نصرالله صالحی حاجیآبادی
| اطلاعات فردی | |
|---|---|
| نام کامل | نصرالله صالحی حاجیآبادی |
| تاریخ تولد | ۱۳۰۳ش |
| زادگاه | حاجیآباد، نجفآباد |
| تاریخ وفات | ۸ اردیبهشت ۱۳۸۵ |
| محل دفن | همتآباد |
| شهر وفات | اصفهان |
| اطلاعات علمی | |
| استادان | امامخمینی، سیدحسین بروجردی، علامه طباطبایی |
| محل تحصیل | حوزه علمیه اصفهان، حوزه علمیه قم |
| اجازه روایت از | امامخمینی، سیدعبدالهادی شیرازی، حسینعلی منتظری |
| فعالیتهای اجتماعی-سیاسی | |
| سیاسی | مبارز با رژیم پهلوی، همراهی با نهضت امامخمینی، نماینده مجلس شورای اسلامی |
| اجتماعی | بنیانگذار مسجد الحجه اصفهان |
نصرالله صالحی حاجیآبادی، از شاگردان درس خارج فقه و اصول امامخمینی.
زادگاه و تحصیل
نصرالله صالحی حاجیآبادی در سال ۱۳۰۳ ش در روستای حاجیآباد در نجفآباد به دنیا آمد. او خواندن و نوشتن را در مکتبخانههای حاجیآباد فراگرفت. سپس در سال ۱۳۲۳ش راهی اصفهان شد و دروس مقدمات و بخشی از سطح را در مدارس کاسهگران اصفهان و جده بزرگ اصفهان نزد آقایان سیدحسین خادمی اصفهانی، خراسانی و محمدحسن عالم نجفآبادی خواند. در آن مدت در درسها و بحثهای اخلاقی شیخ حیدرعلی صلواتی هم حضور مییافت. صالحی حاجیآبادی پس از هفت سال حضور در اصفهان، برای تکمیل تحصیلات حوزوی رهسپار قم شد و در حوزه علمیه آن شهر دروس سطح را نزد استادان آنجا تکمیل کرد.
درباره استادان او در دوره سطح در قم گزارشی در دست نیست. در زندگینامه او از علامه سیدمحمدحسین طباطبایی بهعنوان یکی از استادان او نام برده شده است و میتوان احتمال داد که صالحی حاجیآبادی دروس فلسفه و تفسیر قرآن را نزد او خوانده باشد. او سپس در درسهای خارج فقه و اصول آیات سیدحسین طباطبایی بروجردی، سیدمحمد محقق داماد و امامخمینی شرکت کرد.
درباره سالهای حضور او در درسهای خارج فقه و اصول امامخمینی گزارش دقیقی در دست نیست، ولی با استناد به سالهای حضور او در قم میتوان احتمال داد که از اواسط دهه ۱۳۳۰ش تا تبعید امامخمینی به خارج از کشور، در درسهای ایشان در مساجد سلماسی و اعظم قم حضور مییافته است. او همچنین موفق به دریافت اجازاتی در امور حسبیه و شرعیه از برخی از مراجع تقلید ازجمله آیات بروجردی، سیدعبدالهادی شیرازی، امامخمینی و حسینعلی منتظری شد.[۱]
فعالیت سیاسی و اجتماعی
صالحی حاجیآبادی در کنار تحصیل در قم، برای تبلیغ به برخی شهرها و روستاها عزیمت میکرد و ازجمله به مناطق دوردست میرفت و احکام اسلام را برای مؤمنان تبیین میکرد. او در حیات آیتالله بروجردی (پیش از فروردین ۱۳۴۰ش) توسط حکومت پهلوی دستگیر شد.[۲] میتوان احتمال داد که صالحی حاجیآبادی در سفرهای تبلیغی به مناطق مختلف، به انتقاد از وضعیت فرهنگی نیز میپرداخت و به همین علت نیز دستگیر و زندانی شد. از سال ۱۳۴۱ش و با آغاز نهضت اسلامی به رهبری امامخمینی با صدور اعلامیههایی به انتقاد از حکومت پهلوی و پشتیبانی از امامخمینی پرداخت. ازجمله در تیر ۱۳۴۲ش و در جریان مبارزات علما و روحانیان سراسر کشور علیه دستگیری و زندانی شدن امامخمینی، همراه با جمعی از روحانیان و وعاظ اصفهان با ارسال نامهای به امامخمینی و همچنین آیات سیدحسن طباطبایی قمی و بهاءالدین محلاتی که در ۱۵ خرداد ۱۳۴۲ به ترتیب در مشهد و شیراز دستگیر و به تهران انتقال یافته و توسط حکومت پهلوی زندانی شده بودند، نگرانی خود را از وضعیت آنان ابراز کردند و خواستار آزادی آنان شدند.[۳] احتمالاً به سبب همین فعالیتها بود که ساواک در سال ۱۳۴۳ش نام او را در فهرست روحانیان ممنوعالمنبر قرار داد و تأکید کرد که اجازه سخنرانی او منوط به سپردن تعهد است.[۴]
صالحی حاجیآبادی بیاعتنا به این سختگیریها به مبارزات خود ادامه داد و در سال ۱۳۴۴ش وقتی خبر استقرار امامخمینی در نجف اشرف منتشر شد، همراه با جمع کثیری از روحانیان مبارز، خرسندی خود را از حضور ایشان در محیط مناسب نجف (نسبت به ترکیه) ابراز و در ادامه بر ناراحتی خود از محرومیت حوزه علمیه قم از حضور امامخمینی تأکید کردند و خواستار آزادی و بازگشت ایشان به کشور شدند.[۵]
در آبان ۱۳۴۴ هم همراه با جمع زیادی از روحانیان مبارز نامهای را به امیرعباس هویدا نخستوزیر وقت ارسال کردند و با اشاره به محرومیت یکساله حوزه علمیه قم از وجود امامخمینی، تبعید ایشان را مغایر با قانون و شرع دانستند و خواستار بازگرداندن ایشان به کشور و همچنین آزادی دیگر زندانیان شدند. آنان همچنین در آن نامه رویکرد دولت در تعامل با منتقدان را به باد انتقاد گرفتند و خواستار احترام به آزادی بیان شدند.[۶] در هشتم اسفند ۱۳۴۳ که همزمان با سالروز شهادت امام جعفر صادق(ع) و دومین سالگرد حمله مأموران حکومت پهلوی به مدرسه فیضیه بود، جمعی از روحانیان در اعتراض به حکومت پهلوی و همچنین تبعید امامخمینی به خارج از کشور، دعای توسل برای آزادی امامخمینی تلاوت کردند و همین مسئله به دستگیری جمعی از روحانیان ازجمله آقایان عبدالرحیم ربانی شیرازی، احمد آذری قمی و حسینعلی منتظری انجامید.[۷] در پی آن صالحی نجفآبادی همراه با جمعی دیگر از روحانیان در نامهای خطاب به آنان، ضمن ابراز نگرانی از وضعیت دستگیرشدگان فوق، خواستار آزادی آنان شدند.[۸] او پس از آن هم به فعالیتهای سیاسی ادامه داد و طبق بررسی یکی از پژوهشگران، بیش از ۴۳ بار توسط نیروی امنیتی بازداشت، شکنجه و زندانی شد.[۹] همچنین بارها توسط حکومت پهلوی ممنوعالخروج از کشور شد که از آن جمله میتوان به ممنوعالخروجی او در سال ۱۳۵۴ ش اشاره کرد.[۱۰]
او از دهه ۱۳۴۰ش در اصفهان حضور مییافت و در همان شهر مسجد الحجه را با مساعدت جوانان بنیان نهاد، ولی ساواک از توسعه آن مسجد به سبب رویکرد سیاسی صالحی حاجیآبادی مخالف کرد. او این مسجد را به یکی از پایگاههای مبارزه علیه حکومت پهلوی تبدیل کرد و یکی از مهمترین مجالسی که در آن مسجد برگزار شد، برگزاری مراسم بزرگداشت دکتر شریعتی بود و به همین علت تحت فشارهای چندجانبه قرار گرفت.[۱۱] او به کمک برادران و برادرزادگانش قناتی را در همتآباد احداث و آن منطقه را به مزرعه و سپس روستایی آباد تبدیل کرد و آنجا را به صورت پناهگاهی برای فعالان و مبارزان انقلابی درآورد و افرادی چون آقایان منتظری، میرزا علیاکبر مشکینی، مرتضی مطهری، اکبر هاشمی رفسنجانی و... بارها میهمان او در آن مکان بودند.
صالحی حاجیآبادی پس از پیروزی انقلاب اسلامی به تبلیغ دین در مسجد الحجه اصفهان ادامه داد. در دوران جنگ تحمیلی عراق علیه ایران بارها در جبهههای جنگ حضور یافت.[۱۲] در دومین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی از سوی مردم اصفهان به نمایندگی برگزیده شد و پس از پایان دوره دوم مجلس شورای اسلامی در اصفهان به فعالیتهای تبلیغی ادامه داد. در سال ۱۳۶۸ش از حسینعلی منتظری حمایت کرد و مسجد و خانه او به پایگاهی برای توزیع رسالههای منتظری تبدیل شد. به این سبب بارها به دادگاه احضار و محاکمه شد.
درگذشت
صالحی حاجیآبادی در ۸ اردیبهشت ۱۳۸۵ در اصفهان از دنیا رفت و پیکرش به همتآباد انتقال یافت و در همانجا به خاک سپرده شد.[۱۳]
پانویس
- ↑ صلواتی، «روحانی پاکاندیش»، ص۳۷-۳۸.
- ↑ احمدی، «تشییع پیکر نصرالله صالحی نجفآبادی»، ص۲.
- ↑ اسناد انقلاب اسلامی، ج۳، ص۸۶.
- ↑ قیام ۱۵ خرداد به روایت اسناد ساواک، ج۵، ص۱۱.
- ↑ روحانی، ج۱، ص۸۷۶ ـ ۸۷۷؛ اسناد انقلاب اسلامی، ج۳، ص۱۷۸ ـ ۱۷۳؛ سیر مبارزات امام در آینه اسناد ساواک، ج۵، ص۳۷۲ ـ ۳۶۹.
- ↑ اسناد انقلاب اسلامی، ج۳، ص۱۸۵ ـ ۱۹۱.
- ↑ آیتاللهالعظمی حسین نوری همدانی، ۸۴؛ سیر مبارزات یاران امامخمینی در آینه اسناد ساواک، ج۳، ص۴۰۸.
- ↑ سیر مبارزات یاران امامخمینی در آینه اسناد ساواک، ج۳، ص۴۰۸.
- ↑ احمدی، «تشییع پیکر نصرالله صالحی نجفآبادی»، ص۲.
- ↑ یاران امام به روایت...، آیتالله سیدمرتضی پسندیده، ص۲۷۷ ـ ۲۷۸.
- ↑ احمدی، «تشییع پیکر نصرالله صالحی نجفآبادی»، ص۲.
- ↑ احمدی، «تشییع پیکر نصرالله صالحی نجفآبادی»، ص۳۷-۳۸.
- ↑ صلواتی، «روحانی پاکاندیش»، ص۳۸؛ نیز احمدی، «تشییع پیکر نصرالله صالحی نجفآبادی»، ص۲.
منابع
- احمدی، رضا (۱۳۸۵)، «تشییع پیکر نصرالله صالحی نجفآبادی»، روزنامه شرق، شماره ۷۴۸، ۱۱ اردیبهشت.
- اسناد انقلاب اسلامی (۱۳۷۴)، ج۳، تهران، اسناد انقلاب اسلامی.
- سیر مبارزات امام در آیینه اسناد به روایت ساواک (۱۳۸۶)، ج۵، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امامخمینی.
- سیر مبارزات یاران امام در آیینه اسناد به روایت ساواک (۱۳۹۴)، ج۵، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امامخمینی.
- صالحی نجفآبادی، نصرالله (۱۳۸۳)، ارمغان خاطرهها، فرازهایی از زندگی حجتالاسلام حاج شیخ نصرالله صالحی، قم، دارالفکر.
- صلواتی، فضلالله (۱۳۸۵)، «روحانی پاکاندیش»، مجله چشمانداز ایران، شماره ۳۸، تیر و مرداد.
- قیام ۱۵ خرداد به روایت اسناد ساواک (۱۳۸۲)، ج۵، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات.
- معرفی نمایندگان مجلس شورای اسلامی از پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی تا پایان پنجمین دوره قانونگذاری (۱۳۷۸)، تهران، اداره کل امور فرهنگی و روابط عمومی مجلس شورای اسلامی.
- یاران امام به روایت اسناد ساواک: آیتالله حاج سیدمرتضی پسندیده (۱۳۸۰)، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات.