پرش به محتوا

عبدالله شفیعی

از ویکی امام خمینی
عبدالله شفیعی
اطلاعات فردی
نام کاملعبدالله شفیعی
تاریخ تولد۱۳۱۰ش
زادگاهروستای اردها، شهر سراب، استان آذربایجان شرقی
اطلاعات علمی
استادانامام‌خمینی، سیدحسین بروجردی، سیدمحمد محقق داماد، سیدشهاب‌الدین مرعشی نجفی، سیدمحمدحسین طباطبایی
محل تحصیلمدرسه طالبیه سراب و تبریز، حوزه علمیه قم
فعالیت‌های اجتماعی-سیاسی
سیاسیفعال در نهضت امام‌خمینی و مبارزه با رژیم پهلوی
اجتماعیامامت جمعه بیله‌سوار، احداث مسجد و کتابخانه، تأسیس صندوق قرض‌الحسنه


عبدالله شفیعی، از شاگردان درس خارج فقه امام‌خمینی.

زادگاه و خاندان

عبدالله شفیعی در سال ۱۳۱۰ش در روستای اردها در شهر سراب (استان آذربایجان شرقی) در خانواده‌ای روحانی دیده به جهان گشود. پدرش میرزا رفیع از روحانیان آن سامان.[۱] و جدش شیخ محمد نیز در کسوت روحانیت و از مدرسان دروس حوزوی آن منطقه بود.[۲]

تحصیل

شفیعی دوران ابتدایی را در زادگاهش به پایان رسانید. آنگاه وارد مدرسه طالبیه سراب شد[۳] و از درس جدش شیخ محمد بهره برد.[۴] پس از مدتی راهی تبریز شد و تحصیلات خود را در مدرسه علمیه طالبیه آنجا پی گرفت و از درس آیات سیدحسن انگجی و سیدمحمد بادکوبه‌ای بهره‌مند شد.[۵] مدتی هم در مدرسه ملا ابراهیم اردبیل مشغول به تحصیل بود.

او در سال ۱۳۲۶ش به قم رفت و در حوزه علمیه آن شهر دروس سطح را نزد میرزا علی‌اکبر مشکینی، سیدمحمدباقر سلطانی طباطبایی[۶] و میرزا مسلم ملکوتی تکمیل کرد. آنگاه در درس مکاسب آیت‌الله سیدشهاب‌الدین مرعشی نجفی حاضر شد.[۷] مدتی هم از درس علامه سیدمحمدحسین طباطبایی بهره برد.[۸] سپس به تحصیل دروس خارج فقه و اصول پرداخت و از درس آیات سیدحسین طباطبایی بروجردی، امام‌خمینی و سیدمحمد محقق داماد بهره برد.[۹]

کاظمینی درباره سال‌های حضور او در درس خارج فقه یا اصول یا هر دو درس امام‌خمینی سخنی نگفته است، ولی عزیززاده بر این باور است که شفیعی ده سال در درس خارج امام‌خمینی و دیگر مدرسان دروس خارج فقه و اصول (آیات بروجردی و محقق داماد) حضور داشته است.[۱۰] با استناد به سال‌های حضور او در قم (۱۳۲۶-۱۳۴۳ش)، می‌توان احتمال که از نخستین سال‌های دهه ۱۳۳۰ش تا سال‌های آغازین دهه ۱۳۴۰ش و پیش از تبعید امام‌خمینی به خارج از کشور، در آن درس یا درس‌ها حضور می‌یافته است.

