منصوبان امام‌خمینی

منصوبان امام‌خمینی افراد منصوب برای مسئولیت‌ها و مأموریت‌های شرعی، سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، نظامی و قضایی، پیش و پس از پیروزی انقلاب اسلامی، ۱۳۴۰–۱۳۶۸.

مفهوم‌شناسی

منصوبان جمع منصوب، از ریشه «نصب» است که به معنای برپاداشتن و چیزی را در جایی ثابت‌کردن و کسی را به تصدی منصبی گماشتن می‌آید و «منصوب» به کسی گفته می‌شود که به کاری گماشته شده است. در ادبیات فقهی نیز به کسی که حاکم اسلامی، او را به کاری می‌گمارد، منصوب گفته می‌شود.

حکومت و ولایت، به حکم عقل، اختصاص به خداوند دارد و تنها اوست که ولایتش به جعل دیگران استناد پیدا نمی‌کند و ذاتاً دارای حق تدبیر انسان‌ها و اداره امور آنان است، و چون ولایت از امور اعتباری عقلایی است، دیگران هم با جعل و نصب خداوند می‌توانند حکومت و ولایت را در اختیار بگیرند. پیامبر اکرم(ص) و ائمه اهل بیت(ع) منصوب خداوندند و مجاز به تصرف در امور حکومتی‌اند و هر کس که آنان نصب کنند، تصرفاتش مشروع خواهد بود. بدین سبب پیامبر اکرم (ص) پس از تشکیل حکومت اقدام به نصب کارگزاران حکومت کرد و نصب معاذبن‌جبل در منصب حاکم یمن، علاءبن‌حضرمی برای حکومت قطیف در بحرین، قضاعةبن‌عمرو به عنوان حاکم بنی‌اسد، خالدبن‌ولید برای دعوت مردم نجران و اسامةبن‌زید به فرماندهی لشکر از آن جمله‌اند؛ چنان‌که امیرالمؤمنین علی(ع) در دوره حکومت، کارگزارانی را منصوب کرد و نصب عثمان‌بن‌حنیف برای حکومت بصره عبیدالله‌بن‌عباس برای یمن و محمدبن‌ابی‌بکر و مالک اشتر برای مصر ازجمله مهم‌ترین آنهاست.

در معنایی عام از نصب که شامل نیابت و وکالت نیز می‌شود، امام‌خمینی نیز در طول مرجعیت شرعی خود از سال ۱۳۴۰ و در دوران رهبری خود پس از پیروزی انقلاب اسلامی افرادی را برای کارهای مختلف گمارد که نخستین آنان بر اساس آنچه در صحیفه امام آمده است، وکالت سیدسجاد حججی در امور حسبیه در فروردین ۱۳۴۰‏ و آخرینِ آنان نصب محی‌الدین فاضل هرندی در ستاد مرکزی هیئت‌های هفت‌نفره واگذاری زمین در اردیبهشت ۱۳۶۸‏ بوده است.

احکام صادرشده از امام‌خمینی، خاستگاه‌های مختلفی داشته است. برخی احکام ایشان از منصب کلی حاکم شرع به عنوان فقیه جامع شرایط صادر شده است، مانند اجازات شرعی برای تصدی امور حسبیه و نصب افراد برای نظارت بر اوقاف و امامت جماعت و برخی نیز از منصب رهبری نظام جمهوری اسلامی ایران که از شئون ولایت فقیه است، صادر شده است و خود سه حوزه امور حکومتی و اجرایی مانند نصب برخی وزیران پیش از استقرار نهادهای قانونی در آغاز انقلاب اسلامی و امور قضایی مانند نصب رئیس دیوان عالی کشور یا امور نظامی از باب فرماندهی کل قوا مانند تعیین رئیس ستاد مشترک ارتش یا فرمانده سپاه پاسداران را شامل می‌شود. (ببینید: اجازات امام‌خمینی)

امام‌خمینی در بخشی از احکامی که برای تصدی مناصب مختلف صادر کرده است، به حق شرعی خود در نصب افراد و حق قانونی خود بر اساس قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران یا آرای عمومی مردم که از طریق راهپیمایی‌ها ابراز می‌شده، استناد کرده است. ایشان در برخی موارد به شایستگی، تعهد دینی و انقلابیِ افراد برای تصدی یک منصب توجه داده است؛ چنان‌که در مواردی پس از احراز عدم صلاحیت فرد منصوب، او را برکنار کرده است. واگذاری برخی منصب‌ها از سوی امام‌خمینی به افراد از حیثیات مختلف برخوردار است که در اینجا محل خدمت افراد ملاک قرار گرفته است؛ برای نمونه تعیین نماینده در نیروهای نظامی از باب حق شرعی فقیه قابل تحلیل است و یک منصب نظامی محسوب نمی‌شود؛ اما چون محل خدمت چنین فردی در ارگان‌های نظامی است، در اینجا در بخش منصوبان نظامی آمده است.

از سوی دیگر، قلمرو این گزارش محدود به نصب‌هایی است که از دوام نسبی برخوردار بوده است و شامل مأموریت‌های خاص و مقطعیِ افراد، مانند اعزام عبدالله جوادی آملی و همراهان به شوروی برای ابلاغ پیام به صدر هیئت رئیسه اتحاد جماهیر شوروی نمی‌گردد؛ همچنین به مناصبی توجه شده است که منابع آن در دسترس بوده است و مناصبی که به صورت شفاهی از سوی امام‌خمینی به دیگران واگذار شده، نیامده است. برای آسان‌شدن دسترسی، هر یک از موارد گفته شده به صورت مجزا و بر اساس ترتیب تاریخی ذکر شده و مواردی که دارای مدخل مستقل است به مقاله آن نیز در جای خود و برای یک‌بار ارجاع شده است.

منصب‌ها و مأموریت‌های اجرایی و حکومتی

نصب‌های اجرایی و حکومتی، انتصاب‌هایی هستند که امام‌خمینی یا برای سامان‌دهی وضعیت اجرایی کشور به‌ویژه در شرایط انقلابی و نبود نهادهای مستقر قانونی انجام داده یا پس از تدوین قانون اساسی جمهوری اسلامی، بر اساس وظایف قانونی به آن اقدام کرده است. در بخش اول، گاهی مأموریتِ نماینده صرفاً تأسیس یا نظارت بر عملکرد کمیته‌های انقلاب اسلامی به عنوان یک نهاد انتظامی بوده است که در ذیل عنوان نصب‌های نظامی و انتظامی آمده است یا مأموریت اعم از کارهای انتظامی و اقدام‌های اجرایی یا صرفاً اجرایی بوده است که در این بخش ذکر شده است؛ چنان‌که گاهی افراد به یک سمت حکومتی منصوب شده‌اند و به وظایف قانونی خود عمل می‌کرده‌اند و گاهی به نمایندگی از امام‌خمینی به ایفای وظایف محوله خاص می‌پرداخته‌اند:

