علی نیری همدانی
 | |
| اطلاعات فردی | |
|---|---|
| نام کامل | علی نیری |
| لقب | نیری همدانی |
| تاریخ تولد | ۱۳۰۹ش |
| زادگاه | نیر، درجزین، همدان، ایران |
| خویشاوندان سرشناس | میرزا عبدالغنی نیّری (برادر) |
| اطلاعات علمی | |
| استادان | امام‌خمینی، سیدحسین بروجردی، عباسعلی شاهرودی، سیدمحمدرضا گلپایگانی، سیدمحمد محقق داماد، محمدعلی اراکی |
| محل تحصیل | حوزه علمیه همدان، حوزه علمیه قم |
| تألیفات | مجمع المسائل |
| سایر | تدریس در [حوزه علمیه قم، فعالیت در دفتر آیت‌الله گلپایگانی و آیت‌الله صافی گلپایگانی |
| فعالیت‌های اجتماعی-سیاسی | |
| سیاسی | مبارزه با حکومت پهلوی و فعال در نهضت امام‌خمینی |
علی نیری، از شاگردان درس خارج فقه و اصول امام‌خمینی.
زادگاه و تحصیل
علی نیری معروف به نیری همدانی در سال ۱۳۰۹ش در روستای نیر واقع در منطقه درجزین همدان به دنیا آمد. تحصیلات خود را از مکتب‌خانه آغاز کرد و ضمن فراگیری قرآن مجید، کتاب‌های کلیله‌ودمنه و گلستان سعدی را همان‌جا خواند. سپس به همدان رفت و دروس مقدماتی را نزد برادرش میرزا عبدالغنی نیّری خواند. سپس در درس سطح سیدمصطفی هاشمی و سیدجمال‌الدین افتخاری شرکت کرد و بخشی از دروس سطح را نزد آنان خواند. او سپس برای تکمیل تحصیلات حوزوی راهی قم شد و در حوزه علمیه آن شهر در درس مطول میرزا علی‌اکبر مشکینی و درس شرح لمعه آیت‌الله سیدشهاب‌الدین مرعشی نجفی و شیخ محمد صدوقی یزدی شرکت کرد. در درس رسایل هم از شاگردان آیت‌الله مشکینی بود و کفایه الاصول را هم پیش آقاشیخ عبدالجواد سده‌ای اصفهانی و آیت‌الله شیخ مرتضی حائری خواند. هم‌زمان در درس مکاسب آیات حائری یزدی و مشکینی شرکت می‌کرد. در کنار تحصیل دروس فوق، کتاب منظومه ملاهادی سبزواری را نزد حسینعلی منتظری و اسفار اربعه ملاصدرا را هم پیش علامه سیدمحمدحسین طباطبایی خواند.
نیری همدانی پس از پایان دوره سطح در دروس خارج فقه و اصول آیات سیدحسین طباطبایی بروجردی، امام‌خمینی، شیخ عباسعلی شاهرودی، سیدمحمدرضا موسوی گلپایگانی، سیدمحمد محقق داماد و شیخ محمدعلی اراکی حضور یافت و سال‌ها از درس‌های آنان بهره برد.[۱] درباره سال‌های حضور او در درس‌های خارج فقه و اصول امام‌خمینی گزارش دقیقی در دست نیست، ولی با استناد به سال‌های حضور او در قم می‌توان احتمال داد که از اواسط دهه ۱۳۳۰ش تا تبعید امام‌خمینی به خارج از کشور در آبان ۱۳۴۳ در آن درس‌ها در مساجد سلماسی و اعظم قم شرکت می‌کرده است. او در کنار تحصیل، به تدریس نیز پرداخت و سال‌ها در حوزه علمیه قم به تدریس دروس دوره مقدمات و سطح مشغول بود.
فعالیت سیاسی و اجتماعی
او در سال‌های نهضت اسلامی به رهبری امام‌خمینی، به مبارزه با حکومت پهلوی پرداخت. ازجمله به رفسنجان رفت و در سخنرانی‌هایش از حکومت پهلوی انتقاد کرد. صبغه انتقادی این سخنرانی‌ها به اندازه‌ای بود که حساسیت ساواک را برانگیخت. پس از تبعید امام‌خمینی به خارج از کشور نیز همراه دیگر محصلان و فضلای همدانی حوزه علمیه قم، در نامه‌ای به امیرعباس هویدا نخست‌وزیر وقت، تصویب قوانین خلاف شرع و قانون اساسی را محکوم کردند و با اشاره به دستگیری و تبعید امام‌خمینی به خارج از کشور، آن اقدام را خلاف قانون اساسی دانستند و خواستار بازگرداندن ایشان به کشور، الغای قوانین مغایر با شرع و قانون اساسی و آزادی دیگر زندانیان سیاسی شدند.[۲] در سال‌های نهضت اسلامی به فعالیت‌هایش ادامه داد و یک بار نیز از سوی آیت‌الله گلپایگانی برای دیدار با روحانیان تبعیدی به شهرهای مختلف رفت و با روحانیان دیدار کرد.
نیری همدانی پس از پیروزی انقلاب اسلامی به تدریس در قم ادامه داد و هم‌زمان به فعالیت‌های فقهی در دفتر آیت‌الله گلپایگانی پرداخت. ازجمله این فعالیت‌ها می‌توان به تدوین دورۀ پنج جلدی مجمع المسائل؛ حاوی استفتائات از مرجع عالی‌قدر آیت‌الله‌العظمی گلپایگانی اشاره کرد که با همت وی و برخی دیگر از استادان حوزه علمیه قم منتشر شده است. او پس از رحلت آیت‌الله گلپایگانی به دفتر آیت‌الله لطف‌الله صافی گلپایگانی پیوست و سال‌ها به پرسش‌های شرعی مردم پاسخ می‌داد.[۳] وی هم‌اکنون (۱۴۰۱) از اعضای جامعه مدرسین حوزه علمیه قم است.
پانویس
منابع
- اسناد انقلاب اسلامی (۱۳۷۴)، ج۳، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
- پرتو آفتاب (خاطرات حضرت آیت‌الله حاج شیخ علی عراقچی) (۱۳۸۹)، تدوین عبدالرحیم اباذری، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی (س)، مؤسسه چاپ و نشر عروج.
- شریف‌رازی، محمد (۱۳۵۲)، گنجینه دانشمندان، ج۷، تهران، پیروز.
- صالح، سیدمحسن (۱۳۸۵)، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، ج۳، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
- صلاحی، احمد (۱۳۹۷)، مشاهیر و مفاخر شهرستان رزن (سخنوران، ادیبان، نویسندگان، شاعران و...)، ج۲، قم، یاس بخشایش.