رژیم اشغالگر قدس

رژیم اشغالگر قدس، دولت نامشروع صهیونیستی در سرزمین فلسطین.

پس از جنگ جهانی دوم، مجمع عمومی سازمان ملل متحد، با تشکیل دولت یهودی در فلسطین موافقت کرد. با مهاجرت یهودیان افراطی (صهیونیست‌ها) به فلسطین، قدرت‌های بزرگ، رژیم اشغالگر قدس را به رسمیت شناختند. کشتار دسته‌جمعی فلسطینی‌ها، موجب مقابلۀ کشورهای عربی با اسرائیل و چهار جنگ میان آنان شد.

امام‌خمینی در دوران مبارزه، محمدرضا پهلوی را در رأس عاملان صهیونیست‌ها می‌دانست که کشور را به پایگاه نظامی آن رژیم تبدیل کرده است. پس از پیروزی انقلاب اسلامی، بی‌درنگ روابط ایران و اسرائیل قطع شد. ماهیت مذهبی نظام ایران و حمایت از گروه‌های ضد اسرائیلی، از مهم‌ترین عوامل دشمنی اسرائیل با ایران بود.

امام‌خمینی دشمنیِ رژیم صهیونیستی را به مسلمانان فلسطین محدود نمی‌دانست و آنان را دشمن سرسختِ جهان اسلام و انسانیت می‌شمرد که هیچ دینی را قبول ندارند. ایشان آزادسازی قدس و به‌رسمیت‌نشناختن رژیم اشغالگر را برعهدۀ همۀ یکتاپرستان جهان می‌دانست و بر تحریم اسرائیل تأکید داشت.

معرفی

دولت نامشروع اسرائیل، رژیم اشغالگر سرزمین فلسطین است که از یهودیان افراطی یا صهیونیسم شکل‌گرفته است. فلسطین در جنوب غربی آسیا و در ساحل شرقی دریای مدیترانه قرار دارد و در شمال با لبنان، در شمال شرقی با سوریه، در شرق با اردن و در جنوب غربی با مصر همسایه است. (ببینید: فلسطین) جمعیت اسرائیل در سال ۲۰۱۵م حدود ۸/۸۳۰/۰۰۰ تن بوده است.

یهودیان به دو گرایش سیاسی و مذهبی، و مذهبی‌ها به دو گروه متعصب افراطی، میانه و معتدل تقسیم می‌شوند. گروه نخست با ترکیب با شاخه مذهبی افراطی و زیاده‌خواهی‌های سیاسی، صهیونیسم را تشکیل می‌دهند. یهودی‌های مذهبی که قدمت بیشتری دارند، مخالف مهاجرت یهودیان به فلسطین و تأسیس اسرائیل‌اند؛ اما یهودی‌های سیاسی یا صهیونیست، با این مهاجرت موافق‌اند اینان سرزمین فلسطین را حق تاریخی خود و مطابق وعده خداوند به قوم یهود می‌دانند؛ بر این اساس لازم ندیدند منتظر برپایی کشور اسرائیل به رهبری مسیح موعود(ع) بمانند. بلکه برای رسیدن به این آرزو، خود دست به کار شدند و کار سیاسی را آغاز کردند. صهیونیسم سیاسی را باید تفکری فاسد و استعمارگرایانه به‌شمار آورد که مسیر تاریخی خود را نه از دین یهود، بلکه از ملی‌گرایی و استعمارگرایی قرن نوزدهم میلادی گرفته است و با پنهان‌کردن مقاصد سیاسی خود، یک برداشت افراطی و دستچین‌شده از تورات و مذهب یهود ارائه می‌دهد.

تشکیل دولت یهودی در سرزمین فلسطین

نخستین تلاش صهیونیست‌ها برای دستیابی به میهن یهودی در سرزمین فلسطین در زمان حاکمیت امپراتوری عثمانی ناکام ماند. پس از تشکیل کنفرانس بال سوئیس در سال ۱۸۹۷م/ ۱۲۷۵ش رؤیای اسرائیل به صورت عقیده‌ای مطرح، شکل گرفت. جلودار اجرای این طرح، تئودور هرتسل [هرتزل] روزنامه‌نگار مجارستانی یهودی‌تبار بود. وی در کتاب «دولت یهودی» در ۱۸۹۴م/ ۱۲۶۳ش، تنها راه نجات یهودیان از آزار دایمی را ایجاد دولتی یهودی معرفی کرد. سرانجام با تجزیه امپراتوری عثمانی در جنگ جهانی اول (۱۹۱۴–۱۹۱۸م/ ۱۲۹۲–۱۲۹۶ش) و بر مبنای پیمان سایکس ـ پیکو (انگلیس و فرانسه)، فلسطین به دست انگلیسی‌ها افتاد و تلاش صهیونیست‌ها با صدور اعلامیه معروف بالفور (آرتور جیمز بالفور، وزیر خارجه وقت بریتانیا) در دوم نوامبر ۱۹۱۷م/ ۱۱ آبان ۱۲۹۶ش به نتیجه رسید. این اعلامیه که دولت انگلستان صادر کرده بود، با کوچ یهودی‌ها به فلسطین موافقت می‌کرد. اگرچه عرب‌های ساکن فلسطین در برابر این هجوم، مقاومت می‌کردند (ببینید: فلسطین)، اما دیگر عرب‌ها دچار تفرقه بودند و تنها شعار کمک به فلسطین سر می‌دادند.

پس از جنگ جهانی دوم (۱۹۳۹–۱۹۴۵م/ ۱۳۱۷–۱۳۲۳ش)، مجمع عمومی سازمان ملل متحد با تصویب قطعنامه ۱۸۱ (۲۹ نوامبر۱۹۴۷م/ ۷ آذر۱۳۲۶ش) با تجزیه فلسطین و تشکیل دولت یهودی موافقت کرد و بدین‌ترتیب اسرائیل بدون فاصله پس از پایان تحت حمایت‌بودن فلسطین و خروج انگلستان در پانزدهم می ۱۹۴۸م/ ۲۵ اردیبهشت ۱۳۲۷ به وجود آمد. به‌سرعت قدرت‌های بزرگ ازجمله آمریکا و اتحاد جماهیر شوروی، دولت رژیم اشغالگر قدس را به رسمیت شناختند. پس از کشتار دسته‌جمعی مردم در نقاط مختلف فلسطین ازجمله دهکده‌های «دیر یاسین» و «کفر قاسم» به دست صهیونیست‌ها، ارتش‌های کشورهای عربی برای دفاع از فلسطینی‌ها وارد عمل شدند و چهار جنگ میان عرب‌ها و اسرائیل درگرفت: جنگ اول در سال ۱۹۴۸م/ ۱۳۲۷ و سه جنگ دیگر در سال‌های ۱۹۵۶م/ ۱۳۳۴، ۱۹۶۷م/ ۱۳۴۵ و ۱۹۷۳م/ ۱۳۵۱ رخ داد که همگی با مداخله قدرت‌های خارجی به نفع رژیم اشغالگر پایان یافت.

ارتباط رژیم پهلوی با رژیم اشغالگر

از آغاز تأسیس رژیم صهیونیستی در سال ۱۹۴۸م تا ۱۹۵۰م رفتار ایران دربارهٔ این رژیم و منازعه عرب‌ها و اسرائیل، مبهم و دوپهلو بود؛ اما در ۲۳ اسفند ۱۳۲۸ برابر با آغاز سال ۱۹۵۰م، محمد ساعد مراغه‌ای، نخست‌وزیر وقت ایران، با انتشار بیانیه‌ای اسرائیل را به صورت «دوفاکتو» (موقت) به رسمیت شناخت و سرکنسولگری ایران در بیت‌المقدس مشغول به کار شد.

رژیم پهلوی به دلیل اینکه پایگاه مردمی نداشت، خود را مجبور می‌دید روابط گسترده‌ای با آمریکا و رژیم صهیونیستی برقرار کند. دلیل دیگر نزدیکی حکومت پهلوی به رژیم اشغالگر، مواضع غیر دوستانه بیشتر کشورهای عربی در قبال ایران و ترس محمدرضا پهلوی از همسایگان عرب خود بود. پهلوی به این وسیله می‌خواست با استفاده از رژیم اشغالگر و نفوذ گروه‌های یهودی، حمایت آمریکا را جلب کند و ضمن دست‌یافتن به برتری نظامی در خلیج فارس، نقش ژاندارمی منطقه را نیز بر عهده بگیرد. رژیم اشغالگر قدس نیز به این ارتباط، نیاز حیاتی داشت؛ زیرا علاوه بر خروج از انزوای سیاسی، امنیتی و اقتصادی در منطقه و تأمین نیاز نفتی خود از ایران، می‌توانست از خاک ایران نیز برای انتقال یهودی‌های ساکن منطقه خاورمیانه، اروپای شرقی و شوروی به سرزمین‌های اشغالی، بهره‌برداری کند؛ اما ارتباط رژیم پهلوی با رژیم اشغالگر، چندان دوام نداشت و حدود یک سال بعد با روی کارآمدن دولت محمد مصدق، این رابطه لغو و سرکنسولگری ایران در بیت‌المقدس تعطیل شد.

در پی کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ و سقوط دولت مصدق و قدرت‌یابی دوباره محمدرضا پهلوی، به‌تدریج مناسبات ایران و رژیم اشغالگر در حوزه‌های امنیتی و اقتصادی برقرار و رو به گسترش نهاد. در میانه دهه ۱۳۵۰ و آغاز دهه شصت میلادی، در سایه بروز اختلاف میان پهلوی و جمال عبدالناصر، مناسبات ایران و رژیم اشغالگر بیش از پیش تقویت شد. رژیم پهلوی از طریق همکاری‌های گسترده میان موساد (سازمان اطلاعات رژیم اسرائیل) و سازمان اطلاعات و امنیت کشور ایران (ساواک)، توانست امنیت داخلی خویش را تضمین کند. امام‌خمینی دربارهٔ رابطه رژیم پهلوی و رژیم اشغالگر قدس معتقد بود محمدرضا پهلوی در رأس عاملان صهیونیست‌ها قرار داشت و رژیم اسرائیل در شئون و مسائل کشور دخالت می‌کرد تا جایی که ایران به پایگاه نظامی آن رژیم تبدیل شده بود و به سوی وابستگی به صهیونیست‌ها به‌ویژه از لحاظ اقتصادی پیش می‌رفت.

امام‌خمینی در آغاز نهضت اسلامی و در آذر ۱۳۴۱ در نامه‌ای استقلال و اقتصاد ایران را در قبضه صهیونیست‌ها ـ که معتقد بود در ایران از طریق فرقه بهائیت فعالیت می‌کنند ـ دانست و به همین دلیل، بهائیان را «حزب یهود» خواند. به باور ایشان، برنامه‌ریزی‌های رژیم پهلوی را اسرائیلی‌ها انجام می‌دادند و بر اثر این برنامه‌ها، بازرگانان ایرانی دچار ورشکستگی شده و ایران به بازار سیاهی برای آمریکا و اسرائیل تبدیل شده بود و پهلوی به اسم ملی‌کردن جنگل‌ها، مراتع، رودخانه‌ها و دیگر منابع ملت ایران، بهترینِ آنها را به مقامات و شرکت‌های بیگانه ازجمله صهیونیست‌ها می‌داد و برای هموارکردن مسیر رژیم اشغالگر، مخالفان آنها را سرکوب کرد. ایشان یکی از شواهد این وابستگی را سکوت رژیم پهلوی در زمان به‌آتش‌کشیدن مسجد الاقصی در سی‌ام مرداد ۱۳۴۸/ ۲۱ آگوست۱۹۶۹م به دست صهیونیست‌ها می‌دانست. در آن هنگام، رژیم پهلوی نهایت همکاری را با رژیم اشغالگر کرد تا این جنایت در ایران بازتابی نداشته باشد. افزون بر این، در زمانی که کشورهای عربی، با رژیم اشغالگر در حال جنگ بودند، رژیم پهلوی به آن رژیم کمک می‌کرد و قسمت مهمی از نفت این رژیم را پهلوی تأمین می‌کرد.

ماهیت و اهداف توسعه‌طلبانه رژیم اشغالگر

امام‌خمینی دشمنیِ رژیم صهیونیستی را به مسلمانان فلسطین محدود نمی‌دانست، بلکه آنان را دشمن سرسختِ جهان اسلام و انسانیت برمی‌شمرد؛ زیرا اسلام مانع جدی چپاولگری آنان است. به عقیده ایشان، رژیم اشغالگر قدس هیچ دینی حتی یهودیت را نیز قبول ندارد و تنها از این دین بهره‌برداری ابزاری می‌کند؛ چنان‌که خود یهودیان نیز صهیونیسم را قبول ندارند و آن را جنبشی ارتدادی و کاملاً ضد یهود به‌شمار می‌آورند و از آن رژیم متنفرند. امام‌خمینی رژیم صهیونیستی را غاصب، دشمن اسلام، متجاوز به حقوق مسلمانان، غیرقانونی، نژادپرست، جرثومه فساد و غده سرطانی می‌دانست.

صهیونیست‌ها توسعه‌طلبی را به شکل‌های مختلف دنبال کرده‌اند. پس از رأی سازمان ملل متحد به ایجاد کشوری یهودی‌نشین در سرزمین فلسطین آنان بر دو سوم فلسطین دست یافتند و با شکست عرب‌ها در جنگ شش‌روزه (پنجم تا دهم ژوئن۱۹۶۷م/ پانزدهم تا بیستم خرداد ۱۳۴۶)، شهر قدس را نیز ضمیمه فلسطین اشغالی کردند؛ در حالی‌که مجمع عمومی سازمان ملل در قطعنامه ۱۸۱ بیت‌المقدس را شهری بین‌المللی اعلام و با صدور قطعنامه‌های ۱۹۴ (یازدهم دسامبر ۱۹۴۸م/ بیستم آذر ۱۳۲۷) و ۳۰۳ (نهم دسامبر ۱۹۴۹م/ هجدهم آذر ۱۳۲۸) بر آن تأکید کرده بود. در سال‌های بعد نیز توسعه‌طلبی این رژیم حتی پس از برگزاری کنفرانس صلح خاورمیانه در مادرید (سی‌ام اکتبر ۱۹۹۱م/ هشتم آبان ۱۳۷۰) و آغاز مذاکرات مختلف میان عرب‌ها و رژیم صهیونیستی (اسلو، قاهره، الخلیل، وادی ریور، وادی عربه و…) گسترش یافت. در این سال‌ها بناکردن شهرک‌های صهیونیست‌نشین و دیوار حایل از دیگر شیوه‌های توسعه‌طلبی رژیم صهیونیستی است.

امام‌خمینی از گذشته وظیفه شرعی خود می‌دانست که دربارهٔ زیاده‌خواهی‌های صهیونیست‌ها اعلام خطر کند و همواره این مهم را به همه مسلمانان گوشزد می‌کرد؛ چنان‌که نخستین هدف صهیونیست‌ها تأسیس کشور بزرگ اسرائیل از رودخانه نیل تا فرات و تسلط بر جهان اسلام اعلام شده است؛ اما طبق چکیده پروتکل‌های ۲۴گانه دانشورانِ صهیون، آنان تسلط بر جهان را از طریق حکومتی یهودی در سر می‌پرورانند و برای رسیدن به این آرمان در پی ویران‌کردن «روسیه ارتودکس»، «اروپای کاتولیک» و «قلمرو پاپ» هستند.

امام‌خمینی معتقد بود صهیونیست‌ها هرچند آشکارا جرئت سخن‌گفتن از گستره جغرافیایی آینده خود ندارند، اما راهبرد آنان بی‌تردید ایجاد اسرائیل بزرگ از نیل تا فرات است. ایشان یکی دیگر از اهداف این رژیم را اجرای نیت‌های استعمارگران در چیرگی بر کشورهای اسلامی و خوار و اسیر دست تجاوزکاران بین‌المللی کردن مسلمانان و محروم‌ساختن آنان از استقلال، آزادی، آسایش و امنیت و سرانجام نابودکردن این مسلمانان ضعیف‌شده می‌دانست.

شدت‌بخشیدن به اختلاف‌ها و جلوگیری از وحدت کشورهای اسلامی، یکی دیگر از برنامه‌ها و سیاست‌های مهم رژیم اشغالگر قدس است. امام‌خمینی همواره دربارهٔ دسیسه‌های تفرقه‌افکنانه رژیم اشغالگر، حامیان خارجی و خدمتگزاران منطقه‌ای آن هشدار می‌داد؛ چنان‌که در سال ۱۳۴۳ در نامه‌ای به سیدمحمدهادی میلانی خاطرنشان ساخت که برخی مغرضان یا فریب‌خوردگان در قم و تهران شعار «الکفر ملة واحدة» و یکسان‌شمردن یهودیان و مسیحیان که نتیجه آن شناسایی رژیم اسرائیل است، مطرح ساخته‌اند ولی با توجه به اندک‌بودن آنان، ناکام مانده‌اند. ایشان هدف نهایی دشمنان را از میان‌بردن اسلام، حتی به نام اسلام و مذهب می‌دانست و معتقد بود این مهم تنها با تفرقه‌انداختن میان مسلمانان ممکن است. به عقیده ایشان با وحدت مسلمانان می‌توان تمامی مشکلات موجود در جهان اسلام را حل کرد و بدین هدف باید کشورهای اسلامی دست از اختلاف‌ها بردارند و در پرتو اهداف و تعالیم اسلام حرکت کنند تا در سایه وحدت بتوانند با بسیج نیروهایشان مجاهدان فلسطینی را یاری کنند. (ببینید: وحدت)

دولت‌های اسلامی و رژیم اشغالگر

امام‌خمینی مسئله آزادسازی قدس شریف را مسئولیت همه یکتاپرستان جهان می‌دانست و مخالفت با به‌رسمیت‌شناختن رژیم اشغالگر را فریضه بزرگ الهی برمی‌شمرد. (ببینید: روز جهانی قدس) حامیان رژیم اسرائیل همواره تلاش می‌کردند دولت‌های وابسته به غرب به‌ویژه دولت‌های مسلمان و عرب را وادار به شناسایی این رژیم کنند، تا از یک سو، حساسیت مسلمانان به این رژیم کاهش پیدا کند و از سوی دیگر، رژیم اشغالگر در منطقه احساس آرامش و امنیت بیشتر کند. ایشان از همان آغاز تشکیل این رژیم در برابر این تفکر نیز موضع‌گیری کرد و با آن به مبارزه برخاست. ایشان حکومت‌های به‌ظاهر اسلامی اما در واقع پشتیبان رژیم اسرائیل و تلاش آنها برای به‌رسمیت‌شناختن این رژیم را مصیبتی برای جهان اسلام به‌شمار می‌آورد و نتیجه سازش با رژیم صهیونیستی را حاکمیت رژیم اشغالگر بر تمام منطقه و هلاکت خود سازشکاران و مسلمانان و قتل‌عام بی‌گناهان می‌دانست. امام‌خمینی همواره از دولت‌ها و ملت‌های منطقه می‌خواست با اراده جمعی خود، رژیم اشغالگر را که مانند یک غده سرطانی در حال رشد است، از میان بردارند. ایشان مسلمانان جهان را به مبارزه با این رژیم فرا می‌خواند و از همه آنان به‌خصوص مردم مبارز فلسطین می‌خواست با وحدت کلمه و استفاده از سلاح گرم و زیر پا گذاشتن خط مذاکره و سازش، با این رژیم مبارزه کنند. ایشان نابودی رژیم صهیونیستی را وابسته به تکیه بر خداوند و بهره‌گیری از قدرت معنوی مسلمانان می‌دانست.

امام‌خمینی یکی دیگر از راهکارهای مهم دولت‌های اسلامی در برابر توسعه‌طلبی‌های رژیم صهیونیستی را تحریم سیاسی و اقتصادی این رژیم می‌دانست. ایشان بر تحریم‌هایی مانند به‌رسمیت‌نشناختن رژیم اشغالگر و نداشتن روابط دیپلماتیک و سیاسی پنهان و آشکار با آن، نیز تحریم فروش نفت و تحریم کالاهای ساخت اسرائیل و حامیان آن تأکید می‌کرد و هر گونه مذاکره با رژیم اشغالگر را توطئه‌ای جهت مشروعیت‌بخشی بر تجاوزگری‌های این رژیم می‌دانست و آن را اشتباهی بزرگ می‌شمرد.

ملت‌های مسلمان و رژیم اشغالگر

امام‌خمینی برای مقاومت و مقابله با زیاده‌خواهی‌های رژیم اشغالگر قدس، مردم فلسطین را به مبارزه با اسرائیل تشویق می‌کرد و معتقد بود که شهادت، بهتر از ذلت زیر دست صهیونیسم و امریکاست. (ببینید: فلسطین) ایشان همچنین در حمایت از مردم فلسطین آخرین جمعه ماه رمضان را روز قدس نامید و برای کوتاه‌کردن دست متجاوزان از حقوق قانونی مردم فلسطین، از همه ملت‌های مسلمان می‌خواست که در راهپیمایی روز قدس حضور پیدا کنند. با این حال، ضمن اعتقاد به اثربخشی روز قدس آن را کافی نمی‌دانست و معتقد بود ملت‌ها باید تکلیف خود را با حکومت‌های وابسته مشخص کنند و در صورت بازنگشتنِ آنها به اسلام، باید مانند مردم ایران با حکومت‌های خود رفتار کنند. (ببینید: روز جهانی قدس)

از سوی دیگر، امام‌خمینی اجتماع بزرگ مسلمانان در مناسک حج را فرصت مناسبی برای ملت‌های مسلمان در جهت اهداف مقدس اسلام و ازجمله ریشه‌کن‌کردن رژیم اشغالگر قدس ارزیابی می‌کرد و اساساً هدف اعلام برائت از مشرکان در حج ابراهیمی را آزاد کردنِ نیروی متراکم جهان اسلام تعریف می‌کرد (ببینید: حج ابراهیمی) و در قالبی نمادین بر این باور بود که اگر مسلمانان مجتمع و متحد شوند و هر کدام یک سطل آب بر رژیم اشغالگر بریزند، این رژیم از میان می‌رود.

جمهوری اسلامی ایران و رژیم اشغالگر

روابط ایران و رژیم اشغالگر قدس بی‌درنگ پس از پیروزی انقلاب اسلامی و در سی‌ام بهمن ۱۳۵۷/ ۱۹ فوریه ۱۹۷۹م قطع شد. به باور صهیونیست‌ها سیاست‌ها و ارزش‌هایی که جمهوری اسلامی ایران دنبال‌می‌کند، خطر مهمی برای رژیم اشغالگر است. از مهم‌ترین دلایل خصومت این رژیم با نظام جمهوری اسلامی ایران، ماهیت مذهبی نظام ایران و موضع‌گیری‌های جمهوری اسلامی ایران در برابر این رژیم است. موضع‌گیری‌های جمهوری اسلامی ایران در سه زمینه به‌طور مشخص و عمده، موجب خشم مقامات رژیم صهیونیستی است: حمایت از گروه‌های ضد اسرائیلی خاورمیانه و مشخصاً گروه‌های مبارز فلسطینی و لبنانی، مخالفت با مذاکرات صلح عرب‌ها و اسرائیل و رهبری حرکت‌های ضد اسرائیلی در مجامع جهانی و صحنه‌های بین‌المللی.

با توجه به آرمان‌های امام‌خمینی و انقلاب اسلامی در حمایت از مسلمانان جهان، مردم مسلمان ایران و هیچ مسلمانی و بلکه هیچ آزاده‌ای هیچ‌گاه رژیم اشغالگر را به رسمیت نمی‌شناسد و زمینه‌سازی برای رهایی فلسطینی‌ها از ظلم و ستم صهیونیست‌ها و نابودی رژیم اشغالگر در صدر اهداف جمهوری اسلامی ایران قرار گرفته است؛ چنان‌که بر اساس قرآن کریم، اصل ۱۱ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران نیز همه مسلمان‌ها را یک امت دانسته و در اصول ۱۵۲ و ۱۵۴ نظام سیاسی را موظف به دفاع از حقوق همه مسلمانان و حمایت از مبارزه حق‌طلبانه مستضعفان در برابر مستکبران کرده است؛ همچنان‌که مسئولیت دینی و وجدان انسانی حکم می‌کند.

امام‌خمینی که از آغاز نهضت و پیش از پیروزی انقلاب اسلامی مخالف رژیم اشغالگر بود و یکی از موارد اختلاف خود با محمدرضا پهلوی را روابط دوستانه او با اسرائیل می‌دانست، شایعات دربارهٔ ارتباط جمهوری اسلامی با رژیم اشغالگر را پوچ و بی‌اساس خواند و همواره بر لزوم نابودی اسرائیل تأکید می‌کرد.

پیوند به بیرون

• محمدمهدی آذری، رژیم اشغالگر قدس، دانشنامه امام‌خمینی، ج۵، ص۵۹۷–۶۰۴.