محمدعلی عالمی دامغانی
 | |
| اطلاعات فردی | |
|---|---|
| نام کامل | محمدعلی عالمی دامغانی |
| تاریخ تولد | ۱۳۰۷ ش |
| زادگاه | روستای حجاجی، دامغان، ایران |
| تاریخ وفات | ۱۸ شهریور ۱۳۷۸ |
| محل دفن | قبرستان عمومی سمنان |
| شهر وفات | سمنان، ایران |
| اطلاعات علمی | |
| استادان | امام‌خمینی، سیدحسین بروجردی، سیدمحمدرضا گلپایگانی |
| محل تحصیل | حوزه علمیه دامغان، حوزه علمیه همدان، حوزه علمیه قم |
| اجازه اجتهاد از | امام‌خمینی |
| تألیفات | پیغمبر و یارا، جوانان چه می‌پرسند؟، شاگردان مکتب ائمه(ع)، حسین(ع) نفس مطمئنه |
| فعالیت‌های اجتماعی-سیاسی | |
| سیاسی | مبارز علیه حکومت پهلوی، حمایت از نهضت امام‌خمینی، عضو کمیته انقلاب اسلامی و رئیس دادگاه انقلاب اسلامی سمنان، نماینده مردم سمنان در مجلس خبرگان رهبری |
| اجتماعی | مسئول بنیاد مستضعفان و مسکن انقلاب اسلامی استان سمنان، حاکم شرع استان سمنان |
محمدعلی عالمی دامغانی، از شاگردان درس خارج اصول امام‌خمینی.
زادگاه و تحصیل
محمدعلی عالمی دامغانی در سال ۱۳۰۷ش در روستای حجاجی دامغان و در خانواده‌ای روحانی به دنیا آمد. پدرش شیخ جواد عالمی دامغانی از روحانیان برجسته دامغان بود.
محمدعلی عالمی دامغانی از شش‌سالگی خواندن و نوشتن و همچنین قرائت قرآن را در مکتب‌خانه‌ای در روستای حجاجی آموخت. سپس دوره ابتدایی را در مدرسه روستای قدرت‌آباد که تا حجاجی چهار کیلومتر فاصله داشت، گذراند. او از آبان ۱۳۲۳ به فراگیری دروس حوزوی در حوزه علمیه دامغان پرداخت و مقدمات را نزد شیخ غلامحسین خیری خواند. سپس به این سبب که پسرعموی همنامش میرزا محمدعلی عالمی دامغانی (فرزند شیخ علی دامغانی) سرپرستی مدرسه دامغانی را در همدان بر عهده داشت، راهی همدان شد و دروس سطح را نزد استادان آن شهر ازجمله میرزا محمدعلی دامغانی‌زاده، شیخ ابوالقاسم ربانی شاهنجرانی و میرزا اسدالله شریعتمداری غروی به پایان رساند.
عالمی دامغانی مدت یک سال هم در درس خارج آخوند ملاعلی معصومی همدانی حاضر شد و در سال ۱۳۳۰ش برای تکمیل تحصیلات حوزوی راهی قم شد.[۱] عالمی دامغانی در قم در درس خارج فقه و اصول آیات سیدحسین طباطبایی بروجردی و سیدمحمدرضا موسوی گلپایگانی و امام‌خمینی شرکت جست. او مدت ۱۲ سال در درس‌های امام‌خمینی شرکت داشت.[۲]، بنابراین از سال ۱۳۳۰-۱۳۴۲ش در مساجد محمدیه، سلماسی و اعظم، از درس خارج فقه و اصول امام‌خمینی بهره‌مند می‌شد و یک دوره کامل خارج اصول را نزد ایشان خواند. مدتی هم از درس خارج اصول آیت‌الله سیدمحمد محقق داماد استفاده کرد. در کنار حضور در درس‌های خارج فقه و اصول استادان مذکور، در درس تفسیر قرآن علامه سیدمحمدحسین طباطبائی هم شرکت می‌کرد.
در سال ۱۳۴۲ش در پی درخواست جمعی از مردم سمنان از آیت‌الله گلپایگانی برای اعزام عالمی دامغانی به سمنان.[۳]، به دستور آیت‌الله گلپایگانی به آن شهر رفت.[۴] و به اقامه نماز جماعت در مسجد جامع سمنان.[۵] و تبلیغ دین پرداخت. او سپس با تشکیل حوزه علمیه در آنجا، به پرورش طلاب جوان مشغول شد و خود به تدریس پرداخت و پس از سال‌ها تدریس دروس سطح، به تدریس درس خارج اصول در آن شهر ادامه داد. او از همان ماه‌های اول ورود به سمنان به فعالیت‌های سیاسی پرداخت و ازجمله برخی از روحانیان را برای سخنرانی به سمنان دعوت می‌کرد.[۶] او در سال ۱۳۴۸ با معرفی محمدتقی نصیری سمنانی و شیخ عبدالحسین منصوریان از امام‌خمینی اجازه‌ای در حسبیات دریافت کرد[۷] ساواک در گزارشی درباره عالمی در سال ۱۳۴۹ش اعلام کرد که او نظر خوشی به دستگاه پهلوی ندارد و به انتقاد از دولت می‌پردازد.[۸] عالمی دامغانی همچنین در مراسمی که توسط مأموران حکومتی در سمنان برگزار می‌شد، شرکت نمی‌کرد.[۹] به سبب این فعالیت‌ها، ساواک در گزارشی در سال ۱۳۵۲ش او را یکی از روحانیان افراطی سمنان نامید.[۱۰] و وی را به سبب روشنگری و بیان واقعیت‌های سیاسی، از سخنرانی منع کرد. تداوم فعالیت‌های سیاسی عالمی دامغانی باعث شد در نهایت در ۲۷ اسفند ۱۳۵۲ در سمنان دستگیر و به مدت یک سال از سمنان به بافت کرمان تبعید شود و تا ۲۷ اسفند ۱۳۵۳ در تبعید بود.[۱۱]
عالمی دامغانی در آذر ۱۳۵۶ و در چهلمین روز رحلت مشکوک سیدمصطفی خمینی در نجف، همراه با سه تن دیگر از روحانیان سمنان اعلامیه‌ای را صادر کرد و از مردم برای شرکت در مجلسی به همان مناسب دعوت نمود. این مجلس در ۱۱ آذر ۱۳۵۶ در مسجد جامع سمنان برگزار شد.[۱۲] او در اردیبهشت ۱۳۵۷ همراه با جمعی از روحانیان سمنان نامه‌ای را به آیات گلپایگانی و سیدکاظم شریعتمداری در قم ارسال کرد و اقدام حکومت پهلوی را در حمله به بیوت مراجع عظام محکوم نمود. عالمی دامغانی همچنین در تعطیلی نماز جماعت در اعتراض به آن اقدام حکومت پهلوی نقش داشت و به همین علت ساواک از او به‌عنوان یکی از روحانیان افراطی و اخلالگر منطقه نام برد و خواستار «طرد» او از منطقه شد.[۱۳] این فعالیت‌ها باعث شد تا ساواک در مهر ۱۳۵۷ او را در صدر طرفداران امام‌خمینی در سمنان قرار دهد.[۱۴] وی همچنین در سال ۱۳۵۷ش و به مناسبت شهادت امام صادق(ع) مجلس عزا برگزار کرد که به راهپیمائی مردم منجر شد. او به سبب ندادن تعهد برای پرهیز از فعالیت‌های سیاسی در ۱۱ آذر دستگیر شد. در پی این اقدام حکومت پهلوی، مردم سمنان با تعطیلی بازار و تحصن در دادگستری خواستار آزادی عالمی دامغانی شدند و این اعتراض‌ها در نهایت حکومت پهلوی را به آزادی او واداشت.[۱۵] وی پس از آزادی به فعالیت‌های سیاسی ادامه داد و در همه راهپیمائی‌ها پیشاپیش صفوف حرکت می‌کرد و مردم را به استقامت و پایداری تا پیروزی نهائی و سقوط حکومت پهلوی و برقراری حکومت اسلامی ترغیب و تهییج می‌نمود.
فعالیت‌ها پس از پیروزی انقلاب اسلامی
او پس از پیروزی انقلاب اسلامی در بهمن ۱۳۵۷، به تشکیل کمیته انقلاب اسلامی در سمنان دست زد و کمیته انتظامات و کمیته‌های دیگر را به منظور حفظ امنیت و تأمین نیازمندی‌های مردم بنیان نهاد و عملاً اداره امور را بر عهده گرفت. سپس مسئولیت امور بنیاد مستضعفان استان سمنان، مسئولیت بنیاد مسکن انقلاب اسلامی و عقیدتی و سیاسی شهربانی استان سمنان را بر عهده گرفت. همچنین از ۱۴ فروردین ۱۳۵۸ با ابلاغ دادستانی در دادسرای انقلاب اسلامی به فعالیت پرداخت و سپس ریاست دادگاه انقلاب اسلامی و حاکم شرع دادگاه کیفری یک استان سمنان را عهده‌دار شد و مدت ده سال در آن سمت بود. او در دوره سوم مجلس خبرگان رهبری از سوی مردم استان سمنان به نمایندگی برگزیده شد.[۱۶]
عالمی دامغانی از اواخر سال ۱۳۶۷ به عرصه تدریس بازگشت و به تدریس درس خارج اصول در سمنان پرداخت. آثار منتشرشده او عبارت است از: پیغمبر و یاران در ۵ جلد (معرفی یاران و اصحاب پیغمبر اکرم(ص))، جوانان چه می‌پرسند؟، شاگردان مکتب ائمه(ع) (شرح‌حال ۳۰۰ تن از شاگردان ائمه از امام علی(ع) تا امام عصر(عج))، حسین(ع) نفس مطمئنه.
