کاربر:H.Ahmadi/صفحه تمرین: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۱۶: | خط ۱۶: | ||
==منصب‌ها و مأموریت‌های اجرایی و حکومتی== | ==منصب‌ها و مأموریت‌های اجرایی و حکومتی== | ||
نصب‌های اجرایی و حکومتی، انتصاب‌هایی هستند که امام‌خمینی یا برای ساماندهی وضعیت اجرایی کشور به‌ویژه در شرایط انقلابی و نبود نهادهای مستقر قانونی انجام داده یا پس از تدوین [[قانون اساسی جمهوری اسلامی]]، بر اساس وظایف قانونی به آن اقدام کرده‌است. در بخش اول، گاهی مأموریتِ نماینده صرفاً تأسیس یا نظارت بر عملکرد [[کمیته‌های انقلاب اسلامی]] به عنوان یک نهاد انتظامی بوده‌است که در ذیل عنوان نصب‌های نظامی و انتظامی آمده‌است یا مأموریت اعم از کارهای انتظامی و اقدام‌های اجرایی یا صرفاً اجرایی بوده‌است که در این بخش ذکر شده‌است؛ چنان‌که گاهی افراد به یک سمت حکومتی منصوب شده‌اند و به وظایف قانونی خود عمل می‌کرده‌اند و گاهی به نمایندگی از امام‌خمینی به ایفای وظایف محوله خاص می‌پرداخته‌اند: | نصب‌های اجرایی و حکومتی، انتصاب‌هایی هستند که امام‌خمینی یا برای ساماندهی وضعیت اجرایی کشور به‌ویژه در شرایط انقلابی و نبود نهادهای مستقر قانونی انجام داده یا پس از تدوین [[قانون اساسی جمهوری اسلامی]]، بر اساس وظایف قانونی به آن اقدام کرده‌است. در بخش اول، گاهی مأموریتِ نماینده صرفاً تأسیس یا نظارت بر عملکرد [[کمیته‌های انقلاب اسلامی]] به عنوان یک نهاد انتظامی بوده‌است که در ذیل عنوان نصب‌های نظامی و انتظامی آمده‌است یا مأموریت اعم از کارهای انتظامی و اقدام‌های اجرایی یا صرفاً اجرایی بوده‌است که در این بخش ذکر شده‌است؛ چنان‌که گاهی افراد به یک سمت حکومتی منصوب شده‌اند و به وظایف قانونی خود عمل می‌کرده‌اند و گاهی به نمایندگی از امام‌خمینی به ایفای وظایف محوله خاص می‌پرداخته‌اند: | ||
===منصب‌های اجرایی جهت ساماندهی امور انقلاب=== | |||
#جلال‌الدین فارسی، هماهنگی با جنبش فلسطینی الفتح، ۳/۱۰/۱۳۵۷<ref>امام خمینی، صحیفه، ۵/۲۷۳.</ref> {{ببینید|جلال‌الدین فارسی}} | #جلال‌الدین فارسی، هماهنگی با جنبش فلسطینی الفتح، ۳/۱۰/۱۳۵۷<ref>امام خمینی، صحیفه، ۵/۲۷۳.</ref> {{ببینید|جلال‌الدین فارسی}} | ||
#مهدی بازرگان، به همراه [[اکبر هاشمی رفسنجانی]]، [[مصطفی کتیرایی]] و دو تن به انتخاب خود آنان، هیئت پنج‌نفره در مناطق نفتی، ۸/۱۰/۱۳۵۷ <ref>امام خمینی، صحیفه، ۵/۳۰۲.</ref> {{ببینید|مهدی بازرگان}} | #مهدی بازرگان، به همراه [[اکبر هاشمی رفسنجانی]]، [[مصطفی کتیرایی]] و دو تن به انتخاب خود آنان، هیئت پنج‌نفره در مناطق نفتی، ۸/۱۰/۱۳۵۷ <ref>امام خمینی، صحیفه، ۵/۳۰۲.</ref> {{ببینید|مهدی بازرگان}} | ||
| خط ۶۷: | خط ۶۷: | ||
#سیداحمد خمینی، تنظیم و تدوین آثار امام‌خمینی، ۱۷/۶/۱۳۶۷ <ref>امام خمینی، صحیفه، ۲۱/۱۲۵.</ref> {{ببینید|سیداحمد خمینی}} | #سیداحمد خمینی، تنظیم و تدوین آثار امام‌خمینی، ۱۷/۶/۱۳۶۷ <ref>امام خمینی، صحیفه، ۲۱/۱۲۵.</ref> {{ببینید|سیداحمد خمینی}} | ||
#سیدحمید روحانی، تأیید تدوین تاریخ انقلاب اسلامی، ۲۵/۸/۱۳۶۷ <ref>امام خمینی، صحیفه، ۲۱/۲۳۹.</ref> {{ببینید|سیدحمید روحانی}} | #سیدحمید روحانی، تأیید تدوین تاریخ انقلاب اسلامی، ۲۵/۸/۱۳۶۷ <ref>امام خمینی، صحیفه، ۲۱/۲۳۹.</ref> {{ببینید|سیدحمید روحانی}} | ||
===منصب‌های حکومتی و دولتی=== | |||
منصب‌های حکومتی و دولتی، منصب‌هایی است که امام‌خمینی پیش از تدوین [[قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران]]، به نهادسازی پرداخته و افرادی را در این چارچوب نصب کرده‌است یا پس از تدوین قانون اساسی، بر اساس وظایف قانونی به نصب افراد در منصب‌های مختلف اقدام کرده‌است: | |||
#سیدمحمد حسینی بهشتی با هماهنگی مرتضی مطهری، تشکیل شورای انقلاب، آبان ۱۳۵۷ <ref>امام خمینی، صحیفه، ۴/۳۰۷.</ref> {{ببینید|سیدمحمد حسینی بهشتی}} | #سیدمحمد حسینی بهشتی با هماهنگی مرتضی مطهری، تشکیل شورای انقلاب، آبان ۱۳۵۷ <ref>امام خمینی، صحیفه، ۴/۳۰۷.</ref> {{ببینید|سیدمحمد حسینی بهشتی}} | ||
#مرتضی مطهری، [[اکبر هاشمی رفسنجانی]]، [[سیدمحمد حسینی بهشتی]]، [[عبدالکریم موسوی اردبیلی]] و [[محمدجواد باهنر]]، اعضای اولیه شورای انقلاب ۲۲/۱۰/۱۳۵۷ <ref>امام خمینی، صحیفه، ۵/۴۲۶.</ref> {{ببینید|مرتضی مطهری|شورای انقلاب}} | #مرتضی مطهری، [[اکبر هاشمی رفسنجانی]]، [[سیدمحمد حسینی بهشتی]]، [[عبدالکریم موسوی اردبیلی]] و [[محمدجواد باهنر]]، اعضای اولیه شورای انقلاب ۲۲/۱۰/۱۳۵۷ <ref>امام خمینی، صحیفه، ۵/۴۲۶.</ref> {{ببینید|مرتضی مطهری|شورای انقلاب}} | ||
| خط ۷۶: | خط ۷۷: | ||
#یدالله سحابی، وزیر مشاور، طبق پیشنهاد نخست‌وزیر دولت موقت و تصویب کلی شورای انقلاب، ۲۸/۱۱/۱۳۵۷ <ref>امام خمینی، صحیفه، ۲۱/۶۴۴.</ref> | #یدالله سحابی، وزیر مشاور، طبق پیشنهاد نخست‌وزیر دولت موقت و تصویب کلی شورای انقلاب، ۲۸/۱۱/۱۳۵۷ <ref>امام خمینی، صحیفه، ۲۱/۶۴۴.</ref> | ||
#مهدی کروبی به همراه حبیب‌الله عسکراولادی و حبیب‌الله شفیق، تشکیل و سرپرستی کمیته امداد امام‌خمینی، ۱۹/۱۲/۱۳۵۷ <ref>امام خمینی، صحیفه، ۶/۳۶۷.</ref> {{ببینید|کمیته امداد امام‌خمینی}} | #مهدی کروبی به همراه حبیب‌الله عسکراولادی و حبیب‌الله شفیق، تشکیل و سرپرستی کمیته امداد امام‌خمینی، ۱۹/۱۲/۱۳۵۷ <ref>امام خمینی، صحیفه، ۶/۳۶۷.</ref> {{ببینید|کمیته امداد امام‌خمینی}} | ||
#محی‌الدین انواری و فضل‌الله محلاتی، سرپرستی حاجیان ایرانی، ۲۹/۶/۱۳۵۸ <ref>امام خمینی، صحیفه، ۱۰/۶۱.</ref | #محی‌الدین انواری و فضل‌الله محلاتی، سرپرستی حاجیان ایرانی، ۲۹/۶/۱۳۵۸ <ref>امام خمینی، صحیفه، ۱۰/۶۱.</ref {{ببینید|محی‌الدین انواری}} | ||
#یدالله سحابی، وزیر مشاور در امور تحقیقات، طبق پیشنهاد نخست‌وزیر دولت موقت و تصویب کلی شورای انقلاب نسبت به هیئت وزیران، ۸/۷/۱۳۵۸ <ref>امام خمینی، صحیفه، ۱۰/۱۶۴.</ref> | #یدالله سحابی، وزیر مشاور در امور تحقیقات، طبق پیشنهاد نخست‌وزیر دولت موقت و تصویب کلی شورای انقلاب نسبت به هیئت وزیران، ۸/۷/۱۳۵۸ <ref>امام خمینی، صحیفه، ۱۰/۱۶۴.</ref> | ||
#عزت‌الله سحابی، سرپرستی سازمان برنامه و بودجه، طبق پیشنهاد نخست‌وزیر دولت موقت و تصویب کلی شورای انقلاب نسبت به هیئت وزیران، ۸/۷/۱۳۵۸ <ref>امام خمینی، صحیفه، ۱۰/۱۶۵.</ref> {{ببینید|عزت‌الله سحابی}} | #عزت‌الله سحابی، سرپرستی سازمان برنامه و بودجه، طبق پیشنهاد نخست‌وزیر دولت موقت و تصویب کلی شورای انقلاب نسبت به هیئت وزیران، ۸/۷/۱۳۵۸ <ref>امام خمینی، صحیفه، ۱۰/۱۶۵.</ref> {{ببینید|عزت‌الله سحابی}} | ||
| خط ۱۴۱: | خط ۱۴۲: | ||
#احمد جنتی، تأیید ریاست وی بر سازمان تبلیغات اسلامی، ۱۴/۱/۱۳۶۸ <ref>امام خمینی، صحیفه، ۲۱/۳۳۹.</ref> | #احمد جنتی، تأیید ریاست وی بر سازمان تبلیغات اسلامی، ۱۴/۱/۱۳۶۸ <ref>امام خمینی، صحیفه، ۲۱/۳۳۹.</ref> | ||
#علی‌اکبر مشکینی، سیدحسن طاهری خرم آبادی، محمد مؤمن، اکبر هاشمی رفسنجانی، ابراهیم امینی، سیدعلی خامنه‌ای، میرحسین موسوی، حسن حبیبی، سیدعبدالکریم موسوی اردبیلی، سیدمحمد موسوی خوئینی، محمد محمدی گیلانی، ابوالقاسم خزعلی، محمد یزدی، محمد امامی کاشانی، احمد جنتی، محمدرضا مهدوی کنی، احمد آذری قمی، محمدرضا توسلی، مهدی کروبی و عبدالله نوری، شورای بازنگری در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، ۴/۲/۱۳۶۸ <ref>امام خمینی، صحیفه، ۲۱/۳۶۳.</ref> {{ببینید|شورای بازنگری قانون اساسی}} | #علی‌اکبر مشکینی، سیدحسن طاهری خرم آبادی، محمد مؤمن، اکبر هاشمی رفسنجانی، ابراهیم امینی، سیدعلی خامنه‌ای، میرحسین موسوی، حسن حبیبی، سیدعبدالکریم موسوی اردبیلی، سیدمحمد موسوی خوئینی، محمد محمدی گیلانی، ابوالقاسم خزعلی، محمد یزدی، محمد امامی کاشانی، احمد جنتی، محمدرضا مهدوی کنی، احمد آذری قمی، محمدرضا توسلی، مهدی کروبی و عبدالله نوری، شورای بازنگری در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، ۴/۲/۱۳۶۸ <ref>امام خمینی، صحیفه، ۲۱/۳۶۳.</ref> {{ببینید|شورای بازنگری قانون اساسی}} | ||
===نمایندگی‌ها و امامت جمعه=== | |||
گستردگی وظایف رهبری در یک نظام اسلامی و نیز پهناوربودن کشور ایران، ایجاب می‌کرد امام‌خمینی در جایگاه [[ولی فقیه]] و رهبر جمهوری اسلامی ایران، برخی از وظایف شرعی و قانونی خود را به افراد واگذار کند و به صورت غیر مستقیم به هدایت جامعه بپردازد. این موارد به این شرح است: | |||
#علی‌اکبر ناطق نوری، نمایندگی روحانیت در ستاد مرکزی جهاد سازندگی، ۷/۴/۱۳۵۸ <ref>امام خمینی، صحیفه، ۲۱/۶۵۲.</ref> {{ببینید|علی‌اکبر ناطق نوری}} | #علی‌اکبر ناطق نوری، نمایندگی روحانیت در ستاد مرکزی جهاد سازندگی، ۷/۴/۱۳۵۸ <ref>امام خمینی، صحیفه، ۲۱/۶۵۲.</ref> {{ببینید|علی‌اکبر ناطق نوری}} | ||
#سیدهاشم موسوی زنجانی، نمایندگی ولی فقیه در زنجان، ۱۴/۴/۱۳۵۸ <ref>امام خمینی، صحیفه، ۸/۴۴۸.</ref> | #سیدهاشم موسوی زنجانی، نمایندگی ولی فقیه در زنجان، ۱۴/۴/۱۳۵۸ <ref>امام خمینی، صحیفه، ۸/۴۴۸.</ref> | ||
| خط ۲۰۱: | خط ۲۰۳: | ||
#غلامحسین جمی، ادامه نمایندگی ولی فقیه و امام‌جمعه در آبادان، ۷/۱۰/۱۳۶۷ <ref>امام خمینی، صحیفه، ۲۱/۲۱۶.</ref> {{ببینید|غلامحسین جمی}} | #غلامحسین جمی، ادامه نمایندگی ولی فقیه و امام‌جمعه در آبادان، ۷/۱۰/۱۳۶۷ <ref>امام خمینی، صحیفه، ۲۱/۲۱۶.</ref> {{ببینید|غلامحسین جمی}} | ||
#محی‌الدین فاضل هرندی، نمایندگی در هیئت هفت‌نفره واگذاری زمین، ۹/۲/۱۳۶۸ <ref>امام خمینی، صحیفه، ۲۱/۳۷۲.</ref> {{ببینید|هیئت‌های هفت‌نفره}} | #محی‌الدین فاضل هرندی، نمایندگی در هیئت هفت‌نفره واگذاری زمین، ۹/۲/۱۳۶۸ <ref>امام خمینی، صحیفه، ۲۱/۳۷۲.</ref> {{ببینید|هیئت‌های هفت‌نفره}} | ||
==منصب‌ها و مأموریت‌های قضایی== | ==منصب‌ها و مأموریت‌های قضایی== | ||
نصب‌های قضایی مربوط به افرادی است که امام‌خمینی در مقام رهبری جمهوری اسلامی آنان را به سمت‌های قضایی گماشته‌است. این نصب‌ها پیش از استقرار نهادهای قانونی در کشور از فراوانی قابل توجهی برخوردار است و گاهی نصب قاضی در شهرهای کوچک را نیز شامل می‌شود؛ اما پس از رسمیت‌یافتن قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران در ۱۲ آذر ۱۳۵۸و استقرار نهاد قضایی قانونی، نصب‌ها در این حوزه نوعاً در چارچوب قانون اساسی صورت گرفته‌است؛ در عین حال پس از مشاهده ضعف‌هایی در عملکرد شورای عالی قضایی، امام‌خمینی افرادی را به صورت مستقل برای رسیدگی به امور قضایی نصب کرده‌است: | نصب‌های قضایی مربوط به افرادی است که امام‌خمینی در مقام رهبری جمهوری اسلامی آنان را به سمت‌های قضایی گماشته‌است. این نصب‌ها پیش از استقرار نهادهای قانونی در کشور از فراوانی قابل توجهی برخوردار است و گاهی نصب قاضی در شهرهای کوچک را نیز شامل می‌شود؛ اما پس از رسمیت‌یافتن قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران در ۱۲ آذر ۱۳۵۸و استقرار نهاد قضایی قانونی، نصب‌ها در این حوزه نوعاً در چارچوب قانون اساسی صورت گرفته‌است؛ در عین حال پس از مشاهده ضعف‌هایی در عملکرد شورای عالی قضایی، امام‌خمینی افرادی را به صورت مستقل برای رسیدگی به امور قضایی نصب کرده‌است: | ||
نسخهٔ ۲۴ دی ۱۴۰۱، ساعت ۲۲:۳۵
منصوبان امام‌خمینی افراد منصوب برای مسئولیت‌ها و مأموریت‌های شرعی، سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، نظامی و قضایی، پیش و پس از پیروزی انقلاب اسلامی، ۱۳۴۰ ـ ۱۳۶۸.
مفهوم‌شناسی
منصوبان جمع منصوب، از ریشه «نصب» است که به معنای برپاداشتن و چیزی را در جایی ثابت‌کردن[۱] و کسی را به تصدی منصبی گماشتن[۲] می‌آید و «منصوب» به کسی گفته می‌شود که به کاری گماشته شده‌است.[۳] در ادبیات فقهی نیز به کسی که حاکم اسلامی، او را به کاری می‌گمارد، منصوب گفته می‌شود.[۴]
حکومت و ولایت، به حکم عقل، اختصاص به خداوند دارد و تنها اوست که ولایتش به جعل دیگران استناد پیدا نمی‌کند و ذاتاً دارای حق تدبیر انسان‌ها و اداره امور آنان است، و چون ولایت از امور اعتباری عقلایی است، دیگران هم با جعل و نصب خداوند می‌توانند حکومت و ولایت را در اختیار بگیرند.[۵] پیامبر اکرم(ص) و ائمه اهل بیت(ع) منصوب خداوندند و مجاز به تصرف در امور حکومتی‌اند[۶] و هر کس که آنان نصب کنند، تصرفاتش مشروع خواهد بود.[۷] بدین سبب پیامبر اکرم(ص) پس از تشکیل حکومت اقدام به نصب کارگزاران حکومت کرد و نصب معاذبن‌جبل در منصب حاکم یمن،[۸] علاءبن‌حضرمی برای حکومت قطیف در بحرین،[۹] قضاعةبن‌عمرو به عنوان حاکم بنی‌اسد،[۱۰] خالدبن‌ولید برای دعوت مردم نجران [۱۱] و اسامةبن‌زید به فرماندهی لشکر [۱۲] از آن جمله‌اند؛ چنان‌که امیرالمؤمنین علی(ع) در دوره حکومت، کارگزارانی را منصوب کرد و نصب عثمان‌بن‌حنیف برای حکومت بصره [۱۳] عبیدالله‌بن‌عباس برای یمن [۱۴] و محمدبن‌ابی‌بکر[۱۵] و مالک اشتر برای مصر[۱۶] ازجمله مهم‌ترین آنهاست.
در معنایی عام از نصب که شامل نیابت و وکالت نیز می‌شود، امام‌خمینی نیز در طول مرجعیت شرعی خود از سال ۱۳۴۰ و در دوران رهبری خود پس از پیروزی انقلاب اسلامی افرادی را برای کارهای مختلف گمارد که نخستین آنان بر اساس آنچه در صحیفه امام آمده‌است، وکالت سیدسجاد حججی در امور حسبیه در فروردین ۱۳۴۰[۱۷] و آخرینِ آنان نصب محی‌الدین فاضل هرندی در ستاد مرکزی هیئت‌های هفت‌نفره واگذاری زمین در اردیبهشت ۱۳۶۸ [۱۸] بوده‌است.
احکام صادرشده از امام‌خمینی، خاستگاه‌های مختلفی داشته‌است. برخی احکام ایشان از منصب کلی حاکم شرع به عنوان فقیه جامع شرایط صادر شده‌است، مانند اجازات شرعی برای تصدی امور حسبیه و نصب افراد برای نظارت بر اوقاف[۱۹] و امامت جماعت[۲۰] و برخی نیز از منصب رهبری نظام جمهوری اسلامی ایران که از شئون ولایت فقیه است، صادر شده‌است و خود سه حوزه امور حکومتی و اجرایی مانند نصب برخی وزیران پیش از استقرار نهادهای قانونی در آغاز انقلاب اسلامی[۲۱] و امور قضایی مانند نصب رئیس دیوان عالی کشور[۲۲] یا امور نظامی از باب فرماندهی کل قوا مانند تعیین رئیس ستاد مشترک ارتش[۲۳] یا فرمانده سپاه پاسداران[۲۴] را شامل می‌شود.
(ببینید: اجازات امام‌خمینی)
امام‌خمینی در بخشی از احکامی که برای تصدی مناصب مختلف صادر کرده‌است، به حق شرعی خود در نصب افراد[۲۵] و حق قانونی خود بر اساس قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران[۲۶] یا آرای عمومی مردم که از طریق راهپیمایی‌ها ابراز می‌شده،[۲۷] استناد کرده‌است. ایشان در برخی موارد به شایستگی، تعهد دینی و انقلابیِ افراد برای تصدی یک منصب توجه داده‌است؛[۲۸] چنان‌که در مواردی پس از احراز عدم صلاحیت فرد منصوب، او را برکنار کرده‌است.[۲۹] واگذاری برخی منصب‌ها از سوی امام‌خمینی به افراد از حیثیات مختلف برخوردار است که در اینجا محل خدمت افراد ملاک قرار گرفته‌است؛ برای نمونه تعیین نماینده در نیروهای نظامی از باب حق شرعی فقیه قابل تحلیل است و یک منصب نظامی محسوب نمی‌شود؛ اما چون محل خدمت چنین فردی در ارگان‌های نظامی است، در اینجا در بخش منصوبان نظامی آمده‌است.
از سوی دیگر، قلمرو این گزارش محدود به نصب‌هایی است که از دوام نسبی برخوردار بوده‌است و شامل مأموریت‌های خاص و مقطعیِ افراد، مانند اعزام عبدالله جوادی آملی و همراهان به شوروی برای ابلاغ پیام به صدر هیئت رئیسه اتحاد جماهیر شوروی[۳۰] نمی‌گردد؛ همچنین به مناصبی توجه شده‌است که منابع آن در دسترس بوده‌است و مناصبی که به صورت شفاهی از سوی امام‌خمینی به دیگران واگذار شده، نیامده است. برای آسان‌شدن دسترسی، هر یک از موارد گفته شده به صورت مجزا و بر اساس ترتیب تاریخی ذکر شده و مواردی که دارای مدخل مستقل است به مقاله آن نیز در جای خود و برای یک‌بار ارجاع شده‌است.
منصب‌ها و مأموریت‌های اجرایی و حکومتی
نصب‌های اجرایی و حکومتی، انتصاب‌هایی هستند که امام‌خمینی یا برای ساماندهی وضعیت اجرایی کشور به‌ویژه در شرایط انقلابی و نبود نهادهای مستقر قانونی انجام داده یا پس از تدوین قانون اساسی جمهوری اسلامی، بر اساس وظایف قانونی به آن اقدام کرده‌است. در بخش اول، گاهی مأموریتِ نماینده صرفاً تأسیس یا نظارت بر عملکرد کمیته‌های انقلاب اسلامی به عنوان یک نهاد انتظامی بوده‌است که در ذیل عنوان نصب‌های نظامی و انتظامی آمده‌است یا مأموریت اعم از کارهای انتظامی و اقدام‌های اجرایی یا صرفاً اجرایی بوده‌است که در این بخش ذکر شده‌است؛ چنان‌که گاهی افراد به یک سمت حکومتی منصوب شده‌اند و به وظایف قانونی خود عمل می‌کرده‌اند و گاهی به نمایندگی از امام‌خمینی به ایفای وظایف محوله خاص می‌پرداخته‌اند:
منصب‌های اجرایی جهت ساماندهی امور انقلاب
- جلال‌الدین فارسی، هماهنگی با جنبش فلسطینی الفتح، ۳/۱۰/۱۳۵۷[۳۱] (ببینید: جلال‌الدین فارسی)
- مهدی بازرگان، به همراه اکبر هاشمی رفسنجانی، مصطفی کتیرایی و دو تن به انتخاب خود آنان، هیئت پنج‌نفره در مناطق نفتی، ۸/۱۰/۱۳۵۷ [۳۲] (ببینید: مهدی بازرگان)
- یدالله سحابی، با همراهی محمدجواد باهنر، علی‌اکبر معین‌فر و دو تن دیگر، هیئتی برای تقویت و تنظیم اعتصاب‌ها، ۲۸/۱۰/۱۳۵۷ [۳۳] (ببینید: یدالله سحابی)
- جلیل ضرابی به همراه سیدصادق طباطبایی، رضا صدر، احمد عزیزی و شهریار روحانی برای تحویل‌گرفتن سفارتخانه ایران در امریکا، ۲۸/۱۰/۱۳۵۷ [۳۴]
- سیدمحمدجواد پیشوایی، سامان‌بخشی امور اجتماعی و سیاسی بندر انزلی، ۲۷/۱۱/۱۳۵۷ [۳۵]
- محمود لولاچیان و میرمحمد صادقی، تشکیل کمیته‌ای برای رسیدگی به وضع کارگران، تحت نظر سیدمحمد حسینی بهشتی و سیدعبدالکریم موسوی اردبیلی، ۲۸/۱۱/۱۳۵۷ [۳۶]
- حسین نوری همدانی، رسیدگی به وضع کردستان، ۲۹ و ۳۰/۱۱/۱۳۵۷ [۳۷] (ببینید: حسین نوری همدانی)
- فضل‌الله محلاتی به همراه حبیب‌الله عسکراولادی و محسن لبافی، سرپرستی صندوق تعاون اصناف پایتخت، ۱/۱۲/۱۳۵۷ [۳۸] (ببینید: فضل‌الله محلاتی و حبیب‌الله عسکراولادی)
- محمدحسین شریفی، حفظ کاخ‌ها و اموال خاندان پهلوی در مردآباد کرج، ۵/۱۲/۱۳۵۷ [۳۹]
- علی مقدم به همراه محمدعلی نظام‌زاده و حسین رضوانی، حفظ اموال محمدرضا پهلوی در جزیره کیش، ۹/۱۲/۱۳۵۷ [۴۰]
- سیدابوالحسن حسینی، اعزام به منطقه مینودشت (برای رسیدگی به مشکلات)، ۱۳/۱۲/۱۳۵۷ [۴۱]
- علی حاج‌طرخانی به همراه اسدالله عسکراولادی و حبیب‌الله شفیق، ضبط اموال هژبر یزدانی، ۱۵/۱۲/۱۳۵۷ [۴۲]
- محمد فیض، اعزام به مراغه، میاندوآب، بناب و ملک‌کندی برای رسیدگی به کمیته‌های انقلاب اسلامی، سامان‌دادن به اوضاع محلی و آشناکردن اهالی با وظایف دینی و اجتماعی، ۲۱/۱۲/۱۳۵۷ [۴۳]
- سیدعلی خامنه‌ای، رسیدگی به مشکلات و خواسته‌های مردم سیستان و بلوچستان، ۹/۱/۱۳۵۸ [۴۴] (ببینید: سیدعلی خامنه‌ای)
- علی‌اکبر مشکینی، رسیدگی و سروسامان‌دادن به اوضاع اردبیل، ۱۲/۱/۱۳۵۸[۴۵] (ببینید: علی مشکینی)
- محمد یزدی، قضاوت و تنظیم امور سقز، قهرمان‌شهر (کرمانشاه)، اسلام‌آباد، ایلام و دیگر شهرها در استان‌های غرب، ۱۸/۱/۱۳۵۸ [۴۶] (ببینید: محمد یزدی)
- محمدعلی گرامی، ساماندهی وضع مردم و کمیته‌های انقلاب اسلامی شهرکرد و شهرهای مجاور، ۲۵/۱/۱۳۵۸[۴۷]
- اسماعیل فردوسی‌پور، رسیدگی به امور مذهبی و مشکلات محلی شهرستان فردوس، ۲/۴/۱۳۵۸ [۴۸] (ببینید: اسماعیل فردوسی‌پور)
- سیدمرتضی فاضل اصفهانی، تأیید انتخاب وی از سوی حسینعلی منتظری جهت رسیدگی به اوضاع قاین، ۱۱/۴/۱۳۵۸ [۴۹]
- حسین اکبری، رسیدگی به مشکلات اهالی خوزستان به‌ویژه ماهشهر، تیر ۱۳۵۸[۵۰]
- سیدمحمد موسوی خوئینی با همکاری صادق قطب‌زاده، تنظیم برنامه‌های رادیو و تلویزیون و جلوگیری از انحراف، ۲۱/۴/۱۳۵۸ [۵۱] (ببینید: سیدمحمد موسوی خوئینی)
- هادی روحانی، اصلاح کارها و رسیدگی به امور مذهبی و اجتماعی منطقه بابل، ۲۵/۴/۱۳۵۸ [۵۲]
- سیدعبدالکریم موسوی اردبیلی، رسیدگی به مشکلات مناطق آذربایجان، ۳۱/۴/۱۳۵۸ [۵۳] (ببینید: سیدعبدالکریم موسوی اردبیلی)
- سیدمحمدتقی شاهرخی، حل مشکلات منطقه بروجن، ۲۲/۵/۱۳۵۸ [۵۴]
- محمدعلی رحمانی، رسیدگی به مشکلات شهرستان قوچان، ۴/۶/۱۳۵۸ [۵۵] (ببینید: محمدعلی رحمانی)
- احمد خدایی، رفع مشکلات و گرفتاری‌های اهالی مرودشت، ۶/۶/۱۳۵۸ [۵۶]
- حسین کرمانی، رفع مشکلات و کمبودهای کردستان، ۶/۶/۱۳۵۸ [۵۷]
- عبدالمجید معادیخواه به همراه نماینده وزارت کشور و نماینده جهاد سازندگی و گروه منتخب، رسیدگی به وضع عمرانی کردستان، ۱۰/۶/۱۳۵۸ [۵۸]
- مصطفی فومنی حائری، رسیدگی به مشکلات منطقه فومنات، ۱۳/۶/۱۳۵۸ [۵۹]
- مهدی کروبی، رسیدگی به مشکلات الیگودرز و ازنا، ۱۹/۶/۱۳۵۸ [۶۰] (ببینید: مهدی کروبی)
- سیدمحمد جعفری ورامینی، رسیدگی به مشکلات کمیته انقلاب اسلامی و اهالی خرم‌آباد، ۲۶/۶/۱۳۵۸ [۶۱]
- سیدمجتبی موسوی لاری، رسیدگی به مشکلات منطقه لارستان، ۱/۷/۱۳۵۸ [۶۲]
- احمد محسنی گرکانی، رسیدگی به امور مذهبی و اجتماعی در تویسرکان، ۲/۷/۱۳۵۸ [۶۳]
- محمد جعفری گیلانی، رسیدگی به مشکلات شهرهای لنگرود، رودسر و لاهیجان، ۹/۷/۱۳۵۸ [۶۴]
- علی صفدری و علی‌اکبر آشتیانی رسیدگی به مشکلات اقلید ۶/۸/۱۳۵۸ [۶۵]
- ابراهیم امینی به همراه علی‌اکبر مسعودی، رسیدگی به مشکلات علی‌آباد گرگان و گنبد قابوس، ۸/۸/۱۳۵۸ [۶۶] (ببینید: ابراهیم امینی)
- هادی مروی، رسیدگی به مشکلات مردم بهبهان و مسجد سلیمان، ۱۹/۸/۱۳۵۸ [۶۷] (ببینید: ابوالقاسم خزعلی)
- مهدی ربانی املشی، رسیدگی به مشکلات استان گیلان، ۴/۹/۱۳۵۸ [۶۸] (ببینید: مهدی ربانی املشی)
- ابراهیم یزدی، به همراه هیئت منتخب، رسیدگی به شکایت‌های استان‌ها، ۲۰/۹/۱۳۵۸ [۶۹] (ببینید: ابراهیم یزدی)
- عبدالرحیم ربانی شیرازی، رسیدگی به مشکلات مناطق عشایری فارس، ۲۳/۹/۱۳۵۸ [۷۰] (ببینید: عبدالرحیم ربانی شیرازی)
- ابوالقاسم خزعلی، رسیدگی به مشکلات منطقه خوزستان، ۲۵/۹/۱۳۵۸ [۷۱] (ببینید: ابوالقاسم خزعلی)
- عبدالرحیم ربانی شیرازی، رسیدگی به مشکلات منطقه فارس، ۱۰/۷/۱۳۵۹ [۷۲]
- محمد امامی کاشانی، احمد جنتی، محمدجواد باهنر، محمدعلی شرعی، محمد عبایی و غلامحسین حقانی، تأیید عضویت در شورای عالی تبلیغات، ۲۵/۱۱/۱۳۵۹ [۷۳]
- محمدرضا مهدوی کنی، موافقت با درخواست عضویت در شورای بهزیستی کشور، ۲۱/۲/۱۳۶۰ [۷۴] (ببینید: محمدرضا مهدوی کنی)
- محمد صدوقی، رسیدگی به وضع زلزله‌زدگان استان کرمان، ۲۲/۳/۱۳۶۰ (همان، ۱۴/۴۲۴) و ۷/۵/۱۳۶۰ [۷۵] (ببینید: محمد صدوقی)
- سیدموسی موسوی، ادامه مأموریت در کردستان جهت رسیدگی به مشکلات مذهبی و اجتماعی و نابسامانی‌های منطقه، ۲/۶/۱۳۶۱ [۷۶]
- سیدهاشم رسولی محلاتی، هماهنگی میان ائمه جمعه و قوای اجرایی، ۲۴/۴/۱۳۶۲ [۷۷] (ببینید: سیدهاشم رسولی محلاتی)
- محمدرضا مهدوی کنی، تشکیل ستاد کمک‌رسانی به مردم مناطق بمباران‌شده، ۱۴/۷/۱۳۶۲ [۷۸]
- سیداحمد خمینی، تنظیم و تدوین آثار امام‌خمینی، ۱۷/۶/۱۳۶۷ [۷۹] (ببینید: سیداحمد خمینی)
- سیدحمید روحانی، تأیید تدوین تاریخ انقلاب اسلامی، ۲۵/۸/۱۳۶۷ [۸۰] (ببینید: سیدحمید روحانی)
منصب‌های حکومتی و دولتی
منصب‌های حکومتی و دولتی، منصب‌هایی است که امام‌خمینی پیش از تدوین قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، به نهادسازی پرداخته و افرادی را در این چارچوب نصب کرده‌است یا پس از تدوین قانون اساسی، بر اساس وظایف قانونی به نصب افراد در منصب‌های مختلف اقدام کرده‌است:
- سیدمحمد حسینی بهشتی با هماهنگی مرتضی مطهری، تشکیل شورای انقلاب، آبان ۱۳۵۷ [۸۱] (ببینید: سیدمحمد حسینی بهشتی)
- مرتضی مطهری، اکبر هاشمی رفسنجانی، سیدمحمد حسینی بهشتی، عبدالکریم موسوی اردبیلی و محمدجواد باهنر، اعضای اولیه شورای انقلاب ۲۲/۱۰/۱۳۵۷ [۸۲] (ببینید: مرتضی مطهری و شورای انقلاب)
- مهدی بازرگان، تشکیل دولت موقت، ۱۵/۱۱/۱۳۵۷ [۸۳] (ببینید: دولت موقت)
- علی‌اکبر معین‌فر، وزیر مشاور و رئیس سازمان برنامه و بودجه، طبق پیشنهاد نخست‌وزیر دولت موقت و تصویب کلی شورای انقلاب، ۲۴/۱۱/۱۳۵۷ [۸۴]
- کاظم سامی، وزیر بهداری و بهزیستی، طبق پیشنهاد نخست‌وزیر دولت موقت و تصویب کلی شورای انقلاب، ۲۴/۱۱/۱۳۵۷ [۸۵]
- عباس تاج، وزیر نیرو، طبق پیشنهاد نخست‌وزیر دولت موقت و تصویب کلی شورای انقلاب، ۲۸/۱۱/۱۳۵۷ [۸۶]
- یدالله سحابی، وزیر مشاور، طبق پیشنهاد نخست‌وزیر دولت موقت و تصویب کلی شورای انقلاب، ۲۸/۱۱/۱۳۵۷ [۸۷]
- مهدی کروبی به همراه حبیب‌الله عسکراولادی و حبیب‌الله شفیق، تشکیل و سرپرستی کمیته امداد امام‌خمینی، ۱۹/۱۲/۱۳۵۷ [۸۸] (ببینید: کمیته امداد امام‌خمینی)
- محی‌الدین انواری و فضل‌الله محلاتی، سرپرستی حاجیان ایرانی، ۲۹/۶/۱۳۵۸ خطای یادکرد: برچسب تمام‌کنندهٔ
</ref>برای برچسب<ref>پیدا نشد - عزت‌الله سحابی، سرپرستی سازمان برنامه و بودجه، طبق پیشنهاد نخست‌وزیر دولت موقت و تصویب کلی شورای انقلاب نسبت به هیئت وزیران، ۸/۷/۱۳۵۸ [۸۹] (ببینید: عزت‌الله سحابی)
- داریوش فروهر، وزیر مشاور، طبق پیشنهاد نخست‌وزیر دولت موقت و تصویب کلی شورای انقلاب نسبت به هیئت وزیران، ۸/۷/۱۳۵۸ [۹۰]
- علی‌اکبر معین‌فر، وزیر نفت، طبق پیشنهاد نخست‌وزیر دولت موقت و تصویب کلی شورای انقلاب نسبت به هیئت وزیران، ۸/۷/۱۳۵۸ [۹۱]
- حسین بنی‌اسدی، وزیر مشاور در امور اجرایی، طبق پیشنهاد نخست‌وزیر دولت موقت و تصویب کلی شورای انقلاب نسبت به هیئت وزیران، ۸/۷/۱۳۵۸ [۹۲]
- عبدالعلی اسپهبدی، وزیر کار و امور اجتماعی، طبق پیشنهاد نخست‌وزیر دولت موقت و تصویب کلی شورای انقلاب نسبت به هیئت وزیران، ۸/۷/۱۳۵۸ [۹۳]
- محمدعلی رجایی، کفالت وزارت آموزش و پرورش، طبق پیشنهاد نخست‌وزیر دولت موقت و تصویب کلی شورای انقلاب نسبت به هیئت وزیران، ۸/۷/۱۳۵۸ [۹۴] (ببینید: محمدعلی رجایی)
- محمدعلی رجایی، وزیر آموزش و پرورش، طبق پیشنهاد شورای انقلاب جمهوری اسلامی ایران، ۱۶/۸/۱۳۵۸ [۹۵]
- حسن حبیبی، وزیر فرهنگ و آموزش عالی، طبق پیشنهاد شورای انقلاب جمهوری اسلامی ایران، ۱۶/۸/۱۳۵۸ [۹۶] (ببینید: حسن حبیبی)
- عزت‌الله سحابی، سرپرستی سازمان برنامه و بودجه، طبق پیشنهاد شورای انقلاب جمهوری اسلامی ایران، ۱۶/۸/۱۳۵۸ [۹۷]
- مصطفی چمران، وزیر دفاع ملی، طبق پیشنهاد نخست‌وزیر و تصویب کلی شورای انقلاب ۸/۷/۱۳۵۸ [۹۸] و نیز طبق پیشنهاد شورای انقلاب جمهوری اسلامی ایران، ۱۶/۸/۱۳۵۸[۹۹] (ببینید: مصطفی چمران)
- علی‌اکبر معین‌فر، وزیر نفت، طبق پیشنهاد شورای انقلاب جمهوری اسلامی ایران، ۱۶/۸/۱۳۵۸ [۱۰۰]
- ناصر میناچی، وزیر ارشاد ملی، طبق پیشنهاد شورای انقلاب جمهوری اسلامی ایران، ۱۶/۸/۱۳۵۸ [۱۰۱]
- داریوش فروهر، وزیر مشاور، طبق پیشنهاد شورای انقلاب جمهوری اسلامی ایران، ۱۶/۸/۱۳۵۸ [۱۰۲]
- محمود احمدزاده هروی، وزارت صنایع و معادن، طبق پیشنهاد شورای انقلاب جمهوری اسلامی ایران، ۱۶/۸/۱۳۵۸ [۱۰۳]
- یوسف طاهری قزوینی، وزیر راه و ترابری، طبق پیشنهاد شورای انقلاب جمهوری اسلامی ایران، ۱۶/۸/۱۳۵۸ [۱۰۴]
- رضا صدر، وزیر بازرگانی، طبق پیشنهاد شورای انقلاب جمهوری اسلامی ایران، ۱۶/۸/۱۳۵۸ [۱۰۵]
- اکبر هاشمی رفسنجانی، سرپرستی وزارت کشور، طبق پیشنهاد شورای انقلاب جمهوری اسلامی ایران، ۲۶/۸/۱۳۵۸ [۱۰۶] (ببینید: اکبر هاشمی رفسنجانی)
