محمد شجاعی
 | |
| اطلاعات فردی | |
|---|---|
| نام کامل | محمد شجاعی زنجانی |
| تاریخ تولد | ۱۳۱۹ش |
| زادگاه | یکی از روستاهای زنجان |
| تاریخ وفات | ۷ دی ۱۳۹۴ |
| محل دفن | حرم حضرت معصومه(س)، قم |
| شهر وفات | تهران |
| اطلاعات علمی | |
| استادان | امامخمینی، سیدکاظم شریعتمداری، سیدمحمد محقق داماد |
| محل تحصیل | حوزه علمیه زنجان، حوزه علمیه قم |
| تألیفات | معاد یا بازگشت به سوی خدا، مقالات درباره تزکیه و خودسازی، انسان و خلافت الهی، اسماء حسنی، پنج رساله، ملائکه، بقية الله(عج)، خواب و نشانهای آن، بازگشت به هستی، عروج روح، قیام قیامت، مواقف حشر، تجسم عمل و شفاعت، مرگ تا قیامت، دروس تزکیه، کیمیای وصال، ضیافت حقیقی، رساله محبت |
| فعالیتهای اجتماعی-سیاسی | |
| سیاسی | مبارز سیاسی علیه رژیم پهلوی، همراهی با نهضت امامخمینی |
| اجتماعی | فعالیتهای اجتماعی و فرهنگی در زنجان، عضو شورای شهر زنجان، نماینده مجلس شورای اسلامی |
محمد شجاعی، از شاگردان درس خارج فقه امامخمینی.
زادگاه و خاندان
او در سال ۱۳۱۹ش در یکی از روستاهای زنجان به دنیا آمد. پدرش میرزا علی از روحانیان برجسته زنجان بود که در مناطق و روستاهای محروم به تبلیغ دین میپرداخت و مورد وثوق و اعتماد مردم آن مناطق بود.
تحصیل
محمد شجاعی دوران ابتدایی را در زادگاهش طی کرد و در سال ۱۳۳۱ش وارد حوزه علمیه زنجان شد و مقدمات را در آن حوزه خواند.
او در سال ۱۳۳۵ش راهی قم شد و دروس سطح را در حوزه علمیه آن شهر و نزد استادان برجسته فراگرفت. آنگاه در درس خارج فقه امامخمینی و آیات سیدکاظم شریعتمداری و سیدمحمد محقق داماد شرکت کرد.[۱]
درباره تاریخ دقیق حضور او در درس امامخمینی گزارشی در دست نیست، ولی با توجه به سالهای حضور او در قم میتوان احتمال داد که در سالهای پایانی دهه ۱۳۳۰ و آغازین دهه ۱۳۴۰ (پیش از تبعید ایشان به خارج از کشور) در آن درسها حضور مییافته است.
فعالیت مبارزاتی
وی همزمان با تحصیل، با امضای اعلامیههایی، به حمایت از امامخمینی میپرداخت. ازجمله در ۲۷ اسفند ۱۳۴۳ همراه با محصلان زنجانی حوزه علمیه قم در نامهای به امیرعباس هویدا نخستوزیر وقت، به انتقاد از وضعیت موجود و تبعید «مرجع بزرگ تقلید آیتاللهالعظمی خمینی» از کشور پرداخت و خواستار بازگرداندن ایشان به کشور، آزادی دیگر زندانیان سیاسی و الغای قوانین ضددینی شد.[۲]
پس از انتقال امامخمینی از ترکیه به نجف اشرف نیز همراه با جمعی از علما و فضلای زنجانی حوزه علمیه قم، با ارسال نامهای به امامخمینی، ضمن تقبیح دوباره تبعید ایشان از کشور، خرسندی خود را از حضور ایشان در نجف اشرف ابراز کردند و بار دیگر بر بازگشت امامخمینی به کشور تأکید نمودند و «تبعیت از منویات مقدس آن قائد بزرگوار» را در راستای «اهداف عالیهای که به صلاح اسلام و ملت مسلمان ایران» است، دانستند.[۳]
شجاعی زنجانی در سال ۱۳۴۶ش به زنجان بازگشت و به تدریس دروس دینی و تبلیغ دین پرداخت.[۴] او که از شاگردان شناختهشده امامخمینی در زنجان به شمار میرفت.[۵] در کنار فعالیتهای علمی ـ تبلیغی، به حمایت از امامخمینی و مبارزه با حکومت پهلوی پرداخت و ازجمله افرادی بود که در انتقال اعلامیهها و متن و نوار سخنرانیهای امامخمینی و روحانیان مبارز به زنجان و توزیع آن در زنجان و روستاهای اطراف نقش داشت.[۶]
پس از رحلت آیتالله سیدمحسن طباطبایی حکیم، در تبلیغ مرجعیت تامه امامخمینی در زنجان میکوشید.[۷] و در توزیع رساله امامخمینی در زنجان فعال بود.[۸] در آن سالها جلسات تفسیر قرآن و نهجالبلاغه با رویکرد سیاسی در مسجد اسحاق میرزا در زنجان برگزار میکرد و در آن جلسات با بحث درباره یاران پیامبر(ص) و امام علی(ع) چون مقداد، ابوذر غفاری و میثم تمار، به بیان جانفشانیهای آنان میپرداخت. این بحثها در جذب جوانان به آن مسجد نقش زیادی داشت و همین مسائل حساسیت ساواک را برمیانگیخت. او همچنین در آن جلسات فتاوای امامخمینی را بیان میکرد. به همین دلیل بارها به ساواک احضار شد. تداوم این فعالیتها باعث شد تا در سال ۱۳۵۰ش در زنجان دستگیر و به تهران منتقل شود.[۹] او پس از آزادی به زنجان بازگشت و به مبارزات سیاسی ادامه داد و از روحانیان محوری در مبارزات مردم زنجان علیه رژیم پهلوی بود.[۱۰] براثر این فعالیتها در سال ۱۳۵۶ بار دیگر دستگیر و زندانی شد. او این بار پس از آزادی ممنوعالمنبر گردید.[۱۱]
فعالیتها پس از پیروزی انقلاب
شجاعی پس از پیروزی انقلاب اسلامی به فعالیت در کمیتههای انقلاب اسلامی زنجان پرداخت.[۱۲] او در انتخابات شورای شهر در سال ۱۳۵۸ از طرف مردم زنجان به عضویت شورای مزبور برگزیده شد.[۱۳] و در اولین دوره مجلس شورای اسلامی از حوزه انتخابیه زنجان نامزد نمایندگی شد و توانست با کسب اکثریت آرا به مجلس راه یابد.[۱۴] با اوجگیری اختلافات سیاسی در کشور.[۱۵]، در اردیبهشت ۱۳۶۱ از نمایندگی مجلس شورای اسلامی استعفا داد.[۱۶] و تلاش مردم زنجان در انصراف او از استعفا تأثیرگذار نبود.[۱۷]
تألیفات
او پس از استعفا از نمایندگی دیگر به عرصه سیاست بازنگشت.[۱۸] و پس از آن در تهران مقیم شد و به تدریس و تألیف پرداخت.[۱۹] بهخصوص جلساتی را با محوریت بحثهای عرفان برگزار میکرد که مباحث آن جلسات در سالهای ۱۳۶۳-۱۳۷۰، در قالب کتاب «کیمیای وصال» منتشر شد و آن بحثها از ۱۳۷۸ نیز توسط رادیو قرآن پخش گردید.[۲۰]
دیگر تألیفات آیتالله محمد شجاعی عبارت است از: کتاب «معاد یا بازگشت به سوی خدا» در دو جلد، کتاب «مقالات درباره تزکیه و خودسازی» در سه جلد، «انسان و خلافت الهی» در شش جلد، «اسماء حسنی» در یک جلد، «پنج رساله»، «ملائکه»، «بقية الله (عج)»، «خواب و نشانهای آن»، «بازگشت به هستی»، «عروج روح»، «قیام قیامت»، «مواقف حشر»، «تجسم عمل و شفاعت»، «مرگ تا قیامت»، «دروس تزکیه»، «کیمیای وصال»، «ضیافت حقیقی»، و «رساله محبت».[۲۱]
درگذشت
محمد شجاعی در ۷ دی ۱۳۹۴ در تهران درگذشت و پیکرش پس از انتقال به قم و اقامه نماز توسط سیدموسی شبیری زنجانی، در صحن شهید مفتح در حرم حضرت فاطمه معصومه(س) به خاک سپرده شد.[۲۲]
پانویس
- ↑ انصاری، «درگذشتگان: آیتالله شجاعی زنجانی»، ص۱۴۷.
- ↑ اسناد انقلاب اسلامی، ج۳، ص۱۳۹-۱۴۱.
- ↑ همان، ص۱۸۰-۱۸۱؛ خسروشاهی، اسناد نهضت اسلامی، ج۳، ص۱۱۰؛ روحانی، بررسی و تحلیلی از نهضت امامخمینی در ایران، ج۱، ص۸۸۲؛ دوانی، نهضت روحانیون ایران، ج۵، ص۱۶۷-۱۶۸.
- ↑ انصاری، «درگذشتگان: آیتالله شجاعی زنجانی»، ص۱۴۷.
- ↑ بیات، انقلاب اسلامی در زنجان، ص۱۹۵
- ↑ شکوری، «فصل سوم: پالایش نیروها»، ص۱۳۳-۱۳۴.
- ↑ بیات، انقلاب اسلامی در زنجان، ص۲۱۴-۲۱۵
- ↑ شکوری، «فصل سوم: پالایش نیروها»، ص۱۳۵.
- ↑ بیات، انقلاب اسلامی در زنجان، ص۲۲۶-۲۲۸.
- ↑ شکوری، «فصل سوم: پالایش نیروها»، ص۱۳۲-۱۳۳.
- ↑ بیات، انقلاب اسلامی در زنجان، ص۱۹۶-۱۹۷.
- ↑ بیات، انقلاب اسلامی در زنجان، ص۴۵۵-۴۵۶.
- ↑ نتایج انتخابات شوراهای شهر اعلام شد، ص۱۱
- ↑ معرفی نمایندگان مجلس شورای اسلامی، ص۷۵.
- ↑ آیتالله شجاعی از اساتید اخلاق و تفسیر، دار فانی را وداع گفت، ص۲
- ↑ معرفی نمایندگان مجلس شورای اسلامی، ص۱۲۹
- ↑ بیات، انقلاب اسلامی در زنجان، ص۵۲۰.
- ↑ آیتالله شجاعی از اساتید اخلاق و تفسیر، دار فانی را وداع گفت، ص۲
- ↑ انصاری، ص۱۴۷.
- ↑ انتشار درسهای عرفان آیتالله محمد شجاعی، ص۹۶.
- ↑ انصاری، «درگذشتگان: آیتالله شجاعی زنجانی»، ص۱۴۷.
- ↑ انصاری، «درگذشتگان: آیتالله شجاعی زنجانی»، ص۱۴۷.
منابع
- آشنایی با مجلس شورای اسلامی، به ضمیمه کارنامه سال اول (۱۳۶۰)، تهران، روابط عمومی مجلس شورای اسلامی.
- «آیتالله شجاعی از اساتید اخلاق و تفسیر، دار فانی را وداع گفت» (۱۳۹۴)، هفتهنامه افق حوزه، سال چهاردهم، شماره ۴۴۴، ۹ دی.
- اسناد انقلاب اسلامی (۱۳۷۴)، ج ۳، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
- «انتشار درسهای عرفان آیتالله محمد شجاعی» (۱۳۸۸)، ماهنامه کتاب دین، شماره ۸۸، آذر.
- انصاری، ناصرالدین (۱۳۹۴)، «درگذشتگان: آیتالله شجاعی زنجانی»، دوماهنامه آینه پژوهش، سال بیستوششم، شماره ششم، بهمن و اسفند.
- بیات، مسعود (۱۳۸۶)، انقلاب اسلامی در زنجان، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
- خسروشاهی، سیدهادی (۱۳۹۰)، اسناد نهضت اسلامی، ج۳، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
- دوانی، علی (۱۳۷۷)، نهضت روحانیون ایران، ج۵، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
- روحانی، سیدحمید (۱۳۵۸)، بررسی و تحلیلی از نهضت امامخمینی در ایران، ج۱، بیجا، دارالفکر ـ دارالعلم.
- شکوری، ابوالفضل (۱۳۷۳)، «فصل سوم: پالایش نیروها (روند مبارزه در زنجان از سال ۱۳۴۳ تا ۱۳۵۲)»، فصلنامه یاد، شماره ۳۵ ـ ۳۶، پاییز و زمستان.
- معرفی نمایندگان مجلس شورای اسلامی از پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی تا پایان پنجمین دوره قانونگذاری (۱۳۷۸)، تهران، اداره کل امور فرهنگی و روابط عمومی مجلس شورای اسلامی.
- «نتایج انتخابات شوراهای شهر اعلام شد» (۱۳۵۸)، روزنامه اطلاعات، ۱۵۹۷۶، ۲۲ مهر.
- نگرش به اولین دوره مجلس شورای اسلامی (۱۳۶۴)، تهران، روابط عمومی مجلس شورای اسلامی.