۲۱٬۱۴۹
ویرایش
اسماعیل فردوسی‌پور: تفاوت میان نسخه‌ها
خنثی‌سازی نسخهٔ 16654 از Shams (بحث)
(ابرابزار) برچسب: برگردانده‌شده |
برچسب: خنثی‌سازی |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه | {{جعبه اطلاعات شخصیت سیاسی مذهبی | ||
| عنوان = اسماعیل فردوسی‌پور | | عنوان = اسماعیل فردوسی‌پور | ||
| تصویر = فردوسی_پور_.jpg | | تصویر = فردوسی_پور_.jpg | ||
| اندازه | | اندازه تصویر = | ||
| توضیح تصویر = | | توضیح تصویر = | ||
|سرشناسی = | |سرشناسی = | ||
|نام کامل = اسماعیل فردوسی‌پور | |نام کامل = اسماعیل فردوسی‌پور | ||
|لقب = | |لقب = | ||
|نسب = | |نسب = | ||
|زادروز = دوم | |زادروز = دوم شهریور ۱۳۱۷ | ||
| | |شهر تولد = شهرستان فردوس استان خراسان | ||
|کشور تولد = ایران | |کشور تولد = ایران | ||
|تاریخ درگذشت = ۲۶ | |تاریخ درگذشت = ۲۶ بهمن ۱۳۸۵ | ||
| | |شهر درگذشت = شهرستان فردوس | ||
|کشور درگذشت = [[ایران]] | |کشور درگذشت = [[ایران]] | ||
|آرامگاه | |آرامگاه = | ||
|نام | |نام همسر = | ||
|فرزندان = | |فرزندان = | ||
|خویشاوند سرشناس= | |خویشاوند سرشناس= | ||
|دین = [[اسلام]] | |دین = [[اسلام]] | ||
| | |مذهب = [[شیعه]] | ||
|پیشه | |پیشه = | ||
|مناصب = روحانی [[مبارز]]، [[شاگردان امام‌خمینی|شاگرد امام‌خمینی]]، نماینده | |مناصب = روحانی [[مبارز]]، [[شاگردان امام‌خمینی|شاگرد امام‌خمینی]]، نماینده [[خبرگان رهبری]] و [[مجلس شورای اسلامی]] | ||
|پس از = | |پس از = | ||
|پیش از = | |پیش از = | ||
|اساتید = [[محمدتقی ادیب نیشابوری]]، [[میرزااحمد مدرس یزدی]]، [[ | |اساتید = [[محمدتقی ادیب نیشابوری]]، [[میرزااحمد مدرس یزدی]]، [[هاشم قزوینی]] و [[مجتبی قزوینی]]، [[سیدابوالقاسم خویی]]، [[میرزاباقر زنجانی]] و [[سیدعلی سیستانی]] | ||
|شاگردان = | |شاگردان = | ||
|تالیفات = | |تالیفات = | ||
|وبگاه | |وبگاه رسمی = | ||
|امضا = | |امضا = | ||
}} | }} | ||
'''اسماعیل فردوسی‌پور'''، روحانی [[مبارز]]، [[شاگردان امام‌خمینی|شاگرد امام‌خمینی]]، نماینده | '''اسماعیل فردوسی‌پور'''، روحانی [[مبارز]]، [[شاگردان امام‌خمینی|شاگرد امام‌خمینی]]، نماینده [[خبرگان رهبری]] و [[مجلس شورای اسلامی]]. | ||
==زندگی‌نامه== | |||
اسماعیل فردوسی‌پور فرزند غلامعلی، دوم شهریور ۱۳۱۷ در شهرستان فردوس استان [[خراسان]] متولد شد <ref>فردوسی‌پور، خاطرات، ۳؛ فردوسی‌پور، همگام با خورشید، ۱۵.</ref> و در پنج‌سالگی پس از درگذشت پدر، مادرش سرپرستی او را بر عهده گرفت <ref>فردوسی‌پور، همگام با خورشید، ۱۵.</ref>. وی در مسجد جامع فردوس گاهی مکبر می‌شد که مورد توجه مجتبی قزوینی [[امام جماعت]] قرار گرفت؛ به همین دلیل پس از پایان تحصیلات ابتدایی با تشویق وی به تحصیل [[علوم دینی]] روی آورد. فردوسی‌پور دروس مقدماتی حوزه را در سال ۱۳۳۱ در فردوس آغاز کرد <ref>فردوسی‌پور، همگام با خورشید، ۱۸ ـ ۱۹.</ref> و در سال ۱۳۳۲ برای ادامه تحصیل عازم [[مشهد]] شد <ref>فردوسی‌پور، همگام با خورشید، ۲۰؛ فردوسی‌پور، خاطرات، ۵.</ref>. او دو سال در خانه [[مجتبی قزوینی]] که از علمای تراز اول مشهد و از شاگردان [[سیدمحمدکاظم یزدی]]، [[میرزامحمدتقی شیرازی]] و [[میرزامحمدحسین نایینی]] بود زندگی کرد و زیر نظر وی تربیت شد <ref>فردوسی‌پور، خاطرات، ۳ ـ ۵.</ref>. | |||
فردوسی‌پور ادبیات عرب را در [[مدرسه نواب]] مشهد نزد [[محمدتقی ادیب نیشابوری]] و سطوح متوسط و عالی را نزد [[میرزااحمد مدرس یزدی]]، [[هاشم قزوینی]] و [[مجتبی قزوینی]] آموخت <ref>فردوسی‌پور، خاطرات، ۵ ـ ۶؛ دبیرخانه، خبرگان ملت، ۱/۳۴۴.</ref>؛ همچنین [[شرح اشارات]]، [[شرح منظومه]]، مشاعر، عرشیه و [[اسفار]] را از مجتبی قزوینی فرا گرفت <ref>دبیرخانه، خبرگان ملت، ۱/۳۴۴.</ref> و هشت سال در مشهد در درس خارج [[فقه]] و [[اصول فقه|اصول]] حسین وحید خراسانی شرکت کرد <ref>فردوسی‌پور، همگام با خورشید، ۲۰؛ فردوسی‌پور، خاطرات، ۷.</ref>. فردوسی‌پور پس از حضور در [[نجف]] در سال ۱۳۴۶ از [[سیدابوالقاسم خویی]]، [[میرزاباقر زنجانی]] و [[سیدعلی سیستانی]] بهره‌مند گردید <ref>فردوسی‌پور، همگام با خورشید، ۱۸۸ ـ ۱۸۹.</ref>؛ اما بیشترین استفاده علمیِ وی یازده سال حضور در درس خارج فقه امام‌خمینی در [[نجف]] بود <ref>دبیرخانه، خبرگان ملت، ۱/۳۴۴.</ref>. | |||
فردوسی‌پور | فردوسی‌پور پس از مهاجرت از فردوس به مشهد و سکونت در خانه قزوینی که فردی آگاه از مسائل سیاسی روز بود، به امور سیاسی گرایش یافت <ref>فردوسی‌پور، خاطرات، ۷ ـ ۱۰.</ref>. وقتی اعتراض [[امام‌خمینی]] به ماجرای انجمن‌های ایالتی و ولایتی آغاز شد {{ببینید|انجمن‌های ایالتی و ولایتی}}، او به نهضت پیوست و از راه و روش امام‌خمینی حمایت کرد <ref>فردوسی‌پور، خاطرات، ۷ ـ ۱۰.</ref>. فردوسی‌پور در سال‌های ۱۳۴۱ و ۱۳۴۲ از طریق [[سیدعبدالکریم هاشمی‌نژاد]]، [[ابوالقاسم خزعلی]]، [[سیدمحمدرضا سعیدی]] و [[طلاب]] انقلابی که تابستان‌ها از [[قم]] به مشهد می‌رفتند با اندیشه‌های امام‌خمینی آشنایی پیدا کرد <ref>فردوسی‌پور، خاطرات، ۱۸ ـ ۱۹.</ref>؛ سپس با شنیدن نوارهای سخنرانی و مطالعه اعلامیه‌های امام‌خمینی که به مشهد می‌رسید، به ایشان علاقه‌مند شد <ref>فردوسی‌پور، خاطرات، ۱۳ ـ ۱۴.</ref>. به اعتقاد فردوسی‌پور در آغاز نهضت سال ۱۳۴۱، روحانیان مشهد نسبت به قم و [[تهران]] و حتی نجف، کمتر تحرک داشتند <ref>فردوسی‌پور، همگام با خورشید، ۳۷ ـ ۳۸.</ref>؛ به همین جهت طلاب انقلابی با راهنماییِ مجتبی قزوینی و [[میرزاجواد تهرانی]] و محوریت [[هاشمی‌نژاد]] و خود وی برای شکستن سکوت علمای مشهد در جلوی خانه برخی از روحانیان اجتماع کردند؛ اما همکاری آنان را در پی نداشت <ref>فردوسی‌پور، خاطرات، ۱۰؛ شمس‌آبادی، نقش علمای مشهد در انقلاب، ۱۱۸ ـ ۱۲۲.</ref>. | ||
فردوسی‌پور پس از | فردوسی‌پور در [[قیام پانزده خرداد]] ۱۳۴۲ همراه با روحانیان مبارزِ مشهد فعال بود و پس از بازداشت و حصر امام‌خمینی، دست از [[مبارزه]] نکشید و به فعالیت خود ادامه داد <ref>دبیرخانه، خبرگان ملت، ۱/۳۴۵.</ref>؛ به گونه‌ای که وقتی احتمال محاکمه و اعدام امام‌خمینی را شنید، برای اعتراض و پیگیری به همراه شماری از علمای مشهد به تهران و قم رفت <ref>فردوسی‌پور، همگام با خورشید، ۱۱۹.</ref>. پس از اینکه امام‌خمینی در فروردین ۱۳۴۳ آزاد شد، فردوسی‌پور همراه علما و طلاب مشهد به دیدار ایشان به قم رفت <ref>فردوسی‌پور، همگام با خورشید، ۱۴۰ ـ ۱۴۱.</ref>. وی پس از آزادی امام‌خمینی نیز با پخش [[پیام‌ها و اعلامیه‌های امام‌خمینی|اعلامیه]] و نوارهای ایشان به [[مبارزه]] با حکومت پهلوی ادامه داد <ref>فردوسی‌پور، همگام با خورشید، ۱۸۵.</ref> و با سخنرانی و وعظ در مناطق مختلف کشور به تبلیغ اندیشه‌های امام‌خمینی پرداخت و در خرداد ۱۳۴۳ در عباس‌آباد مازندران به دلیل سخنرانی علیه رژیم پهلوی تحت تعقیب سازمان اطلاعات و امنیت کشور ([[ساواک]]) قرار گرفت <ref>فردوسی‌پور، همگام با خورشید، ۱۸۵.</ref>. او در ماه رمضان همین سال در شهرستان فردوس مشهد طی یک سخنرانی به برنامه‌های فرهنگی حکومت پهلوی اعتراض کرد و روز بعد به شهربانی احضار و از منبر منع شد <ref>فردوسی‌پور، همگام با خورشید، ۱۸۶.</ref>؛ با این حال، سال‌های بعد به سخنرانی‌های خود در دیگر مناطق و شهرها ادامه داد که دوباره احضار شد و تذکر گرفت <ref>فردوسی‌پور، همگام با خورشید، ۱۸۶.</ref>. | ||
فردوسی‌پور در | فردوسی‌پور در سال ۱۳۴۶ به همراه خانواده خود پنهانی راهی نجف شد و در حلقه یاران و [[شاگردان امام‌خمینی]] درآمد <ref>فردوسی‌پور، همگام با خورشید، ۱۸۸ ـ ۱۸۹.</ref>. وی در ایجاد تشکل «روحانیون مبارز» خارج از کشور نقش داشت و از اعضای هسته مرکزی این تشکل شد <ref>فردوسی‌پور، همگام با خورشید، ۱۹۵ ـ ۱۹۶.</ref>. با آغاز درس‌های [[ولایت فقیه]] امام‌خمینی در [[نجف]]، فردوسی‌پور و گروهی از طلاب انقلابی مسئولیت ضبط و آماده‌سازی و پخش درس‌ها، [[سخنرانی‌های امام‌خمینی|سخنرانی‌ها]]، جزوه‌ها و [[پیام‌ها و اعلامیه‌های امام‌خمینی|اعلامیه‌های]] ایشان را برای فرستادن به ایران بر عهده گرفتند <ref>فردوسی‌پور، همگام با خورشید، ۲۰۰؛ مؤسسه تنظیم، سیر مبارزات امام‌خمینی، ۶/۲۲۳ ـ ۲۲۴.</ref>. وی همچنین در نجف در جمع‌آوری، تدوین، چاپ و پخش کتاب زندگی‌نامه [[سیدمصطفی خمینی]]، چاپ و پخش ماهنامه ۱۵ خرداد که در موضوع انقلاب و مبارزات منتشر می‌شد نقش داشت. این فعالیت‌ها توجه و حساسیت ساواک را در پی داشت <ref>روحانی، نهضت امام‌خمینی، ۳/۵۹۸.</ref>. در مهر ۱۳۵۷ امام‌خمینی از طریق [[سیداحمد خمینی]] در نجف به روحانیان اعلام کرد تصمیم گرفته است به [[کویت]] برود و از آنجا به کشور اسلامی دیگری خواهد رفت؛ به همین دلیل فردوسی‌پور با همکاری [[سیدعباس مهری]] نماینده امام‌خمینی در کویت، دعوتنامه امام‌خمینی و سیداحمد خمینی به کویت را تهیه کرد <ref>فردوسی‌پور، همگام با خورشید، ۳۸۰ ـ ۳۸۱.</ref> و ایشان را هنگام هجرت از نجف به سوی کویت و پس از ممانعت دولت کویت از ورود امام‌خمینی به آن کشور، ایشان را در سفر به پاریس همراهی کرد <ref>فردوسی‌پور، همگام با خورشید، ۳۸۷ ـ ۴۲۱.</ref> {{ببینید|هجرت امام‌خمینی}}. | ||
پس از ورود امام‌خمینی و همراهان وی به [[پاریس]]، کمیته‌ای تشکیل شد <ref>فردوسی‌پور، پابه‌پای آفتاب، ۲/۳۷۱ ـ ۳۷۲.</ref>. در این کمیته فردوسی‌پور در تدوین و تنظیم اطلاعیه دفتر ایشان و هماهنگ‌کردن دیدارهای امام‌خمینی در [[پاریس]] و نوفل لوشاتو شرکت داشت <ref>دبیرخانه، خبرگان ملت، ۱/۳۴۵.</ref> و در پاسخگویی به تماس‌های دفتر و ارتباط تلفنی امام‌خمینی با سران و رهبران انقلاب در ایران فعال بود <ref>فردوسی‌پور، خاطرات، ۲۶۴.</ref> {{ببینید|نوفل لوشاتو}}. وی در دوازدهم بهمن ۱۳۵۷ با هواپیمای حامل امام‌خمینی وارد ایران شد <ref>فردوسی‌پور، پابه‌پای آفتاب، ۲/۳۹۲ ـ ۳۹۴.</ref>. | |||
پس از | فردوسی‌پور پس از [[پیروزی انقلاب اسلامی]]، عضو [[دفتر امام‌خمینی]] در قم و تهران بود <ref>دبیرخانه، خبرگان ملت، ۱/۳۴۶.</ref>؛ همچنین مسئولیت حساب ۱۰۰ امام‌خمینی را ـ که به منظور خانه‌سازی برای مستضعفان افتتاح شده بود ـ در [[بنیاد مسکن انقلاب اسلامی]] قم بر عهده داشت <ref>دبیرخانه، خبرگان ملت، ۱/۳۴۶.</ref>. وی در تیرماه ۱۳۵۸ به درخواست مردم فردوس، از سوی امام‌خمینی برای رسیدگی به امور مذهبی و مشکلات محلی به آن شهر اعزام شد <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۸/۲۵۳.</ref> و در مهر ۱۳۵۸ با حکم امام‌خمینی به سمت قاضی شرع در دادگاه‌های انقلاب اسلامی خراسان منصوب شد <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۰/۱۷۱.</ref>؛ چنان‌که در مرداد ۱۳۵۸ به ریاست دادگاه انقلاب اسلامی شهرستان‌های طبس و فردوس انتخاب شد <ref>دبیرخانه، خبرگان ملت، ۱/۳۴۶.</ref>. فردوسی‌پور در خرداد ۱۳۵۹ منتخب مردم فردوس و طبس در دور اول [[مجلس شورای اسلامی]] و در خرداد ۱۳۶۳ نماینده مردم مشهد در دور دوم مجلس شورای اسلامی شد <ref>دبیرخانه، خبرگان ملت، ۱/۳۴۶.</ref>. او در مجلس عضو کمیسیون‌های تحقیق، اصل نود و کمیسیون امور حقوقی و قضایی بود <ref>دبیرخانه، خبرگان ملت، ۱/۳۴۶.</ref>. وی در فروردین ۱۳۶۱ برای تعمیر مسجد جامع و مدرسه علمیه در شهرستان فردوس اجازه استفاده از وجوهات از امام‌خمینی گرفت <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۲۱/۶۷۰.</ref>. وی همچنین در دوره اول و دوم [[مجلس خبرگان رهبری]] نماینده مردم استان خراسان شد و مسئولیت برگزاری کنگره امام‌رضا(ع) را بر عهده داشت <ref>دبیرخانه، خبرگان ملت، ۱/۳۴۷.</ref>. وی در دی ۱۳۶۴ از امام‌خمینی اجازه تصرف در [[امور حسبیه]] و شرعی را دریافت کرد <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۹/۴۶۵.</ref> و در سال‌های ۱۳۶۵ و ۱۳۶۶ نماینده مجلس شورای اسلامی در شورای سرپرستی [[صدا و سیما]] بود و در این مقام برخی مسائل شرعی در باره صدا و سیما را از امام‌خمینی پرسیده است و امام‌خمینی پاسخ داده است <ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۲۰/۴۴۶؛ فردوسی‌پور، خاطرات، ۳۳۲.</ref> {{ببینید|تلویزیون}}. | ||
فردوسی‌پور | به نظر فردوسی‌پور امام‌خمینی از لحاظ علمی تأثیری بر حوزه قم و نجف گذاشت که همه او را به عنوان مرجع، فقیه، اصولی، فیلسوف و [[عارف]] کامل و جامع پذیرفتند <ref>فردوسی‌پور، خاطرات، ۹۶.</ref> و از نظر فهم سیاسی، ایشان از ویژگی‌هایی برخوردار بود که توانست رهبر جهان [[تشیع]] و پرچمدار انقلاب باشد و مردم نیز دانستند تنها ایشان می‌تواند جانشین حقیقی [[سیدحسین بروجردی]] باشد <ref>فردوسی‌پور، خاطرات، ۷۲ ـ ۷۳.</ref>. از نگاه وی از روزی که امام‌خمینی انقلاب را آغاز کرد، هدفش از میان‌بردن رژیم نامشروع پهلوی و جایگزین‌کردن [[حکومت اسلامی]] بود و به پیروزی انقلاب اسلامی نیز یقین داشت <ref>فردوسی‌پور، خاطرات، ۱۴۴.</ref> و هجرت ایشان به پاریس، راه‌کاری منطقی بود که یک عالِم جهادگر از محدوده محیط ستم و خفقان خارج شد <ref>فردوسی‌پور، همگام با خورشید، ۴۱۷ ـ ۴۱۸.</ref>. | ||
اسماعیل فردوسی‌پور که از اعضای ذخیره شورای مرکزی [[حزب جمهوری اسلامی]] بود <ref>اسماعیلی، حزب جمهوری اسلامی، ۶۳.</ref>، در هفتم تیر ۱۳۶۰ در حادثه انفجار دفتر این حزب {{ببینید|هفت تیر}} مجروح شد <ref>کردی، زندگی و مبارزات شهید آیت‌الله بهشتی، ۱۹۶؛ اصغرنیا، یاد آن شب، ۷۷.</ref> و پس از آن دچار کسالت و بیماری شد و از وی به شهید زنده یاد می‌شد. وی سرانجام در ۲۶ بهمن ۱۳۸۵ در سن ۶۹سالگی درگذشت و در زادگاهش شهرستان فردوس به خاک سپرده شد <ref>اطلاعات، ۲۸/۱۱/۱۳۸۵ش، ۲.</ref>. | |||
==پانویس== | |||
اسماعیل فردوسی‌پور که | |||
== پانویس == | |||
{{پانویس|۲}} | {{پانویس|۲}} | ||
==منابع== | |||
== منابع == | |||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
* اسماعیلی، | * اسماعیلی، خیرالله، حزب جمهوری اسلامی، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، ۱۳۸۶ش. | ||
* اصغرنیا، محمدحسین، یاد آن شب، مجله | * اصغرنیا، محمدحسین، یاد آن شب، مجله شاهد یاران، شماره ۸، ۱۳۸۵ش. | ||
* اطلاعات، | * اطلاعات، روزنامه، ۲۸/۱۱/۱۳۸۵ش. | ||
* امام‌خمینی، | * امام‌خمینی، سیدروح‌الله، صحیفه امام، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، چاپ پنجم، ۱۳۸۹ش. | ||
* دبیرخانه | * دبیرخانه مجلس خبرگان، خبرگان ملت، شرح حال نمایندگان مجلس خبرگان رهبری، قم، ۱۳۷۹ش. | ||
* روحانی، سیدحمید، | * روحانی، سیدحمید، نهضت امام‌خمینی، تهران، عروج، چاپ پنجم، ۱۳۸۲ش. | ||
* شمس‌آبادی، حسن، نقش علمای | * شمس‌آبادی، حسن، نقش علمای مشهد در انقلاب اسلامی، تهران، عروج، اول، ۱۳۸۹ش. | ||
* فردوسی‌پور، اسماعیل، خاطرات حجت‌الاسلام و المسلمین فردوسی‌پور، تدوین فرامرز شعاع‌حسینی و رحیم روح‌بخش، عروج، چاپ اول، ۱۳۸۷ش. | * فردوسی‌پور، اسماعیل، خاطرات حجت‌الاسلام و المسلمین فردوسی‌پور، تدوین فرامرز شعاع‌حسینی و رحیم روح‌بخش، عروج، چاپ اول، ۱۳۸۷ش. | ||
* فردوسی‌پور، اسماعیل، | * فردوسی‌پور، اسماعیل، مصاحبه، چاپ‌شده در پابه‌پای آفتاب، تدوین امیررضا ستوده، تهران، پنجره، چاپ اول، ۱۳۸۲ش. | ||
* فردوسی‌پور، اسماعیل، | * فردوسی‌پور، اسماعیل، همگام با خورشید از ایران تا ایران، خاطرات اسماعیل فردوسی‌پور، قم، مجتمع فرهنگی اجتماعی امام‌خمینی، چاپ اول، ۱۳۷۲ش. | ||
* کردی، علی، زندگی و مبارزات | * کردی، علی، زندگی و مبارزات شهید آیت‌الله بهشتی، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، چاپ اول، ۱۳۸۵ش. | ||
* مؤسسه | * مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، سیر مبارزات امام‌خمینی در آینه اسناد به روایت ساواک، تهران، چاپ اول، ۱۳۸۶ش. | ||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
==پیوند به بیرون== | |||
== پیوند به | * محمد رجائی‌نژاد، [https://books.khomeini.ir/10007/books/558/ اسماعیل فردوسی‌پور]، دانشنامه امام‌خمینی، ج۷، ص۵۵۸-۵۶۱. | ||
* محمد رجائی‌نژاد، [https://books.khomeini.ir/10007/books/558/ اسماعیل فردوسی‌پور]، | [[رده:مقاله‌های آماده ارزیابی]] | ||
[[رده | [[رده:مقاله‌های جلد هفتم دانشنامه]] | ||
[[رده | |||