عبدالله شفیعی که از آیات امام‌خمینی،[۱۱] بروجردی، سیدمحمدرضا موسوی گلپایگانی، سیدمحمدهادی حسینی میلانی، سیدمحسن طباطبایی حکیم، مرعشی نجفی و شیخ محمدعلی اراکی اجازاتی در نقل حدیث و امور حسبیه دریافت کرده بود، در کنار تحصیل، دروسی چون اصول و فقه، فلسفه، شرایع و لمعتین را در حوزه علمیه قم تدریس می‌کرد.[۱۲]

فعالیت‌های مبارزاتی قبل از پیروزی انقلاب

او به فعالیت‌های سیاسی نیز می‌پرداخت؛ ازجمله شرکت در تظاهرات علیه بی‌حجابی در قم که در آن تظاهرات مصدوم شد. نویسنده زندگینامه او، درباره مقطع زمانی آن تظاهرات اطلاعاتی نداده است، ولی به احتمال زیاد، پیش از آغاز نهضت امام‌خمینی (۱۳۴۱ش) بوده است. با آغاز نهضت امام‌خمینی به فعالیت‌های سیاسی همسو با نهضت مزبور ادامه داد و در قیام ۱۵ خرداد ۱۳۴۲ حضور داشت. در مهر ۱۳۴۴ و پس از عزیمت امام‌خمینی به عراق و استقرار در نجف اشرف، همراه با جمعی از علما و فضلای حوزه علمیه قم، با ارسال نامه‌ای به ایشان، ادامه تبعید «آن مرجع عالی‌قدر که به خاطر دفاع از قرآن و حقوق ملت اسلام و حمایت از استقلال و تمامیت ارضی کشور اسلامی ایران» بود را «موجب تأثر و تنفر عموم ملت ایران» دانستند و اعلام کردند «ملت شریف مسلمان ایران و حوزه علمیه قم که از منویات مقدس آن قائد عظیم‌الشأن پیروی می‌کنند» و در ادامه تأکید کردند «... با تدبیرات خردمندانه و رهبری‌های ارزنده آن زعیم عالی‌قدر، مصالح عالیه اسلام و ایران و حقوق از دست رفته ملت تأمین گردد».[۱۳]

در ۳۰ آبان ۱۳۴۴ و در سالگرد تبعید امام‌خمینی به خارج از کشور نیز بار دیگر همراه با جمعی از فضلای حوزه علمیه قم، در نامه‌ای به امیرعباس هویدا نخست‌وزیر وقت، مبارزات سیاسی امام‌خمینی را در ادامه مبارزات ضداستعماری و ضداستبدادی مردم ایران دانستند و آنگاه با اشاره سیاست دولت در برخورد با منتقدان، از آن رویکرد انتقاد و در پایان بر ضرورت بازگرداندن امام‌خمینی به کشور و آزادی دیگر زندانیان سیاسی تأکید کردند.[۱۴]

شفیعی سپس به شهر گنبدکاووس (در استان گلستان فعلی) رفت و به تبلیغ در روستاهای آن شهر پرداخت. او در آنجا و در سخنرانی‌هایش، از حکومت پهلوی انتقاد می‌کرد و به همین سبب دستگیر و زندانی شد.[۱۵] هم‌زمان با تبلیغ در آنجا، به تدریس در مدرسه علمیه رئیسی پرداخت. در همان‌جا با سیداسدالله مدنی، روحانی تبعیدی به گنبدکاووس آشنا شد و زمینه حضور ایشان در مسجد کاظمیه آن شهر را فراهم کرد.[۱۶] با استناد به این گزارش می‌توان گفت که او تا سال ۱۳۵۶ش که مدنی به گنبدکاووس تبعید شده بود،[۱۷] در آن شهر به تبلیغ و تدریس اشتغال داشت.

شفیعی در ۱۳۵۷ش در جریان سینما رکس آبادان، به جرم افشاگری علیه نقش حکومت پهلوی در آن فاجعه دستگیر و زندانی شد.

فعالیت‌ها پس از پیروزی انقلاب

پس از پیروزی انقلاب اسلامی سرپرستی جمعیت هلال احمر شهرستان بیله سوار در استان اردبیل را بر عهده گرفت و در ۲۸ آبان ۱۳۶۰ به امامت جمعه آن شهرستان منصوب گردید.[۱۸] و بالغ بر بیست سال در آن سمت خدمت کرد. احداث مسجد جمعه بیله سوار، بازسازی مسجد جامع آن شهر، احداث ساختمان صندوق قرض‌الحسنه، تأسیس کتابخانه عمومی آن شهر و... ازجمله فعالیت‌های اجتماعی او در بیله سوار است.[۱۹]

پانویس

  1. کاظمینی، دانشنامه ائمه جمعه سراسر کشور، ج۱، ص۵۰۰.
  2. عزیززاده، تاریخ دشت مغان، ص۴۹۸.
  3. کاظمینی، دانشنامه ائمه جمعه سراسر کشور، ج۱، ص۵۰۰.
  4. عزیززاده، تاریخ دشت مغان، ص۴۹۸.
  5. کاظمینی، دانشنامه ائمه جمعه سراسر کشور، ج۱، ص۵۰۰.
  6. عزیززاده، تاریخ دشت مغان، ص۴۹۸.
  7. کاظمینی، دانشنامه ائمه جمعه سراسر کشور، ج۱، ص۵۰۰.
  8. عزیززاده، تاریخ دشت مغان، ص۴۹۸.
  9. کاظمینی، دانشنامه ائمه جمعه سراسر کشور، ج۱، ص۵۰۰.
  10. عزیززاده، تاریخ دشت مغان، ص۴۹۸.
  11. صحیفه امام، ج۱، ص۴۹۲.
  12. عزیززاده، تاریخ دشت مغان، ص۴۹۸.
  13. دوانی، نهضت روحانیون ایران، ج۵، ص۱۵۸-۱۵۹؛ سیر مبارزات امام در آیینه اسناد ساواک، ج۵، ص۳۷۲ ـ ۳۶۹؛ روحانی، بررسی و تحلیلی از نهضت امام‌خمینی در ایران، ج۱، ص۸۷۶ ـ ۸۷۷؛ اسناد انقلاب اسلامی، ج۳، ص۱۷۸- ۱۷۳.
  14. همان، ص۱۸۵-۱۹۱؛ دوانی، نهضت روحانیون ایران، ج۵، ص۱۵۰-۱۵۴؛ امام‌خمینی در آیینه اسناد شهربانی، ج۳، ص۳۲۵-۳۲۹.
  15. کاظمینی، دانشنامه ائمه جمعه سراسر کشور، ج۱، ص۵۰۱.
  16. عزیززاده، تاریخ دشت مغان، ص۴۹۹.
  17. یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب چهارم، ص۵۲۷-۵۲۹.
  18. کاظمینی، دانشنامه ائمه جمعه سراسر کشور، ج۱، ص۵۰۱.
  19. عزیززاده، تاریخ دشت مغان، ص۴۹۹.

منابع

  • اسناد انقلاب اسلامی (۱۳۷۴)، ج۴، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
  • امام‌خمینی در آیینه اسناد شهربانی، ج۳، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی.
  • دوانی، علی (۱۳۷۷)، نهضت روحانیون ایران، ج۵، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
  • روحانی، حمید (۱۳۵۸)، بررسی و تحلیلی از نهضت امام‌خمینی در ایران، ج۱، قم، دارالعلم ـ دارالفکر.
  • سیر مبارزات امام‌خمینی در آینه اسناد ساواک (۱۳۸۷)، ج۵، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی.
  • سیر مبارزات یاران امام‌خمینی در آینه اسناد به روایت اسناد ساواک (۱۳۹۳)، ج۳، تدوین: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی.
  • صحیفه امام (۱۳۷۸)، ج۱، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی.
  • عزیززاده، میر نبی (۱۳۸۴)، تاریخ دشت مغان، تهران، مؤسسه مطالعات تاریخ معاصر.
  • کاظمینی میرزا محمد (۱۳۸۴)، دانشنامه ائمه جمعه سراسر کشور، ج۱، تهران، برگ رضوان.
  • یاران امام به روایت اسناد ساواک (۱۳۸۹)، کتاب چهارم: شهید آیت‌الله سیداسدالله مدنی، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات.