سیدابوالحسن جوادی خلخالی
 | |
| اطلاعات فردی | |
|---|---|
| نام کامل | سیدابوالحسن جوادی زاویه (جوادی خلخالی) |
| نسب | از سادات موسوی خلخالی |
| تاریخ تولد | ۱۳۰۶ش |
| زادگاه | روستای زاویه سادات، خلخال |
| تاریخ وفات | ۲۷ اردیبهشت ۱۳۹۱ |
| محل دفن | گلزار شهدای امامزاده علی بن جعفر، قم |
| شهر وفات | قم |
| خویشاوندان سرشناس | سیدجواد خلخالی (جد) |
| اطلاعات علمی | |
| استادان | امامخمینی، سیدحسین بروجردی، محمد حجت کوهکمری، سیدمحمدحسین طباطبایی، سیدحسین قاضی |
| محل تحصیل | زنجان و قم |
| تألیفات | تقریرات دروس فقه و اصول امامخمینی، توضیحالمسائل، مناسک حج، رساله در ولایت و خلافت امام علی(ع)،تفسیر سوره حمد، تحقیقات فقهی متعدد |
| فعالیتهای اجتماعی-سیاسی | |
| سیاسی | مبارزه با حکومت پهلوی و همراهی با نهضت امامخمینی |
| اجتماعی | مشارکت در ساخت مساجد و راههای روستایی |
سیدابوالحسن جوادی، از شاگردان درس خارج فقه و اصول امامخمینی.
زادگاه و خاندان
سیدابوالحسن جوادی زاویه[۱] معروف به جوادی خلخالی در سال ۱۳۰۶ش در روستای زاویه سادات (زوایه پرعنبر) در شهرستان خلخال به دنیا آمد. اجداد او بنا بر اسناد و مدارک موجود، در قرن نهم قمری به دلایل گوناگون، از منطقه اردبیل به روستای زاویه مهاجرت کردند و در آنجا ساکن شدند. جد اعلای او علامه سیدهاشم موسوی از عالمان بنام منطقه بود و مزارش زیارتگاه اهالی آنجاست.[۲]
جدش آقا سیدجواد خلخالی معروف به موسوی، از علمای برجسته منطقه[۳] و از شاگردان شیخ مرتضی انصاری و از بزرگان اصول و حکمت و عرفان بود و در حفظ امنیت منطقه و جلوگیری از تجاوز اشرار و خوانین متجاوز و همچنین تعدیات ارتش شوروی و دستاندازی افراد متجاوز به مردم منطقه و رساندن مظلومیت اهالی منطقه به اطلاع حاکم آنوقت نقش زیادی داشت.[۴]
پدرش آقا سیدحسن خلخالی زاویه هم از علمای برجسته و زاهد و مورد احترام عام و خاص خلخال بود که در دوره رضاشاه، مدتی به دلایل واهی در خلخال زندانی شد.[۵]
تحصیل
سیدابوالحسن جوادی خلخالی دوران ابتدایی را در زادگاهش طی کرد. آنگاه به تحصیل دروس حوزوی روی آورد و مقدمات را در زادگاهش نزد پدر فراگرفت.
او در سال ۱۳۲۲ش برای تکمیل تحصیلات حوزوی راهی زنجان شد و در حوزه علمیه آنجا دروس سطح را نزد ابراهیم نحوی، میرزا علیاصغر فصاحتی معروف به میرزا علیاصغر مطولگو و میرزا احمد بزرگ فرجیان آموخت.
پس از چهار سال حضور در زنجان، در سال ۱۳۲۶ش به قم رفت و در حوزه علمیه آنجا رسایل شیخ انصاری را پیش سیدمحمدباقر سلطانی طباطبایی، مکاسب و کفایةالاصول را نزد میرزا محمد مجاهدی تبریزی و بخش دیگری از کفایهالاصول را پیش شیخ عبدالکریم خویینی زنجانی فراگرفت. شرح منظومه سبزواری و اسفار اربعه صدرالمتألهین را نزد علامه سیدمحمدحسین طباطبایی و کلام و عرفان را نزد آقا سیدحسین قاضی فراگرفت.
او سپس به فراگیری دروس خارج فقه و اصول پرداخت و در درسهای خارج فقه و اصول آیتالله محمد حجت کوهکمری شرکت کرد و پس از رحلت ایشان از درسهای خارج فقه (صلاه، خمس، بیع و قضا) و قسمتی از خارج اصول آیتالله سیدحسین طباطبایی بروجردی و درسهای خارج فقه (درسهای بیع، مکاسب محرمه و طهارت) و یک دوره درس اصول امامخمینی بهرهمند شد.[۶] و از شاگردان برجسته امامخمینی به شمار میرفت.[۷]
درباره سالهای حضور او در درس خارج فقه یا اصول یا هر دو درس امامخمینی گزارشی در دست نیست، ولی میتوان احتمال داد که در دهه ۱۳۳۰ش در درسهای ایشان در مساجد محمدیه و سلماسی قم شرکت میکرده است. وی درسهای استادان خود را تقریر کرد.[۸] و ازجمله درسهای بیع، طهارت و اصول فقه امامخمینی را تقریر نمود.[۹] این تقریرها نشان میدهد که او در هر دو درس امامخمینی (خارج فقه و اصول) شرکت میکرده است. درباره انتشار این تقریرها گزارشی در دست نیست و به نظر میرسد مخطوط است. در کنار حضور در درسهای آیات حجت کوهکمری، بروجردی و امامخمینی، مدتی نیز در درسهای خارج فقه و اصول آیات سیدکاظم شریعتمداری و سیدشهابالدین مرعشی نجفی شرکت داشت.
فعالیت سیاسی و اجتماعی قبل از پیروزی انقلاب
جوادی خلخالی از برخی از مراجع تقلید اجازاتی در امور شرعیه دریافت کرد. او در کنار تحصیل به تدریس معالم، رسایل، کفایهالاصول، مکاسب و شرح منظومه پرداخت. وی در ایام تعطیلی حوزه علمیه قم به زنجان میرفت و در آنجا به تدریس کفایهالاصول میپرداخت. سپس تدریس درس خارج فقه را آغاز کرد.[۱۰] در کنار تحصیل و تدریس برای تبلیغ دین به برخی شهرها مانند تهران، اردبیل، خلخال، زنجان، رشت، ماسال، شاندرمن، همدان، بیجار کردستان و... میرفت و به تبیین معارف اسلامی میپرداخت.
او در مناطق تبلیغی آشکارا به بیان مفاسد اجتماعی و آثار سوء برخی اقدامات حکومتی و نهی از منکرات میپرداخت. شرکت در مراسم حج بهمنظور ارشاد و راهنمایی حجاج از دیگر اقدامات فرهنگی تبلیغی جوادی خلخالی در سالهای متمادی بود. وی در سالهای نهضت اسلامی، ضمن مبارزه عملی و مدام و هدفمند با حکومت پهلوی و مقابله با اقدامات فرهنگی و قضایی و اداری آن، از رهنمودهای استادش امامخمینی حمایت میکرد.[۱۱]
جوادی خلخالی در ۲۶ اسفند ۱۳۴۳ و پس از انتصاب امیرعباس هویدا به نخستوزیری، همراه با جمعی از طلاب، محصلان و علمای زنجانی حوزه علمیه قم در نامهای هویدا، ضمن انتقاد از سیاستهای دولتهای گذشته در برخورد با مخالفان حکومت پهلوی، با اشاره به تبعید غیرقانونی امامخمینی به خارج از کشور، خواستار بازگرداندن ایشان به کشور و آزادی زندانیان سیاسی شد.[۱۲] وی به سبب این فعالیتها بارها توسط شهربانی و ساواک مورد تعقیب و احضار و بازجویی قرار گرفت.
فعالیتها پس از پیروزی لنقلاب
جوادی خلخالی پس از پیروزی انقلاب اسلامی به تدریس در حوزه علمیه قم ادامه داد و علیرغم تقاضا و پیشنهادهایی برای حضور و سکونت در تهران و تدریس در دانشگاه معقول و منقول وقت، از پذیرش آن خودداری کرد و تحصیل در قم و تبلیغ را ترجیح داد. سپس به تدریس درس خارج فقه در حوزه علمیه قم پرداخت.
وی همچنین در حل اختلافات مردم در شهرهای مختلف بهویژه خلخال، اردبیل، زنجان، قم و رسیدگی به شکایات و تقاضای مردم از ادارات دولتی و اشخاص، رسیدگی به وضعیت مالی و معیشتی برخی طلاب و فضلای محترم و مردم عادی و اقدام و همکاری و تلاش در ساخت مساجد در روستاها و برخی شهرها، ایجاد و اصلاح ¬راههای روستایی، ایجاد حمام و امکانات آب آشامیدنی، کمک به اشتغال افراد و ایجاد صندوقهای قرضالحسنه جهت طلاب محترم و مردم عادی و ایجاد و برگزاری جلسات و هیئات مذهبی از دیگر فعالیتهای اجتماعی او بود.[۱۳]
تألیفات
تقریرات درس خارج بیع و قسمتی از خارج اصول آیتالله حجت کوهکمری، تقریرات درس خارج فقه (خمس، بیع، قضا) و بخشی از درس اصول آیتالله بروجردی، تقریرات درس خارج فقه (بیع و مکاسب) و خارج اصول امامخمینی، توضیحالمسایل (کامل)، مناسک حج (کامل) همراه با پاسخ به برخی استفتائات، مناسک حج (کامل)، خلاصةالاحکام با مقدمهای کوتاه در اصول دین (تا پایان طهارت)، کتاب استدلالی زکات، حج، نکاح، طلاق، مکاسب محرمه، خیارات، قضا (تحقیقات و مکتوبات تدریس درس خارج فقه)، حواشی و تعلیقات بر مکاسب محرمه و بیع شیخ انصاری، حواشی و تعلیقات بر کفایهالاصول، رساله در ولایت و خلافت حضرت علی (علیهالسلام)، رساله در خلافت امام علی(ع)، رسالهای درباره حضرت فاطمه زهرا(س) و نقش اجتماعی ایشان و بیان شرایط حکومت اسلامی از دیدگاه ایشان، دو رساله در موسیقی از دیدگاه اسلام، تفسیر سوره فاتحةالکتاب و برخی آیات قرآن مجید، رساله در بیان خلقت انسان، رساله در طینت و میثاق و رسایل و مقالات فراوان در موضوعات عالم برزخ، امربهمعروف و نهیازمنکر، اولین شبهه واقعشده، جهاد نفس، حب الهی، خوف، صبر، شکر، حسن خلق، صدق اللسان، عفو، حلم، تواضع، کظم غیض، نعمت، علم و تفکر، شیعه و تشیع، حالات قلب، تعریف اهل الله و اهل الدنیا، سجده و آثار آن، اشعار و روایات در موضوعات گوناگون، زندگینامه خودنوشت و خاطرات از بزرگان و دستنوشتهایی درباره واقعه ۱۵ خرداد ۱۳۴۲ و کرامات و توجهات ائمه معصومین(ع) در ایام تبلیغ و... از آثار علمی اوست.[۱۴]
درگذشت
سیدابوالحسن جوادی در ۲۷ اردیبهشت ۱۳۹۱ در قم درگذشت و پیکرش پس از اقامه نماز توسط سیدموسی شبیری زنجانی در گلزار شهدای امامزاده علی بن جعفر آن شهر به خاک سپرده شد.[۱۵]
پانویس
- ↑ میرصفی اراکی، «آیتالله سیدابوالحسن جوادی زاویه خلخالی، ستاره فقاهت»، ص۲۳۳.
- ↑ میرصفی اراکی، «آیتالله سیدابوالحسن جوادی زاویه خلخالی، ستاره فقاهت»، ص۲۳۳.
- ↑ جوادی زاویه، «فرزانگان: حضرت آیتالله حاج سیدابوالحسن جوادی خلخالی»، ص۹.
- ↑ میرصفی اراکی، «آیتالله سیدابوالحسن جوادی زاویه خلخالی، ستاره فقاهت»، ص۲۳۴.
- ↑ جوادی زاویه، «فرزانگان: حضرت آیتالله حاج سیدابوالحسن جوادی خلخالی»، ص۹.
- ↑ میرصفی اراکی، «آیتالله سیدابوالحسن جوادی زاویه خلخالی، ستاره فقاهت»، ص۲۳۹.
- ↑ «حضرت آیتالله جوادی خلخالی علم و اخلاق را توأمان داشتند»، ص۱۳؛ مجموعه مقالات همایش بزرگداشت آیتالله مشکینی، ج۲، ص۳۲۶.
- ↑ مجموعه مقالات همایش بزرگداشت آیتالله مشکینی، ج۲، ص۳۲۷؛ جوادی زاویه، ص۹.
- ↑ جوادی زاویه، «فرزانگان: حضرت آیتالله حاج سیدابوالحسن جوادی خلخالی»، ص۹.
- ↑ میرصفی اراکی، «آیتالله سیدابوالحسن جوادی زاویه خلخالی، ستاره فقاهت»، ص۲۴۰.
- ↑ میرصفی اراکی، «آیتالله سیدابوالحسن جوادی زاویه خلخالی، ستاره فقاهت»، ص۲۴۰.
- ↑ اسناد انقلاب اسلامی، ج۳، ص۱۳۹-۱۴۱.
- ↑ میرصفی اراکی، «آیتالله سیدابوالحسن جوادی زاویه خلخالی، ستاره فقاهت»، ص۲۴۸.
- ↑ میرصفی اراکی، «آیتالله سیدابوالحسن جوادی زاویه خلخالی، ستاره فقاهت»، ص۲۴۲-۲۴۳.
- ↑ میرصفی اراکی، «آیتالله سیدابوالحسن جوادی زاویه خلخالی، ستاره فقاهت»، ص۲۵۱؛ جوادی زاویه، «فرزانگان: حضرت آیتالله حاج سیدابوالحسن جوادی خلخالی»، ص۹؛ «حضرت آیتالله جوادی خلخالی علم و اخلاق را توأمان داشتند»، ص۱۳.
منابع
- اسناد انقلاب اسلامی (۱۳۷۴)، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
- جوادی زاویه، سیدمحمدباقر (۱۳۹۲)، «فرزانگان: حضرت آیتالله حاج سیدابوالحسن جوادی خلخالی»، دوهفتهنامه افق حوزه، سال یازدهم، شماره ۳۶۳، ۱۸ اردیبهشت.
- «حضرت آیتالله جوادی خلخالی علم و اخلاق را توأمان داشتند» (۱۳۹۱)، دوهفتهنامه افق حوزه، سال یازدهم، شماره ۳۳۹، ۱۰ خرداد.
- مجموعه مقالات همایش بزرگداشت آیتالله مشکینی (۱۳۹۲)، ج۲، قم، سازمان چاپ و نشر.
- میرصفی اراکی، سیداکبر (۱۳۷۷)، «آیتالله سیدابوالحسن جوادی زاویه خلخالی، ستاره فقاهت»، ستارگان حرم، ج۲۹، قم، زائر.