محمد بروجردی
| اطلاعات فردی | |
|---|---|
| نام کامل | محمد بروجردی |
| تاریخ تولد | ۱۲۸۹ش |
| زادگاه | بروجرد، ایران |
| تاریخ وفات | ۳۱ شهریور ۱۳۷۷ش |
| محل دفن | مسجد رنگینه، بروجرد |
| شهر وفات | بروجرد، ایران |
| اطلاعات علمی | |
| استادان | امامخمینی، سیدحسین بروجردی، سیدمحمدرضا گلپایگانی، سیدمحمدتقی خوانساری، عبدالکریم حائری یزدی |
| محل تحصیل | بروجرد، قم، نجف |
| تألیفات | زندگی فردی ناشناخته، اخلاق جاویدان، اصول فقه، رساله توضیح احکام، مغنی المغنی فی الفقه علی المذاهب الخمسه |
| فعالیتهای اجتماعی-سیاسی | |
| سیاسی | مبارزه با رژیم پهلوی، همراهی با نهضت امام خمینی |
| اجتماعی | فعالیتهای علمی و تبلیغی در بروجرد، تدریس در حوزه علمیه، مؤسس کتابخانه در بروجرد، تأسیس دانشکده پرستاری و درمانگاه خیریه در بروجرد |
محمد بروجردی، از شاگردان درس فلسفه امامخمینی.
زادگاه
او در سال ۱۲۸۹ش در بروجرد و در خانوادهای روحانی زاده شد. پدرش ملا عبدالله از مدرسان دروس حوزوی در بروجرد و از استادان آیتالله سیدحسین طباطبایی بروجردی بود.
تحصیل
محمد بروجردی در کودکی پدرش را از دست داد و تحت سرپرستی برادر همنام خود قرار گرفت. او دوره ابتدایی را در دبستان جمال بروجرد به پایان رساند و سپس به تحصیل دروس حوزوی پرداخت. مقدمات را در حوزه علمیه بروجرد و نزد شیخ حسین ابو خواند. آنگاه رهسپار قم شد و از ۱۳۰۵ش، در حوزه علمیه نوبنیاد قم نزد میرزا محمدعلی ادیب تهرانی و شیخ علیاصغر صالحی کرمانی مقدمات را تکمیل کرد. سپس در درس شرح لمعه آیتالله سیدشهابالدین مرعشی نجفی شرکت کرد و در رسایل هم از شاگردان آیتالله سیدمحمدرضا گلپایگانی بود. مکاسب را نزد آیتالله سیدمحمدتقی خوانساری فراگرفت و کفایهالاصول را هم در محضر میرزا محمد همدانی آموخت. آنگاه در درس خارج فقه آیتالله حاج شیخ عبدالکریم حائری یزدی حضور یافت. سپس از دروس خارج فقه و اصول آیات سیدمحمد حجت کوهکمری، سیدمحمدتقی خوانساری و شیخ محمدعلی اراکی بهرهمند شد.
