محمدحسن خلخالی
| اطلاعات فردی | |
|---|---|
| نام کامل | سیدمحمدحسن خلخالی |
| زادگاه | نجف، عراق |
| اطلاعات علمی | |
| استادان | امامخمینی، سیدحسین بروجردی |
| محل تحصیل | حوزه علمیه نجف، حوزه علمیه تبریز، حوزه علمیه قم |
| تألیفات | آثاری در ابواب فقهی به ویژه باب قضا و معاملات |
| فعالیتهای اجتماعی-سیاسی | |
| سیاسی | همراهی با نهضت امامخمینی |
محمدحسن خلخالی، از شاگردان درس خارج فقه و اصول امامخمینی.
زادگاه
محمدحسن خلخالی در نجف اشرف به دنیا آمد. در زندگینامه مختصری که از او در روزنامه اطلاعات درج شده است، اطلاعاتی درباره تاریخ تولد و همچنین خانواده او بیان نشده است. با استناد به زادگاه او میتوان احتمال داد که پدرش از عالمان دینی مقیم نجف اشرف بود.
تحصیل
محمدحسن خلخالی دوره ابتدایی و متوسطه را در زادگاهش نجف اشرف آموخت. سپس وارد حوزه علمیه نجف شد و به تحصیل در آنجا پرداخت، ولی اطلاعاتی درباره استادان او در آنجا در دست نیست. او در سال ۱۳۲۵ش همراه با خانواده راهی ایران شد و در تبریز اقامت گزید و در آنجا بخشی از دروس را نزد استادان مدارس علمیه تبریز خواند. سپس برای تکمیل تحصیلات حوزوی به قم رفت و در حوزه علمیه آن شهر در درس سطح استادان آن حوزه حضور یافت. درباره استادان او در دوره سطح هم گزارشی وجود ندارد.
خلخالی آنگاه در درس خارج فقه آیتالله سیدحسین طباطبایی بروجردی و خارج فقه و اصول امامخمینی شرکت کرد.[۱] درباره سالهای دقیق حضور او در درسهای امامخمینی گزارش دقیقی وجود ندارد.
نعمتالله صالحی نجفآبادی از شاگردان اولیه درسهای خارج فقه و اصول امامخمینی از سیدحسن خلخالی بهعنوان یکی از نخستین شاگردان (همراه با افرادی چون آیات حسینعلی منتظری، مرتضی مطهری، ابراهیم امینی نجفآبادی، عباس ایزدی و صالحی نجفآبادی) درس خارج امامخمینی نام میبرد.[۲] در صورتی که خلخالی مذکور، محمدحسن خلخالی باشد، میتوان گفت که سیدحسن خلخالی از اولین شاگردان درس خارج امامخمینی بود و از سال ۱۳۲۴ش در آن درس شرکت میجست. همچنین با استناد به حضور او در درس آیتالله بروجردی میتوان گفت که در دهه ۱۳۳۰ش هم در درسهای امامخمینی در مساجد محمدیه و سلماسی شرکت میکرد.
فعالیت سیاسی و اجتماعی
محمدحسن خلخالی ازجمله روحانیانی بود که در تیر ۱۳۴۲ به تهران رفت و در تحصن روحانیان مبارز سراسر کشور در اعتراض به دستگیری امامخمینی شرکت کرد.[۳] بر اساس زندگینامه محمدحسن خلخالی، درجشده در روزنامه اطلاعات، وی در سالهای ۱۳۴۲ -۱۳۵۷ش به فعالیت علیه حکومت پهلوی و دفاع از امامخمینی میپرداخت و در همین مسیر، در شهرهای مختلف چون تبریز، زنجان، زاهدان، قم و یزد به سخنرانیهای انتقادی علیه حکومت پهلوی میپرداخت و اندیشههای امامخمینی را تبیین میکرد. به سبب این فعالیتها چندین بار توسط نیروهای حکومت پهلوی دستگیر و زندانی شد.
خلخالی پس از پیروزی انقلاب اسلامی در کمیتههای انقلاب اسلامی (احتمالاً شهر تهران) به فعالیت ادامه داد. همزمان به تدریس در دانشگاهها ازجمله دانشگاه تهران میپرداخت.
در کنار آن به تألیف آثار علمی نیز همت میگماشت و ازجمله تألیفات او میتوان به کتابهایی در ابواب مختلف فقه بهویژه باب قضا و معاملات اشاره کرد.[۴]
پانویس
منابع
- آیتاللهالعظمی سیدمحمدهادی میلانی به روایت اسناد ساواک (۱۳۸۰)، ج۱، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات.
- شوکران اندیشه: خاطرات و اندیشههایی از آیتالله صالحی نجفآبادی (۱۳۹۵)، به اهتمام مجتبی لطفی، تهران، کویر.
- «محمدحسن خلخالی کاندیداتوری نمایندگی از تبریز» (۱۳۶۳)، روزنامه اطلاعات، شماره ۱۷۲۷۵، ۲۳ فروردین.
- قیام ۱۵ خرداد به روایت اسناد ساواک (۱۳۸۲)، ج۸، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات.