سیدمحسن رفیعی قزوینی

سیدمحسن رفیعی قزوینی

اطلاعات فردی
نام کامل	سیدمحسن رفیعی قزوینی
نسب	فرزند آیت‌الله سیدابوالحسن رفیعی قزوینی
تاریخ تولد	۱۳۱۴ شمسی
زادگاه	قزوین
اطلاعات علمی
استادان	امام‌خمینی، سیدحسین بروجردی، سیدابوالحسن رفیعی قزوینی، سیدمحمدحسین طباطبایی
محل تحصیل	حوزه علمیه قزوین، حوزه علمیه قم
اجازه اجتهاد از	چند تن از مراجع تقلید
تألیفات	چند جلد کتاب (منتشر نشده)
سایر	امام جماعت و خطیب، مدرس حوزه و دانشگاه
فعالیت‌های اجتماعی-سیاسی
سیاسی	مبارز علیه حکومت پهلوی، از حامیان امام‌خمینی

سیدمحسن رفیعی قزوینی، از شاگردان درس خارج فقه و اصول امام‌خمینی.

سیدمحسن رفیعی قزوینی در سال ۱۳۱۴ ش در خانواده‌ای روحانی در قزوین به دنیا آمد. پدرش آیت‌الله سیدابوالحسن رفیعی قزوینی، از مدرسان برجسته در قزوین، قم و تهران بود و به‌خصوص در تدریس درس اسفار شهرت داشت و یکی از شاگردان او در آن درس، امام‌خمینی بود. سیدمحسن رفیعی خواندن و نوشتن را در مکتب‌خانه‌ای در قزوین فراگرفت. سپس دوران ابتدایی و متوسطه را در مدرسه فرهنگ آن شهر طی کرد. رفیعی قزوینی از سال ۱۳۲۹ ش به فراگیری دروس حوزوی پرداخت و مقدمات را در قزوین نزد پدرش خواند. آنگاه در مدرسه التفاتیه آن شهر به تحصیلات حوزوی ادامه داد و ادبیات و معانی بیان را نزد شیخ مهدی قاضی فراگرفت. پس از مدتی وارد مدرسه مولاوردیخان قزوین شد و نزد استادانی چون شیخ حسین قدسی، شیخ احمد تألهی و سیدعباس مدرس کتاب‌های منطق و حاشیه و بعضی از کتاب اصولی و فقهی مثل شرح لعمه را خواند. حضور او در مدرسه مولاوردیخان مصادف بود با عزیمت برخی از طلاب حوزه علمیه قم در آن مدرسه برای بهره‌مندی از درس آیت‌الله سیدابوالحسن رفیعی قزوینی. سیدمحسن رفیعی قزوینی در همان زمان با تشویق عده‌ای از فضلای حوزه علمیه قم، راهی شهر مقدس قم شد و در حوزه علمیه قم دروس سطح را نزد سیدمحمدباقر سلطانی طباطبایی و میرزا محمد مجاهدی تبریزی خواند. در درس شرح منظومه ملاهادی سبزواری هم از شاگردان شیخ محمد فکور یزدی بود. هم‌زمان به تدریس در حوزه علمیه قم نیز می‌پرداخت. او سپس در درس خارج فقه آیت‌الله سیدحسین طباطبایی بروجردی و خارج اصول امام‌خمینی شرکت کرد (صمدیها، ۱۲۸-۱۲۹). صمدیها در زندگینامه مختصری از رفیعی قزوینی، از حضور او در درس خارج امام‌خمینی در بعدازظهرها و هم‌زمان با حضور در درس خارج آیت‌الله بروجردی سخن گفته است (همان). با استناد به زمان برگزاری درس خارج اصول امام‌خمینی (۱۳۲۴-۱۳۴۳ ش) در بعدازظهرها، می‌توان گفت که از اواسط دهه ۱۳۳۰ ش در درس خارج اصول امام‌خمینی در مساجد محمدیه و سلماسی قم شرکت می‌کرده است. همچنین صمدیها از حضور او در درس خارج فقه امام‌خمینی پس از رحلت آیت‌الله بروجردی سخن گفته است (همان، ۱۲۹). با استناد به این گزارش می‌توان احتمال داد که وی پیش از آن تاریخ (۱۳۴۰ ش) تنها در درس خارج اصول امام‌خمینی شرکت می‌کرده و از سال ۱۳۴۰ ش تا ۱۳۴۳ ش (تا تبعید امام‌خمینی به خارج از کشور) از درس خارج فقه (مکاسب) ایشان در مسجد اعظم قم بهره می‌برده است. او پس از تبعید امام‌خمینی به خارج از کشور، در درس‌های خارج فقه و اصول آیت‌الله سیدمحمدرضا موسوی گلپایگانی شرکت کرد. رفیعی قزوینی هم‌زمان با حضور در درس خارج فقه و اصول، در دروس فلسفه و حکمت علامه سیدمحمدحسین طباطبایی هم حضور می‌یافت. او پس از استقرار آیت‌الله سیدابوالحسن رفیعی قزوینی در تهران، به آن شهر رفت و چند سال در درس خارج فقه و اصول والدش شرکت کرد و مقداری از اسفار اربعه ملاصدرا را هم خصوصی نزد پدر بزرگوارش آموخت. سپس به تدریس در تهران پرداخت.

رفیعی قزوینی از چند نفر از مراجع بزرگوار اجازه اجتهاد دریافت کرده است (همان). او در کنار تحصیل در قم به فعالیت‌های سیاسی می‌پرداخت و ازجمله همراه با روحانیان مبارز، اعلامیه‌هایی را در حمایت از امام‌خمینی امضا می‌کرد. ازجمله پس از تبعید امام‌خمینی به خارج از کشور، همراه با جمعی از روحانیان و طلاب قزوینی حوزه علمیه قم، نامه‌ای به امیرعباس هویدا نخست‌وزیر وقت ارسال کردند و از امام‌خمینی به‌عنوان مرجع تقلید عظیم‌الشأن عالم تشیع نام بردند و تبعید ایشان را به جرم اعتراض به تصویب‌نامه‌های ضددینی محکوم کردند و خواستار بازگرداندن ایشان به کشور شدند (شیرخانی، ۶۱ ـ ۶۲). پس از آن هم به حمایت از امام‌خمینی ادامه داد و بر اساس گزارشی از ساواک، از مروجان مرجعیت امام‌خمینی بود (سیر مبارزات امام‌خمینی در آیینه اسناد ساواک، ج ۱۵، ۳۴). رفیعی قزوینی پس از فوت پدرش در سال ۱۳۵۵ ش امور مسجد و محراب و منبر ایشان را به عهده گرفت. (صمدی‌ها، ۱۲۸ ـ ۱۳۱). او چند جلد کتاب نوشته است، ولی این کتاب‌ها منتشر نشده است.

منابع

سیر مبارزات امام‌خمینی در آیینه¬ اسناد ساواک (۱۳۸۶)، ج ۱۵، مؤسسه¬ تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی؛ شیرخانی، علی (۱۳۸۸)، انقلاب اسلامی در قزوین، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی؛ صمدیها، رضا (۱۳۷۹)، فرزانگان علم و سخن قزوین، قزوین، بحرالعلوم.