علمیه قم ازجمله حسینعلی منتظری، عبدالرحیم ربانی شیرازی، احمد آذری قمی، علی‌اصغر مروارید و... را دستگیر و شیخ شهاب‌الدین اشراقی داماد و «نماینده مرجع عالی‌قدر مسلمانان جهان حضرت آیت‌الله‌العظمی آقای خمینی» را از قم تبعید کرد، همراه با جمعی از مدرسان و محصلان حوزه علمیه قم، اعلامیه‌ای خطاب به مراجع تقلید شیعه در ایران و عراق صادر کردند و از آنان خواستند مراتب انزجار روحانیت ایران را به اطلاع مقامات مسئول و عاملان دستگیری و تبعید روحانیان برسانند. آنان همچنین خطاب به مراجع تقلید تأکید کردند که در صورت تداوم این وضعیت، «مقدمات یک انفجار عظیم را در قم و سایر شهرستان‌ها فراهم» می‌شود و خواستار اعلام این واقعیت به حکومت پهلوی شدند (آیت‌الله‌العظمی حسین نوری همدانی به روایت اسناد ساواک، ۸۴-۸۶؛ اسناد انقلاب اسلامی، ج ۳، ۱۹۸-۱۹۵؛ دوانی، ج ۵، ۱۷۸-۱۷۷). او سپس همراه با جمعی از طلاب و مدرسان حوزه علمیه قم، با ارسال تلگرامی به روحانیان زندانی در تهران، اقدام حکومت پهلوی در دستگیری آنان را محکوم کردند و خواستار آزادی روحانیان در بند شدند. آنان همچنین در آن نامه نگرانی خود را از وضعیت روحانیان دستگیرشده ابراز کردند (آیت‌الله‌العظمی حسین نوری همدانی به روایت اسناد ساواک، ۱۱۵؛ خسروشاهی، ج ۳، ۱۳۰-۱۳۱؛ اسناد انقلاب اسلامی، ج ۳، ۱۹۹-۲۰۰).
| تصویر            =محمدحسن قافی.jpg
محمدحسن قافی که سال‌ها به تدریس در حوزه علمیه قم می‌پرداخت، در سال ۱۳۶۵ ش و با دعوت جمعی از اهالی یزد و سید روح‌الله خاتمی نماینده وقت امام خمینی در یزد و امام جمعه آن شهر و همچنین سید جواد مدرسی، به زادگاه خویش بازگشت و به تدریس و تبلیغ دین در آن شهر پرداخت. او پس از ۱۵ سال حضور در یزد، بار دیگر در سال ۱۳۸۰ ش به قم بازگشت و به تدریس دروس خارج فقه و اصول در حوزه علمیه آن شهر ادامه داد. در سال ۱۳۸۳ ش هم به دعوت عباسعلی سلیمانی، امام جمعه زاهدان به آن شهر رفت و مدت سه سال به تدریس درس خارج فقه و اصول در آنجا و همچنین تبلیغ دین در آن سامان مشغول بود (مصاحبه نگارنده با آیت‌الله قافی). چند کتاب و رساله فقهی در ابواب طهارت و خمس و نیز مقاله‌ای در موضوع ولایت فقیه (چاپ‌شده از سوی دبیرخانه کنگره شیخ اعظم انصاری) از آثار اوست (مصاحبه نگارنده با آیت‌الله محمدحسن قافی؛ مدرسی، ۵۴۴ ـ ۵۴۶). تأسیس مهدیه در یزد در سال ۱۳۶۶ ش، احیا و بازسازی مسجد راستان آن شهر در سال ۱۳۹۱ ش، تأسیس مدرسه علمیه مولی‌الموحدین در سال ۱۳۹۶ ش در قم، ازجمله فعالیت‌های اجتماعی و عام‌المنفعه اوست (مصاحبه نگارنده با آیت‌الله قافی).
| توضیح تصویر      =
محمدحسن قافی یزدی در آبان ۱۴۰۱ در یزد درگذشت و در آستان مقدس امامزاده جعفر ( ع) همان شهر به خاک سپرده شد.
| اندازه تصویر      =
منابع: آیت‌الله‌العظمی حسین نوری همدانی به روایت اسناد ساواک (۱۳۹۶)، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات؛ اسناد انقلاب اسلامی (۱۳۷۴)، ج ۳، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی؛ مدرسی، سید محمدکاظم (۱۳۸۲)، مفاخر یزد، یزد، بنیاد ریحانه الرسول یزد؛ مصاحبه نگارنده با محمدحسن قافی.
| سرشناسی          =شاگرد امام‌خمینی
| نام کامل          =
| لقب              =
| نسب              =
| تاریخ تولد        =۵ شهریور ۱۳۱۴
| زادگاه            =یزد
| تاریخ وفات        =
| شهر وفات          =
| تاریخ شهادت      =
| محل شهادت        =
| محل دفن          =
| خویشاوندان سرشناس =
| استادان          = سیدعلی محمد کازرونی، [[سیدحسین بروجردی]]، [[امام‌خمینی]]، سیدمحمد محق داماد، [[سیدکاظم شریعتمداری]]  [[سیدابوالقاسم خویی]]، سیدعبدالهادی شیرازی، سیدمحمود حسینی شاهرودی، سیدیحیی یزدی، میرزا حسن هروی یزدی، حسین حلی، عباس قوچانی، صدرا بادکوبه‌ای، عباسعلی شاهرودی، [[مرتضی حائری یزدی]]، میرزا هاشم آملی، [[محمدعلی اراکی]]، [[علامه طباطبایی|علامه سیدمحمدحسین طباطبایی]]، سیدرضا بهاءالدینی و...
| شاگردان          =
| محل تحصیل        =یزد، قم و نجف
| اجازه روایت از    =
| اجازه اجتهاد از  =
| اجازه روایت به    =
| اجازه اجتهاد به  =
| تالیفات          =چند کتاب و رساله فقهی در ابواب طهارت و خمس و مقاله‌ای در موضوع ولایت فقیه
| سایر              =تبلیغ در مناطق مختلف و تدریس در حوزه علمیه قم
| سیاسی            =مبارزه با [[رژیم پهلوی]] و حمایت از [[انقلاب اسلامی ایران|نهضت امام‌خمینی]]
| اجتماعی          =تأسیس مهدیه در یزد، مدرسه علمیه مولی‌الموحدین در قم، بازسازی مسجد راستان در یزد
| امضا              =
| وبگاه رسمی        = 
 