آثار او که تا به حال به چاپ نرسیده عبارت است از: تاریخ اجمالی ائمه اطهار علیهم‌السلام، مناظرات مأمون در امر فدک، صحنه‌های قیامت از دیدگاه قرآن (ترجمه کتاب شاهد القیامه اثر سیدقطب).[۱۷]، نقدی بر تصوف، نهضت‌های مقدس تا قیام خونین مختار، شرح مختصری از زندگی امام حسین(ع)، رساله استدلالی در ارث زوجه، رساله اجتهادی در رضاع، رساله اجتهادی و استدلالی در خلل و قواطع الصلوه، شرح کفایۀ‌الاصول، شرح بر عروۀ‌الوثقی.[۱۸]
درگذشت
محمدعلی عالمی دامغانی در ۱۸ شهریور ۱۳۷۸ در سمنان درگذشت و در قبرستان عمومی آن شهر به خاک سپرده شد.[۱۹]
پانویس
- ↑ شریف‌رازی، ج۵، ص۳۳۸-۳۳۹.
- ↑ شریف‌رازی، ج۵، ص۳۳۹.
- ↑ شریف‌رازی، ج۵، ص۳۳۹.
- ↑ آیت‌الله العظمی سیدمحمدرضا گلپایگانی به روایت اسناد ساواک، ج۱، ص۵۷۰.
- ↑ آیت‌الله حاج شیخ محمدتقی نصیری به روایت اسناد ساواک، ص۴۷.
- ↑ آیت‌الله حاج شیخ محمدتقی نصیری به روایت اسناد ساواک، ص۲۶-۲۷.
- ↑ (صحیفه امام، ج۱، ص۴۷۷-۴۷۸.
- ↑ آیت‌الله حاج شیخ محمدتقی نصیری به روایت اسناد ساواک، ص۴۱.
- ↑ آیت‌الله حاج شیخ محمدتقی نصیری به روایت اسناد ساواک، ص۶۷.
- ↑ آیت‌الله حاج شیخ محمدتقی نصیری به روایت اسناد ساواک، ص۴۷.
- ↑ آیت‌الله حاج شیخ محمدتقی نصیری به روایت اسناد ساواک، ص۲۷.
- ↑ آیت‌الله حاج شیخ محمدتقی نصیری به روایت اسناد ساواک، ص۸۶.
- ↑ آیت‌الله حاج شیخ محمدتقی نصیری به روایت اسناد ساواک، ص۱۰۳-۱۰۴.
- ↑ آیت‌الله حاج شیخ محمدتقی نصیری به روایت اسناد ساواک، ص۱۲۶.
- ↑ آیت‌الله حاج شیخ محمدتقی نصیری به روایت اسناد ساواک، ص۱۴۴.
- ↑ خبرگان ملت، دفتر اول، ص۵۹۸.
- ↑ شریف‌رازی، ص۳۳۹-۳۴۰.
- ↑ «درگذشتگان: آیت‌الله عالمی»، ۱۰۶؛ آیت‌الله حاج شیخ محمدتقی نصیری به روایت اسناد ساواک، ص۲۷.
- ↑ انصاری، ص۱۰۶.
منابع
- آیت‌الله‌العظمی سیدمحمدرضا گلپایگانی به روایت اسناد ساواک (۱۳۸۹)، ج۱، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات.
- آیت‌الله محمدتقی نصیری به روایت اسناد ساواک (۱۳۹۶)، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات.
- انصاری، ناصرالدین (۱۳۷۸)، «درگذشتگان» آیت‌الله عالمی»، دوماهنامه آینه پژوهش، شماره ۵۹.
- خبرگان ملت، شرح حال نمایندگان مجلس خبرگان رهبری (۱۳۸۰)، دفتر اول، قم، دبیرخانه مجلس خبرگان رهبری.
- شریف‌رازی، محمد (۱۳۵۲)، گنجینه دانشمندان، ج۵، تهران، اسلامیه.
- صحیفه امام (۱۳۷۸)، ج۱، تهران، موسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی.