سیدمهدی غضنفری خوانساری
 | |
| اطلاعات فردی | |
|---|---|
| نام کامل | سیدمهدی غضنفری خوانساری |
| نسب | سادات حسینی |
| تاریخ تولد | ۱۲۹۵ش |
| زادگاه | خوانسار، ایران |
| تاریخ وفات | ۱۰ مرداد ۱۳۸۲ |
| محل دفن | خوانسار |
| شهر وفات | خوانسار |
| خویشاوندان سرشناس | سیدمحمدتقی غضنفری (پدر)، سیدهاشم غضنفری (جد) |
| اطلاعات علمی | |
| استادان | امامخمینی، سیدشهابالدین مرعشی نجفی، سیدمحمدتقی خوانساری، سیدصدرالدین صدر، سیدمحمد حجت کوهکمری، سیداحمد خوانساری، سیدحسین بروجردی |
| محل تحصیل | خوانسار، قم، نجف |
| تألیفات | جواهرالکلام، توضیحالکفایه، خلاصه المغنی، مسائل عصر جدید، ترجمه منظومه بی الف و همزه، خودآموز لمعه، شرح صحیفه الحسینیه |
| فعالیتهای اجتماعی-سیاسی | |
| سیاسی | مبارزه با حکومت پهلوی |
| اجتماعی | احداث و تعمیر چندین مسجد، حسینیه، مدرسه و کتابخانه |
سیدمهدی غضنفری، از شاگردان دوره سطح و خارج فقه و اصول امامخمینی.
زادگاه و خاندان
سیدمهدی غضنفری در سال ۱۲۹۵ش[۱] در خانوادهای با پیشینه درخشان علمایی در شهر خوانسار به دنیا آمد. پدرش سیدمحمدتقی غضنفری خوانساری، جدش سیدهاشم غضنفری خوانساری و جد اعلای او حاج سیدمیرمحمد از عالمان برجسته خوانسار بودند و سالها به تبلیغ دین و ارشاد مردم در آن سامان میپرداختند.
تحصیل
سیدمهدی غضنفری خواندن و نوشتن را در خوانسار آموخت. سپس به تحصیل دروس حوزوی روی آورد و مقدمات را در زادگاهش و نزد استادان آن شهر خواند.
او در سال ۱۳۱۲ش راهی قم شد و در حوزه علمیه آن شهر به تحصیل ادامه داد. غضنفری در آنجا در دروس سطح امامخمینی، آیتالله سیدشهابالدین مرعشی نجفی، میرزا آقا ترابی دامغانی و شیخ محمدعلی ادیب تهرانی شرکت کرد.[۲]
درباره کتاب یا درسی که نزد امامخمینی خواند اطلاعی در دست نیست. همچنین درباره سال دقیق حضور او در درس امامخمینی هم گزارشی وجود ندارد و با استناد به سالهای حضور او در قم میتوان احتمال داد که در فاصله سالهای ۱۳۱۲ش که غضنفری در قم مستقر شد تا سال ۱۳۲۴ش که امامخمینی تدریس درس خارج فقه و اصول را آغاز کرد، در درس سطح امامخمینی حضور مییافته است.
سیدمهدی غضنفری سپس به عراق رفت و مدتی از درس آیتالله سیدجمالالدین گلپایگانی بهره برد. نویسنده زندگینامه غضنفری در دانشنامه ائمه جمعه سراسر کشور به اشتباه استاد او را در نجف آیتالله سیدمحمدرضا موسوی گلپایگانی نامیده است.[۳] او سپس به کشور بازگشت و در حوزه علمیه قم در درسهای خارج فقه و اصول آیات سیدمحمدتقی موسوی خوانساری، سیدصدرالدین صدر، سیدمحمد حجت کوهکمری، سیداحمد خوانساری، سیدحسین طباطبایی بروجردی، امامخمینی، شیخ محمدعلی اراکی و سیدمحمدرضا موسوی گلپایگانی حضور یافت.[۴]
درباره سالهای دقیق حضور او در درس خارج فقه و اصول امامخمینی گزارشی در دست نیست و تنها با استناد به زندگینامه او در دانشنامه ائمه جمعه سراسر کشور که نام امامخمینی را در ردیف استادان درس خارج فقه و اصول غضنفری آورده است، میتوان احتمال داد که از شاگردان درسهای خارج فقه و اصول امامخمینی هم بوده است.
او که از آیات میرزا حسین نائینی، سیدابوالحسن اصفهانی، سیدمحمدتقی خوانساری، بروجردی، سیداحمد خوانساری، سیدمحمدرضا گلپایگانی، سیدمحسن طباطبایی حکیم، سیدابوالقاسم موسوی خویی، سیدعبدالهادی شیرازی، سیدمحمود حسینی شاهرودی، شیخ محمدعلی اراکی و امامخمینی اجازاتی در امور حسبیه و شرعیه دریافت کرده بود، در سال ۱۳۳۵ش راهی شهر خمین شد و امامت جماعت مسجد جامع آن شهر را بر عهده گرفت.[۵]
فعالیت سیاسی و اجتماعی
غضنفری ازجمله روحانیانی بود که با آغاز نهضت اسلامی به رهبری امامخمینی، به مبارزه با حکومت پهلوی روی آورد. ازجمله پس از دستگیری امامخمینی در ۱۵ خرداد ۱۳۴۲، در شکلگیری تظاهرات مردم خمین علیه حکومت پهلوی نقش داشت و ساواک در گزارشی دراینباره از او بهعنوان یکی از رهبران (سرکردگان) مردم در آن روز نام برد.[۶] غضنفری سپس همراه با جمعی از روحانیان شهر خمین، نامهای به محمدرضاشاه پهلوی ارسال و از دستگیری امامخمینی ابراز نگرانی کردند و خواستار آزادی ایشان شدند.[۷]
در سال ۱۳۴۳ش نیز به دستور سیدمرتضی پسندیده، از سخنرانی در ماه رمضان آن سال در اعتراض به سختگیری حکومت پهلوی علیه فعالان سیاسی خودداری کرد.[۸] پس از عزیمت امامخمینی به نجف اشرف در سال ۱۳۴۴ش همراه با روحانیان مبارز خمین نامهای به امامخمینی ارسال کردند و ضمن محکومیت تبعید ایشان به خارج از کشور، خرسندی خود را از حضور ایشان در نجف اشرف ابراز کردند.[۹]
در سال ۱۳۴۴ش نیز وقتی فشارها علیه روحانیان در خمین شدت گرفت و مأموران شهربانی از سخنرانی شیخ بزرگ بنیادی از روحانیان مدعو به آن شهر جلوگیری کردند، در جلسات اعتراضی روحانیان خمین در خانه سیدمرتضی پسندیده شرکت داشت. نتیجه این جلسه تعطیل کردن نماز جماعت در اعتراض به این سختگیریها بود.[۱۰] سپس همراه با جمعی از روحانیان خمین و همچنین جمع کثیری از مردم آن شهر، به اداره پست و تلگراف خمین رفتند و در آنجا شکوائیهای را علیه رئیس شهربانی خمین و خطاب به وزیر کشور و وزیر دادگستری وقت ارسال کردند.[۱۱] همچنین او ازجمله روحانیانی بود که از حضور در مراسم استقبال قرآن موسوم به قرآن پهلوی که با هدف ارائه چهرهای مذهبی از حکومت پهلوی برگزار شده بود خودداری کرد.[۱۲]
غضنفری همچنین در ۱۳۴۵ش و در پی اقدام ساواک در ممانعت از سخنرانی شیخ محمد یزدی در خمین، به آن اعتراض کرد و سپس همراه با روحانیان خمین تصمیم گرفتند از سخنرانی در مساجد آن شهر خودداری کنند.[۱۳] بر اساس گزارش ساواک، غضنفری ازجمله روحانیانی بود که در مراسم نیایش و دعا برای شاه (پس از سوءقصد نافرجام علیه شاه) خودداری کرد.[۱۴] همچنین در دعوت از روحانیان مبارز به شهر خمین برای سخنرانی فعال بود.[۱۵] به سبب این فعالیتها، ساواک در گزارشی از او بهعنوان یکی از طرفداران سرسخت و جدی امامخمینی نام برد که در مواقع مقتضی از «هیچگونه تحریک مردم فروگذار نکرده است و نمیکند و در اکثر وقایع اتفاقیه، نام او به چشم میخورد».[۱۶]