وی همزمان به فراگیری دروس حکمت و فلسفه هم میپرداخت و ابتدا در محضر درس حکمت و اخلاق آیات محمدعلی شاهآبادی و روحالله کمالوند حضور یافت و سپس در درس فلسفه امامخمینی و همچنین میرزا خلیل کمرهای شرکت کرد.[۱] او سپس به بروجرد بازگشت و از درس خارج فقه و اصول آیتالله سیدحسین طباطبایی بروجردی در بروجرد استفاده کرد.[۲]
محمد بروجردی سپس به تبلیغ دین و ترویج احکام در بروجرد پرداخت.[۳] مدتی بعد به عراق رفت و در حوزه علمیه نجف اشرف، در درس خارج فقه آیتالله میرزا عبدالهادی حسینی شیرازی شرکت کرد.[۴]
فعالیت سیاسی و اجتماعی
پس از درگذشت آیتالله بروجردی در زادگاهش مقیم شد[۵] و به اقامه نماز جماعت در مسجد رنگینه و سپس مسجد جامع آن شهر پرداخت. همزمان با برگزاری جلسات تدریس نهجالبلاغه و دیگر دروس حوزوی، جوانان را با معارف دینی آشنا میکرد.[۶]
او در کنار فعالیتهای تبلیغی ـ علمی، به حمایت از نهضت امامخمینی نیز میپرداخت و به همین سبب ساواک در سال ۱۳۴۴ ش نام او در فهرست روحانیان افراطی قرار داد.[۷] و در همان سال توسط ساواک و همراه با دهها روحانی و واعظ دیگر ممنوعالمنبر شد؛[۸] ساواک از شهربانی کل کشور خواسته بود از سخنرانی او در ماه رمضان آن سال جلوگیری شود.[۹]
شیخ محمد بروجردی در بهمن ۱۳۵۳ در جریان تأسیس کتابخانه آیتالله مرعشی نجفی در قم، کمکهای مردمی را جمعآوری و به آن مرجع ارسال میکرد.[۱۰] او پس از سرکوبی تظاهرات مردم خرمآباد در مهر ۱۳۵۷، نامهای به روحانیان خرمآباد ارسال و سرکوبی تظاهرات مردم آن شهر را محکوم کرد.[۱۱] در ۸ آبان نیز اعلامیهای درباره پرهیز از تخریب اموال عمومی و عدم موافقت مراجع تقلید با آن اقدام در بروجرد منتشر کرد.[۱۲]
او پس از پیروزی انقلاب اسلامی، به فعالیتهای تبلیغی در بروجرد ادامه داد و به تدریس هم اهتمام جدی داشت و در سالهای پایانی حیاتش به تدریس درس خارج میپرداخت.
تألیفات
او کتابی موسوم به زندگی فردی ناشناخته نگاشت که آن را بدون نام مؤلف در سال ۱۴۰۱ق/ ۱۳۶۰ش در ۱۷۲ صفحه وزیری در قم به چاپ رساند و در مقدمه آن نوشت: «زندگی فردی ناشناخته را بخوانید و با اوضاع دینی، اجتماعی سیاسی اقتصادی برههای از تاریخ آشنا شوید». او در پایان این زندگینامه نیز چنین نوشته است:
«این یک از زندگی فرد ناشناختهای است که برای ارائه دادن شئونات مختلف در این سرزمین معروض شده است. امید است بتوانیم با موفقیت و پیروزی کامل تاریخ بقیه زندگی خویش را به موقع معروض داریم والسلام علیکم و رحمةالله و برکاته، فردی ناشناخته».
محمد بروجردی در این کتاب گزارشی ناب و خواندنی از وضعیت حوزه علمیه قم در زمان رضاخان و اقدامات حاج شیخ عبدالکریم حائری در حفظ و صیانت از حوزه علمیه قم و مسئله خدمت سربازی طلاب و چگونگی امتحانات و زعامت حوزه پس از درگذشت شیخ عبدالکریم حائری و آیتالله بروجردی و آیات ثلاث آورده است. همچنین خاطرات او از قیام مسجد گوهرشاد، امربهمعروف مرحوم شیخ محمدتقی بافقی و شیخ حسنعلی نخودکی اصفهانی و کراماتی از ایشان و دیدار با شیخ علیاکبر نهاوندی و سفر به عتبات عالیات نوشته شده است.[۱۳]
دیگر تألیفات او عبارت است از: ۱- اخلاق جاویدان. ۲- اصول فقه (مخطوط). ۳- رساله توضیح احکام. ۴- مغنی المغنی فی الفقه علی المذاهب الخمسه ( حاشیهای است بر المغنی فی الفقه علی المذاهب الاربعه موفقالدین شیخ عبدالله بن احمد معروف به ابن قدامه).[۱۴]
یکی از مهمترین اقدامات او تأسیس کتابخانهای در بروجرد بود. این کتابخانه در دو طبقه در ۹۰۰ متر دایر شد و در سال ۱۳۶۸ رسماً افتتاح گردید.[۱۵] تأسیس دانشکده پرستاری در اسلامآباد بروجرد و تأسیس درمانگاه خیریه در بروجرد از دیگر اقدامات اوست.[۱۶]
درگذشت
شیخ محمد بروجردی در ۳۱ شهریور ۱۳۷۷ش در بروجرد از دنیا رفت و پیکرش پس از تشییع، در کنار پدرش در مسجد رنگینه آن شهر به خاک سپرده شد.[۱۷]
پانویس
- ↑ جواهرکلام، «درگذشت آیتالله شیخ محمد بروجردی»، ص۱۱۵-۱۱۶.
- ↑ رازی، آثار الحجه، ج۲، ص۲۲۱.
- ↑ رازی، آثار الحجه، ج۲، ص۲۲۱.
- ↑ جواهرکلام، «درگذشت آیتالله شیخ محمد بروجردی»، ص۱۱۵-۱۱۶.
- ↑ شریفرازی، گنجینه دانشمندان، ج۳، ص۱۹۹.
- ↑ جواهرکلام، «درگذشت آیتالله شیخ محمد بروجردی»، ص۱۱۵ـ۱۱۶.
- ↑ یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب ۵۴، ص۲۰۲-۲۰۳.
- ↑ سلیمی، مبارزات روحانیون و وعاظ مساجد به روایت اسناد، تهران، ص۳۱۴.
- ↑ یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب ۵۴، ص۲۰۲.
- ↑ آیتاللهالعظمی سید...، ج۳، ص۲۴۷.
- ↑ دالوند، انقلاب اسلامی در لرستان، ص۱۹۸ ـ ۱۹۹.
- ↑ دالوند، انقلاب اسلامی در لرستان، ص۲۳۳.
- ↑ صفری، «سنجه کتاب»، ص۵.
- ↑ جواهرکلام، «درگذشت آیتالله شیخ محمد بروجردی»، ص۱۱۶.
- ↑ «کتابخانه آیتالله حاج شیخ...»، ص۵۰.
- ↑ جواهرکلام، «درگذشت آیتالله شیخ محمد بروجردی»، ص۱۱۶.
- ↑ جواهرکلام، «درگذشت آیتالله شیخ محمد بروجردی»، ص۱۱۶.
منابع
- آیتاللهالعظمی سیدشهابالدین مرعشی نجفی به روایت اسناد ساواک (۱۳۸۸)، ج۳، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات.
- جواهرکلام، عبدالحسین (۱۳۷۷)، «درگذشت آیتالله شیخ محمد بروجردی»، نشریه آینه پژوهش، شماره ۵۲، مهر.
- دالوند، حمیدرضا (۱۳۸۵)، انقلاب اسلامی در لرستان، ج۲، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
- رازی، محمد (۱۳۳۲)، آثار الحجه یا اولین دائرهالمعارف حوزه علمیه قم، قم، کتابفروشی برقعی.
- سلیمی، حشمتالله (۱۳۸۶)، مبارزات روحانیون و وعاظ مساجد به روایت اسناد، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
- صفری، علیاکبر (۱۳۹۴)، «سنجه کتاب»، فصلنامه میراث شهاب، شماره ۸۱ و ۸۲، پاییز و زمستان.
- شریفرازی، محمد (۱۳۵۲)، گنجینه دانشمندان، ج۳، تهران، اسلامیه؛ «کتابخانه آیتالله حاج شیخ محمد بروجردی» (۱۳۷۶)، فصلنامه کتابداری و اطلاعرسانی، دوره اول، شماره ۱، پاییز.
- یاران امام به روایت اسناد ساواک (۱۳۹۳)، کتاب ۵۴: حجتالاسلاموالمسلمین محمدحسین انزابی، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات.