سیدابوالحسن مولانا
 | |
| اطلاعات فردی | |
|---|---|
| نام کامل | سیدابوالحسن مولانا |
| نسب | فرزند سیدعلی مولانا |
| تاریخ تولد | ۳ دی ۱۳۰۳ش |
| زادگاه | نجف |
| تاریخ وفات | ۷ خرداد ۱۳۸۳ش |
| محل دفن | قطعه صدیقین وادی رحمت تبریز |
| شهر وفات | تبریز |
| خویشاوندان سرشناس | سیدابوالقاسم مولانا (برادر) |
| اطلاعات علمی | |
| استادان | امامخمینی، سیدحسین بروجردی، سیدمحمد حجت کوهکمری، سیدمحمدحسین طباطبایی |
| محل تحصیل | حوزه علمیه تبریز، حوزه علمیه قم، حوزه علمیه نجف |
| اجازه روایت از | سیدشهابالدین مرعشی نجفی، سیدمحمد وحیدی، آقابزرگ تهرانی |
| اجازه اجتهاد از | محمدصالح علامه مازندرانی، علی غروی علیاری |
| تألیفات | دررالمطالب فی شرح المکاسب، النجم الزاهر فی صلات المسافر، حاشیه بر توضیح المسائل، مسئله ولایت فقیه و بیش از ۳۰ اثر دیگر |
| فعالیتهای اجتماعی-سیاسی | |
| سیاسی | همراهی با نهضت امامخمینی |
| اجتماعی | مؤسس بنیاد فرهنگی نیمه شعبان، امام جماعت مسجد استاد و شاگرد تبریز |
سیدابوالحسن مولانا، از شاگردان درس خارج فقه و اصول امامخمینی.
زادگاه
سیدابوالحسن مولانا در سوم دی ۱۳۰۳ در نجف اشرف در خانوادهای روحانی دیده به جهان گشود. پدرش سیدعلی مولانا از روحانیان شاخص تبریز بود.
تحصیل
سیدابوالحسن سهساله بود که همراه خانواده به زادگاه پدریاش تبریز رفت و دوران ابتدایی را در آن شهر طی کرد. در همانجا به تحصیل دروس حوزوی پرداخت و جامعالمقدمات، سیوطی، شرح جامی، مغنی اللبیب، مطول، کتاب کبری و حاشیه در منطق را نزد پدرش و شیخ علیاکبر نحوی، آقا میرزا محمود انصاری، میرزا ولیالله اشراقی سرابی و میرزا ابوالفضل صدیقی سرابی آموخت.
در ۱۹ سالگی راهی شهر قم شد و با اقامت در مدارس علمیه دارالشفاء، فیضیه و حجتیه، دروس سطح را نزد سیداسدالله مدنی، میرزا محمدتقی زرگر تبریزی (معالمالاصول)، عبدالصمد خویی (قوانینالاصول)، شیخ موسی زنجانی (شرح لمعه و مکاسب)، سیدمحمدباقر سلطانی طباطبایی، شیخ اسحاق آستارایی (مکاسب)، شیخ عبدالکریم خوئینی (قسمتی از کفایهالاصول)، سیدحسین قاضی تبریزی (تجرید الاعتقاد) و آیات سیدشهابالدین مرعشی نجفی (جلد اول کفایهالاصول و علم درایه)، سیدمحمدرضا موسوی گلپایگانی (بخشی از کفایهالاصول) و سیداحمد خوانساری (جلد دوم کفایهالاصول) خواند. در درس منظومه و اسفار هم از شاگردان علامه سیدمحمدحسین طباطبایی بود.
وی آنگاه به تحصیل دروس خارج فقه و اصول پرداخت و از درس آیات سیدحسین طباطبایی بروجردی (نصف دوره خارج اصول و ده سال خارج فقه)، سیدمحمد حجت کوهکمری (خارج فقه: بحثهای صلاه مسافر و بیع)، سیدمحمدتقی خوانساری، سیدمحمد محقق داماد یزدی (یک دوره هفتساله درس خارج اصول فقه) و امامخمینی استفاده کرد.[۱]
درباره حضور او در درس خارج فقه و یا خارج اصول یا هر دو درس امامخمینی گزارش دقیقی در دست نیست. مولانا در سال ۱۳۳۶ش برای تکمیل تحصیلات حوزوی راهی عراق شد.[۲] بنابراین میتوان احتمال داد که در نیمه اول دهه ۱۳۳۰ در یکی از درسها یا هر دو درس امامخمینی که در مسجد سلماسی برگزار میشد شرکت میکرد.
سیدابوالحسن مولانا در عراق و در حوزه علمیه نجف اشرف از درس خارج آیات سیدابوالقاسم موسوی خویی و شیخ حسین حلی بهره برد. او از آیات مرعشی نجفی (در امور حسبیه و نقل روایات)، شیخ محمد صالح علامه مازندرانی (اجازه اجتهاد و روایت)، سیدمحمد وحیدی (اجازه در امور حسبیه و روایت)، سیدابوالقاسم خویی (اجازه در امور حسبیه)، سیدمحمد شیرازی (اجازه روایی)، آقابزرگ تهرانی (اجازه روایت از طریق شیعه و اهلسنت)، علی غروی علیاری ( اجازه اجتهادی و روایتی)، علامه سیدعبدالحسین شرفالدین موسوی ( اجازه روایتی) و شیخ نصرالله شبستری اجازه روایی دریافت کرده بود
فعالیت سیاسی و اجتماعی
او پس از یک سال اقامت در نجف اشرف به تهران عزیمت کرد، اما برای اطاعت از امر پدر و با وجود فراهم بودن زمینههای مناسب در آن شهر، به تبریز بازگشت و مسجد «استاد و شاگرد» را در خیابان فردوسی تبریز احیا کرد و به اقامه نماز و تبلیغ دین در آنجا پرداخت. همچنین درسهایی چون شرح لمعه، مکاسب، کفایهالاصول و... را در مدارس دینی تبریز تدریس میکرد و سپس به تدریس درس خارج و فقه اصول پرداخت که تا پایان عمرش ادامه داشت.[۳]
مولانا در سال ۱۳۴۳ش و پس از بازگشت امامخمینی به قم (پس از حبس و حصر در تهران)، نامهای به ایشان ارسال کرد و امامخمینی نیز در پاسخ از او تشکر کرد.[۴] در خرداد همان سال نیز نامهای به امامخمینی ارسال کرد و درباره چند مسئله شرعی از ایشان استفتا نمود و امامخمینی پاسخ آن استفتائات را داد.[۵] وی در آبان ۱۳۵۶ش پس از درگذشت سیدمصطفی خمینی، همراه با جمعی از روحانیان مبارز تبریز در اعلامیهای خطاب به مردم تبریز، آنان را به شرکت در مجلس بزرگداشت فرزند امامخمینی در پانزده آبان و در مسجد میرزا یوسف فراخواندند. آنان در آن اعلامیه از امامخمینی بهعنوان «حضرت آیتاللهالعظمی مرجع عالیقدر جهان تشیع» نام بردند.[۶] او به تدریس و تألیف در تبریز ادامه داد و در ۱۳۸۲ از سوی سازمان تبلیغات اسلامی بهعنوان امام جماعت نمونه کشور انتخاب شد.[۷]
تألیفات
تألیفات او عبارت است از: ۱. دررالمطالب فی شرح المکاسب (عربی، خطی). ۲. النجم الزاهر فی صلات المسافر (تقریرات درس آیتالله سیّد محمد حجت کوهکمری). ۳. ثلاث مسائل: شهرت فتوائیه، اجماع و خبر واحد (تقریرات درس آیتالله آقا حسین بروجردی در حجیت). ۴. تحقیق و تعلیق پیرامون کتاب احسن الدلالات اثر علامه مرحوم شیخ محمد صالح حائری مازندرانی. ۵. الحلیه فی حرمة حلق اللحیه. ۶. حاشیه بر توضیح المسائل آیتالله خویی. ۷. مسئله ولایت فقیه (خطی) ۸. حاشیه بر منهاج الصالحین آیتالله خویی (خطی). ۹. توضیح الاحکام (رساله عملیه). ۱۰. حاشیه بر رسایل شیخ اعظم انصاری (خطی). ۱۱. استفتائات (خطی). ۱۲. تعلیقه بر وجیزه شیخ بهایی. ۱۳. البیان فی تفسیر القرآن (خطی). ۱۴. الفاظ مشکله در قرآن (خطی). ۱۵. پیامبر اسلام و کثرت همسر. ۱۶. چهل حدیث (خطی). ۱۷. شرح کلمات قصار نهجالبلاغه (خطی). ۱۸. درّ تابناک در کلمات معصومین (خطی). ۱۹. فاطمه زهرا (علیها السلام)، سرور زنان عالمین. ۲۰. مهدی (علیهالسلام) و مسئله غیبت. ۲۱. مهدی (علیهالسلام) و مسئله رجعت. ۲۲. انتظار فرج. ۲۳. الملاحم و الفتن. ۲۴. مهدی (علیهالسلام)، نجاتدهنده. ۲۸. حاشیه بر منظومه سبزواری (خطی). ۲۹. حاشیه بر عوامل (خطی). ۳۰. پاسخ به سؤالات (خطی). ۳۱. هدیه دوستان (خطی). ۳۲. زندگینامه آیتالله سیدمحمد مولانا (خطی). ۳۳. داستانهای راستین (۲ جلد).[۸]
تأسیس بنیاد فرهنگی و خیریه نیمه شعبان
یکی از مهمترین اقدامات سیدابوالحسن مولانا، تأسیس بنیاد فرهنگی و خیریه نیمه شعبان با هدف خدمترسانی و تمرکز نیروها در جبهههای فرهنگی و اقتصادی در تبریز بود. برخی از فعالیتهای آن بنیاد عبارت است از: برگزاری همهساله جشنهای نیمه شعبان، مراسم عزاداری ایام فاطمیه دوم و زیارت عاشورا، ایجاد انتشارات نور ولایت با چاپ دهها جلد کتاب مفید و سودمند، تأمین نیازهای بیش از ۱۵۰ خانوار آبرومند و نیازمند شهر، گشایش صندوق قرضالحسنه حضرت قائم(عج) و اعطای وامهای درازمدت و کوتاهمدت به نیازمندان، طرح مطالعاتی و تحقیقاتی غدیر در راستای جذب نیروهای مستعد و متعهد فرهنگی ـ مذهبی، میثاق با یاران شهید با هدف ارتباط با گلگونکفنان هشت سال دفاع مقدس، نشر سالانه ویژهنامه نیمه شعبان که تا حال ۸ جلد از آن با مقالات علمی استادان حوزه و دانشگاه در موضوع مهدویت منتشر شده است، برگزاری مسابقات، ارتباط با مراکز علمی و مذهبی و شخصیتهای دینی کشور، تأسیس کتابخانه تخصصی مهدویت، برگزاری جلسات گفتار ماه و تولید محصولات صوتی و تصویری در همین راستا و....[۹]
درگذشت
او در هفتم خرداد ۱۳۸۳ در شهر تبریز درگذشت و پیکرش پس از اقامه نماز توسط برادرش سیدابوالقاسم مولانا، در قطعه صدیقین وادی رحمت تبریز به خاک سپرده شد.[۱۰]
پانویس
- ↑ الوانساز خویی، گلشن ابرار آذربایجان، ص۲۹۱-۲۹۲؛ پاکنیا، «ابوالحسن مولانا تبریزی»، ص۳۳۰-۳۳۳؛ «درگذشتگان: آیتالله مولانا»، ص۱۱۶.
- ↑ الوانساز خویی، گلشن ابرار آذربایجان، ص۲۹۲.
- ↑ پاکنیا، «ابوالحسن مولانا تبریزی»، ص۳۳۴؛ الوانساز خویی، گلشن ابرار آذربایجان، ج۲، ص۲۹۴-۲۹۵.
- ↑ صحیفه امام، ج۲۱، ص۵۱۹.
- ↑ صحیفه امام، ج۲۱، ص۵۳۱.
- ↑ آیتالله حاج سید...، ص۶۳۱.
- ↑ الوانساز خویی، گلشن ابرار آذربایجان، ج۲، ص۲۹۴.
- ↑ پاکنیا، «ابوالحسن مولانا تبریزی»، ص۳۳۵-۳۳۶.
- ↑ پاکنیا، «ابوالحسن مولانا تبریزی»، ص۳۳۹-۳۴۰.
- ↑ پاکنیا، «ابوالحسن مولانا تبریزی»، ص۳۴۳؛ «درگذشتگان: آیتالله مولانا»، ص۱۱۳.
منابع
- آیتالله حاج سیدمصطفی خمینی به روایت اسناد ساواک (۱۳۸۸)، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات.
- پاکنیا، عبدالکریم (۱۳۸۵)، «ابوالحسن مولانا تبریزی»، گلشن ابرار: خلاصهای از زندگی اسوههای علم و عمل، ج۶، قم، نور السجاد.
- الوانساز خویی، جعفر (۱۳۹۴)، گلشن ابرار آذربایجان، به کوشش عبدالصمد جودتی استیار، ج۳، تهران، پژوهشکده باقرالعلوم.
- «درگذشتگان: آیتالله مولانا» (۱۳۸۳)، دوماهنامه آینه پژوهش، شماره ۸۶.
- شریفرازی، محمد (۱۳۵۲)، گنجینه دانشمندان، ج۲، قم، اسلامیه.