سیدعلی‌اصغر علوی قزوینی
| اطلاعات فردی | |
|---|---|
| نام کامل | سیدعلی‌اصغر علوی ابوترابی (علوی قزوینی) |
| تاریخ تولد | ۱۳۰۶ش |
| زادگاه | قم |
| تاریخ وفات | خرداد ۱۴۰۰ |
| خویشاوندان سرشناس | سیدمحمدباقر علوی ابوترابی (پدر) |
| اطلاعات علمی | |
| استادان | امام‌خمینی، سیدحسین بروجردی، سیدکاظم شریعتمداری، سیدشهاب‌الدین مرعشی نجفی |
| محل تحصیل | حوزه علمیه قم |
| سایر | امام جماعت مسجدالنبی قزوین پس از انقلاب |
| فعالیت‌های اجتماعی-سیاسی | |
| سیاسی | مبارز فعال علیه حکومت پهلوی، چندین بار دستگیر و زندانی شد |
| اجتماعی | فعال در تبلیغ دین و امور اجتماعی |
سیدعلی‌اصغر علوی قزوینی، از شاگردان درس خارج فقه و اصول امام‌خمینی.
سیدعلی‌اصغر علوی ابوترابی معروف به علوی قزوینی در سال ۱۳۰۶ ش در قم به دنیا آمد. پدرش سیدمحمدباقر علوی ابوترابی از عالمان نامی قزوین بود که پس از سال‌ها تحصیل نزد سیدمحمدکاظم یزدی و آخوند ملا محمدکاظم خراسانی، در قزوین به فعالیت‌های مذهبی مشغول بود و با تأسیس حوزه علمیه قم به دست آیت‌الله حاج شیخ عبدالکریم حائری یزدی، راهی قم شد و ضمن اقامه نماز جماعت در مساجد بالاسر حضرت معصومه (س) و مسجد عشقعلی، به همکاری با آیت‌الله مؤسس در امور حوزه علمیه قم و تدریس در آنجا پرداخت (شریف رازی، ج ۶، ۱۴۶-۱۴۷؛ جواهرکلام، ج ۳، ۳). اجداد او هم در کسوت روحانیت بودند و از عالمان برجسته قزوین به شمار می‌رفتند (همان). سیدعلی‌اصغر علوی در چنین خانواده‌ای به دنیا آمد و دوران ابتدایی را در زادگاهش خواند (صمدیها، ۲۴۴). او در سال ۱۳۲۶ ش، وارد حوزه علمیه قم شد و به تحصیل در آنجا پرداخت. درباره استادان او در دوره‌های مقدماتی و سطح حوزوی، اطلاعاتی در دست نیست. او پس از طی آن دوره‌ها، به تحصیل دروس خارج فقه و اصول پرداخت و از درس‌های آیات سیدحسین طباطبایی بروجردی، امام‌خمینی، سیدکاظم شریعتمداری و سیدشهاب‌الدین مرعشی نجفی بهره برد (شریف رازی، ج ۶، ۱۴۸). درباره سال‌های حضور او در درس‌های خارج فقه یا اصول یا هر دو درس امام‌خمینی گزارش دقیقی در دست نیست، ولی می‌توان احتمال داد که در دهه ۱۳۳۰ و اوایل دهه ۱۳۴۰ و پیش از تبعید امام‌خمینی به خارج از کشور، در درس‌های ایشان در مساجد سلماسی و اعظم قم شرکت می‌کرده است.
علوی قزوینی در دوران تحصیل در قم، به مبارزه با حکومت پهلوی، همسو با نهضت اسلامی می‌پرداخت. ازجمله در بهمن ۱۳۴۳ و پس از انتصاب امیرعباس هویدا به سمت نخست‌وزیری، همراه با جمعی از طلاب قزوینی حوزه علمیه قم، در نامه‌ای به او، تبعید امام‌خمینی را به خارج از کشور غیرقانونی دانستند و ضمن محکوم کردن آن، خواستار بازگرداندن ایشان به کشور شدند (شیرخانی، ۶۱ ـ ۶۲). او در سال ۱۳۴۶ ش به قزوین رفت و به بیان احکام دین در آن شهر پرداخت (صمدیها، ۲۴۴؛ جواهرکلام، ج ۳، ۱۴۰۲ و نیز صمدیها، ۲۴۴ ـ ۲۴۵). در قزوین به فعالیت‌های سیاسی علیه حکومت پهلوی ادامه داد. به‌ویژه گزارش‌هایی از فعالیت‌های او در سال ۱۳۵۷ ش در دست است. علوی قزوینی در آن سال به‌اندازه‌ای فعال بود که ساواک در گزارشی از فعالیت‌های او، اعلام کرد که او روحیه آرامی داشت، ولی تحت تأثیر سیدعباس ابوترابی به فعالیت‌های سیاسی روی آورده است. او پس از حمله مأموران حکومت پهلوی به خانه‌های مراجع تقلید در قم در اردیبهشت ۱۳۵۷، همراه با روحانیان مبارز قزوینی در نامه‌هایی به مراجع تقلید در قم، به رفتار حکومت پهلوی اعتراض و پشتیبانی خود را از مبارزات آنان اعلام کردند (انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک: استان قزوین، ج ۳، ۱۴۰؛ یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب ۵۱، ۲۳۷-۲۳۸؛ شیرخانی، ۱۸۶). در خرداد ۱۳۵۷، پس از سخنرانی در مسجد جامع عتیق قزوین، مردم را به بستن دکاکین در سالروز قیام ۱۵ خرداد دعوت کرد. ساواک پس از آن سخنرانی، خواستار احضار و تذکر به او شد (یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب ۵۱، ۱۵۵). او همچنین در پی دستگیری دو تن از روحانیان قزوینی (هادی باریک‌بین، سیدنورالدین اشکوری و سیدعباس ابوترابی)، با مسئولان دولت در قزوین دیدار کرد (همان، ۲۰۵) و سپس در اعتراض به دستگیری آنان، همراه با جمعی از روحانیان، در مسجد شاه تحصن کردند و با ارسال تلگرافی، خواستار آزادی آنان شدند (همان، ۲۳۸).
علوی قزوینی در پی سرکوبی تظاهرات مردم تهران در ۱۷ شهریور ۱۳۵۷، همراه با جمعی از روحانیان قزوینی، با صدور اعلامیه‌ای، مردم را به شرکت در مجلسی اعتراضی به همین منظور دعوت کردند (شیرخانی، ۲۲۵). در پی این فعالیت، مأموران حکومت پهلوی به خانه او در قزوین یورش بردند و سپس وی را دستگیر و زندانی کردند (همان، ۲۴۱) و به مدت دو روز زندانی شد (یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب ۵۱، ۱۵۵). بر اساس گزارش ساواک، علوی قزوینی در هفتم مهر ۱۳۵۷، در سخنانی در مسجد شاه قزوین، با اشاره به ایجاد تضییقاتی علیه امام‌خمینی در عراق، خواستار تعطیلی مغازه‌ها شد (سیر مبارزات یاران امام در آینه اسناد ساواک، ج ۱۲، ۱۲۵). احتمالاً به سبب این سخنرانی بود که در مهرماه، بار دیگر دستگیر و زندانی شد و این بار ۲۴ روز در زندان بود (یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب ۵۱، ۱۵۵). وی پس از پیروزی انقلاب اسلامی به اقامه نماز جماعت در مسجدالنبی قزوین پرداخت (همان). او در خرداد ۱۴۰۰ از دنیا رفت («درگذشت حجت الاسلام حاج سیدعلی اصغر علوی قزوینی»).
منابع
اسناد انقلاب اسلامی (۱۳۷۴)، ج ۳، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی؛ انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک: استان قزوین (۱۳۹۳)، ج ۳، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات؛ جواهرکلام، عبدالحسین (۱۳۸۲)، تربت پاکان قم، شرح‌حال مدفونین در سرزمین قم، ج ۳، قم، ناشر انصاریان؛ «درگذشت حجت الاسلام حاج سیدعلی اصغر علوی قزوینی»،www.iribnews.ir؛ سیر مبارزات یاران امام‌خمینی در آینه اسناد به روایت اسناد ساواک (۱۳۹۳)، ج ۱۲، تدوین: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی؛ شریف رازی، محمد (۱۳۵۲)، گنجینه دانشمندان، ج ۶، تهران، اسلامیه؛ شیرخانی، علی (۱۳۸۸)، انقلاب اسلامی در قزوین، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی؛ صمدیها (۱۳۷۹)، فرزانگان علم و سخن قزوین، قزوین، بحرالعلوم؛ یاران امام به روایت اسناد ساواک: کتاب ۵۱: آیت‌الله سیدعباس ابوترابی (۱۳۹۳)، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات.