سیدحسن مرتضوی
 | |
| اطلاعات فردی | |
|---|---|
| نام کامل | سیدحسن مرتضوی ابرسجی |
| تاریخ تولد | ۱۳۱۴ش |
| زادگاه | روستای ابرسج، شاهرود |
| اطلاعات علمی | |
| استادان | امامخمینی، سیدابوالقاسم خویی، سیدمحمدهادی میلانی، حسین حلی |
| محل تحصیل | حوزه علمیه مشهد، حوزه علمیه نجف، حوزه علمیه قم |
| فعالیتهای اجتماعی-سیاسی | |
| سیاسی | همراهی با نهضت امامخمینی |
| اجتماعی | استاد حوزه علمیه و مروج معارف اسلامی |
سیدحسن مرتضوی، از شاگردان درس خارج فقه امامخمینی.
زادگاه
سیدحسن مرتضوی معروف به ابرسجی شاهرودی در سال ۱۳۱۴ش در روستای ابرسج در نزدیکی شاهرود به دنیا آمد.[۱]
تحصیل
او دوران ابتدایی را در زادگاهش طی کرد. آنگاه در سیزده سالگی راهی شاهرود شد و مقدمات را در حوزه علمیه آن شهر خواند. مدت کوتاهی بعد به مشهد رفت و در مدارس دینی آن شهر شرح لمعه را نزد میرزا احمد مدرس یزدی آموخت و سپس در درس رسایل، مکاسب و کفایهالاصول میرزا هاشم قزوینی، سیدحسین موسوی شاهرودی و شیخ کاظم دامغانی حضور یافت.
پس از ورود آیتالله سیدمحمدهادی حسینی میلانی به مشهد، مدت دو سال در درس خارج فقه و اصول ایشان نیز شرکت کرد و در سال ۱۳۳۶ش با هدف تکمیل تحصیلات حوزوی راهی عراق شد.
او در نجف اشرف در درس خارج فقه و اصول آیات شیخ حسین حلّی و سیدمحمود حسینی شاهرودی شرکت کرد و پس از چهار سال به کشور بازگشت و یک سال در قم مقیم شد.[۲] در آن سال (۱۳۴۰ش) در درس خارج فقه (بیع) امامخمینی حضور یافت.[۳] سپس دوباره به نجف اشرف بازگشت و به تکمیل تحصیلات خارج فقه و اصول پرداخت و مدت چهارده سال در درس خارج فقه آیتالله سیدابوالقاسم موسوی خویی شرکت کرد و از نزدیکان ایشان به شمار میرفت. همزمان مدت هشت سال نیز از درس خارج اصول آیتالله شیخ حسین حلی و درس خارج فقه آیتالله شاهرودی بهره میبرد.
حضور در درس امامخمینی
مرتضوی که به تدریس رسایل، مکاسب و کفایه در مدرسه دارالحکمه آیتالله حکیم میپرداخت، با حضور امامخمینی در نجف اشرف و آغاز تدریس خارج فقه در مسجد شیخ انصاری در سال ۱۳۴۴ش، در آن درس شرکت کرد و پس از اخراج ایرانیان از عراق ازجمله جمعی از شاگردان امامخمینی در سال ۱۳۵۱ش، این بار همراه با شاگردانش و با هدف رونق بخشیدن به درس امامخمینی، در آن درس حضور یافت.
او به گفته خودش «در مجموع ده سال» از درس خارج فقه امامخمینی استفاده کرد و تحت تأثیر درسهای اخلاق امامخمینی که در روزهای چهارشنبه پس از درس فقه برگزار میشد، قرار داشت و آن درس را خیلی مفید میدانست: «آن درس خیلی مفید بود. اگر یک معاند هم پای درس اخلاق ایشان مینشست، تحت تأثیر قرار میگرفت. هر کس گوش میداد تا ۲۴ ساعت تحت تأثیر آن درس بود و این حداقل تأثیرش بود». او همچنین در جلسات بحث و گفتگوی علمی که در بیت امامخمینی برگزار میشد، شرکت میکرد.[۴]
فعالیت سیاسی و اجتماعی
مرتضوی در مهر ۱۳۵۷ و پس از فشارهای حکومت بعث عراق به امامخمینی و خروج ایشان از آن کشور و مهاجرت به فرانسه، همراه با جمعی از روحانیان مبارز نجف اشرف، با ارسال نامهای به امامخمینی با عنوان «یگانه زعیم باکفایت عالم اسلام مرجع تقلید شیعیان جهان حضرت آیتاللهالعظمی امامخمینی»، محرومیت حوزه علمیه نجف اشرف از «افاضات عالیه و رهبریهای خردمندانه و حکیمانه آن حضرت» را «دردناکترین مصیبت و خسارتی جبرانناپذیر» دانستند و «سقوط نظام ضداسلامی حاکم بر ایران و پیروزی و موفقیت و ورود با شکوه و عظمت آن قائد خردمند و دلاور را به ایران» و «برقراری نظام عادلانه اسلامی به دست باکفایت آن پیشوای انقلابی اسلام و نابودی و اضمحلال دشمنان اسلام و غلامان حلقهبهگوش استعمار» را از خداوند مسئلت کردند.[۵] سپس در ۱۷ مهر ۱۳۵۷ و پس از ورود امامخمینی به فرانسه، همراه با جمعی از فضلا و مدرسان حوزه علمیه نجف اشرف، با ارسال نامهای به والری ژیسکاردستن رئیسجمهور فرانسه، از امامخمینی بهعنوان روح و قلب ۳۵ میلیون ایرانی نام بردند و با اشاره به جایگاه امامخمینی در میان مسلمانان جهان، از او خواستند از هیچگونه کوشش و بذل و جهدی در جهت حفظ و حراست معظمله دریغ نورزد.[۶]
فعالیتها پس از پیروزی انقلاب
مرتضوی در سال ۱۳۵۸ش به کشور بازگشت و در مشهد مقیم شد و به تدریس دروس خارج فقه و اصول پرداخت. یکی از ابتکارهای مرتضوی، تدریس تحریرالوسیله امامخمینی است. او کتاب تحریرالوسیله امامخمینی را از اکثر کتابها جامعتر میداند و به همین علت این کتاب را مبنای تدریس در خارج فقه قرار داد و بالغ بر سی سال، اغلب بابهای آن ازجمله قسمتهای قضا، شهادت، حدود، دیات، خمس، صوم، حج و دیگر کتابهای آن را تدریس کرده است.[۷]
پانویس
منابع
- اسناد انقلاب اسلامی (۱۳۷۴)، ج۳، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
- «جستاری درگذشته و امروز حوزه علمیه مشهد در گفتگو با آیتالله مرتضوی: خصوصیات امامخمینی کمنظیر بود» (۱۳۹۲)، هفتهنامه حریم امام، شماره ۹۰، ۹ آبان.
- شریفرازی، محمد (۱۳۷۲)، گنجینه دانشمندان، ج۹، قم، مؤلف.