سیدمحمدتقی غضنفری خوانساری پدر سیدمهدی غضنفری و امام جماعت یکی از مساجد خوانسار در سال ۱۳۵۰ش از دنیا رفت و در پی آن جمعی از مردم خوانسار از او خواستند تا با بازگشت به زادگاهش، امامت جماعت مسجد فوق را بر عهده بگیرد. او در سال ۱۳۵۰ش حوزه علمیه باقرالعلوم معروف به مدرسه دوراه خوانسار را تعمیر کرد و مدیریت آنجا را بر عهده گرفت.[۱۷] و به تدریس در آن مدرسه پرداخت.
او در خوانسار هم به مبارزه با حکومت پهلوی ادامه داد و در سال ۱۳۵۴ ش از طرف ساواک ممنوعالخروج از کشور شد.[۱۸] در ۱۳۵۶ش نیز بار دیگر ساواک او را ممنوعالخروج کرد.[۱۹] وی در سال ۱۳۵۷ ش و در آستانه اعیاد شعبانیه همراه برخی از عالمان برجسته خوانسار اعلامیهای صادر و در اعتراض به حکومت پهلوی و سرکوب تظاهرات مردم در سراسر کشور، آن اعیاد را تحریم کردند.[۲۰]
سیدمهدی غضنفری پس از پیروزی انقلاب اسلامی امامت جمعه شهرستان خوانسار را بر عهده گرفت. در دوران جنگ تحمیلی بارها در جبهههای جنگ حضور یافت. همزمان سالها به تدریس دروس حوزوی و اقامه نماز جمعه و جماعت در خوانسار میپرداخت.
از تألیفات او میتوان به کتابهای جواهرالکلام در ۳ جلد، توضیحالکفایه، خلاصه المغنی، مسائل عصر جدید، ترجمه منظومه بی الف و همزه میر ابوالقاسم جعفر موسوی خوانساری معروف به میرکبیر مدفون در قوچان خوانسار (شاگرد علامه مجلسی)، خودآموز لمعه در ۲ جلد و شرح صحیفه الحسینیه اشاره کرد.
از آثار عامالمنفعه او هم میتوان به موارد زیر اشاره کرد: تجدید بنای حسینیه مرکزی شهر خوانسار معروف به حسینیه دوراه، تجدید بنای مسجد دوراه خوانسار، بنای سقاخانهای در خوانسار، احداث ضریح امامزاده یکی از قراء بربرود، تجدید مقبره ملا مبین (یکی از علمای بزرگ خوانسار مدفون در بازار پایین خوانسار) بنای مقبره برای مرحوم جد و والدش حاج سیدهاشم و حاج سیدمحمدتقی غضنفری خوانساری، تعمیر مقبره آیتالله دهکردی در زینبیه اصفهان، تعمیر بقعه بابا احمد واقع در شهر خمین، تعمیر مسجدی در محل سبزیکار شهر خمین، توسعه مسجدی در گوشه آقا عظیم خمین، تجدید بنا و بازسازی مدرسه باقرالعلوم خوانسار و تأسیس کتابخانه مهدویه جهت طلاب و پرداخت شهریه به آنان.[۲۱]
درگذشت
سیدمهدی غضنفری در دهم مرداد ۱۳۸۲ در خوانسار درگذشت و پیکرش پس از اقامه نماز توسط سیدمحمدعلی ابن الرضا در همان شهر به خاک سپرده شد.[۲۲]
پانویس
- ↑ شریف رازی، گنجینه دانشمندان، ج۵، ص۵۸.
- ↑ میرمحمدی، «درگذشتگان: آیتالله سیدمهدی غضنفری خوانساری»، ص۱۴۰.
- ↑ کاظمینی، دانشنامه ائمه جمعه سراسر کشور، ج۲، ص۶۱۱.
- ↑ کاظمینی، دانشنامه ائمه جمعه سراسر کشور، ج۲، ص۶۱۱.
- ↑ کاظمینی، دانشنامه ائمه جمعه سراسر کشور، ج۲، ص۶۱۱.
- ↑ سیر مبارزات یاران امام به روایت اسناد ساواک، ج۱، ص۳۴۵.
- ↑ قیام پانزده خرداد به روایت اسناد ساواک، ج۷، ص۱۳۳.
- ↑ یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب ۲۰، ص۲۲.
- ↑ یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب ۲۰، ص۵۰.
- ↑ یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب ۲۰، ص۵۶.
- ↑ یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب ۲۰، ص۵۹ ـ ۶۲.
- ↑ یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب ۲۰، ص۷۲.
- ↑ یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب ۲۰، ص۱۰۵؛ سیر مبارزات یاران امام در آینه اسناد ساواک، ج۴، ص۳۵.
- ↑ یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب ۲۰، ص۱۳۹.
- ↑ «نگاهی به وصیتنامه امامخمینی: آیتالله محسنی گرکانی: وصیتنامه امامخمینی باید فرهنگ عمومی شود»، ص۶-۷.
- ↑ یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب ۲۰، ص۱۶۲.
- ↑ کاظمینی، دانشنامه ائمه جمعه سراسر کشور، ج۲، ص۶۱۱ ـ ۶۱۲.
- ↑ یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب ۲۰، ص۲۷۷.
- ↑ یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب ۲۰، ص۳۵۱.
- ↑ انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک، استان اصفهان، ج۲، ص۵۳۲.
- ↑ میرمحمدی، «درگذشتگان: آیتالله سیدمهدی غضنفری خوانساری»، ص۱۴۰-۱۴۱؛ کاظمینی، دانشنامه ائمه جمعه سراسر کشور، ج۲، ص۶۱۱-۶۱۲.
- ↑ کاظمینی، دانشنامه ائمه جمعه سراسر کشور، ج۲، ص۱۴۱.
منابع
- انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک، استان اصفهان (۱۳۸۳)، ج۲، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات.
- سیر مبارزات یاران امامخمینی در آینه اسناد به روایت اسناد ساواک (۱۳۹۳)، ج۱، تدوین: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امامخمینی، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امامخمینی.
- شریفرازی، محمد (۱۳۵۲)، گنجینه دانشمندان، ج۵، تهران، اسلامیه.
- قیام ۱۵ خرداد به روایت اسناد ساواک (۱۳۸۷)، ج۷، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات.
- کاظمینی، میرزا محمد (۱۳۸۴)، دانشنامه ائمه جمعه سراسر کشور، به اهتمام سیدمحمدکاظم مدرسی و میرزا محمد کاظمینی، ج۲، تهران، بنیاد ریحانه الرسول یزد، برگ رضوان.
- میرمحمدی، حمیدرضا (۱۳۸۲)، «درگذشتگان: آیتالله سیدمهدی غضنفری خوانساری»، دوماهنامه آینه پژوهش، شماره ۸۲، مهر و آبان.
- «نگاهی به وصیتنامه امامخمینی: آیتالله محسنی گرکانی: وصیتنامه امامخمینی باید فرهنگ عمومی شود» (۱۳۹۳)، هفتهنامه حریم امام، شماره ۱۱۹، ۸ خرداد.
- یاران امام به روایت اسناد ساواک: کتاب ۲۰: آیتالله حاج سیدمرتضی پسندیده (۱۳۸۰)، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات.