اخلاق و سیره فردی امام‌خمینی

اخلاق و سیره فردی امام‌خمینی

اخلاق و سیره فردی، آن دسته از ارزش‌های اخلاقی است که مربوط به حیات فردی انسان‌هاست و بدون تردید تاثیری غیرمستقیم بر مسائل خانوادگی، اجتماعی و سیاسی دارد. برخی از محورهای اخلاق فردی در امام‌خمینی عبارت‌اند از:

• حسن خلق و مکرمت‌های اخلاقی: امام‌خمینی از همان آغاز تحصیل و تدریس تا پایان عمر، همواره به اخلاق توجه خاص داشت. همه کسانی که با ایشان در ارتباط بودند، به اخلاق، ادب، اخلاص، تقوا و آراستگی ایشان به صفات نیک معترف‌اند.

در میان ویژگی‌های اخلاقی امام‌خمینی ازجمله می‌توان به گذشت، مهربانی و تواضع اشاره کرد که از ویژگی‌های بارز ایشان بود و موارد بسیاری از بخشش ایشان نسبت به دیگران ذکر شده است. (ببینید: عفو  و عفو عمومی) ایشان در عین صلابت و قاطعیت، با همگان دلسوز و مهربان بود؛ البته خانواده، دوستان، رزمندگان، خانواده شهدا و جانبازان از این عطوفت و تواضع، بیشتر برخوردار می‌شدند. ایشان گاه در برابر پرسش شاگردان اعلام می‌کرد، پاسخ پرسش را نمی‌داند و این برای شاگردان تازگی داشت. (ببینید: تواضع) از تعریف و ستایش گریزان و ناراضی بود، از القاب و عناوین دوری می‌جست، خود را خدمتگزار مردم می‌شمرد (ببینید: اخلاق و سیره امام‌خمینی) و در همه حرکت‌ها، جز به رضای خدا نمی‌اندیشید. (ببینید: اخلاص)

• عبادت و معنویت: یکی از ابعاد شخصیت امام‌خمینی توجه ویژه به معنویات و اخلاق بندگی بود. ایشان به نماز بسیار اهمیت می‌داد و آن را معاشقه حبیب و محبوب و راه عبادت و سخن‌گفتن با خداوند می‌دانست، (ببینید: نماز ، عبادت ، و آداب و اسرار نماز) همواره اول وقت به نماز می‌ایستاد و با خشوع نماز می‌خواند و در نماز جماعت شرکت می‌کرد. (ببینید: اخلاق و سیره امام‌خمینی)

اهتمام امام‌خمینی به عبادت، منحصر به عبادات واجب نبود؛ بلکه پای‌بند مستحبات، مانند اذکار و نوافل، تلاوت قرآن و دعا نیز بود. بیش از هر عبادتی به نماز شب علاقه‌مند بود و از آغاز جوانی، در نماز شب جدیت داشت. (ببینید: نماز شب) ایشان برای ماه‌های ویژه‌ای چون ماه رمضان برنامه‌ای خاص داشت و سراسر این ماه را به انجام مستحبات آن سپری می‌کرد. (ببینید: اخلاق و سیره امام‌خمینی) به قرآن و تلاوت آن، اهتمام ویژه داشت (ببینید: قرآن  و تلاوت قرآن) و ذکر و دعا (ببینید: دعا) جزء اصلی‌ترین برنامه‌های روزانه ایشان بود.

• شیفتگی و تکریم اهل بیت(ع): امام‌خمینی با همه وجود، شیفته اهل بیت(ع) بود. در تشرف به زیارت قبور مطهر معصومان(ع)، مانند آن بود که آنان را حاضر و ناظر در پیش چشم خود می‌بیند. در نجف هر شب به زیارت امیر مؤمنان(ع) می‌رفت. در ایام زیارتی امام‌حسین(ع) به زیارت حضرت می‌رفت؛ چنان‌که با شنیدن نام امام‌حسین(ع) در سوگواری منقلب می‌شد. تا وقتی قم بود، هر روز پس از درس صبح و گاهی پس از درس عصر، به زیارت حرم فاطمه معصومه(س) می‌رفت. هیچ‌گاه نام معصومان(ع) را بدون احترام بر زبان جاری نکرد و همواره مجالس جشن و عزای آنان را بر پا و در آن شرکت می‌کرد. (ببینید: اخلاق و سیره امام‌خمینی)
• زهد و آراستگی زندگی: به گواهی شاگردان و اطرافیان امام‌خمینی، ایشان همواره ساده می‌زیست، ساده می‌پوشید و غذای ساده می‌خورد. گفته‎ شده در رفت‌‌وآمدها نیز تا جایی که امکان داشت از گرفتن خودروی دربست خودداری می‌کرد. ایشان پس از پیروزی انقلاب و ورود به ایران، ساده‌زیستی خود را حفظ کرد و از تجملات دوری کرد. (ببینید: ساده‌زیستی  و جماران)

امام‌خمینی همچنین به بهداشت و آراستگی ظاهر اهمیت می‌داد و هیچ‌گاه با ظاهری نامرتب در جامعه و حتی در میان افراد خانواده حاضر نمی‌شد. در همه ابعاد زندگی دارای نظم بود؛ به‌ویژه نظم در وقت که زبان‌زد دیگران بود. ایشان به ورزش نیز علاقه‌مند بود و به آن اهتمام داشت و از وقتی پا به سن گذاشت، بیشتر به پیاده‌روی می‌پرداخت و با برنامه‌ای منظم، روزانه یک ساعت‌ونیم پیاده‌روی می‌کرد. (ببینید: اخلاق و سیره امام‌خمینی)