}}
 
'''محمدحسن قافی'''، از شاگردان [[درس خارج فقه امام‌خمینی|درس خارج فقه]] و [[درس خارج اصول امام‌خمینی|اصول امام‌خمینی]].  
 
== تولد و تحصیل ==
محمدحسن قافی در ۵ شهریور ۱۳۱۴ در یزد به دنیا آمد. او خواندن و نوشتن و [[تلاوت قرآن|قرائت قرآن]] را نزد سیدابوالقاسم معلم و سیدحسین مدرس فراگرفت. سپس با سفارش غلامرضا فقیه خراسانی، از علمای برجسته یزد، به تحصیل دروس حوزوی روی آورد و در مدارس شفیعیه، خان و مصلا مقدمات و دروس سطح را پیش سیدمحمد وامق، سیدموسی غضنفری، سیدعلی‌محمد کازرونی، سیدمحمد مدرسی، سیداحمد مدرس و میرزا آقا مدرسی خواند. در همان زمان در کلاس‌های درس اخلاق غلامرضا فقیه خراسانی و سیدموسی غضنفری و سیدمحمدتقی اوهب از مدرسان درس اخلاق یزد بهره می‌برد. شرح منظومه سبزواری را هم در یزد و پیش جلال‌الدین آیت‌اللهی خواند. آنگاه در درس خارج فقه و اصول سیدعلی محمد کازرونی در یزد حضور یافت و مدت یک سال از آن درس‌ها بهره برد. قافی سپس برای تکمیل تحصیلات حوزوی در سال ۱۳۳۴ش به [[قم]] رفت و در [[حوزه علمیه قم|حوزه علمیه آن شهر]] به تکمیل دروس خارج فقه و اصول پرداخت و از درس‌های خارج [[سیدحسین بروجردی|سیدحسین طباطبایی بروجردی]]، [[امام‌خمینی]]، سیدمحمد محق داماد و [[سیدکاظم شریعتمداری]] بهره‌مند شد.<ref>مدرسی، مفاخر یزد، ص۵۴۴ـ۵۴۵.</ref> او پس از یک سال به نجف عزیمت کرد، بنابراین در این مقطع مدت یک سال از درس‌های خارج فقه و اصول امام‌خمینی در [[مسجد محمدیه|مساجد محمدیه]] و [[مسجد سلماسی قم|سلماسی قم]] بهره‌مند شد. او پس از ورود به نجف اشرف در سال ۱۳۳۵ش، مدت دو سال در [[حوزه علمیه قم|حوزه علمیه آن شهر]] در درس‌های خارج فقه و اصول [[سیدابوالقاسم خویی]]، سیدعبدالهادی شیرازی، سیدمحمود حسینی شاهرودی، سیدیحیی یزدی، میرزا حسن هروی یزدی و حسین حلی حضور یافت. در همان دوران در درس شرح منظومه و اسفار عباس قوچانی و خارج اسفار صدرا بادکوبه‌ای حاضر می‌شد.
 
قافی یزدی در سال ۱۳۳۷ش و در پی فوت برادرش به کشور بازگشت و بار دیگر در قم مقیم شد و از درس‌های خارج فقه و اصول بروجردی، امام‌خمینی، سیدمحمد محقق داماد، عباسعلی شاهرودی، [[مرتضی حائری یزدی|مرتضی حائری]]، میرزا هاشم آملی و [[محمدعلی اراکی]] بهره‌مند شد. حضور او در درس‌های خارج فقه و اصول امام‌خمینی تا [[تبعید امام‌خمینی|تبعید امام‌خمینی به خارج از کشور]] در آبان ۱۳۴۳ش ادامه یافت و او در آن درس‌ها در مساجد سلماسی و اعظم قم شرکت می‌کرد. از هم‌مباحثه‌ای‌های او در این دوران می‌توان به [[سیدموسی شبیری زنجانی]] و [[حسین نوری همدانی]] اشاره کرد. قافی در کنار تحصیل دروس خارج فقه و اصول، در درس‌های تفسیر قرآن و همچنین فلسفه [[علامه طباطبایی|علامه سیدمحمدحسین طباطبایی]] بهره می‌برد و هم‌زمان در درس‌های اخلاق سیدرضا بهاءالدینی شرکت می‌کرد.
 
== تدریس ==
محمدحسن قافی در کنار تحصیل، به تدریس در [[حوزه علمیه قم]] مشغول شد و ابتدا برخی از دروس مقدماتی و سطح و همچنین [[فلسفه]] را تدریس می‌کرد و از سال ۱۳۵۰ش هم به تدریس دروس خارج فقه در حوزه علمیه قم پرداخت.<ref>مدرسی، مفاخر یزد، ص۵۴۴ـ۵۴۵.</ref>
 
== فعالیت‌های مبارزاتی ==
قافی پس از انتخاب [[امیرعباس هویدا]] به سمت نخست‌وزیری، در اسفند ۱۳۴۳ش همراه با علما و محصلان یزدی حوزه علمیه قم، نامه‌ای خطاب به او ارسال کردند و در آن تصویب مصوبه‌های خلاف شرع و قانون اساسی در دولت‌های سابق (دولت امیر [[اسدالله علم]] و دولت حسنعلی منصور) را محکوم نمودند و سپس با اشاره به تبعید امام‌خمینی به خارج از کشور، آن اقدام را برخلاف قانون اساسی و اصل مصونیت مراجع عظام تقلید دانسته، خواستار بازگرداندن ایشان به کشور، الغای قوانین مغایر شریعت و قانون اساسی و آزادی سایر زندانیان شده بودند. آنان همچنین در نامه فوق از نخست‌وزیر وقت خواستند مصوبه‌های خلاف قانون و شرع را ملغی اعلام کند.<ref>اسناد انقلاب اسلامی، ج۳، ص۱۵۶ـ۱۵۷.</ref> در سال ۱۳۴۴ش هم پس از ورود امام‌خمینی به نجف اشرف، نامه‌ای را به ایشان نگاشت و خرسندی خود را از حضور ایشان در آن شهر اعلام کرد <ref>حاضری، مصاحبه با محمدحسن قافی.</ref> در اواخر سال ۱۳۴۴ش و پس آنکه ساواک قم جمعی از روحانیان برجسته و مبارز و استادان حوزه علمیه قم ازجمله [[حسینعلی منتظری]]، [[عبدالرحیم ربانی شیرازی]]، [[احمد آذری قمی]]، [[علی‌اصغر مروارید]] و... را دستگیر و [[شهاب‌الدین اشراقی]] داماد و «نماینده مرجع عالی‌قدر مسلمانان جهان حضرت آیت‌الله‌العظمی آقای خمینی» را از قم تبعید کرد، همراه با جمعی از مدرسان و محصلان حوزه علمیه قم، اعلامیه‌ای خطاب به مراجع تقلید شیعه در ایران و عراق صادر کردند و از آنان خواستند مراتب انزجار روحانیت ایران را به اطلاع مقامات مسئول و عاملان دستگیری و تبعید روحانیان برسانند. آنان همچنین خطاب به مراجع تقلید تأکید کردند که در صورت تداوم این وضعیت، «مقدمات یک انفجار عظیم را در قم و سایر شهرستان‌ها فراهم» می‌شود و خواستار اعلام این واقعیت به حکومت پهلوی شدند.<ref>آیت‌الله‌العظمی حسین نوری همدانی به روایت اسناد ساواک، ص۸۴-۸۶؛ اسناد انقلاب اسلامی، ج۳، ص۱۹۸-۱۹۵.</ref> او سپس همراه با جمعی از طلاب و مدرسان حوزه علمیه قم، با ارسال تلگرامی به روحانیان زندانی در تهران، اقدام حکومت پهلوی در دستگیری آنان را محکوم کردند و خواستار آزادی روحانیان در بند شدند. آنان همچنین در آن نامه نگرانی خود را از وضعیت روحانیان دستگیرشده ابراز کردند.<ref>آیت‌الله‌العظمی حسین نوری همدانی به روایت اسناد ساواک، ص۱۱۵؛ اسناد انقلاب اسلامی، ج۳، ص۱۹۹-۲۰۰.</ref>
==فعالیت‌ها پس از پیروزی انقلاب اسلامی==
محمدحسن قافی که سال‌ها به تدریس در [[حوزه علمیه قم]] می‌پرداخت، در سال ۱۳۶۵ش و با دعوت جمعی از اهالی یزد و [[سیدروح‌الله خاتمی]] نماینده وقت [[امام‌خمینی]] در یزد و امام جمعه آن شهر و همچنین سیدجواد مدرسی، به زادگاه خویش بازگشت و به تدریس و تبلیغ دین در آن شهر پرداخت. او پس از ۱۵ سال حضور در یزد، بار دیگر در سال ۱۳۸۰ش به قم بازگشت و به تدریس دروس خارج فقه و اصول در حوزه علمیه آن شهر ادامه داد. در سال ۱۳۸۳ش هم به دعوت عباسعلی سلیمانی، امام جمعه زاهدان به آن شهر رفت و مدت سه سال به تدریس درس خارج فقه و اصول در آنجا و همچنین تبلیغ دین در آن سامان مشغول بود.<ref>حاضری، مصاحبه با محمدحسن قافی.</ref>
 
چند کتاب و رساله فقهی در ابواب طهارت و خمس و نیز مقاله‌ای در موضوع ولایت فقیه (چاپ‌شده از سوی دبیرخانه کنگره شیخ اعظم انصاری) از آثار اوست.<ref>حاضری، مصاحبه با محمدحسن قافی؛ مدرسی، مفاخر یزد، ص۵۴۴ـ۵۴۶.</ref> تأسیس مهدیه در یزد در سال ۱۳۶۶ش، احیا و بازسازی مسجد راستان آن شهر در سال ۱۳۹۱ش، تأسیس مدرسه علمیه مولی‌الموحدین در سال ۱۳۹۶ش در قم، ازجمله فعالیت‌های اجتماعی و عام‌المنفعه اوست.<ref>حاضری، مصاحبه با محمدحسن قافی.</ref>
 
== درگذشت ==
محمدحسن قافی یزدی در آبان ۱۴۰۱ در یزد درگذشت و در آستان مقدس امامزاده جعفر(ع) همان شهر به خاک سپرده شد.
==پانویس==
{{پانویس}}
== منابع ==
{{منابع}}
* آیت‌الله‌العظمی حسین نوری همدانی به روایت اسناد ساواک (۱۳۹۶)، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات.
* اسناد انقلاب اسلامی (۱۳۷۴)، ج۳، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
* مدرسی، سیدمحمدکاظم (۱۳۸۲)، مفاخر یزد، یزد، بنیاد ریحانه الرسول یزد.
* حاضری، مهدی، مصاحبه با محمدحسن قافی.
{{پایان}}
[[رده:مقاله‌های ارزیابی‌شده/پروژه شاگردان]]
[[رده:شاگردان درس خارج اصول امام‌خمینی]]
[[رده:شاگردان درس خارج فقه امام‌خمینی]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۲ شهریور ۱۴۰۳، ساعت ۱۹:۴۹

محمدحسن قافی
محمدحسن قافی.jpg
اطلاعات فردی
تاریخ تولد۵ شهریور ۱۳۱۴
زادگاهیزد
اطلاعات علمی
استادانسیدعلی محمد کازرونی، سیدحسین بروجردی، امام‌خمینی، سیدمحمد محق داماد، سیدکاظم شریعتمداری سیدابوالقاسم خویی، سیدعبدالهادی شیرازی، سیدمحمود حسینی شاهرودی، سیدیحیی یزدی، میرزا حسن هروی یزدی، حسین حلی، عباس قوچانی، صدرا بادکوبه‌ای، عباسعلی شاهرودی، مرتضی حائری یزدی، میرزا هاشم آملی، محمدعلی اراکی، علامه سیدمحمدحسین طباطبایی، سیدرضا بهاءالدینی و...
محل تحصیلیزد، قم و نجف
تألیفاتچند کتاب و رساله فقهی در ابواب طهارت و خمس و مقاله‌ای در موضوع ولایت فقیه
سایرتبلیغ در مناطق مختلف و تدریس در حوزه علمیه قم
فعالیت‌های اجتماعی-سیاسی
سیاسیمبارزه با رژیم پهلوی و حمایت از نهضت امام‌خمینی
اجتماعیتأسیس مهدیه در یزد، مدرسه علمیه مولی‌الموحدین در قم، بازسازی مسجد راستان در یزد
وبگاه رسمی 


محمدحسن قافی، از شاگردان درس خارج فقه و اصول امام‌خمینی.

تولد و تحصیل

محمدحسن قافی در ۵ شهریور ۱۳۱۴ در یزد به دنیا آمد. او خواندن و نوشتن و قرائت قرآن را نزد سیدابوالقاسم معلم و سیدحسین مدرس فراگرفت. سپس با سفارش غلامرضا فقیه خراسانی، از علمای برجسته یزد، به تحصیل دروس حوزوی روی آورد و در مدارس شفیعیه، خان و مصلا مقدمات و دروس سطح را پیش سیدمحمد وامق، سیدموسی غضنفری، سیدعلی‌محمد کازرونی، سیدمحمد مدرسی، سیداحمد مدرس و میرزا آقا مدرسی خواند. در همان زمان در کلاس‌های درس اخلاق غلامرضا فقیه خراسانی و سیدموسی غضنفری و سیدمحمدتقی اوهب از مدرسان درس اخلاق یزد بهره می‌برد. شرح منظومه سبزواری را هم در یزد و پیش جلال‌الدین آیت‌اللهی خواند. آنگاه در درس خارج فقه و اصول سیدعلی محمد کازرونی در یزد حضور یافت و مدت یک سال از آن درس‌ها بهره برد. قافی سپس برای تکمیل تحصیلات حوزوی در سال ۱۳۳۴ش به قم رفت و در حوزه علمیه آن شهر به تکمیل دروس خارج فقه و اصول پرداخت و از درس‌های خارج سیدحسین طباطبایی بروجردی، امام‌خمینی، سیدمحمد محق داماد و سیدکاظم شریعتمداری بهره‌مند شد.[۱] او پس از یک سال به نجف عزیمت کرد، بنابراین در این مقطع مدت یک سال از درس‌های خارج فقه و اصول امام‌خمینی در مساجد محمدیه و سلماسی قم بهره‌مند شد. او پس از ورود به نجف اشرف در سال ۱۳۳۵ش، مدت دو سال در حوزه علمیه آن شهر در درس‌های خارج فقه و اصول سیدابوالقاسم خویی، سیدعبدالهادی شیرازی، سیدمحمود حسینی شاهرودی، سیدیحیی یزدی، میرزا حسن هروی یزدی و حسین حلی حضور یافت. در همان دوران در درس شرح منظومه و اسفار عباس قوچانی و خارج اسفار صدرا بادکوبه‌ای حاضر می‌شد.

قافی یزدی در سال ۱۳۳۷ش و در پی فوت برادرش به کشور بازگشت و بار دیگر در قم مقیم شد و از درس‌های خارج فقه و اصول بروجردی، امام‌خمینی، سیدمحمد محقق داماد، عباسعلی شاهرودی، مرتضی حائری، میرزا هاشم آملی و محمدعلی اراکی بهره‌مند شد. حضور او در درس‌های خارج فقه و اصول امام‌خمینی تا تبعید امام‌خمینی به خارج از کشور در آبان ۱۳۴۳ش ادامه یافت و او در آن درس‌ها در مساجد سلماسی و اعظم قم شرکت می‌کرد. از هم‌مباحثه‌ای‌های او در این دوران می‌توان به سیدموسی شبیری زنجانی و حسین نوری همدانی اشاره کرد. قافی در کنار تحصیل دروس خارج فقه و اصول، در درس‌های تفسیر قرآن و همچنین فلسفه علامه سیدمحمدحسین طباطبایی بهره می‌برد و هم‌زمان در درس‌های اخلاق سیدرضا بهاءالدینی شرکت می‌کرد.

تدریس

محمدحسن قافی در کنار تحصیل، به تدریس در حوزه علمیه قم مشغول شد و ابتدا برخی از دروس مقدماتی و سطح و همچنین فلسفه را تدریس می‌کرد و از سال ۱۳۵۰ش هم به تدریس دروس خارج فقه در حوزه علمیه قم پرداخت.[۲]

فعالیت‌های مبارزاتی

قافی پس از انتخاب امیرعباس هویدا به سمت نخست‌وزیری، در اسفند ۱۳۴۳ش همراه با علما و محصلان یزدی حوزه علمیه قم، نامه‌ای خطاب به او ارسال کردند و در آن تصویب مصوبه‌های خلاف شرع و قانون اساسی در دولت‌های سابق (دولت امیر اسدالله علم و دولت حسنعلی منصور) را محکوم نمودند و سپس با اشاره به تبعید امام‌خمینی به خارج از کشور، آن اقدام را برخلاف قانون اساسی و اصل مصونیت مراجع عظام تقلید دانسته، خواستار بازگرداندن ایشان به کشور، الغای قوانین مغایر شریعت و قانون اساسی و آزادی سایر زندانیان شده بودند. آنان همچنین در نامه فوق از نخست‌وزیر وقت خواستند مصوبه‌های خلاف قانون و شرع را ملغی اعلام کند.[۳] در سال ۱۳۴۴ش هم پس از ورود امام‌خمینی به نجف اشرف، نامه‌ای را به ایشان نگاشت و خرسندی خود را از حضور ایشان در آن شهر اعلام کرد [۴] در اواخر سال ۱۳۴۴ش و پس آنکه ساواک قم جمعی از روحانیان برجسته و مبارز و استادان حوزه علمیه قم ازجمله حسینعلی منتظری، عبدالرحیم ربانی شیرازی، احمد آذری قمی، علی‌اصغر مروارید و... را دستگیر و شهاب‌الدین اشراقی داماد و «نماینده مرجع عالی‌قدر مسلمانان جهان حضرت آیت‌الله‌العظمی آقای خمینی» را از قم تبعید کرد، همراه با جمعی از مدرسان و محصلان حوزه علمیه قم، اعلامیه‌ای خطاب به مراجع تقلید شیعه در ایران و عراق صادر کردند و از آنان خواستند مراتب انزجار روحانیت ایران را به اطلاع مقامات مسئول و عاملان دستگیری و تبعید روحانیان برسانند. آنان همچنین خطاب به مراجع تقلید تأکید کردند که در صورت تداوم این وضعیت، «مقدمات یک انفجار عظیم را در قم و سایر شهرستان‌ها فراهم» می‌شود و خواستار اعلام این واقعیت به حکومت پهلوی شدند.[۵] او سپس همراه با جمعی از طلاب و مدرسان حوزه علمیه قم، با ارسال تلگرامی به روحانیان زندانی در تهران، اقدام حکومت پهلوی در دستگیری آنان را محکوم کردند و خواستار آزادی روحانیان در بند شدند. آنان همچنین در آن نامه نگرانی خود را از وضعیت روحانیان دستگیرشده ابراز کردند.[۶]

فعالیت‌ها پس از پیروزی انقلاب اسلامی

محمدحسن قافی که سال‌ها به تدریس در حوزه علمیه قم می‌پرداخت، در سال ۱۳۶۵ش و با دعوت جمعی از اهالی یزد و سیدروح‌الله خاتمی نماینده وقت امام‌خمینی در یزد و امام جمعه آن شهر و همچنین سیدجواد مدرسی، به زادگاه خویش بازگشت و به تدریس و تبلیغ دین در آن شهر پرداخت. او پس از ۱۵ سال حضور در یزد، بار دیگر در سال ۱۳۸۰ش به قم بازگشت و به تدریس دروس خارج فقه و اصول در حوزه علمیه آن شهر ادامه داد. در سال ۱۳۸۳ش هم به دعوت عباسعلی سلیمانی، امام جمعه زاهدان به آن شهر رفت و مدت سه سال به تدریس درس خارج فقه و اصول در آنجا و همچنین تبلیغ دین در آن سامان مشغول بود.[۷]

چند کتاب و رساله فقهی در ابواب طهارت و خمس و نیز مقاله‌ای در موضوع ولایت فقیه (چاپ‌شده از سوی دبیرخانه کنگره شیخ اعظم انصاری) از آثار اوست.[۸] تأسیس مهدیه در یزد در سال ۱۳۶۶ش، احیا و بازسازی مسجد راستان آن شهر در سال ۱۳۹۱ش، تأسیس مدرسه علمیه مولی‌الموحدین در سال ۱۳۹۶ش در قم، ازجمله فعالیت‌های اجتماعی و عام‌المنفعه اوست.[۹]

درگذشت

محمدحسن قافی یزدی در آبان ۱۴۰۱ در یزد درگذشت و در آستان مقدس امامزاده جعفر(ع) همان شهر به خاک سپرده شد.

پانویس

  1. مدرسی، مفاخر یزد، ص۵۴۴ـ۵۴۵.
  2. مدرسی، مفاخر یزد، ص۵۴۴ـ۵۴۵.
  3. اسناد انقلاب اسلامی، ج۳، ص۱۵۶ـ۱۵۷.
  4. حاضری، مصاحبه با محمدحسن قافی.
  5. آیت‌الله‌العظمی حسین نوری همدانی به روایت اسناد ساواک، ص۸۴-۸۶؛ اسناد انقلاب اسلامی، ج۳، ص۱۹۸-۱۹۵.
  6. آیت‌الله‌العظمی حسین نوری همدانی به روایت اسناد ساواک، ص۱۱۵؛ اسناد انقلاب اسلامی، ج۳، ص۱۹۹-۲۰۰.
  7. حاضری، مصاحبه با محمدحسن قافی.
  8. حاضری، مصاحبه با محمدحسن قافی؛ مدرسی، مفاخر یزد، ص۵۴۴ـ۵۴۶.
  9. حاضری، مصاحبه با محمدحسن قافی.

منابع

  • آیت‌الله‌العظمی حسین نوری همدانی به روایت اسناد ساواک (۱۳۹۶)، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات.
  • اسناد انقلاب اسلامی (۱۳۷۴)، ج۳، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
  • مدرسی، سیدمحمدکاظم (۱۳۸۲)، مفاخر یزد، یزد، بنیاد ریحانه الرسول یزد.
  • حاضری، مهدی، مصاحبه با محمدحسن قافی.