- سیدابوالحسن بنی‌صدر، وزیر اقتصاد و سرپرستی وزارت امور خارجه، طبق پیشنهاد شورای انقلاب جمهوری اسلامی ایران، ۲۶/۸/۱۳۵۸ [۱۰۷] (ببینید: سیدابوالحسن بنی‌صدر)
- حسن عباسپور، وزیر نیرو، طبق پیشنهاد شورای انقلاب جمهوری اسلامی ایران، ۲۶/۸/۱۳۵۸ [۱۰۸]
- عباس شیبانی، وزیر کشاورزی، طبق پیشنهاد شورای انقلاب جمهوری اسلامی ایران، ۲۶/۸/۱۳۵۸ [۱۰۹]
- محسن یحیوی، وزیر مسکن و شهرسازی، طبق پیشنهاد شورای انقلاب جمهوری اسلامی ایران، ۲۶/۸/۱۳۵۸ [۱۱۰]
- محمدرضا نعمت‌زاده، وزیر کار، طبق پیشنهاد شورای انقلاب جمهوری اسلامی ایران، ۲۶/۸/۱۳۵۸ [۱۱۱]
- موسی زرگر، وزیر بهداری و بهزیستی، طبق پیشنهاد شورای انقلاب جمهوری اسلامی ایران، ۲۶/۸/۱۳۵۸ [۱۱۲]
- محمود قندی، وزیر پست و تلگراف، طبق پیشنهاد شورای انقلاب جمهوری اسلامی ایران، ۷/۹/۱۳۵۸ [۱۱۳]
- صادق قطب‌زاده، امور خارجه، طبق پیشنهاد شورای انقلاب جمهوری اسلامی ایران، ۸/۹/۱۳۵۸ [۱۱۴] (ببینید: صادق قطب‌زاده)
- لطف‌الله صافی گلپایگانی، محمدرضا مهدوی کنی، احمد جنتی، غلامرضا رضوانی، یوسف صانعی، عبدالرحیم ربانی شیرازی، فقهای شورای نگهبان طبق اصل ۹۱ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران)، ۱/۱۲/۱۳۵۸ [۱۱۵] (ببینید: شورای نگهبان)
- مهدی کروبی، تأسیس و سرپرستی بنیاد شهید انقلاب اسلامی، ۲۵/۱۲/۱۳۵۸ [۱۱۶]
- ابراهیم یزدی، سرپرستی مؤسسه کیهان، ۸/۲/۱۳۵۹ [۱۱۷]
- سیدمحمود دعایی، سرپرستی مؤسسه اطلاعات، ۲۰/۲/۱۳۵۹ [۱۱۸] (ببینید: سیدمحمود دعایی)
- عبدالله نوری، نظارت بر انتخابات شورای عالی قضایی، ۲۸/۲/۱۳۵۹ [۱۱۹] (ببینید: عبدالله نوری)
- محمدجواد باهنر، مهدی ربانی املشی، حسن حبیبی، عبدالکریم سروش، شمس آل‌احمد جلال‌الدین فارسی و علی شریعتمداری، اعضای ستاد انقلاب فرهنگی، ۲۳/۳/۱۳۵۹ [۱۲۰] (ببینید: شمس آل‌احمد و شورای عالی انقلاب فرهنگی)
- محمدرضا توسلی با همکاری سیدعلی هاشمی گلپایگانی، سرپرستی حجاج ایرانی، ۲۷/۴/۱۳۵۹ [۱۲۱] (ببینید: محمدرضا توسلی)
- محمدعلی رجایی، سرپرستی بنیاد مستضعفان، ۲۶/۶/۱۳۵۹ [۱۲۲]
- سیدمحمد خاتمی، سرپرستی روزنامه کیهان، ۲۵/۸/۱۳۵۹ [۱۲۳] (ببینید: سیدمحمد خاتمی)
- ابوالقاسم خزعلی، عضویت در جمع فقهای شورای نگهبان (پس از خروج محمدرضا مهدوی کنی از شورا) ، ۱۲/۱۱/۱۳۵۹ [۱۲۴]
۴۶. سیدعبدالمجید ایروانی، سیدعلی هاشمی گلپایگانی، محمدرضا توسلی، حیدرعلی جلالی، و سیدحسن طاهری خرم‌آبادی سرپرستی حجاج ایرانی، ۱۸/۳/۱۳۶۰ [۱۲۵] (ببینید: بعثه حج) ۴۷. لطف‌الله صافی گلپایگانی، ابقا در جمع فقهای شورای نگهبان پس از استعفا، آبان ۱۳۶۰ [۱۲۶] (ببینید: لطف‌الله صافی گپایگانی)
- میرحسین موسوی، ریاست بنیاد مستضعفان، ۱۳/۹/۱۳۶۰ [۱۲۷] (ببینید: میرحسین موسوی)
- محمدرضا مهدوی کنی، عضو ستاد انقلاب فرهنگی، ۲/۱۰/۱۳۶۰ [۱۲۸]
- احمد احمدی، عضو ستاد انقلاب فرهنگی، ۲/۱۰/۱۳۶۰ [۱۲۹]
- عبدالمجید معادیخواه، مسئولیت هماهنگی تبلیغات خارج از کشور، ۲۸/۱۱/۱۳۶۰ [۱۳۰]
- محمدرضا مهدوی کنی، عضو فقهای شورای نگهبان، ۲۱/۱۲/۱۳۶۰ [۱۳۱]
- حبیب‌الله عسکراولادی، عضو هیئت امنای بنیاد ۱۵ خرداد، ۲۹/۲/۱۳۶۱ [۱۳۲]
- یوسف صانعی، عضو شورای عالی بازسازی مناطق جنگی، ۱۸/۳/۱۳۶۱ [۱۳۳] (ببینید: یوسف صانعی)
- سیدمحمد موسوی خوئینی، سرپرستی حجاج ایرانی، ۱۴/۵/۱۳۶۱ [۱۳۴] (ببینید: بعثه حج)
- محمدمهدی ربانی املشی، عضو فقهای شورای نگهبان پس از استعفای یوسف صانعی، ۲۸/۱۰/۱۳۶۱ [۱۳۵]
- محمدعلی صدوقی، نظارت بر انتخابات شورای عالی قضایی، ۵/۱۱/۱۳۶۱ [۱۳۶]
- محمد امامی کاشانی، عضو فقهای شورای نگهبان، ۱۱/۴/۱۳۶۲ [۱۳۷] (ببینید: محمد امامی کاشانی)
- محمد مؤمن، عضو فقهای شورای نگهبان، ۱۱/۴/۱۳۶۲ [۱۳۸] (ببینید: محمد مؤمن)
- محمد محمدی گیلانی، عضویت در جمع فقهای شورای نگهبان، ۱۲/۴/۱۳۶۲ [۱۳۹] (ببینید: محمد محمدی گیلانی)
- حسن صانعی، سرپرستی بنیاد ۱۵ خرداد، ۲۲/۴/۱۳۶۲ [۱۴۰] (ببینید: حسن صانعی)
- علی شریعتمداری، احمد احمدی، عبدالکریم سروش، مصطفی معین، نخست‌وزیر، وزیر فرهنگ و آموزش عالی، وزیر ارشاد اسلامی و دو نفر دانشجو به انتخاب جهاد دانشگاهی، عضو ستاد انقلاب فرهنگی، ۸/۶/۱۳۶۲ [۱۴۱] (ببینید: شورای عالی انقلاب فرهنگی)
- سیدعلی خامنه‌ای، سیدعبدالکریم موسوی اردبیلی، اکبر هاشمی رفسنجانی (رؤسای سه قوه)، محمدرضا مهدوی کنی، سیدکاظم اکرمی (وزیر آموزش و پرورش)، سیدرضا داوری، نصرالله پورجوادی و محمدرضا هاشمی، اعضای جدید ستاد انقلاب فرهنگی، ۱۹/۹/۱۳۶۳ [۱۴۲] (ببینید: شورای عالی انقلاب فرهنگی)
- محمدعلی صدوقی، نظارت بر انتخابات شورای عالی قضایی، ۵/۳/۱۳۶۴ [۱۴۳]
- مهدی کروبی، سرپرستی حجاج ایرانی، ۲۸/۴/۱۳۶۴ [۱۴۴] (ببینید: بعثه حج)
- مهدی کروبی، سرپرستی حجاج ایرانی در سال‌های بعد، ۷/۷/۱۳۶۴ [۱۴۵]
- لطف‌الله صافی گلپایگانی، احمد جنتی، ابوالقاسم خزعلی، عضو فقهای شورای نگهبان، ۲۲/۳/۱۳۶۵ [۱۴۶]
- مهدی کروبی، سرپرستی حجاج ایرانی، ۱۸/۶/۱۳۶۶ [۱۴۷]
- احمد جنتی رسیدگی به انتخابات گرگان، اردیبهشت ۱۳۶۷ [۱۴۸] (ببینید: احمد جنتی)
- محمد یزدی، عضو فقهای شورای نگهبان پس از لطف‌الله صافی گلپایگانی، ۴/۴/۱۳۶۷ [۱۴۹]
- میرحسین موسوی، سرپرستی امور جانبازان و ایجاد تشکیلات مناسب، ۳/۹/۱۳۶۷ [۱۵۰]
- احمد جنتی، تأیید ریاست وی بر سازمان تبلیغات اسلامی، ۱۴/۱/۱۳۶۸ [۱۵۱]
- علی‌اکبر مشکینی، سیدحسن طاهری خرم آبادی، محمد مؤمن، اکبر هاشمی رفسنجانی، ابراهیم امینی، سیدعلی خامنه‌ای، میرحسین موسوی، حسن حبیبی، سیدعبدالکریم موسوی اردبیلی، سیدمحمد موسوی خوئینی، محمد محمدی گیلانی، ابوالقاسم خزعلی، محمد یزدی، محمد امامی کاشانی، احمد جنتی، محمدرضا مهدوی کنی، احمد آذری قمی، محمدرضا توسلی، مهدی کروبی و عبدالله نوری، شورای بازنگری در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، ۴/۲/۱۳۶۸ [۱۵۲] (ببینید: شورای بازنگری قانون اساسی)
نمایندگی‌ها و امامت جمعه
گستردگی وظایف رهبری در یک نظام اسلامی و نیز پهناوربودن کشور ایران، ایجاب می‌کرد امام‌خمینی در جایگاه ولی فقیه و رهبر جمهوری اسلامی ایران، برخی از وظایف شرعی و قانونی خود را به افراد واگذار کند و به صورت غیر مستقیم به هدایت جامعه بپردازد. این موارد به این شرح است:
- علی‌اکبر ناطق نوری، نمایندگی روحانیت در ستاد مرکزی جهاد سازندگی، ۷/۴/۱۳۵۸ [۱۵۳] (ببینید: علی‌اکبر ناطق نوری)
- سیدهاشم موسوی زنجانی، نمایندگی ولی فقیه در زنجان، ۱۴/۴/۱۳۵۸ [۱۵۴]
- سیدهادی خسروشاهی، نمایندگی در وزارت ارشاد ملی، ۲۳/۴/۱۳۵۸ [۱۵۵]
- سیدعبدالحسین دستغیب، امام‌جمعه شیراز، ۹/۵/۱۳۵۸ [۱۵۶] (ببینید: سیدعبدالحسین دستغیب)
- سیدمهدی یثربی، امام‌جمعه کاشان، ۱۵/۵/۱۳۵۸ [۱۵۷] (ببینید: امامان جمعه)
- محمد صدوقی، امام‌جمعه یزد، ۳۱/۵/۱۳۵۸ [۱۵۸] (ببینید: محمد صدوقی)
- قربانعلی درّی نجف‌آبادی، امام‌جمعه در شهر کرد و رسیدگی به امور شرعی و اجتماعی، ۱۷/۶/۱۳۵۸ [۱۵۹] (ببینید: امامان جمعه)
- حسینعلی منتظری، امام‌جمعه تهران، ۲۱/۶/۱۳۵۸ [۱۶۰] (ببینید: حسینعلی منتظری)
- سیدحسین آیت‌اللهی، امام‌جمعه جهرم، ۱/۷/۱۳۵۸ [۱۶۱] (ببینید: امامان جمعه)
- عطاءالله اشرفی اصفهانی، امام‌جمعه کرمانشاه، ۱۴/۷/۱۳۵۸ [۱۶۲] (ببینید: عطاءالله اشرفی اصفهانی)
- سیدیعقوب موسوی زنجانی، امام‌جمعه خدابنده، ۱۴/۷/۱۳۵۸ [۱۶۳] (ببینید: امامان جمعه)
- اسدالله ایمانی، امام‌جمعه کازرون و تصدی امور حسبیه، ۱۶/۷/۱۳۵۸ [۱۶۴] (ببینید: امامان جمعه)
- سیداسدالله مدنی، نمایندگی ولی فقیه و امام‌جمعه همدان، ۲۱/۷/۱۳۵۸ [۱۶۵] (ببینید: سیداسدالله مدنی)
- سیدکاظم نورمفیدی، امام‌جمعه گرگان، ۱/۸/۱۳۵۸ [۱۶۶] و نمایندگی ولی فقیه ۱۱/۹/۱۳۶۱ [۱۶۷] (ببینید: سیدکاظم نورمفیدی)
- سیدجلال‌الدین طاهری اصفهانی، امام‌جمعه اصفهان، ۲/۸/۱۳۵۸ [۱۶۸] (ببینید: سیدجلال‌الدین طاهری اصفهانی)
- سیدروح‌الله خاتمی، امام‌جمعه اردکان یزد، ۳/۸/۱۳۵۸ [۱۶۹] (ببینید: سیدروح‌الله خاتمی)
- سیداسدالله مدنی، نمایندگی ولی فقیه و امام‌جمعه تبریز، ۱۲/۸/۱۳۵۸ [۱۷۰]
- میرزابیوک‌آقا مروّج، امام‌جمعه اردبیل و رسیدگی به مشکلات منطقه، ۱۳/۸/۱۳۵۸ [۱۷۱] (ببینید: امامان جمعه)
- هادی روحانی، امام‌جمعه بابل، ۱۴/۸/۱۳۵۸ [۱۷۲] (ببینید: امامان جمعه)
- سیدمحمدجواد رکنی حسینی، امام‌جمعه بندرلنگه، ۱۴/۸/۱۳۵۸ [۱۷۳] (ببینید: امامان جمعه)
- احمد جنتی، امام‌جمعه اهواز، ۲۰/۸/۱۳۵۸ [۱۷۴]
- سیدعبدالعلی لاری، امام‌جمعه لار، ۲۰/۸/۱۳۵۸ [۱۷۵] (ببینید: امامان جمعه)
- محمدباقر رفیعی، امام‌جمعه شهر ری، ۲۳/۸/۱۳۵۸ [۱۷۶] (ببینید: امامان جمعه)
- هبةالله یکتایی، امام‌جمعه خلخال، ۲۶/۹/۱۳۵۸ [۱۷۷] (ببینید: امامان جمعه)
- سیدعلی خامنه‌ای، امام‌جمعه تهران، ۲۴/۱۰/۱۳۵۸ [۱۷۸]
- سیدصالح طاهری، امام‌جمعه اهواز، ۲۷/۲/۱۳۵۹ [۱۷۹] (ببینید: امامان جمعه)
- ابوالقاسم دانش آشتیانی، امام‌جمعه آشتیان، ۳۰/۲/۱۳۵۹ [۱۸۰] (ببینید: امامان جمعه)
- هاشم تقدیری، امام‌جمعه سنقر، ۳۰/۲/۱۳۵۹ [۱۸۱] (ببینید: امامان جمعه)
- ابوالحسن شیرازی، امام‌جمعه مشهد، ۲۷/۳/۱۳۵۹ [۱۸۲] (ببینید: ابوالحسن شیرازی)
- محمدحسن قدیری، امام‌جمعه کوهپایه و رسیدگی به امور مذهبی و اجتماعی، ۵/۴/۱۳۵۹ [۱۸۳] (ببینید: محمدحسن قدیری)
- سیدمهدی امام جمارانی، نمایندگی ولی فقیه در اوقاف، بنا به تصویب شورای انقلاب، ۲۶/۵/۱۳۵۹ [۱۸۴] (ببینید: سیدمهدی امام جمارانی)
- محمدعلی نظام‌زاده، نمایندگی ولی فقیه در اوقاف، بنا به تصویب شورای انقلاب، ۲۶/۵/۱۳۵۹ [۱۸۵]
- محمدرضا مهدوی کنی، نمایندگی در هیئت حل اختلاف با سیدابوالحسن بنی‌صدر، ۱۲/۱/۱۳۶۰ [۱۸۶]
- هادی باریک‌بین، امام‌جمعه قزوین، ۸/۴/۱۳۶۰ [۱۸۷] (ببینید: هادی باریک‌بین)
- سیدهاشم رسولی محلاتی، نمایندگی در بنیاد مسکن انقلاب اسلامی، ۷/۶/۱۳۶۰ [۱۸۸] (ببینید: سیدهاشم رسولی محلاتی)
- مسلم ملکوتی، نمایندگی ولی فقیه و امام‌جمعه در تبریز، ۲۱/۸/۱۳۶۰ [۱۸۹] (ببینید: مسلم ملکوتی)
- محمدصادق (محی‌الدین) حائری شیرازی، امام‌جمعه شیراز، ۱۰/۱۰/۱۳۶۰ [۱۹۰] (ببینید: محی‌الدین حائری شیرازی)
- عبدالله نوری، نمایندگی ولی فقیه در جهاد سازندگی، ۱۳/۱۰/۱۳۶۰ [۱۹۱]
- سیدعلی غیوری، نمایندگی ولی فقیه در هلال احمر، ۱۳/۲/۱۳۶۱ [۱۹۲]
- محسن قرائتی، نمایندگی ولی فقیه در سازمان نهضت سوادآموزی، ۲۱/۲/۱۳۶۱ [۱۹۳]
- سیدمیرآقا (سیداسماعیل) موسوی زنجانی، امام‌جمعه زنجان، ۲۶/۳/۱۳۶۱ [۱۹۴] و نمایندگی ولی فقیه در استان زنجان ۵/۵/۱۳۶۲ [۱۹۵] (ببینید: امامان جمعه)
- سیدروح‌الله خاتمی، نمایندگی ولی فقیه و امام‌جمعه یزد، ۱۵/۴/۱۳۶۱ [۱۹۶]
- سیدکاظم حسینی میانجی، امام‌جمعه خرم‌آباد، ۴/۷/۱۳۶۱ [۱۹۷] (ببینید: امامان جمعه)
- محمدعلی موحدی کرمانی، امام‌جمعه کرمانشاه، ۲۷/۸/۱۳۶۱ [۱۹۸] (ببینید: امامان جمعه)
- صادق احسان‌بخش، نمایندگی ولی فقیه در استان گیلان، ۸/۱۰/۱۳۶۱ [۱۹۹] (ببینید: صادق احسان‌بخش)
- حیدرعلی جلالی خمینی، امام‌جمعه خمین، ۲/۱۲/۱۳۶۱ (موقت) [۲۰۰] و ۷/۶/۱۳۶۲ [۲۰۱] (ببینید: حیدرعلی مقاله جلالی خمینی)
- سیدمهدی یثربی، نمایندگی ولی فقیه در منطقه کاشان، [۲۰۲] (وی از پیش امام‌جمعه کاشان بوده‌است) (ببینید: امامان جمعه)
- محمد هاشمی، نمایندگی امام‌خمینی در سازمان صدا و سیما برای به‌عهده‌گرفتن همه مسئولیت‌های مدیر عامل، ۴/۴/۱۳۶۲ [۲۰۳] (ببینید: محمد هاشمی)
- سیدکاظم حسینی میانجی، نمایندگی ولی فقیه در استان لرستان، ۵/۴/۱۳۶۲ [۲۰۴]
- سیدابوالحسن موسوی همدانی، امام‌جمعه همدان، ۱۰/۷/۱۳۶۳ [۲۰۵] (ببینید: امامان جمعه)
- سیدمحمد مدنی بروجنی، نمایندگی ولی فقیه در بوشهر، ۱۷/۸/۱۳۶۳ [۲۰۶] (ببینید: امامان جمعه)
- سیدمهدی امام جمارانی، تصدی امور مربوط به ولی فقیه در اوقاف، ۲۵/۱۰/۱۳۶۳ [۲۰۷]
- حسین زرندی، نمایندگی ولی فقیه و امام‌جمعه در کرمانشاه، ۲۲/۳/۱۳۶۴ [۲۰۸] (ببینید: امامان جمعه)
- محمدرضا ناصری یزدی، نمایندگی ولی فقیه و امام‌جمعه در شهرکرد، ۲۰/۴/۱۳۶۶ [۲۰۹] (ببینید: امامان جمعه)
- محمدعلی انصاری، نمایندگی در بررسی انتخابات مجلس شورای اسلامی، اردیبهشت ۱۳۶۷ [۲۱۰] (ببینید: محمدعلی انصاری)
- محمدعلی صدوقی، نمایندگی ولی فقیه و امام‌جمعه در یزد، ۱۳/۸/۱۳۶۷ [۲۱۱] (ببینید: امامان جمعه)
- ابراهیم فاضل فردوسی، نمایندگی ولی فقیه و امام‌جمعه در بوشهر، ۲/۹/۱۳۶۷ [۲۱۲] (ببینید: امامان جمعه)
- غلامحسین جمی، ادامه نمایندگی ولی فقیه و امام‌جمعه در آبادان، ۷/۱۰/۱۳۶۷ [۲۱۳] (ببینید: غلامحسین جمی)
- محی‌الدین فاضل هرندی، نمایندگی در هیئت هفت‌نفره واگذاری زمین، ۹/۲/۱۳۶۸ [۲۱۴] (ببینید: هیئت‌های هفت‌نفره)
منصب‌ها و مأموریت‌های قضایی
نصب‌های قضایی مربوط به افرادی است که امام‌خمینی در مقام رهبری جمهوری اسلامی آنان را به سمت‌های قضایی گماشته‌است. این نصب‌ها پیش از استقرار نهادهای قانونی در کشور از فراوانی قابل توجهی برخوردار است و گاهی نصب قاضی در شهرهای کوچک را نیز شامل می‌شود؛ اما پس از رسمیت‌یافتن قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران در ۱۲ آذر ۱۳۵۸و استقرار نهاد قضایی قانونی، نصب‌ها در این حوزه نوعاً در چارچوب قانون اساسی صورت گرفته‌است؛ در عین حال پس از مشاهده ضعف‌هایی در عملکرد شورای عالی قضایی، امام‌خمینی افرادی را به صورت مستقل برای رسیدگی به امور قضایی نصب کرده‌است:
- (محمد)صادق خلخالی، تشکیل و ریاست دادگاه انقلاب اسلامی، ۵/۱۲/۵۷ [۲۱۵] (ببینید: محمدصادق خلخالی)
- مهدی هادوی، دادستانی کل انقلاب اسلامی، ۹/۱۲/۱۳۵۷ [۲۱۶]
- جعفر صبوری، قاضی دادگاه انقلاب کاشان، ۱۷/۱/۱۳۵۸ [۲۱۷]
- حسن شریعتی و مرتضی مقتدایی، قاضی شرع خرمشهر، ۱۹/۱/۱۳۵۸ [۲۱۸]
- علی تهرانی، قاضی شرع دادگاه‌های انقلاب خراسان، ۲۴/۱/۱۳۵۸ [۲۱۹] (ببینید: علی تهرانی)
- سیدکاظم نورمفیدی، قاضی شرع گرگان و حومه، ۱/۲/۱۳۵۸ [۲۲۰]
- مرتضی مقتدایی، قاضی شرع ملایر و زنجان، ۱۸/۲/۱۳۵۸ [۲۲۱]
- عبدالله جوادی آملی، قاضی دادگاه‌های انقلاب در آمل، ۲۵/۳/۱۳۵۸ [۲۲۲] (ببینید: عبدالله جوادی آملی)
- علی احمدی میانجی، قاضی شرع در میانه، ۷/۴/۱۳۵۸ [۲۲۳]
- احمد آذری قمی، دادستان دادگاه انقلاب تهران، ۱۱/۴/۱۳۵۸ [۲۲۴] (ببینید: احمد آذری قمی)
- سیدحسین موسوی تبریزی، قاضی شرع در تبریز و ارومیه، ۱۲/۴/۱۳۵۸ [۲۲۵] (ببینید: سیدحسین موسوی تبریزی)
- سیدمحمد جعفری ورامینی، رسیدگی به مشکلات زندان قصر، ۱۶/۴/۱۳۵۸ [۲۲۶]
- سیدکرامت‌الله ملک‌حسینی، رسیدگی به وضع زندانیان در یاسوج، ۱۷/۴/۱۳۵۸ [۲۲۷]
- سیدمحمدتقی شاهرخی، قاضی شرع دادگاه‌های بروجرد، ۱/۵/۱۳۵۸ [۲۲۸]
- عبدالجواد جبل‌عاملی، قاضی شرع دادگاه سده اصفهان، ۳/۵/۱۳۵۸ [۲۲۹]
- حسین اکبری، قاضی دادگاه‌های انقلاب آبادان و خرمشهر، ۸/۵/۱۳۵۸ [۲۳۰]
- علی قدوسی، دادستانی کل انقلاب اسلامی، ۱۵/۵/۱۳۵۸ [۲۳۱] (ببینید: علی قدوسی)
- محمد مؤمن قمی، سرپرستی امور زندانیان قم، رسیدگی به کار دادگاه‌ها و اداره امور ستاد انقلاب اسلامی و...، ۱۸/۵/۱۳۵۸ [۲۳۲]
- احمد مطهری، قاضی دادگاه‌های انقلاب خراسان، ۲۷/۵/۱۳۵۸ [۲۳۳]
- مهدی بازرگان، تشکیل دادگاه محاکمه خیانتکاران (رؤسای ادارات کشوری و امنیتی و نظامی)، از طریق دادگستری، ۲/۶/۱۳۵۸ [۲۳۴]
- حسن تهرانی، قاضی شرع دادگاه‌های انقلاب اسلامی قم، ۲/۶/۱۳۵۸ [۲۳۵]
- علی احمدی میانجی، رسیدگی به مشکلات قضایی اهالی مشکین‌شهر و دشت مغان، ۷/۶/۱۳۵۸ [۲۳۶]
- طه مقدسی، قاضی دادگاه‌های انقلاب اسلامی محلات و شهرهای مجاور، ۱۱/۶/۱۳۵۸ [۲۳۷]
- محمدحسن امراللهی، حاکم دادگاه‌های صنفی تهران و قم، ۱۶/۶/۱۳۵۸ [۲۳۸]
- حسین اکبری، قاضی شرع دادگاه انقلاب کرج، ۲۱/۶/۱۳۵۸ [۲۳۹]
- محمد حسینی کاشانی، قاضی دادگاه انقلاب اسلامی کازرون، ۶/۷/۱۳۵۸ [۲۴۰]
- احمد مطهری، قاضی شرع دادگاه انقلاب کرج، ۸/۷/۱۳۵۸ [۲۴۱]
- اسماعیل فردوسی‌پور، قاضی شرع دادگاه انقلاب اسلامی مشهد، ۸/۷/۱۳۵۸ [۲۴۲]
- سیدمحمد حسینی بهشتی، ریاست دیوان عالی کشور، ۴/۱۲/۱۳۵۸ [۲۴۳]
- سیدعبدالکریم موسوی اردبیلی، ریاست دادستانی کل کشور، ۴/۱۲/۱۳۵۸ [۲۴۴]
- حسینعلی منتظری، احراز اجتهاد قضات داوطلب در شورای عالی قضایی، ۲۰/۳/۱۳۵۹ [۲۴۵]
- سیدعبدالکریم موسوی اردبیلی، ریاست دیوان عالی کشور، ۸/۴/۱۳۶۰ [۲۴۶]
- محمدمهدی ربانی املشی، ریاست دادستانی کل کشور، ۸/۴/۱۳۶۰ [۲۴۷]
- محمدعلی صدوقی، نظارت بر انتخابات شورای عالی قضایی، ۱/۵/۱۳۶۰ [۲۴۸]
- حسینعلی منتظری، تأیید صلاحیت قضات جهت عضویت در شورای عالی قضایی، ۳/۷/۱۳۶۰ [۲۴۹]
- محمد محمدی گیلانی، رفع مشکلات شرعی شهرداری تهران، ۹/۸/۱۳۶۱ [۲۵۰]
- سیدعبدالکریم موسوی اردبیلی «رئیس دیوان عالی کشور»، میرحسین موسوی «نخست‌وزیر»، محمد امامی کاشانی «رئیس دیوان عدالت اداری»، مصطفی محقق «رئیس بازرسی کل کشور»، علی‌اکبر ناطق نوری «وزیر کشور» و غلامرضا آقازاده «وزیر مشاور»، عضو ستاد پیگیری فرمان هشت‌ماده‌ای، ۴/۱۰/۱۳۶۱ [۲۵۱] (ببینید: فرمان هشت‌ماده‌ای)
- سیدجعفر کریمی، ریاست محکمه قضات، ۹/۱۰/۱۳۶۱ [۲۵۲] (ببینید: سیدجعفر کریمی)
- سیدمحمد ابطحی محمدمهدی گیلانی، سیدجعفر کریمی، سیدحسن طاهری و مهدی قاضی، موافقت با عضویت آنان در ستاد اصلاح امور زندان‌ها، ۲/۳/۱۳۶۲ [۲۵۳] (ببینید: دفتر امام‌خمینی)
- حسینعلی منتظری، احراز صلاحیت افراد پیشنهادی برای شورای عالی قضایی، ۳/۳/۱۳۶۲ [۲۵۴]
- حسینعلی منتظری، تأیید صلاحیت نامزدهای عضویت در شورای عالی قضایی، ۲۱/۳/۱۳۶۲ [۲۵۵]
- یوسف صانعی، دادستان کل کشور، ۱۹/۱۰/۱۳۶۱ (همان، ۱۷/۲۳۱) و ابقا در این سمت پس از استعفا، ۱۱/۳/۱۳۶۴ [۲۵۶]
- حسینعلی منتظری، بررسی صلاحیت نامزدهای شورای عالی قضایی، ۱۶/۳/۱۳۶۴ [۲۵۷]
- سیدمحمد موسوی خوئینی، ریاست دادستانی کل کشور، ۱۹/۴/۱۳۶۴ [۲۵۸]
- محمد یزدی به همراه سیدعبدالکریم موسوی اردبیلی و دو تن از فقهای شورای نگهبان، هیئت تعیین حدود تعزیرات، ۲۸/۸/۱۳۶۴ [۲۵۹]
- سیدعبدالکریم موسوی اردبیلی، ریاست دیوان عالی کشور، ۷/۴/۱۳۶۵ [۲۶۰]
- علی فلاحیان، دادستان دادسرای ویژه روحانیت، ۲۵/۳/۱۳۶۶ [۲۶۱] (ببینید: دادگاه ویژه روحانیت)
- علی رازینی، حاکم شرع دادگاه ویژه روحانیت، ۲۵/۳/۱۳۶۶ [۲۶۲]
- هادی مروی، ابقا در مقام ریاست دادگاه عالی انتظامی قضات پس از مصوبه مجلس شورای اسلامی، ۲۵/۹/۱۳۶۷ [۲۶۳]
- حسینعلی نیری و سیدابراهیم رئیسی، رسیدگی به وضعیت قضایی شهرهای سمنان و سیرجان، اسلام‌آباد و دورود، ۱۱/۱۰/۱۳۶۷ [۲۶۴]
- حسینعلی نیری و سیدابراهیم رئیسی، رسیدگی به مشکلات قضایی سیرجان و دورود، ۲۳/۱۰/۱۳۶۷ [۲۶۵]
- حسینعلی نیری و سیدابراهیم رئیسی، رسیدگی به پرونده‌های راکد در شورای عالی قضایی راجع به حدود و قصاص، ۱/۱۱/۱۳۶۷ [۲۶۶]
منصب‌های شرعی و مأموریت‌های تبلیغی
مقصود نصب‌هایی است که امام‌خمینی در جایگاه مرجعیت دینی و فقیه جامع شرایط انجام داده و حوزه فعالیت منصوبان نیز در امور مذهبی و تبلیغ دینی یا در خارج کشور بوده‌است:
- عبدالجلیل جلیلی کرمانشاهی، تولیت مدرسه علمیه در کرمانشاه، اسفند ۱۳۴۶ [۲۶۷]
- محمد امامی کاشانی، نظارت بر مدرسه و مسجد سپهسالار (شهید مطهری)، ۲۹/۱۱/۱۳۵۷ (همان، ۶/۱۸۶).
- سیدمحمدباقر خوانساری، امام جماعت مسجد بازار تهران، ۷/۱۲/۱۳۵۷ (همان، ۶/۲۵۴) و ۲۴/۱۰/۱۳۵۸ (همان، ۱۲/۱۱۷) (← مقاله خوانساری، سیدمحمدتقی).
- محمدباقر ابطحی، فعالیت مذهبی در اقلید فارس، ۱۳/۱۲/۵۷ (همان، ۶/۳۰۴).
- محی‌الدین انواری، امام جماعت مسجد جامع نارمک، ۲۳/۱۲/۱۳۵۷ (همان، ۶/۳۷۴).
- محمد اشرفی، ادامه اقامت و فعالیت‌های تبلیغی در خوزان همایونشهر، ۵/۲/۱۳۵۸ (همان، ۷/۱۲۲) (← مقاله اشرفی اصفهانی، عطاءالله).
- سیدعبدالستار محمدی میانجی، امام جماعت در میانه، ۱۸/۲/۱۳۵۸ (همان، ۷/۲۰۳).
- صادق احسان‌بخش و سیدعبدالله ضیایی، سرپرستی بقاع متبرکه گیلان، ۲۱/۲/۱۳۵۸ (همان، ۷/۲۴۳).
- محمدمهدی ربانی املشی، رسیدگی به وضع مذهبی و تبلیغی مازندران و گیلان، ۲۸/۲/۱۳۵۸ (همان، ۲۱/۶۵۰).
- سیدرضا برقعی، عزیمت به منطقه خلیج فارس و قطر جهت رسیدگی به وضع شیعیان، ۱/۳/۱۳۵۸ و ۱۸/۶/۱۳۵۸ (همان، ۷/۴۱۷ و ۹/۴۷۲).
- سیدمحمدجواد رکنی حسینی، فعالیت مذهبی در بندرلنگه، ۹/۳/۱۳۵۸ (همان، ۸/۲۱).
- حسین نوری همدانی، رسیدگی به وضع دانشجویان ایرانی مقیم اروپا، ۳۰/۳/۱۳۵۸ (همان، ۸/۲۱۳).
- محمدباقر غروی، بازگشت به قصر شیرین و ادامه فعالیت تبلیغی و مذهبی، ۱۲/۴/۱۳۵۸ (همان، ۸/۳۶۶).
- هادی نیری، بازگشت به میانه جهت اصلاح امور اجتماعی و مذهبی، ۱۶/۴/۱۳۵۸ (همان، ۸/۵۰۰).
- سیدمحمد سجادی اصفهانی، رسیدگی به وضع مردم جنگزده لبنان، ۲۷/۶/۱۳۵۸ (همان، ۱۰/۲۹).
- علیرضا جوادی، اعزام به روستای تنکمان کرج جهت انجام امور مذهبی و اقدام در باره عمران و آبادانی، ۲۸/۶/۱۳۵۸ (همان، ۱۰/۳۰).
- سیدعباس مُهری، امام‌جمعه در کویت، ۲/۷/۱۳۵۸ (همان، ۱۰/۹۰) (← مقاله مهری، سیدعباس).
- حیدرعلی جلالی خمینی، رسیدگی به مشکلات ایرانیان مقیم قطر، ۹/۷/۱۳۵۸ (همان، ۱۰/۱۹۰).
- محمدعلی امینیان، انجام فعالیت‌های دینی در رشت، ۱۹/۷/۱۳۵۸ (همان، ۱۰/۲۶۲).
- رمضانعلی قوچانی، انجام امور مذهبی در قوچان، ۲۱/۷/۱۳۵۸ (همان، ۱۰/۲۸۲).
- محمدباقر رفیعی، امام جماعت صحن حضرت عبدالعظیم، ۴/۸/۱۳۵۸ (همان، ۱۰/۳۵۵).
- حسین نوری همدانی، رسیدگی به وضع دانشجویان ایرانی مقیم اروپا، ۱۹/۸/۱۳۵۸ (همان، ۱۱/۲۷).
- محمد منهاج، تبلیغ احکام اسلام در استرالیا، ۲۴/۹/۱۳۵۸ (همان، ۱۱/۲۳۹).
- حسین نوری همدانی، اعزام به هند، پاکستان و بنگلادش جهت رسیدگی به وضعیت مسلمانان و حوزه‌های علمیه، ۶/۱۰/۱۳۵۸ (همان، ۱۱/۴۳۲).
- عباس واعظ طبسی، تولیت آستان قدس رضوی، ۱۵/۱/۱۳۵۹ (همان، ۱۲/۲۲۴) (← واعظ طبسی، عباس).
- محمدرضا رحمت، رسیدگی به امور مذهبی پاکستان، ۱۳/۳/۱۳۵۹ (همان، ۱۲/۳۷۱).
- حسین نوری همدانی، رسیدگی به مشکلات مذهبی ایرانیان خارج از کشور، ۱۸/۳/۱۳۵۹ (همان، ۱۲/۴۱۰).
- حسین راستی (← مقاله راستی کاشانی، حسین)، سیدجعفر کریمی، جلال‌الدین طاهرشمس، محسن دوزدوزانی، احمد صابری و علی افتخاری، تأیید عضویت در شورای مدیریت حوزه علمیه قم، ۸/۱۲/۱۳۵۹ (همان، ۱۴/۱۶۰) (← مقاله شورای مدیریت حوزه علمیه قم).
- سیدمحمدمهدی دستغیب، تولیت آستانه احمدبن‌موسی شاهچراغ، ۵/۹/۱۳۶۰ (همان، ۱۵/۳۹۰).
- محمد امامی کاشانی، تولیت مدرسه و مسجد شهید مطهری (سپهسالار)، ۱۲/۱۰/۱۳۶۱ (همان، ۱۷/۲۱۳).
- مجتبی حاج‌آخوند و محمدحسین زرندی (← مقاله امامان جمعه)، سرپرستی حوزه علمیه باختران، ۶/۱۱/۱۳۶۱ (همان، ۱۷/۲۵۸).
- سیداحمد فهری زنجانی، نمایندگی در لبنان و سوریه، ۲۸/۱۱/۱۳۶۱ (همان، ۱۷/۳۳۶).
- عباس شیرازی، سرپرستی مؤسسه اسلامی نارمک، ۱۵/۷/۱۳۶۲ (همان، ۱۸/۱۸۳).
- سیدمحمد ابطحی، سیدهاشم رسولی محلاتی، محمدرضا توسلی، حسن صانعی، محمد عبایی، محمدجواد کشمیری، سیدعلی قاضی عسگر، مسئولیت دبیرخانه مرکزی ائمه جمعه، ۲۹/۵/۱۳۶۳ (همان، ۱۹/۱۶).
- علی‌اکبر مشکینی، سیدعبدالکریم موسوی اردبیلی، احمد جنتی، محمد فاضل (← فاضل لنکرانی، محمد)، محمدعلی شرعی، محمدرضا توسلی، حسن صانعی، اعضای هیئت مؤسس مکتب خواهران (جامعة الزهرا)، ۳۱/۵/۱۳۶۳ (همان، ۱۹/۱۷) (← مقاله مکتب خواهران).
- محمدرضا مهدوی کنی، تولیت مدرسه مروی تهران، ۲۶/۶/۱۳۶۳ (همان، ۱۹/۷۱).
- غلامرضا رضوانی، امام جماعت مسجد سیدعزیزالله تهران، ۷/۱۲/۱۳۶۳ (همان، ۱۹/۱۷۴) (← رضوانی، غلامرضا).
- محمد عبایی خراسانی، نمایندگی ولی فقیه در دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، ۲۵/۲/۱۳۶۴ (همان، ۱۹/۲۶۳) (← مقاله دفتر تبلیغات اسلامی).
- سیدمحمدعلی ابن‌الرضا، تولیت مؤسسه علمیه و خیریه ولی عصر(ع)، ۳۱/۲/۱۳۶۴ (همان، ۱۹/۲۶۶).
- احمد جنتی، حل اختلافات میان علمای شیراز، ۱۰/۴/۱۳۶۴ (همان، ۱۹/۳۰۶).
- محمد یزدی و محمد محمدی گیلانی، بررسی اموال غیر مجهول المالک، ۲۳/۲/۱۳۶۵ (همان، ۲۰/۴۳).
- محسن لبّانی، نظارت بر موقوفات مدرسه دینی مروی، ۲۹/۹/۱۳۶۵ (همان، ۲۰/۱۷۳).
- مهدی باقری کنی، نظارت بر یکی از موقوفات مدرسه مروی، ۲۹/۹/۱۳۶۵ (همان، ۲۰/۱۷۴).
- سیداحمد فهری، امام‌جمعه دمشق، ۱۲/۱۲/۱۳۶۶ (همان، ۲۰/۴۹۳).
- محمدعلی انصاری، مجید انصاری (← مقاله انصاری، مجید)، حسین جاویدی، محمدجواد کشمیری و حسین هاشمیان، هیئت سرپرستی مدارس طلاب کرمانی‌ها در قم و کرمان، ۲۴/۳/۱۳۶۷ (همان، ۲۱/۶۶).
- مهدی کروبی و حسن صانعی رسیدگی به اموال مجهول المالک، ۶/۲/۱۳۶۸ (همان، ۲۱/۳۶۵).
منصب‌ها و مأموریت‌های نظامی و انتظامی
رهبری انقلاب اسلامی ایجاب می‌کرد امام‌خمینی پس از پیروزی انقلاب در حالی‌که تمامی نهادهای نظامی، امنیتی و انتظامی در حال سردرگمی یا فروپاشی به سر می‌بردند، با دخالت مستقیم، نظم و انضباط را به جامعه برگرداند که با ابتکار تأسیس کمیته‌های انقلاب در شهرها و محله‌ها این مسئولیت را به انجام رساند. ایشان در این دوره با نصب و اعزام افراد شناخته‌شده انقلابی در هر منطقه، تلاش کرد وضع امنیتی و انتظامی کشور را برای استقرار نهادهای قانونی آماده سازد؛ چنان‌که ایشان پس از استقرار نهادهای قانونی نیز در مقام فرماندهی کل قوا دست به انتصاباتی در حوزه نظامی و انتظامی زد. از سوی دیگر، صیانت فرهنگی از محیط‌های نظامی و ارتقای فرهنگ دینی نظامیان ایجاب می‌کرد ایشان نمایندگانی را در میان ارگان‌های نظامی و انتظامی بگمارد. افرادی که ایشان به یکی از منصب‌های نظامی گماشته یا در مجموعه نظامیان دارای مأموریت و مسئولیت بوده‌اند، عبارت‌اند از: ۱. محمدطاهر آل‌شبیر خاقانی، تشکیل کمیته انقلاب اسلامی در مناطق خوزستان، ۱/۱۲/۱۳۵۷ (همان، ۶/۲۱۰) (← مقاله خلق عرب). ۲. محمدعلی رضایی، تشکیل کمیته انقلاب اسلامی در تربت حیدریه، ۴/۱۲/۱۳۵۷ (همان، ۶/۲۱۴). ۳. سیداصغر ناظم‌زاده، رسیدگی به کمیته‌های انقلاب اسلامی قزوین، رشت، بندر انزلی، آستارا و شهرهای نزدیک دیگر، ۶/۱۲/۱۳۵۷ (همان، ۶/۲۲۲). ۴. قدرت‌الله علیخانی به همراه ابراهیم امیری، رسیدگی به کمیته‌های انقلاب اسلامی تاکستان، آبگرم، آوج، بویین زهرا و حومه، ۱۲/۱۲/۱۳۵۷ (همان، ۶/۲۹۸). ۵. بهاءالدین علم‌الهدی، رسیدگی به کمیته‌های انقلاب اسلامی اردبیل، کشت و صنعت دشت مغان و توابع و منطقه پارس‌آباد و مشکین شهر، ۱۳/۱۲/۱۳۵۷ (همان، ۶/۳۰۳). ۶. سیدحسین مطهری یزدی، تشکیل کمیته انقلاب اسلامی در فَشَم، ۱۶/۱۲/۱۳۵۷ (همان، ۶/۳۳۵). ۷. محمد فقیهی مرندی، رسیدگی به کمیته‌های انقلاب اسلامی مرند و ماکو، ۲۰/۱۲/۱۳۵۷ (همان، ۶/۳۶۸). ۸. ابراهیم امینی همراه با علی‌اکبر مسعودی، سرکشی به امور کمیته‌های انقلاب اسلامی استان ساحلی و بنادر جنوب (هرمزگان)، ۲۳/۱۲/۱۳۵۷ (همان، ۶/۳۷۳). ۹. تقی ریاحی، وزیر دفاع (طبق پیشنهاد نخست‌وزیر دولت موقت و تصویب کلی شورای انقلاب)، ۱۱/۱/۱۳۵۸ (همان، ۲۱/۶۴۵) و برکناری در شهریور ۱۳۵۸ با دستور امام‌خمینی به نخست‌وزیر (همان، ۶/۲۰۷). ۱۰. صادق احسان‌بخش با همکاری سیدعبدالله ضیایی، رسیدگی به کمیته‌های انقلاب اسلامی رشت و حومه، ۱/۲/۱۳۵۸ (همان، ۷/۷۳). ۱۱. مصطفی صدوقی، نظارت بر کمیته‌های انقلاب اسلامی ساری، ۷/۲/۱۳۵۸ (همان، ۷/۱۴۲). ۱۲. مرتضی بنی‌فضل، رسیدگی به کمیته‌های انقلاب اسلامی شهر خوی و حومه، ۷/۴/۱۳۵۸ (همان، ۲۱/۶۵۱). ۱۳. مرتضی بنی‌فضل، رسیدگی به امور کمیته‌های انقلاب اسلامی آذربایجان شرقی و غربی، ۱۲/۴/۱۳۵۸ (همان، ۲۱/۶۵۴). ۱۴. محمدحسین کاشانی، رسیدگی به وضع کمیته‌های انقلاب اسلامی لرستان، ۸/۶/۱۳۵۸ (همان، ۹/۳۶۸). ۱۵. غلامحسین محمدی گلپایگانی، ارشاد و تبلیغ در پایگاه هوایی اصفهان، ۱۸/۶/۱۳۵۸ (همان، ۹/۴۷۳). ۱۶. حسن لاهوتی (سرپرست سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران)، شرکت در جلسات شورای عالی سپاه، ۲۵/۶/۱۳۵۸ (همان، ۹/۵۴۸) (← مقاله لاهوتی، حسن). ۱۷. هادی شادمهر، ریاست ستاد مشترک ارتش بنا بر اصل ۱۱۰ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، ۱/۱۰/۱۳۵۸ (همان، ۱۱/۳۶۵). ۱۸. سیدابوالحسن بنی‌صدر، (به نمایندگی از خود) فرماندهی کل قوا، ۳۰/۱۱/۱۳۵۸ (همان، ۱۲/۱۵۷) و برکناری در ۲۰/۳/۱۳۶۰ (همان، ۱۴/۴۲۰). ۱۹. سیدعلی خامنه‌ای، مشاور شورای عالی دفاع ملی، بر مبنای اصل یکصدودهم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، ۲۰/۲/۱۳۵۹ (همان، ۱۲/۲۸۱). ۲۰. مصطفی چمران، مشاور شورای عالی دفاع ملی، ۲۰/۲/۱۳۵۹ (همان، ۱۲/۲۸۲). ۲۱. فضل‌الله محلاتی، نمایندگی ولی فقیه در سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، ۲۸/۳/۱۳۵۹ (همان، ۱۲/۴۵۰). ۲۲. محمد امامی کاشانی، نمایندگی ولی فقیه در شهربانی، ۲۸/۳/۱۳۵۹ (همان، ۱۲/۴۵۱). ۲۳. مرتضی رضایی، فرماندهی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، ۲۸/۴/۱۳۵۹ (همان، ۱۳/۳۸). ۲۴. غلامرضا صفایی، ریاست اداره عقیدتی سیاسی ارتش، ۲۲/۱/۱۳۶۰ (همان، ۱۴/۲۸۲). ۲۵. غلامحسین کرباسچی، ریاست اداره سیاسی ایدئولوژیک ژاندارمری، فروردین، ۱۳۶۰ (همان، ۱۴/۲۸۳) (← مقاله تهرانی، محمدصادق). ۲۶. محمدمهدی موحدی کرمانی، نمایندگی ولی فقیه در شهربانی، ۱۹/۳/۱۳۶۰ (همان، ۱۴/۴۱۹). ۲۷. ولی‌الله فلاحی (جانشین رئیس ستاد مشترک ارتش)، واگذاری اختیارات فرماندهی کل قوا به ستاد مشترک، ۲۱/۳/۱۳۶۰ (همان، ۱۴/۴۲۱). ۲۸. سیدموسی نامجو، عضو شورای عالی دفاع، ۱۲/۴/۱۳۶۰ (همان، ۱۵/۳۵). ۲۹. محسن رضایی، فرماندهی کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، ۲۰/۶/۱۳۶۰ (همان، ۱۵/۲۲۴) (← مقاله رضایی محسن). ۳۰. قاسمعلی ظهیرنژاد، ریاست ستاد مشترک ارتش، ۹/۷/۱۳۶۰ (همان، ۱۵/۲۶۵) (← مقاله ظهیرنژاد قاسمعلی). ۳۱. علی صیاد شیرازی، فرماندهی نیروی زمینی ارتش، ۹/۷/۱۳۶۰ (همان، ۱۵/۲۶۶) (← مقاله صیاد شیرازی، علی). ۳۲. اکبر هاشمی رفسنجانی، نمایندگی امام‌خمینی در شورای عالی دفاع، ۲۱/۷/۱۳۶۰ (همان، ۱۵/۳۰۲). ۳۳. قاسمعلی ظهیرنژاد، استفاده از اختیارات رهبری با مأموریت‌ها و وظایف نظامی، ۲۳/۷/۱۳۶۰ (همان، ۱۵/۳۰۸). ۳۴. سیدحسن طاهری خرم‌آبادی، نمایندگی ولی فقیه در سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، ۲۳/۹/۱۳۶۰(همان، ۱۵/۴۳۶) و ۸/۴/۱۳۶۲ (همان، ۱۷/۵۱۰) (← مقاله طاهری خرم‌آبادی، سیدحسن). ۳۵. علی‌اکبر ناطق نوری (وزیر کشور)، تفویض اختیارات در امور نیروی انتظامی، ۲۷/۱۲/۱۳۶۰ (همان، ۱۶/۱۱۶). ۳۶. علی‌اکبر ناطق نوری، سرپرستی کمیته‌های انقلاب اسلامی، ۱۷/۵/۱۳۶۱ (همان، ۱۶/۴۰۸) (← مقاله کمیته انقلاب اسلامی). ۳۷. محمدرضا فاکر، نمایندگی ولی فقیه در سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، ۳/۶/۱۳۶۱ (همان، ۱۶/۴۳۹). ۳۸. سیدعلی خامنه‌ای، هماهنگی در امور ارتش و سپاه، ۱۵/۱/۱۳۶۲ (همان، ۱۷/۳۹۷). ۳۹. اسفندیار حسینی، فرماندهی نیروی دریایی ارتش، ۱۰/۲/۱۳۶۲ (همان، ۱۷/۴۲۰). ۴۰. هوشنگ صدیق، فرمانده نیروی هوایی ارتش، ۴/۹/۱۳۶۲ (همان، ۱۸/۲۳۰). ۴۱. اکبر هاشمی رفسنجانی، فرماندهی عملیات و الفجر، ۳۰/۱۱/۱۳۶۲ (همان، ۱۸/۳۵۵). ۴۲. علی‌اکبر آشتیانی، ریاست اداره عقیدتی سیاسی ژاندارمری، ۲۳/۴/۱۳۶۳ (همان، ۱۸/۵۰۸) (← مقاله آشتیانی، علی‌اکبر). ۴۳. قاسمعلی ظهیرنژاد، نمایندگی امام‌خمینی در شورای عالی دفاع، ۱/۸/۱۳۶۳ (همان، ۱۹/۸۷). ۴۴. اسماعیل سهرابی، ریاست ستاد مشترک ارتش، ۳/۸/۱۳۶۳ (همان، ۱۹/۸۸). ۴۵. علی سعیدی، مسئولیت حفاظت اطلاعات سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، ۲۹/۸/۱۳۶۳ (همان، ۱۹/۱۰۴). ۴۶. محمدحسین ملک‌زادگان، فرماندهی نیروی دریایی ارتش، ۶/۴/۱۳۶۴ (همان، ۱۹/۲۹۸). ۴۷. سیدعلی‌اکبر محتشمی‌پور (وزیر کشور)، سرپرستی کمیته‌های انقلاب اسلامی، ۲۱/۸/۱۳۶۴ (همان، ۱۹/۴۱۵) (← مقاله محتشمی‌پور، سیدعلی‌اکبر). ۴۸. سیدعلی‌اکبر محتشمی‌پور (وزیر کشور)، اختیارات فرماندهی کل قوا در نیروی انتظامی به وزیر کشور، ۲۲/۸/۱۳۶۴ (همان، ۱۹/۴۲۰). ۴۹. سیدسراج‌الدین موسوی، فرماندهی کل کمیته انقلاب اسلامی، ۱۱/۴/۱۳۶۵ (همان، ۲۰/۷۰) (← مقاله کمیته انقلاب اسلامی). ۵۰. علی صیاد شیرازی و محسن رفیق‌دوست، عضو شورای عالی دفاع، ۲۳/۴/۱۳۶۵ (همان، ۲۰/۷۳). ۵۱. حسین حسنی‌سعدی، فرماندهی نیروی زمینی ارتش، ۱۱/۵/۱۳۶۵ (همان، ۲۰/۸۵). ۵۲. منصور ستاری، فرماندهی نیروی هوایی ارتش، ۱۰/۱۱/۱۳۶۵ (همان، ۲۰/۱۹۳). ۵۳. احمد وحیدی، فرماندهی حفاظت اطلاعات سپاه پاسداران، ۴/۱/۱۳۶۶ (همان، ۲۰/۲۳۶). ۵۴. سیدسراج‌الدین موسوی، نمایندگی امام‌خمینی در کمیته‌های انقلاب اسلامی، ۲۲/۵/۱۳۶۶ (همان، ۲۰/۳۵۸). ۵۵. علی شهبازی، ریاست ستاد مشترک ارتش، ۱۳/۲/۱۳۶۷ (همان، ۲۱/۳۸). ۵۶. اکبر هاشمی رفسنجانی، جانشینی فرماندهی کل قوا، ۱۲/۳/۱۳۶۷ (همان، ۲۱/۵۶). ۵۷. علی رازینی، تشکیل دادگاه ویژه تخلفات جنگ، ۲/۵/۱۳۶۷ (همان، ۲۱/۱۰۲). ۵۸. رسول منتجب‌نیا، ریاست سازمان عقیدتی ـ سیاسی شهربانی، ۲۴/۱۱/۱۳۶۷ (همان، ۲۱/۲۶۰). ۵۹. عبدالله نوری، نمایندگی ولی فقیه در سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، ۱۸/۱۲/۱۳۶۷ (همان، ۲۱/۳۱۳).
منابع
ابن‌اثیر، علی‌بن‌محمد، الکامل فی التاریخ، بیروت، دار صادر، ۱۳۸۵ق؛ ابن‌سعد، محمد، الطبقات الکبری، تحقیق محمد عبدالقادر عطا، بیروت، دارالکتب العلمیه، چاپ اول، ۱۴۱۰ق؛ ابن‌کثیر، اسماعیل‌بن‌عمر، البدایة و النهایه، بیروت، دارالفکر، ۱۴۰۷ق؛ احمدی میانجی، علی، مکاتیب الرسول، تهران، دارالحدیث، چاپ اول، ۱۹۹۸م؛ امام‌خمینی، سیدروح‌الله، صحیفه امام، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، چاپ پنجم، ۱۳۸۹ش؛ همو، المکاسب المحرمه، تهران، مؤسسه تنظیم ...، چاپ دوم، ۱۳۸۵ش؛ دهخدا، علی‌اکبر، لغتنامه دهخدا، تهران، دانشگاه تهران، چاپ اول، ۱۳۷۳ش؛ راغب اصفهانی، حسین‌بن‌محمد، مفردات الفاظ القرآن، تحقیق صفوان عدنان، بیروت ـ دمشق، دارالقلم ـ دارالشامیه، چاپ اول، ۱۴۱۲ق؛ سروش محلاتی، محمد، دین و دولت در اندیشه اسلامی، قم، بوستان کتاب، چاپ دوم، ۱۳۸۶ش؛ شوشتری، محمدتقی، قاموس الرجال، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ اول، ۱۴۱۹ق؛ طبری، محمدبن‌جریر، تاریخ الامم و الملوک، تاریخ الطبری، تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت، دارالتراث العربی، چاپ دوم، ۱۳۸۷ق؛ طوسی، محمدبن‌حسن، النهایة فی مجرد الفقه و الفتاوی، بیروت، دارالکتاب العربی، چاپ دوم، ۱۴۰۰ق؛ فراهیدی، خلیل‌بن‌احمد، کتاب العین، تحقیق مهدی مخزومی و ابراهیم سامرایی، قم، هجرت، چاپ دوم، ۱۴۰۹ق؛ مفید، محمدبن‌محمد، المقنعه، قم، کنگره جهانی شیخ مفید، چاپ اول، ۱۴۱۳ق؛ مهرپور، حسین، مجموعه نظریات شورای نگهبان، دوره اول تیر ۱۳۵۹ ـ تیر ۱۳۶۵، تهران، کیهان، چاپ اول، ۱۳۷۱ش؛ نهج البلاغه، ترجمه سیدجمال‌الدین دین‌پرور، تهران، بنیاد نهج البلاغه، چاپ اول، ۱۳۷۹ش؛ واقدی، محمدبن‌عمر، المغازی، تحقیق مارسدن جونس، بیروت، اعلمی، چاپ سوم، ۱۴۰۹ق.
- ↑ فراهیدی، کتاب العین، ۷/۱۳۶؛ راغب، مفردات راغب، ۱/۸۰۷.
- ↑ دهخدا، فرهنگ‌لغت دهخدا، ۱۳/۱۹۹۰۸.
- ↑ دهخدا، فرهنگ‌لغت دهخدا، ۱۳/۱۹۱۲۶.
- ↑ مفید، المقنعه، ۸۱۰؛ طوسی، النهایة فی مجرد الفقه و الفتاوی، ۳۰۰.
- ↑ امام‌خمینی، مکاسب، ۲/۱۶۰.
- ↑ امام‌خمینی، مکاسب، ۲/۱۵۹.
- ↑ سروش محلاتی، دین و دولت در اندیشه اسلامی، ۴۲۳.
- ↑ ابن‌کثیر، البدایة و النهایه، ۵/۱۰۳.
- ↑ طبری، تاریخ الامم و الملوک، تاریخ الطبری، ۴/۱۲۷۴، ۱۴۳۸ و ۱۵۶۹.
- ↑ احمدی میانجی، مکاتیب الرسول،۳/۲۴۱.
- ↑ واقدی، المغازی، ۱/۲۵۴.
- ↑ واقدی، المغازی، ۳/۱۱۱۸.
- ↑ ابن‌سعد، الطبقات الکبری، ۵/۳۶.
- ↑ ابن‌اثیر، الکامل فی التاریخ، ۳/۲۰۱.
- ↑ شوشتری، قاموس الرجال، ۹/۱۸.
- ↑ نهج البلاغه، ن۳۸، ۴۳۴.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۱/۴۶.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۲۱/۳۷۲.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۲۰/۱۷۳.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۱۲/۱۱۷.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۲۱/۶۴۰ ـ ۶۴۱.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۱۲/۱۶۳.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۱۵/۲۶۵.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۱۵/۲۲۴.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۵/۴۲۶.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۱۲/۲۸۱.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۶/۵۴.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۱/۲۸۰؛ ۱۲/۲۶۰؛ ۱۳/۳۵۶ و ۲۱/۳۸.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۶/۲۰۷.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۲۱/۲۲۰.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۵/۲۷۳.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۵/۳۰۲.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۵/۴۹۵.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۵/۴۹۶.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۶/۱۵۰.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۶/۱۷۱.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۶/۱۸۴ و ۱۹۶.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۶/۲۰۹.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۶/۲۱۶.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۶/۲۶۰.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۶/۳۰۵.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۶/۳۲۲.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۶/۳۶۹.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۶/۴۲۹.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۶/۴۵۵.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۶/۵۰۷.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۷/۱۵.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۸/۲۵۳.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۸/۳۵۶.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۸/۲۴۸.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۹/۴۷.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۹/۱۰۹.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۹/۲۰۷.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۹/۲۷۲.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۹/۳۴۸.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۹/۳۵۳.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۹/۳۵۵.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۹/۳۷۴.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۹/۴۰۴.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۹/۴۸۷.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۹/۵۵۲.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۱۰/۸۵.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۱۰/۱۰۵.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۱۰/۱۹۳.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۱۰/۳۷۱.
- ↑ امام خمینی، صحیفه،۱۰/۳۹۷
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۱۱/۲۸.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۱۱/۱۱۶.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۱۱/۲۰۹.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۱۱/۲۳۰.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۱۱/۲۴۶.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۱۳/۲۵۳.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۱۴/۱۱۰.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۱۴/۳۳۴.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۱۵/۵۴.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۱۶/۴۳۸.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۱۸/۱۰.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۱۸/۱۸۰.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۲۱/۱۲۵.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۲۱/۲۳۹.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۴/۳۰۷.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۵/۴۲۶.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۶/۵۴.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۲۱/۶۴۰.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۲۱/۶۴۱.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۲۱/۶۴۳.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۲۱/۶۴۴.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۶/۳۶۷.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۱۰/۱۶۵.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۱۰/۱۶۶.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۱۰/۱۶۷.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۱۰/۱۶۸.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۱۰/۱۶۹.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۱۰/۱۷۳.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۱۰/۵۰۴.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۱۰/۵۰۵.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۱۰/۵۰۶.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۱۰/۱۶۳.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۱۰/۵۰۷.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۱۰/۵۰۸.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۱۰/۵۰۹.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۱۰/۵۱۰.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۱۰/۵۱۱.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۱۰/۵۱۲.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۱۰/۵۱۳.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۱۱/۵۸.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۱۱/۵۹.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۱۱/۶۰.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۱۱/۶۱.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۱۱/۶۲.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۱۱/۶۳.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۱۱/۶۴.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۱۱/۱۳۹.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۱۱/۱۵۴.
- ↑ مهرپور، ۱/بیست و سه.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۱۲/۱۸۵.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۱۲/۲۶۰.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۱۲/۲۸۳.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۱۲/۳۰۲.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۱۲/۴۳۱.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۱۳/۳۷.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۱۳/۲۲۰.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۱۳/۳۵۶.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۱۴/۴۲.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۱۴/۴۱۰.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۱۵/۳۲۳.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۱۵/۴۰۷.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۱۵/۴۴۴.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۱۵/۴۴۵.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۱۶/۶۴.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۱۶/۱۰۱.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۱۶/۲۵۵.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۱۶/۳۱۰.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۱۶/۴۰۰.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۱۷/۲۴۲.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۱۷/۲۵۶.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۱۷/۵۱۲.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۱۷/۵۱۳.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۱۷/۵۱۴.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۱۸/۱.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۱۸/۸۳.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۱۹/۱۱۰ ـ ۱۱۱.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۱۹/۲۶۹.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۱۹/۳۲۱.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۱۹/۳۹۴.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۲۰/۵۹.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۲۰/۳۷۸.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۲۱/۴۳.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۲۱/۶۷.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۲۱/۱۹۹.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۲۱/۳۳۹.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۲۱/۳۶۳.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۲۱/۶۵۲.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۸/۴۴۸.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۹/۶۹.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۹/۲۵۷.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۹/۲۶۶.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۹/۳۱۹.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۹/۴۴۸.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۹/۴۹۲.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۱۰/۸۶.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۱۰/۲۲۵.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۱۰/۲۲۶.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۱۰/۲۴۰.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۱۰/۲۸۰.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۱۰/۳۱۸.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۱۷/۱۱۶.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۱۰/۳۲۹.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۱۰/۳۴۱.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۱۰/۴۵۰.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۱۰/۴۶۴.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۱۰/۴۸۲.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۱۰/۴۸۴.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۱۱/۴۰.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۱۱/۴۱.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۱۱/۴۸.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۱۱/۳۱۹.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۱۲/۱۱۶.
- ↑ (همان، ۱۲/۳۰۰)
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۱۲/۳۱۶.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۱۲/۳۱۷.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۱۲/۴۴۵.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۱۲/۴۷۳.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۱۳/۱۲۲.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۱۳/۱۲۳.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۱۴/۲۴۸.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۱۴/۵۱۴.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۱۵/۱۳۳.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۱۵/۳۵۲.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۱۵/۴۶۱.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۱۵/۴۶۲.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۱۶/۲۴۳.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۱۶/۲۴۸.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۱۶/۳۳۴.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۱۸/۲۴.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۱۶/۳۷۳.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۱۷/۷.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۱۷/۹۷.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۱۷/۱۹۸.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۱۷/۳۴۵.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۱۸/۷۶.
- ↑ ۴/۲/۱۳۶۲ امام خمینی، صحیفه، ۱۷/۴۰۹.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۱۷/۵۰۵.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۱۷/۵۰۷.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۱۹/۸۴.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۱۹/۱۰۲.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۱۹/۱۲۷.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۱۹/۲۷۷.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۲۰/۳۰۵.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۲۱/۳۱.
- ↑ امام خمینی، صحیفه،۲۱/۱۸۳.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۲۱/۱۹۷.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۲۱/۲۱۶.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۲۱/۳۷۲.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۶/۲۱۵.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۶/۲۶۸.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۶/۴۸۳.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۶/۵۱۱.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۷/۵.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۷/۷۲.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۷/۲۰۶.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۸/۱۶۴.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۸/۳۲۳.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۸/۳۵۷.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۸/۳۶۵.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۸/۴۹۳.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۸/۵۱۸.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۹/۲۱۴.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۹/۲۴۰.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۹/۲۵۳.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۹/۲۶۴.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۹/۲۷۰.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۹/۲۸۷.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۹/۳۲۴.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۹/۳۴۷.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۲۱/۶۵۹.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۹/۳۸۱.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۹/۴۴۷.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۹/۴۹۳.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۱۰/۱۴۸.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۱۰/۱۷۰.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۱۰/۱۷۱.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۱۲/۱۶۳.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۱۲/۱۶۴.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۱۲/۴۱۱.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۱۴/۵۱۲.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۱۴/۵۱۳.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۱۵/۴۸.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۱۵/۲۵۲.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۱۷/۷۲.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۱۷/۱۷۲.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۱۷/۱۹۹.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۱۷/۴۵۰.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۱۷/۴۵۱.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۱۷/۴۸۸.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۱۹/۲۷۱.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۱۹/۲۷۴.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۱۹/۳۱۳.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۱۹/۴۲۳ ـ ۴۲۴.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۲۰/۶۶.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۲۰/۲۸۴.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۲۰/۲۸۵.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۲۱/۲۱۳.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۲۱/۲۲۷.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۲۱/۲۳۵.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۲۱/۲۴۵.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۲۱/۵۸۳.