علی هاشمی سنجانی
 | |
| اطلاعات فردی | |
|---|---|
| نام کامل | علی هاشمی سنجانی |
| تاریخ تولد | ۱۲۹۰ش |
| زادگاه | سنجان، اراک |
| تاریخ وفات | ۷ تیر ۱۳۶۰ |
| محل دفن | قبرستان شیخان، قم |
| شهر وفات | تهران |
| تاریخ شهادت | ۷ تیر ۱۳۶۰ |
| محل شهادت | دفتر حزب جمهوری اسلامی، تهران |
| اطلاعات علمی | |
| استادان | سیدمحمد حجت کوهکمری، سیدحسین بروجردی، امامخمینی، سیدمحمدرضا گلپایگانی، سیدمحسن حکیم، سیدعبدالله شیرازی |
| محل تحصیل | حوزه علمیه قم، حوزه علمیه اراک |
| تألیفات | تألیفاتی در علوم قرآنی، تقریرات دروس استادان، اشعار دینی |
| فعالیتهای اجتماعی-سیاسی | |
| سیاسی | مبارزه با حکومت پهلوی، نماینده مجلس شورای اسلامی، عضو حزب جمهوری اسلامی |
| اجتماعی | تدریس در حوزه علمیه قم، سخنران مذهبی |
علی هاشمی سنجانی، از شاگردان درس خارج فقه و اصول امامخمینی.
زادگاه
علی هاشمی سنجانی در سال ۱۲۹۰ش در روستای سنجان، از روستاهای اراک به دنیا آمد.[۱] پدرش شیخ محمود هاشمی سنجانی، از روحانیان منطقه سنجان بود.
تحصیل
علی هاشمی سنجانی خواندن و نوشتن را در مکتبخانهای در زادگاهش فراگرفت. سپس به تحصیل دروس حوزوی روی آورد و مقدمات را در سنجان و نزد عالمی به نام شیخ عطاالله فقیهی زنجانی خواند.[۲] وی سپس برای تکمیل تحصیلات حوزوی به اراک رفت و در مدارس علمیه آن شهر، دروس سطح حوزوی را پیش آقایان سلطانآبادی، آقا شیخ جعفر، سیدحسن فرید محسنی و برخی دیگر از استادان آن شهر فراگرفت. او پس از مهاجرت استادش فرید محسنی به قم، راهی قم شد و در حوزه علمیه آن شهر در درس خارج فقه و اصول آیات سیدمحمد حجت کوهکمری، سیدحسین طباطبایی بروجردی، امامخمینی و سیدمحمدرضا موسوی گلپایگانی شرکت کرد.[۳]
درباره سالهای حضور او در درسهای خارج فقه یا اصول یا هر دو درس امامخمینی گزارش دقیقی در دست نیست. جواهرکلام و گلی زواره ادعا میکنند که او پس از درگذشت آیات حجت و بروجردی، در درسهای امامخمینی شرکت کرد،[۴] ولی فاصله بین فوت آیتالله حجت با آیتالله بروجردی، بالغ بر نه سال است. میتوان احتمال داد که هاشمی سنجانی پس از درگذشت آیتالله حجت، در درسهای امامخمینی شرکت کرده است. در صورت صحت این احتمال، میتوان گفت که از اوایل دهه ۱۳۳۰ تا تبعید امامخمینی به خارج از کشور، به استفاده از محضر درس ایشان در مساجد سلماسی و اعظم قم ادامه داد. او همچنین در درسهای آیتالله سیدمحمدرضا موسوی گلپایگانی شرکت میکرد .[۵]
هاشمی سنجانی که حافظ قرآن کریم و بخشی از نهجالبلاغه بود، اجازاتی را در امور شرعیه از آیات سیدمحمد حجت کوهکمری، سیدابوالحسن اصفهانی، بروجردی، امامخمینی، سیدمحسن طباطبایی حکیم و سیدعبدالله شیرازی دریافت کرد.[۶] امامخمینی ذیل اجازهنامهاش که او را میرزا علی هاشمی اراکی نامیده است، عبارت «معروف است» را قید کرده بودند که همین عبارت نشان از شناخت امامخمینی از او دارد.
او در قم به فعالیتهای مذهبی و تبلیغی میپرداخت و در مسجد امام حسن عسکری(ع) و پس از نماز جماعت شیخ مرتضی حائری یزدی، مشغول وعظ و خطابه میشد. او همچنین مورد توجه آیتالله گلپایگانی بود.[۷] در کنار فعالیتهای فوق، به تألیف آثار علمی هم میپرداخت و آثاری در علوم قرآنی تألیف کرد. همچنین درسهای استادان خویش را تقریر کرد. وی طبع شعر نیز داشت و اشعاری از وی برجای مانده است.
فعالیت مبارزاتی
او در سالهای نهضت اسلامی به رهبری امامخمینی، به مبارزه با حکومت پهلوی میپرداخت و ازجمله در سال ۱۳۴۳ و پس از تبعید امامخمینی به خارج از کشور، همراه با جمعی از طلاب و روحانیان اراکی حوزه علمیه قم در نامهای به امیرعباس هویدا نخستوزیر وقت، تأثر و ناراحتی بینهایت خود را «از تبعید و گرفتاری مرجع بزرگ تقلید شیعه حضرت آیتاللهالعظمی آقای خمینی» به جرم دفاع از قرآن و احکام مقدسه اسلام ابزار کردند و ضمن دعوت از دولت وقت به تجدیدنظر در برنامههای خود بر اساس مقررات اسلام، خواستار آزادی و بازگرداندن «مرجع تقلید شیعیان جهان» به کشور و آزادی دیگر زندانیان سیاسی شدند.[۸] هاشمی سنجانی سپس در سخنرانیهایش، از حکومت پهلوی انتقاد میکرد. به سبب این فعالیتها، بارها به ساواک احضار و زندانی شد و مورد شکنجه قرار گرفت. چند سال هم از سخنرانی منع شد.[۹]
او پس از پیروزی انقلاب اسلامی، به فعالیتهای علمی و تبلیغی ادامه داد و در نخستین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی، با رأی مردم اراک، به نمایندگی برگزیده شد.
شهادت
او عضو حزب جمهوری اسلامی بود، در انفجار دفتر آن حزب در هفتم تیر ۱۳۶۰، همراه با سیدمحمد حسینی بهشتی و هفتاد تن دیگر از شخصیتهای سیاسی و اجرایی کشور، به شهادت رسید.[۱۰] پیکر او پس از تشییع، به قبرستان شیخان منتقل شد و در همانجا به خاک سپرده شد.[۱۱]
پانویس
- ↑ جواهرکلام، تربت پاکان قم، ج۲، ص۱۲۰۸.
- ↑ گلی زواره، «شهید علی هاشمی سنجانی، آوای آزادی»، ص۱۵۲.
- ↑ جواهرکلام، تربت پاکان قم، ج۲، ص۱۲۰۸.
- ↑ جواهرکلام، تربت پاکان قم، ج۲، ص۱۲۰۸؛ گلی زواره، «شهید علی هاشمی سنجانی، آوای آزادی»، ص۱۵۳.
- ↑ گلی زواره، «شهید علی هاشمی سنجانی، آوای آزادی»، ص۱۵۳، ص۱۵۴.
- ↑ گلی زواره، «شهید علی هاشمی سنجانی، آوای آزادی»، ص۱۵۴.
- ↑ جواهرکلام، تربت پاکان قم، ج۲، ص۵۲۹.
- ↑ خسروشاهی، اسناد نهضت اسلامی، ج۳، ص۸۶.
- ↑ گلی زواره، «شهید علی هاشمی سنجانی، آوای آزادی»، ص۱۵۵-۱۵۶.
- ↑ گلی زواره، «شهید علی هاشمی سنجانی، آوای آزادی»، ص۱۵۹-۱۶۰؛ پیشتازان شهادت در انقلاب سوم، ص۱۶۰.
- ↑ احمدیان، شیخان قم، ص۳۴۳.
منابع
- احمدیان، مینا و فهیمه سیفی نهاوندی (۱۳۸۳)، شیخان قم، زندگینامه بزرگان مدفون در شیخان کبیر، قم، دلیل ما.
- پیشتازان شهادت در انقلاب سوم (۱۳۶۰)، تهران، شورای هماهنگی تبلیغات اسلامی، نشر وزارت ارشاد اسلامی.
- جواهرکلام، عبدالحسین (۱۳۸۲)، تربت پاکان قم، شرححال مدفونین در سرزمین قم، ج۲، قم، ناشر: انصاریان.
- خسروشاهی، سیدهادی (۱۳۹۰)، اسناد نهضت اسلامی، ج۳، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
- گلی زواره، غلامرضا (۱۳۷۸)، «شهید علی هاشمی سنجانی، آوای آزادی»، ستارگان حرم، ج۸، قم، زائر.