منصب‌های اجرایی جهت ساماندهی امور انقلاب

1. جلال‌الدین فارسی، هماهنگی با جنبش فلسطینی الفتح، ۳/۱۰/۱۳۵۷ (ببینید: جلال‌الدین فارسی)
2. مهدی بازرگان، به همراه اکبر هاشمی رفسنجانی، مصطفی کتیرایی و دو تن به انتخاب خود آنان، هیئت پنج‌نفره در مناطق نفتی، ۸/۱۰/۱۳۵۷ (ببینید: مهدی بازرگان)
3. یدالله سحابی، با همراهی محمدجواد باهنر، علی‌اکبر معین‌فر و دو تن دیگر، هیئتی برای تقویت و تنظیم اعتصاب‌ها، ۲۸/۱۰/۱۳۵۷ (ببینید: یدالله سحابی)
4. جلیل ضرابی به همراه سیدصادق طباطبایی، رضا صدر، احمد عزیزی و شهریار روحانی برای تحویل‌گرفتن سفارتخانه ایران در آمریکا، ۲۸/۱۰/۱۳۵۷
5. سیدمحمدجواد پیشوایی، سامان‌بخشی امور اجتماعی و سیاسی بندر انزلی‏، ۲۷/۱۱/۱۳۵۷
6. محمود لولاچیان و میرمحمد صادقی، تشکیل کمیته‌ای برای رسیدگی به وضع کارگران، تحت نظر سیدمحمد حسینی بهشتی و سیدعبدالکریم موسوی اردبیلی، ۲۸/۱۱/۱۳۵۷
7. حسین نوری همدانی، رسیدگی به وضع کردستان، ۲۹ و ۳۰/۱۱/۱۳۵۷ (ببینید: حسین نوری همدانی)
8. فضل‌الله محلاتی به همراه حبیب‌الله عسکراولادی و محسن لبافی، سرپرستی صندوق تعاون اصناف پایتخت‏، ۱/۱۲/۱۳۵۷ (ببینید: فضل‌الله محلاتی و حبیب‌الله عسکراولادی)
9. محمدحسین شریفی، حفظ کاخ‌ها و اموال خاندان پهلوی در مردآباد کرج‏، ۵/۱۲/۱۳۵۷
10. علی مقدم به همراه محمدعلی نظام‌زاده و حسین رضوانی، حفظ اموال محمدرضا پهلوی در جزیره کیش، ۹/۱۲/۱۳۵۷
11. سیدابوالحسن حسینی، اعزام به منطقه مینودشت (برای رسیدگی به مشکلات)، ۱۳/۱۲/۱۳۵۷
12. علی حاج‌طرخانی به همراه اسدالله عسکراولادی و حبیب‌الله شفیق، ضبط اموال هژبر یزدانی، ۱۵/۱۲/۱۳۵۷
13. محمد فیض، اعزام به مراغه، میاندوآب، بناب و ملک‌کندی برای رسیدگی به کمیته‌های انقلاب اسلامی، سامان‌دادن به اوضاع محلی و آشناکردن اهالی با وظایف دینی و اجتماعی‏، ۲۱/۱۲/۱۳۵۷
14. سیدعلی خامنه‌ای، رسیدگی به مشکلات و خواسته‌های مردم سیستان و بلوچستان‏، ۹/۱/۱۳۵۸ (ببینید: سیدعلی خامنه‌ای)
15. علی‌اکبر مشکینی، رسیدگی و سروسامان‌دادن به اوضاع اردبیل، ۱۲/۱/۱۳۵۸ (ببینید: علی‌اکبر مشکینی)
16. محمد یزدی‏، قضاوت و تنظیم امور سقز، قهرمان‌شهر (کرمانشاه)، اسلام‌آباد، ایلام و دیگر شهرها در استان‌های غرب، ۱۸/۱/۱۳۵۸ (ببینید: محمد یزدی)
17. محمدعلی گرامی، ساماندهی وضع مردم و کمیته‌های انقلاب اسلامی شهرکرد و شهرهای مجاور، ۲۵/۱/۱۳۵۸
18. اسماعیل فردوسی‌پور، ‏رسیدگی به امور مذهبی و مشکلات محلی شهرستان فردوس، ۲/۴/۱۳۵۸ (ببینید: اسماعیل فردوسی‌پور)
19. سیدمرتضی فاضل اصفهانی، تأیید انتخاب وی از سوی حسینعلی منتظری جهت رسیدگی به اوضاع قاین‏، ۱۱/۴/۱۳۵۸
20. حسین اکبری، رسیدگی به مشکلات اهالی خوزستان به‌ویژه ماهشهر، تیر ۱۳۵۸
21. سیدمحمد موسوی خوئینی با همکاری صادق قطب‌زاده، تنظیم برنامه‌های رادیو و تلویزیون و جلوگیری از انحراف، ۲۱/۴/۱۳۵۸ (ببینید: سیدمحمد موسوی خوئینی)
22. هادی روحانی، اصلاح کارها و رسیدگی به امور مذهبی و اجتماعی منطقه بابل، ۲۵/۴/۱۳۵۸
23. سیدعبدالکریم موسوی اردبیلی، رسیدگی به مشکلات مناطق آذربایجان، ۳۱/۴/۱۳۵۸ (ببینید: سیدعبدالکریم موسوی اردبیلی)
24. سیدمحمدتقی شاهرخی، حل مشکلات منطقه بروجن، ۲۲/۵/۱۳۵۸
25. محمدعلی رحمانی‏، رسیدگی به مشکلات شهرستان قوچان، ۴/۶/۱۳۵۸ (ببینید: محمدعلی رحمانی)
26. احمد خدایی، رفع مشکلات و گرفتاری‌های اهالی مرودشت، ۶/۶/۱۳۵۸‏
27. حسین کرمانی، رفع مشکلات و کمبودهای کردستان، ۶/۶/۱۳۵۸
28. عبدالمجید معادیخواه به همراه نماینده وزارت کشور و نماینده جهاد سازندگی و گروه منتخب، رسیدگی به وضع عمرانی کردستان، ۱۰/۶/۱۳۵۸
29. مصطفی فومنی حائری، رسیدگی به مشکلات منطقه فومنات، ۱۳/۶/۱۳۵۸
30. مهدی کروبی، رسیدگی به مشکلات الیگودرز و ازنا، ۱۹/۶/۱۳۵۸ (ببینید: مهدی کروبی)
31. سیدمحمد جعفری ورامینی، رسیدگی به مشکلات کمیته انقلاب اسلامی و اهالی خرم‌آباد، ۲۶/۶/۱۳۵۸
32. سیدمجتبی موسوی لاری، رسیدگی به مشکلات منطقه لارستان، ۱/۷/۱۳۵۸
33. احمد محسنی گرکانی، رسیدگی به امور مذهبی و اجتماعی در تویسرکان، ۲/۷/۱۳۵۸
34. محمد جعفری گیلانی، رسیدگی به مشکلات شهرهای لنگرود، رودسر و لاهیجان‏، ۹/۷/۱۳۵۸
35. علی صفدری و علی‌اکبر آشتیانی رسیدگی به مشکلات اقلید ۶/۸/۱۳۵۸
36. ابراهیم امینی به همراه علی‌اکبر مسعودی، رسیدگی به مشکلات علی‌آباد گرگان و گنبد قابوس، ۸/۸/۱۳۵۸ (ببینید: ابراهیم امینی)
37. هادی مروی، رسیدگی به مشکلات مردم بهبهان و مسجد سلیمان، ۱۹/۸/۱۳۵۸ (ببینید: ابوالقاسم خزعلی)
38. مهدی ربانی املشی، رسیدگی به مشکلات استان گیلان، ۴/۹/۱۳۵۸ (ببینید: مهدی ربانی املشی)
39. ابراهیم یزدی، به همراه هیئت منتخب، رسیدگی به شکایت‌های استان‌ها، ۲۰/۹/۱۳۵۸ (ببینید: ابراهیم یزدی)
40. عبدالرحیم ربانی شیرازی، رسیدگی به مشکلات مناطق عشایری فارس، ۲۳/۹/۱۳۵۸ (ببینید: عبدالرحیم ربانی شیرازی)
41. ابوالقاسم خزعلی، رسیدگی به مشکلات منطقه خوزستان‏، ۲۵/۹/۱۳۵۸ (ببینید: ابوالقاسم خزعلی)
42. عبدالرحیم ربانی شیرازی، رسیدگی به مشکلات منطقه فارس‏، ۱۰/۷/۱۳۵۹
43. محمد امامی کاشانی، احمد جنتی، محمدجواد باهنر، محمدعلی شرعی، محمد عبایی و غلامحسین حقانی، تأیید عضویت در شورای عالی تبلیغات، ۲۵/۱۱/۱۳۵۹
44. محمدرضا مهدوی کنی، موافقت با درخواست عضویت در شورای بهزیستی کشور، ۲۱/۲/۱۳۶۰ (ببینید: محمدرضا مهدوی کنی)
45. محمد صدوقی، رسیدگی به وضع زلزله‌زدگان استان کرمان‏، ۲۲/۳/۱۳۶۰ (همان، ۱۴/۴۲۴) و ۷/۵/۱۳۶۰ (ببینید: محمد صدوقی)
46. سیدموسی موسوی، ادامه مأموریت در کردستان جهت رسیدگی به مشکلات مذهبی و اجتماعی و نابسامانی‌های منطقه، ۲/۶/۱۳۶۱
47. سیدهاشم رسولی محلاتی، هماهنگی میان ائمه جمعه و قوای اجرایی، ۲۴/۴/۱۳۶۲ (ببینید: سیدهاشم رسولی محلاتی)
48. محمدرضا مهدوی کنی، تشکیل ستاد کمک‌رسانی به مردم مناطق بمباران‌شده، ۱۴/۷/۱۳۶۲
49. سیداحمد خمینی، تنظیم و تدوین آثار امام‌خمینی، ۱۷/۶/۱۳۶۷ (ببینید: سیداحمد خمینی)
50. سیدحمید روحانی، تأیید تدوین تاریخ انقلاب اسلامی، ۲۵/۸/۱۳۶۷ (ببینید: سیدحمید روحانی)

منصب‌های حکومتی و دولتی

منصب‌های حکومتی و دولتی، منصب‌هایی است که امام‌خمینی پیش از تدوین قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، به نهادسازی پرداخته و افرادی را در این چارچوب نصب کرده است یا پس از تدوین قانون اساسی، بر اساس وظایف قانونی به نصب افراد در منصب‌های مختلف اقدام کرده است:

1. سیدمحمد حسینی بهشتی با هماهنگی مرتضی مطهری، تشکیل شورای انقلاب‏، آبان ۱۳۵۷ (ببینید: سیدمحمد حسینی بهشتی)
2. مرتضی مطهری، اکبر هاشمی رفسنجانی، سیدمحمد حسینی بهشتی، عبدالکریم موسوی اردبیلی و محمدجواد باهنر، اعضای اولیه شورای انقلاب ۲۲/۱۰/۱۳۵۷ (ببینید: مرتضی مطهری و شورای انقلاب)
3. مهدی بازرگان، تشکیل دولت موقت، ۱۵/۱۱/۱۳۵۷ (ببینید: دولت موقت)
4. علی‌اکبر معین‌فر، وزیر مشاور و رئیس سازمان برنامه و بودجه، طبق پیشنهاد نخست‌وزیر دولت موقت و تصویب کلی شورای انقلاب‏، ۲۴/۱۱/۱۳۵۷
5. کاظم سامی، وزیر بهداری و بهزیستی، طبق پیشنهاد نخست‌وزیر دولت موقت و تصویب کلی شورای انقلاب‏، ۲۴/۱۱/۱۳۵۷
6. عباس تاج، وزیر نیرو، طبق پیشنهاد نخست‌وزیر دولت موقت و تصویب کلی شورای انقلاب‏، ۲۸/۱۱/۱۳۵۷
7. یدالله سحابی، وزیر مشاور، طبق پیشنهاد نخست‌وزیر دولت موقت و تصویب کلی شورای انقلاب‏، ۲۸/۱۱/۱۳۵۷
8. مهدی کروبی به همراه حبیب‌الله عسکراولادی و حبیب‌الله شفیق‏، تشکیل و سرپرستی کمیته امداد امام‌خمینی، ۱۹/۱۲/۱۳۵۷ (ببینید: کمیته امداد امام‌خمینی)
9. محی‌الدین انواری و فضل‌الله محلاتی، سرپرستی حاجیان ایرانی، ۲۹/۶/۱۳۵۸ (ببینید: محی‌الدین انواری)
10. یدالله سحابی، وزیر مشاور در امور تحقیقات‏، طبق پیشنهاد نخست‌وزیر دولت موقت و تصویب کلی شورای انقلاب نسبت به هیئت وزیران‏، ۸/۷/۱۳۵۸
11. عزت‌الله سحابی، سرپرستی سازمان برنامه و بودجه‏، طبق پیشنهاد نخست‌وزیر دولت موقت و تصویب کلی شورای انقلاب نسبت به هیئت وزیران‏، ۸/۷/۱۳۵۸ (ببینید: عزت‌الله سحابی)
12. داریوش فروهر، وزیر مشاور، طبق پیشنهاد نخست‌وزیر دولت موقت و تصویب کلی شورای انقلاب نسبت به هیئت وزیران‏، ۸/۷/۱۳۵۸
13. علی‌اکبر معین‌فر، وزیر نفت‏، طبق پیشنهاد نخست‌وزیر دولت موقت و تصویب کلی شورای انقلاب نسبت به هیئت وزیران‏، ۸/۷/۱۳۵۸
14. حسین بنی‌اسدی، وزیر مشاور در امور اجرایی‏، طبق پیشنهاد نخست‌وزیر دولت موقت و تصویب کلی شورای انقلاب نسبت به هیئت وزیران‏، ۸/۷/۱۳۵۸
15. عبدالعلی اسپهبدی، وزیر کار و امور اجتماعی‏، طبق پیشنهاد نخست‌وزیر دولت موقت و تصویب کلی شورای انقلاب نسبت به هیئت وزیران‏، ۸/۷/۱۳۵۸
16. محمدعلی رجایی، کفالت وزارت آموزش و پرورش‏، طبق پیشنهاد نخست‌وزیر دولت موقت و تصویب کلی شورای انقلاب نسبت به هیئت وزیران‏، ۸/۷/۱۳۵۸ (ببینید: محمدعلی رجایی)
17. محمدعلی رجایی، وزیر آموزش و پرورش‏، طبق پیشنهاد شورای انقلاب جمهوری اسلامی ایران، ۱۶/۸/۱۳۵۸
18. حسن حبیبی، وزیر فرهنگ و آموزش عالی‏، طبق پیشنهاد شورای انقلاب جمهوری اسلامی ایران، ۱۶/۸/۱۳۵۸ (ببینید: حسن حبیبی)
19. عزت‌الله سحابی، سرپرستی سازمان برنامه و بودجه‏، طبق پیشنهاد شورای انقلاب جمهوری اسلامی ایران، ۱۶/۸/۱۳۵۸
20. مصطفی چمران، وزیر دفاع ملی‏، طبق پیشنهاد نخست‌وزیر و تصویب کلی شورای انقلاب ۸/۷/۱۳۵۸ و نیز طبق پیشنهاد شورای انقلاب جمهوری اسلامی ایران، ۱۶/۸/۱۳۵۸ (ببینید: مصطفی چمران)
21. علی‌اکبر معین‌فر، وزیر نفت‏، طبق پیشنهاد شورای انقلاب جمهوری اسلامی ایران، ۱۶/۸/۱۳۵۸
22. ناصر میناچی، وزیر ارشاد ملی‏، طبق پیشنهاد شورای انقلاب جمهوری اسلامی ایران، ۱۶/۸/۱۳۵۸
23. داریوش فروهر، وزیر مشاور، طبق پیشنهاد شورای انقلاب جمهوری اسلامی ایران، ۱۶/۸/۱۳۵۸
24. محمود احمدزاده هروی، وزارت صنایع و معادن‏، طبق پیشنهاد شورای انقلاب جمهوری اسلامی ایران، ۱۶/۸/۱۳۵۸
25. یوسف طاهری قزوینی، وزیر راه و ترابری‏، طبق پیشنهاد شورای انقلاب جمهوری اسلامی ایران، ۱۶/۸/۱۳۵۸
26. رضا صدر، وزیر بازرگانی‏، طبق پیشنهاد شورای انقلاب جمهوری اسلامی ایران، ۱۶/۸/۱۳۵۸
27. اکبر هاشمی رفسنجانی، سرپرستی وزارت کشور، طبق پیشنهاد شورای انقلاب جمهوری اسلامی ایران، ۲۶/۸/۱۳۵۸ (ببینید: اکبر هاشمی رفسنجانی)
28. سیدابوالحسن بنی‌صدر، وزیر اقتصاد و سرپرستی وزارت امور خارجه، طبق پیشنهاد شورای انقلاب جمهوری اسلامی ایران، ۲۶/۸/۱۳۵۸ (ببینید: سیدابوالحسن بنی‌صدر)
29. حسن عباسپور، وزیر نیرو، طبق پیشنهاد شورای انقلاب جمهوری اسلامی ایران، ۲۶/۸/۱۳۵۸
30. عباس شیبانی، وزیر کشاورزی، طبق پیشنهاد شورای انقلاب جمهوری اسلامی ایران، ۲۶/۸/۱۳۵۸
31. محسن یحیوی، وزیر مسکن و شهرسازی، طبق پیشنهاد شورای انقلاب جمهوری اسلامی ایران، ۲۶/۸/۱۳۵۸
32. محمدرضا نعمت‌زاده، وزیر کار، طبق پیشنهاد شورای انقلاب جمهوری اسلامی ایران، ۲۶/۸/۱۳۵۸
33. موسی زرگر، وزیر بهداری و بهزیستی، طبق پیشنهاد شورای انقلاب جمهوری اسلامی ایران، ۲۶/۸/۱۳۵۸
34. محمود قندی، وزیر پست و تلگراف، طبق پیشنهاد شورای انقلاب جمهوری اسلامی ایران، ۷/۹/۱۳۵۸
35. صادق قطب‌زاده، امور خارجه، طبق پیشنهاد شورای انقلاب جمهوری اسلامی ایران، ۸/۹/۱۳۵۸ (ببینید: صادق قطب‌زاده)
36. لطف‌الله صافی گلپایگانی، محمدرضا مهدوی کنی، احمد جنتی، غلامرضا رضوانی، یوسف صانعی، عبدالرحیم ربانی شیرازی، فقهای شورای نگهبان طبق اصل ۹۱ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران)، ۱/۱۲/۱۳۵۸ (ببینید: شورای نگهبان)
37. مهدی کروبی، تأسیس و سرپرستی بنیاد شهید انقلاب اسلامی‏، ۲۵/۱۲/۱۳۵۸
38. ابراهیم یزدی، سرپرستی مؤسسه کیهان‏، ۸/۲/۱۳۵۹
39. سیدمحمود دعایی، سرپرستی مؤسسه اطلاعات، ۲۰/۲/۱۳۵۹ (ببینید: سیدمحمود دعایی)
40. عبدالله نوری، نظارت بر انتخابات شورای عالی قضایی‏، ۲۸/۲/۱۳۵۹ (ببینید: عبدالله نوری)
41. محمدجواد باهنر، مهدی ربانی املشی، حسن حبیبی، عبدالکریم سروش، شمس آل‌احمد جلال‌الدین فارسی و علی شریعتمداری‏، اعضای ستاد انقلاب فرهنگی، ۲۳/۳/۱۳۵۹ (ببینید: شمس آل‌احمد و شورای عالی انقلاب فرهنگی)
42. محمدرضا توسلی با همکاری سیدعلی هاشمی گلپایگانی، سرپرستی حجاج ایرانی‏، ۲۷/۴/۱۳۵۹‏ (ببینید: محمدرضا توسلی)
43. محمدعلی رجایی، سرپرستی بنیاد مستضعفان، ۲۶/۶/۱۳۵۹
44. سیدمحمد خاتمی، سرپرستی روزنامه کیهان، ۲۵/۸/۱۳۵۹ (ببینید: سیدمحمد خاتمی)
45. ابوالقاسم خزعلی، عضویت در جمع فقهای شورای نگهبان (پس از خروج محمدرضا مهدوی کنی از شورا) ‏، ۱۲/۱۱/۱۳۵۹
46. سیدعبدالمجید ایروانی، سیدعلی هاشمی گلپایگانی، محمدرضا توسلی، حیدرعلی جلالی، و سیدحسن طاهری خرم‌آبادی سرپرستی حجاج ایرانی‏، ۱۸/۳/۱۳۶۰ (ببینید: بعثه حج)
47. لطف‌الله صافی گلپایگانی، ابقا در جمع فقهای شورای نگهبان پس از استعفا، آبان ۱۳۶۰ (ببینید: لطف‌الله صافی گلپایگانی)
48. میرحسین موسوی، ریاست بنیاد مستضعفان، ‏۱۳/۹/۱۳۶۰ (ببینید: میرحسین موسوی)
49. محمدرضا مهدوی کنی، عضو ستاد انقلاب فرهنگی‏، ۲/۱۰/۱۳۶۰
50. احمد احمدی، عضو ستاد انقلاب فرهنگی‏، ۲/۱۰/۱۳۶۰
51. عبدالمجید معادیخواه، مسئولیت هماهنگی تبلیغات خارج از کشور، ۲۸/۱۱/۱۳۶۰
52. محمدرضا مهدوی کنی، عضو فقهای شورای نگهبان‏، ۲۱/۱۲/۱۳۶۰
53. حبیب‌الله عسکراولادی، عضو هیئت امنای بنیاد ۱۵ خرداد، ۲۹/۲/۱۳۶۱
54. یوسف صانعی، عضو شورای عالی بازسازی مناطق جنگی‏، ۱۸/۳/۱۳۶۱ (ببینید: یوسف صانعی)
55. سیدمحمد موسوی خوئینی، سرپرستی حجاج ایرانی‏، ۱۴/۵/۱۳۶۱ (ببینید: بعثه حج)
56. محمدمهدی ربانی املشی، عضو فقهای شورای نگهبان پس از استعفای یوسف صانعی‏، ۲۸/۱۰/۱۳۶۱
57. محمدعلی صدوقی، نظارت بر انتخابات شورای عالی قضایی، ۵/۱۱/۱۳۶۱
58. محمد امامی کاشانی، عضو فقهای شورای نگهبان‏، ۱۱/۴/۱۳۶۲ (ببینید: محمد امامی کاشانی)
59. محمد مؤمن، عضو فقهای شورای نگهبان‏، ۱۱/۴/۱۳۶۲ (ببینید: محمد مؤمن)
60. محمد محمدی گیلانی، عضویت در جمع فقهای شورای نگهبان‏، ۱۲/۴/۱۳۶۲ (ببینید: محمد محمدی گیلانی)
61. حسن صانعی، سرپرستی بنیاد ۱۵ خرداد، ۲۲/۴/۱۳۶۲ (ببینید: حسن صانعی)
62. علی شریعتمداری، احمد احمدی، عبدالکریم سروش، مصطفی معین، نخست‌وزیر، وزیر فرهنگ و آموزش عالی، وزیر ارشاد اسلامی و دو نفر دانشجو به انتخاب جهاد دانشگاهی‏، عضو ستاد انقلاب فرهنگی، ۸/۶/۱۳۶۲ (ببینید: شورای عالی انقلاب فرهنگی)
63. سیدعلی خامنه‌ای، سیدعبدالکریم موسوی اردبیلی، اکبر هاشمی رفسنجانی (رؤسای سه قوه)، محمدرضا مهدوی کنی، سیدکاظم اکرمی (وزیر آموزش و پرورش)، سیدرضا داوری، نصرالله پورجوادی و محمدرضا هاشمی‏، اعضای جدید ستاد انقلاب فرهنگی، ۱۹/۹/۱۳۶۳ (ببینید: شورای عالی انقلاب فرهنگی)
64. محمدعلی صدوقی، نظارت بر انتخابات شورای عالی قضایی، ۵/۳/۱۳۶۴
65. مهدی کروبی، سرپرستی حجاج ایرانی، ۲۸/۴/۱۳۶۴ (ببینید: بعثه حج)
66. مهدی کروبی، سرپرستی حجاج ایرانی در سال‌های بعد‏، ۷/۷/۱۳۶۴
67. لطف‌الله صافی گلپایگانی، احمد جنتی، ابوالقاسم خزعلی، عضو فقهای شورای نگهبان، ۲۲/۳/۱۳۶۵
68. مهدی کروبی، سرپرستی حجاج ایرانی‏، ۱۸/۶/۱۳۶۶
69. احمد جنتی رسیدگی به انتخابات گرگان، اردیبهشت ۱۳۶۷ (ببینید: احمد جنتی)
70. محمد یزدی، عضو فقهای شورای نگهبان پس از لطف‌الله صافی گلپایگانی‏، ۴/۴/۱۳۶۷
71. میرحسین موسوی، سرپرستی امور جانبازان و ایجاد تشکیلات مناسب، ۳/۹/۱۳۶۷
72. احمد جنتی، تأیید ریاست وی بر سازمان تبلیغات اسلامی‏، ۱۴/۱/۱۳۶۸
73. علی‌اکبر مشکینی، سیدحسن طاهری خرم‌آبادی، محمد مؤمن، اکبر هاشمی رفسنجانی، ابراهیم امینی، سیدعلی خامنه‌ای، میرحسین موسوی، حسن حبیبی، سیدعبدالکریم موسوی اردبیلی، سیدمحمد موسوی خوئینی، محمد محمدی گیلانی، ابوالقاسم خزعلی، محمد یزدی، محمد امامی کاشانی، احمد جنتی، محمدرضا مهدوی کنی، احمد آذری قمی، محمدرضا توسلی، مهدی کروبی و عبدالله نوری‏، شورای بازنگری در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، ۴/۲/۱۳۶۸ (ببینید: شورای بازنگری قانون اساسی)

نمایندگی‌ها و امامت جمعه

گستردگی وظایف رهبری در یک نظام اسلامی و نیز پهناوربودن کشور ایران، ایجاب می‌کرد امام‌خمینی در جایگاه ولی فقیه و رهبر جمهوری اسلامی ایران، برخی از وظایف شرعی و قانونی خود را به افراد واگذار کند و به صورت غیر مستقیم به هدایت جامعه بپردازد. این موارد به این شرح است:

1. علی‌اکبر ناطق نوری، نمایندگی روحانیت در ستاد مرکزی جهاد سازندگی، ۷/۴/۱۳۵۸ (ببینید: علی‌اکبر ناطق نوری)
2. سیدهاشم موسوی زنجانی، نمایندگی ولی فقیه در زنجان‏، ۱۴/۴/۱۳۵۸
3. سیدهادی خسروشاهی، نمایندگی در وزارت ارشاد ملی، ۲۳/۴/۱۳۵۸
4. سیدعبدالحسین دستغیب، امام‌جمعه شیراز، ۹/۵/۱۳۵۸ (ببینید: سیدعبدالحسین دستغیب)
5. سیدمهدی یثربی، امام‌جمعه کاشان‏، ۱۵/۵/۱۳۵۸ (ببینید: امامان جمعه)
6. محمد صدوقی، امام‌جمعه یزد، ۳۱/۵/۱۳۵۸ (ببینید: محمد صدوقی)
7. قربانعلی درّی نجف‌آبادی، امام‌جمعه در شهر کرد و رسیدگی به امور شرعی و اجتماعی، ۱۷/۶/۱۳۵۸ (ببینید: امامان جمعه)
8. حسینعلی منتظری، امام‌جمعه تهران‏، ۲۱/۶/۱۳۵۸ (ببینید: حسینعلی منتظری)
9. سیدحسین آیت‌اللهی، امام‌جمعه جهرم‏، ۱/۷/۱۳۵۸ (ببینید: امامان جمعه)
10. عطاءالله اشرفی اصفهانی، امام‌جمعه کرمانشاه‏، ۱۴/۷/۱۳۵۸ (ببینید: عطاءالله اشرفی اصفهانی)
11. سیدیعقوب موسوی زنجانی، امام‌جمعه خدابنده‏، ۱۴/۷/۱۳۵۸ (ببینید: امامان جمعه)
12. اسدالله ایمانی، امام‌جمعه کازرون و تصدی امور حسبیه‏، ۱۶/۷/۱۳۵۸ (ببینید: امامان جمعه)
13. سیداسدالله مدنی، نمایندگی ولی فقیه و امام‌جمعه همدان‏، ۲۱/۷/۱۳۵۸ (ببینید: سیداسدالله مدنی)
14. سیدکاظم نورمفیدی، امام‌جمعه گرگان‏، ۱/۸/۱۳۵۸ و نمایندگی ولی فقیه ۱۱/۹/۱۳۶۱ (ببینید: سیدکاظم نورمفیدی)
15. سیدجلال‌الدین طاهری اصفهانی، امام‌جمعه اصفهان‏، ۲/۸/۱۳۵۸ (ببینید: سیدجلال‌الدین طاهری اصفهانی)
16. سیدروح‌الله خاتمی، امام‌جمعه اردکان یزد‏، ۳/۸/۱۳۵۸ (ببینید: سیدروح‌الله خاتمی)
17. سیداسدالله مدنی، نمایندگی ولی فقیه و امام‌جمعه تبریز، ۱۲/۸/۱۳۵۸
18. میرزابیوک‌آقا مروّج، امام‌جمعه اردبیل و رسیدگی به مشکلات منطقه‏، ۱۳/۸/۱۳۵۸ (ببینید: امامان جمعه)
19. هادی روحانی، امام‌جمعه بابل‏، ۱۴/۸/۱۳۵۸ (ببینید: امامان جمعه)
20. سیدمحمدجواد رکنی حسینی، امام‌جمعه بندرلنگه‏، ۱۴/۸/۱۳۵۸ (ببینید: امامان جمعه)
21. احمد جنتی، امام‌جمعه اهواز، ۲۰/۸/۱۳۵۸
22. سیدعبدالعلی لاری، امام‌جمعه لار، ۲۰/۸/۱۳۵۸ (ببینید: امامان جمعه)
23. محمدباقر رفیعی، امام‌جمعه شهر ری‏، ۲۳/۸/۱۳۵۸ (ببینید: امامان جمعه)
24. هبةالله یکتایی، امام‌جمعه خلخال‏، ۲۶/۹/۱۳۵۸ (ببینید: امامان جمعه)
25. سیدعلی خامنه‌ای، امام‌جمعه تهران‏، ۲۴/۱۰/۱۳۵۸
26. سیدصالح طاهری، امام‌جمعه اهواز، ۲۷/۲/۱۳۵۹ (ببینید: امامان جمعه)
27. ابوالقاسم دانش آشتیانی، امام‌جمعه آشتیان‏، ۳۰/۲/۱۳۵۹ (ببینید: امامان جمعه)
28. هاشم تقدیری، امام‌جمعه سنقر، ۳۰/۲/۱۳۵۹ (ببینید: امامان جمعه)
29. ابوالحسن شیرازی، امام‌جمعه مشهد، ۲۷/۳/۱۳۵۹ (ببینید: ابوالحسن شیرازی)
30. محمدحسن قدیری، امام‌جمعه کوهپایه و رسیدگی به امور مذهبی و اجتماعی، ۵/۴/۱۳۵۹ (ببینید: محمدحسن قدیری)
31. سیدمهدی امام جمارانی، نمایندگی ولی فقیه در اوقاف‏، بنا به تصویب شورای انقلاب، ‏۲۶/۵/۱۳۵۹ (ببینید: سیدمهدی امام جمارانی)
32. محمدعلی نظام‌زاده، نمایندگی ولی فقیه در اوقاف، بنا به تصویب شورای انقلاب‏، ۲۶/۵/۱۳۵۹‏
33. محمدرضا مهدوی کنی، نمایندگی در هیئت حل اختلاف با سیدابوالحسن بنی‌صدر، ۱۲/۱/۱۳۶۰
34. هادی باریک‌بین، امام‌جمعه قزوین‏، ۸/۴/۱۳۶۰ (ببینید: هادی باریک‌بین)
35. سیدهاشم رسولی محلاتی، نمایندگی در بنیاد مسکن انقلاب اسلامی‏، ۷/۶/۱۳۶۰ (ببینید: سیدهاشم رسولی محلاتی)
36. مسلم ملکوتی، نمایندگی ولی فقیه و امام‌جمعه در تبریز، ۲۱/۸/۱۳۶۰ (ببینید: مسلم ملکوتی)
37. محمدصادق (محی‌الدین) حائری شیرازی، امام‌جمعه شیراز، ۱۰/۱۰/۱۳۶۰ (ببینید: محی‌الدین حائری شیرازی)
38. عبدالله نوری، نمایندگی ولی فقیه در جهاد سازندگی‏، ۱۳/۱۰/۱۳۶۰
39. سیدعلی غیوری، نمایندگی ولی فقیه در هلال احمر، ۱۳/۲/۱۳۶۱
40. محسن قرائتی، نمایندگی ولی فقیه در سازمان نهضت سوادآموزی‏، ۲۱/۲/۱۳۶۱
41. سیدمیرآقا (سیداسماعیل) موسوی زنجانی، امام‌جمعه زنجان‏، ۲۶/۳/۱۳۶۱ و نمایندگی ولی فقیه در استان زنجان ۵/۵/۱۳۶۲ (ببینید: امامان جمعه)
42. سیدروح‌الله خاتمی، نمایندگی ولی فقیه و امام‌جمعه یزد، ۱۵/۴/۱۳۶۱
43. سیدکاظم حسینی میانجی، امام‌جمعه خرم‌آباد، ۴/۷/۱۳۶۱ (ببینید: امامان جمعه)
44. محمدعلی موحدی کرمانی، امام‌جمعه کرمانشاه‏، ۲۷/۸/۱۳۶۱ (ببینید: امامان جمعه)
45. صادق احسان‌بخش، نمایندگی ولی فقیه در استان گیلان‏، ۸/۱۰/۱۳۶۱ (ببینید: صادق احسان‌بخش)
46. حیدرعلی جلالی خمینی، امام‌جمعه خمین، ۲/۱۲/۱۳۶۱ (موقت) و ۷/۶/۱۳۶۲ (ببینید: حیدرعلی جلالی خمینی)
47. سیدمهدی یثربی، نمایندگی ولی فقیه در منطقه کاشان، ۴/۲/۱۳۶۲ (وی از پیش امام‌جمعه کاشان بوده است) (ببینید: امامان جمعه)
48. محمد هاشمی، نمایندگی امام‌خمینی در سازمان صدا و سیما برای به‌عهده‌گرفتن همه مسئولیت‌های مدیر عامل، ۴/۴/۱۳۶۲ (ببینید: محمد هاشمی)
49. سیدکاظم حسینی میانجی، نمایندگی ولی فقیه در استان لرستان، ۵/۴/۱۳۶۲
50. سیدابوالحسن موسوی همدانی، امام‌جمعه همدان‏، ۱۰/۷/۱۳۶۳ (ببینید: امامان جمعه)
51. سیدمحمد مدنی بروجنی، نمایندگی ولی فقیه در بوشهر، ۱۷/۸/۱۳۶۳ (ببینید: امامان جمعه)
52. سیدمهدی امام جمارانی، تصدی امور مربوط به ولی فقیه در اوقاف، ۲۵/۱۰/۱۳۶۳
53. حسین زرندی، نمایندگی ولی فقیه و امام‌جمعه در کرمانشاه‏، ۲۲/۳/۱۳۶۴ (ببینید: امامان جمعه)
54. محمدرضا ناصری یزدی، نمایندگی ولی فقیه و امام‌جمعه در شهرکرد، ۲۰/۴/۱۳۶۶ (ببینید: امامان جمعه)
55. محمدعلی انصاری، نمایندگی در بررسی انتخابات مجلس شورای اسلامی، اردیبهشت ۱۳۶۷ (ببینید: محمدعلی انصاری)
56. محمدعلی صدوقی، نمایندگی ولی فقیه و امام‌جمعه در یزد، ۱۳/۸/۱۳۶۷ (ببینید: امامان جمعه)
57. ابراهیم فاضل فردوسی، نمایندگی ولی فقیه و امام‌جمعه در بوشهر، ۲/۹/۱۳۶۷ (ببینید: امامان جمعه)
58. غلامحسین جمی، ادامه نمایندگی ولی فقیه و امام‌جمعه در آبادان‏، ۷/۱۰/۱۳۶۷ (ببینید: غلامحسین جمی)
59. محی‌الدین فاضل هرندی، نمایندگی در هیئت هفت‌نفره واگذاری زمین‏، ۹/۲/۱۳۶۸ (ببینید: هیئت‌های هفت‌نفره)

منصب‌ها و مأموریت‌های قضایی

نصب‌های قضایی مربوط به افرادی است که امام‌خمینی در مقام رهبری جمهوری اسلامی آنان را به سمت‌های قضایی گماشته است. این نصب‌ها پیش از استقرار نهادهای قانونی در کشور از فراوانی قابل توجهی برخوردار است و گاهی نصب قاضی در شهرهای کوچک را نیز شامل می‌شود؛ اما پس از رسمیت‌یافتن قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران در ۱۲ آذر ۱۳۵۸و استقرار نهاد قضایی قانونی، نصب‌ها در این حوزه نوعاً در چارچوب قانون اساسی صورت گرفته است؛ در عین حال پس از مشاهده ضعف‌هایی در عملکرد شورای عالی قضایی، امام‌خمینی افرادی را به صورت مستقل برای رسیدگی به امور قضایی نصب کرده است:

1. (محمد) صادق خلخالی، تشکیل و ریاست دادگاه انقلاب اسلامی‏، ۵/۱۲/۵۷ (ببینید: محمدصادق خلخالی)
2. مهدی هادوی‏، دادستانی کل انقلاب اسلامی، ۹/۱۲/۱۳۵۷
3. جعفر صبوری، قاضی دادگاه انقلاب کاشان‏، ۱۷/۱/۱۳۵۸
4. حسن شریعتی و مرتضی مقتدایی‏، قاضی شرع خرمشهر، ۱۹/۱/۱۳۵۸
5. علی تهرانی، قاضی شرع دادگاه‌های انقلاب خراسان‏، ۲۴/۱/۱۳۵۸ (ببینید: علی تهرانی)
6. سیدکاظم نورمفیدی، قاضی شرع گرگان و حومه، ۱/۲/۱۳۵۸
7. مرتضی مقتدایی، قاضی شرع ملایر و زنجان‏، ۱۸/۲/۱۳۵۸
8. عبدالله جوادی آملی، قاضی دادگاه‌های انقلاب در آمل، ۲۵/۳/۱۳۵۸ ‏ (ببینید: عبدالله جوادی آملی)
9. علی احمدی میانجی، قاضی شرع در میانه‏، ۷/۴/۱۳۵۸
10. احمد آذری قمی، دادستان دادگاه انقلاب تهران‏، ۱۱/۴/۱۳۵۸ (ببینید: احمد آذری قمی)
11. سیدحسین موسوی تبریزی، قاضی شرع در تبریز و ارومیه‏، ۱۲/۴/۱۳۵۸ (ببینید: سیدحسین موسوی تبریزی)
12. سیدمحمد جعفری ورامینی، رسیدگی به مشکلات زندان قصر، ۱۶/۴/۱۳۵۸
13. سیدکرامت‌الله ملک‌حسینی، رسیدگی به وضع زندانیان در یاسوج، ۱۷/۴/۱۳۵۸
14. سیدمحمدتقی شاهرخی، قاضی شرع دادگاه‌های بروجرد، ۱/۵/۱۳۵۸
15. عبدالجواد جبل‌عاملی، قاضی شرع دادگاه سده اصفهان، ۳/۵/۱۳۵۸
16. حسین اکبری، قاضی دادگاه‌های انقلاب آبادان و خرمشهر، ۸/۵/۱۳۵۸
17. علی قدوسی، دادستانی کل انقلاب اسلامی، ۱۵/۵/۱۳۵۸ (ببینید: علی قدوسی)
18. محمد مؤمن قمی، سرپرستی امور زندانیان قم، رسیدگی به کار دادگاه‌ها و اداره امور ستاد انقلاب اسلامی و…، ۱۸/۵/۱۳۵۸
19. احمد مطهری، قاضی دادگاه‌های انقلاب خراسان، ۲۷/۵/۱۳۵۸
20. مهدی بازرگان، تشکیل دادگاه محاکمه خیانتکاران (رؤسای ادارات کشوری و امنیتی و نظامی‏)، از طریق دادگستری، ۲/۶/۱۳۵۸
21. حسن تهرانی، قاضی شرع دادگاه‌های انقلاب اسلامی قم‏، ۲/۶/۱۳۵۸
22. علی احمدی میانجی، رسیدگی به مشکلات قضایی اهالی مشکین‌شهر و دشت مغان، ۷/۶/۱۳۵۸
23. طه مقدسی، قاضی دادگاه‌های انقلاب اسلامی محلات و شهرهای مجاور‏، ۱۱/۶/۱۳۵۸
24. محمدحسن امراللهی، حاکم دادگاه‌های صنفی تهران و قم‏، ۱۶/۶/۱۳۵۸
25. حسین اکبری، قاضی شرع دادگاه انقلاب کرج‏، ۲۱/۶/۱۳۵۸
26. محمد حسینی کاشانی، قاضی دادگاه انقلاب اسلامی کازرون‏، ۶/۷/۱۳۵۸
27. احمد مطهری، قاضی شرع دادگاه انقلاب کرج‏، ۸/۷/۱۳۵۸
28. اسماعیل فردوسی‌پور، قاضی شرع دادگاه انقلاب اسلامی مشهد، ۸/۷/۱۳۵۸
29. سیدمحمد حسینی بهشتی، ریاست دیوان عالی کشور، ۴/۱۲/۱۳۵۸
30. سیدعبدالکریم موسوی اردبیلی، ریاست دادستانی کل کشور، ۴/۱۲/۱۳۵۸
31. حسینعلی منتظری، احراز اجتهاد قضات داوطلب در شورای عالی قضایی، ۲۰/۳/۱۳۵۹
32. سیدعبدالکریم موسوی اردبیلی، ریاست دیوان عالی کشور، ۸/۴/۱۳۶۰
33. محمدمهدی ربانی املشی، ریاست دادستانی کل کشور، ۸/۴/۱۳۶۰
34. محمدعلی صدوقی، نظارت بر انتخابات شورای عالی قضایی‏، ۱/۵/۱۳۶۰
35. حسینعلی منتظری، تأیید صلاحیت قضات جهت عضویت در شورای عالی قضایی، ۳/۷/۱۳۶۰
36. محمد محمدی گیلانی، رفع مشکلات شرعی شهرداری تهران، ۹/۸/۱۳۶۱
37. سیدعبدالکریم موسوی اردبیلی «رئیس دیوان عالی کشور»، میرحسین موسوی «نخست‌وزیر»، محمد امامی کاشانی «رئیس دیوان عدالت اداری»، مصطفی محقق «رئیس بازرسی کل کشور»، علی‌اکبر ناطق نوری «وزیر کشور» و غلامرضا آقازاده «وزیر مشاور»، عضو ستاد پیگیری فرمان هشت‌ماده‌ای، ۴/۱۰/۱۳۶۱ (ببینید: فرمان هشت‌ماده‌ای)
38. سیدجعفر کریمی، ریاست محکمه قضات‏، ۹/۱۰/۱۳۶۱ (ببینید: سیدجعفر کریمی)
39. سیدمحمد ابطحی محمدمهدی گیلانی، سیدجعفر کریمی، سیدحسن طاهری و مهدی قاضی، موافقت با عضویت آنان در ستاد اصلاح امور زندان‌ها، ۲/۳/۱۳۶۲ (ببینید: دفتر امام‌خمینی)
40. حسینعلی منتظری، احراز صلاحیت افراد پیشنهادی برای شورای عالی قضایی، ۳/۳/۱۳۶۲
41. حسینعلی منتظری، تأیید صلاحیت نامزدهای عضویت در شورای عالی قضایی، ۲۱/۳/۱۳۶۲
42. یوسف صانعی، دادستان کل کشور، ۱۹/۱۰/۱۳۶۱ (همان، ۱۷/۲۳۱) و ابقا در این سمت پس از استعفا، ۱۱/۳/۱۳۶۴
43. حسینعلی منتظری، بررسی صلاحیت نامزدهای شورای عالی قضایی، ۱۶/۳/۱۳۶۴
44. سیدمحمد موسوی خوئینی‏، ریاست دادستانی کل کشور، ۱۹/۴/۱۳۶۴
45. محمد یزدی به همراه سیدعبدالکریم موسوی اردبیلی و دو تن از فقهای شورای نگهبان، هیئت تعیین حدود تعزیرات، ۲۸/۸/۱۳۶۴
46. سیدعبدالکریم موسوی اردبیلی، ریاست دیوان عالی کشور، ۷/۴/۱۳۶۵
47. علی فلاحیان، دادستان دادسرای ویژه روحانیت‏، ۲۵/۳/۱۳۶۶ (ببینید: دادگاه ویژه روحانیت)
48. علی رازینی، حاکم شرع دادگاه ویژه روحانیت‏، ۲۵/۳/۱۳۶۶
49. هادی مروی، ابقا در مقام ریاست دادگاه عالی انتظامی قضات پس از مصوبه مجلس شورای اسلامی، ۲۵/۹/۱۳۶۷
50. حسینعلی نیری و سیدابراهیم رئیسی، رسیدگی به وضعیت قضایی شهرهای سمنان و سیرجان، اسلام‌آباد و دورود، ۱۱/۱۰/۱۳۶۷
51. حسینعلی نیری و سیدابراهیم رئیسی، رسیدگی به مشکلات قضایی سیرجان و دورود، ۲۳/۱۰/۱۳۶۷
52. حسینعلی نیری و سیدابراهیم رئیسی، رسیدگی به پرونده‌های راکد در شورای عالی قضایی راجع به حدود و قصاص، ۱/۱۱/۱۳۶۷

منصب‌های شرعی و مأموریت‌های تبلیغی

مقصود نصب‌هایی است که امام‌خمینی در جایگاه مرجعیت دینی و فقیه جامع شرایط انجام داده و حوزه فعالیت منصوبان نیز در امور مذهبی و تبلیغ دینی یا در خارج کشور بوده است:

1. عبدالجلیل جلیلی کرمانشاهی، تولیت مدرسه علمیه در کرمانشاه‏، اسفند ۱۳۴۶‏
2. محمد امامی کاشانی، نظارت بر مدرسه و مسجد سپهسالار (شهید مطهری)، ۲۹/۱۱/۱۳۵۷
3. سیدمحمدباقر خوانساری، امام جماعت مسجد بازار تهران، ۷/۱۲/۱۳۵۷ و ۲۴/۱۰/۱۳۵۸ (ببینید: سیدمحمدتقی خوانساری)
4. محمدباقر ابطحی، فعالیت مذهبی در اقلید فارس، ۱۳/۱۲/۵۷
5. محی‌الدین انواری، امام جماعت مسجد جامع نارمک، ۲۳/۱۲/۱۳۵۷
6. محمد اشرفی، ادامه اقامت و فعالیت‌های تبلیغی در خوزان همایونشهر، ۵/۲/۱۳۵۸ (ببینید: عطاءالله اشرفی اصفهانی)
7. سیدعبدالستار محمدی میانجی، امام جماعت در میانه، ‏ ۱۸/۲/۱۳۵۸
8. صادق احسان‌بخش و سیدعبدالله ضیایی، سرپرستی بقاع متبرکه گیلان‏، ۲۱/۲/۱۳۵۸
9. محمدمهدی ربانی املشی، رسیدگی به وضع مذهبی و تبلیغی مازندران و گیلان، ۲۸/۲/۱۳۵۸
10. سیدرضا برقعی، عزیمت به منطقه خلیج فارس و قطر جهت رسیدگی به وضع شیعیان، ۱/۳/۱۳۵۸ و ۱۸/۶/۱۳۵۸
11. سیدمحمدجواد رکنی حسینی، فعالیت مذهبی در بندرلنگه، ۹/۳/۱۳۵۸
12. حسین نوری همدانی، رسیدگی به وضع دانشجویان ایرانی مقیم اروپا، ۳۰/۳/۱۳۵۸
13. محمدباقر غروی، بازگشت به قصر شیرین و ادامه فعالیت تبلیغی و مذهبی‏، ۱۲/۴/۱۳۵۸
14. هادی نیری، بازگشت به میانه جهت اصلاح امور اجتماعی و مذهبی‏، ۱۶/۴/۱۳۵۸
15. سیدمحمد سجادی اصفهانی، رسیدگی به وضع مردم جنگزده لبنان‏، ۲۷/۶/۱۳۵۸
16. علیرضا جوادی، اعزام به روستای تنکمان کرج جهت انجام امور مذهبی و اقدام درباره عمران و آبادانی‏، ۲۸/۶/۱۳۵۸
17. سیدعباس مُهری، امام‌جمعه در کویت‏، ۲/۷/۱۳۵۸ (ببینید: سیدعباس مهری)
18. حیدرعلی جلالی خمینی، رسیدگی به مشکلات ایرانیان مقیم قطر، ۹/۷/۱۳۵۸
19. محمدعلی امینیان، انجام فعالیت‌های دینی در رشت، ۱۹/۷/۱۳۵۸
20. رمضانعلی قوچانی، انجام امور مذهبی در قوچان‏، ۲۱/۷/۱۳۵۸
21. محمدباقر رفیعی، امام جماعت صحن حضرت عبدالعظیم‏، ۴/۸/۱۳۵۸
22. حسین نوری همدانی، رسیدگی به وضع دانشجویان ایرانی مقیم اروپا، ۱۹/۸/۱۳۵۸
23. محمد منهاج، تبلیغ احکام اسلام در استرالیا‏، ۲۴/۹/۱۳۵۸
24. حسین نوری همدانی، اعزام به هند، پاکستان و بنگلادش جهت رسیدگی به وضعیت مسلمانان و حوزه‌های علمیه، ۶/۱۰/۱۳۵۸
25. عباس واعظ طبسی، تولیت آستان قدس رضوی‏، ۱۵/۱/۱۳۵۹ (ببینید: عباس واعظ طبسی)
26. محمدرضا رحمت، رسیدگی به امور مذهبی پاکستان‏، ۱۳/۳/۱۳۵۹
27. حسین نوری همدانی، رسیدگی به مشکلات مذهبی ایرانیان خارج از کشور، ۱۸/۳/۱۳۵۹
28. حسین راستی سیدجعفر کریمی، جلال‌الدین طاهرشمس، محسن دوزدوزانی، احمد صابری و علی افتخاری‏، تأیید عضویت در شورای مدیریت حوزه علمیه قم، ۸/۱۲/۱۳۵۹ (ببینید: حسین راستی کاشانی و شورای مدیریت حوزه علمیه قم)
29. سیدمحمدمهدی دستغیب‏، تولیت آستانه احمدبن‌موسی شاهچراغ، ۵/۹/۱۳۶۰
30. محمد امامی کاشانی، تولیت مدرسه و مسجد شهید مطهری (سپهسالار)‏، ۱۲/۱۰/۱۳۶۱
31. مجتبی حاج‌آخوند و محمدحسین زرندی، سرپرستی حوزه علمیه باختران، ۶/۱۱/۱۳۶۱ (ببینید: امامان جمعه)
32. سیداحمد فهری زنجانی، نمایندگی در لبنان و سوریه‏، ۲۸/۱۱/۱۳۶۱
33. عباس شیرازی، سرپرستی مؤسسه اسلامی نارمک‏، ۱۵/۷/۱۳۶۲
34. سیدمحمد ابطحی، سیدهاشم رسولی محلاتی، محمدرضا توسلی، حسن صانعی، محمد عبایی، محمدجواد کشمیری، سیدعلی قاضی عسگر‏، مسئولیت دبیرخانه مرکزی ائمه جمعه، ۲۹/۵/۱۳۶۳
35. علی‌اکبر مشکینی، سیدعبدالکریم موسوی اردبیلی، احمد جنتی، محمد فاضل، محمدعلی شرعی، محمدرضا توسلی، حسن صانعی، ‏اعضای هیئت مؤسس مکتب خواهران (جامعة الزهرا)، ۳۱/۵/۱۳۶۳ (ببینید: محمد فاضل لنکرانی و مکتب خواهران)
36. محمدرضا مهدوی کنی، تولیت مدرسه مروی تهران‏، ۲۶/۶/۱۳۶۳
37. غلامرضا رضوانی، امام جماعت مسجد سیدعزیزالله تهران‏، ۷/۱۲/۱۳۶۳ (ببینید: غلامرضا رضوانی)
38. محمد عبایی خراسانی، نمایندگی ولی فقیه در دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم‏، ۲۵/۲/۱۳۶۴ (ببینید: دفتر تبلیغات اسلامی)
39. سیدمحمدعلی ابن‌الرضا، تولیت مؤسسه علمیه و خیریه ولی عصر(ع)، ۳۱/۲/۱۳۶۴
40. احمد جنتی، حل اختلافات میان علمای شیراز، ۱۰/۴/۱۳۶۴
41. محمد یزدی و محمد محمدی گیلانی، بررسی اموال غیر مجهول المالک‏، ۲۳/۲/۱۳۶۵
42. محسن لبّانی، نظارت بر موقوفات مدرسه دینی مروی، ۲۹/۹/۱۳۶۵
43. مهدی باقری کنی، نظارت بر یکی از موقوفات مدرسه مروی، ‏۲۹/۹/۱۳۶۵
44. سیداحمد فهری، امام‌جمعه دمشق‏، ۱۲/۱۲/۱۳۶۶
45. محمدعلی انصاری، مجید انصاری، حسین جاویدی، محمدجواد کشمیری و حسین هاشمیان، هیئت سرپرستی مدارس طلاب کرمانی‌ها در قم و کرمان‏، ۲۴/۳/۱۳۶۷ (ببینید: مجید انصاری)
46. مهدی کروبی و حسن صانعی رسیدگی به اموال مجهول المالک، ۶/۲/۱۳۶۸

منصب‌ها و مأموریت‌های نظامی و انتظامی

رهبری انقلاب اسلامی ایجاب می‌کرد امام‌خمینی پس از پیروزی انقلاب در حالی‌که تمامی نهادهای نظامی، امنیتی و انتظامی در حال سردرگمی یا فروپاشی به سر می‌بردند، با دخالت مستقیم، نظم و انضباط را به جامعه برگرداند که با ابتکار تأسیس کمیته‌های انقلاب در شهرها و محله‌ها این مسئولیت را به انجام رساند. ایشان در این دوره با نصب و اعزام افراد شناخته‌شده انقلابی در هر منطقه، تلاش کرد وضع امنیتی و انتظامی کشور را برای استقرار نهادهای قانونی آماده سازد؛ چنان‌که ایشان پس از استقرار نهادهای قانونی نیز در مقام فرماندهی کل قوا دست به انتصاباتی در حوزه نظامی و انتظامی زد. از سوی دیگر، صیانت فرهنگی از محیط‌های نظامی و ارتقای فرهنگ دینی نظامیان ایجاب می‌کرد ایشان نمایندگانی را در میان ارگان‌های نظامی و انتظامی بگمارد. افرادی که ایشان به یکی از منصب‌های نظامی گماشته یا در مجموعه نظامیان دارای مأموریت و مسئولیت بوده‌اند، عبارت‌اند از:

1. محمدطاهر آل‌شبیر خاقانی، تشکیل کمیته انقلاب اسلامی در مناطق خوزستان، ۱/۱۲/۱۳۵۷ (ببینید: غائله خلق عرب)
2. محمدعلی رضایی، تشکیل کمیته انقلاب اسلامی در تربت حیدریه، ۴/۱۲/۱۳۵۷
3. سیداصغر ناظم‌زاده، رسیدگی به کمیته‌های انقلاب اسلامی قزوین، رشت، بندر انزلی، آستارا و شهرهای نزدیک دیگر، ۶/۱۲/۱۳۵۷
4. قدرت‌الله علیخانی به همراه ابراهیم امیری، رسیدگی به کمیته‌های انقلاب اسلامی تاکستان، آبگرم، آوج، بویین زهرا و حومه، ۱۲/۱۲/۱۳۵۷
5. بهاءالدین علم‌الهدی، رسیدگی به کمیته‌های انقلاب اسلامی اردبیل، کشت و صنعت دشت مغان و توابع و منطقه پارس‌آباد و مشکین شهر، ۱۳/۱۲/۱۳۵۷
6. سیدحسین مطهری یزدی‏، تشکیل کمیته انقلاب اسلامی در فَشَم، ۱۶/۱۲/۱۳۵۷
7. محمد فقیهی مرندی، رسیدگی به کمیته‌های انقلاب اسلامی مرند و ماکو، ۲۰/۱۲/۱۳۵۷
8. ابراهیم امینی همراه با علی‌اکبر مسعودی، ‏سرکشی به امور کمیته‌های انقلاب اسلامی استان ساحلی و بنادر جنوب (هرمزگان)، ۲۳/۱۲/۱۳۵۷
9. تقی ریاحی، وزیر دفاع (طبق پیشنهاد نخست‌وزیر دولت موقت و تصویب کلی شورای انقلاب‏)، ۱۱/۱/۱۳۵۸ و برکناری در شهریور ۱۳۵۸ با دستور امام‌خمینی به نخست‌وزیر
10. صادق احسان‌بخش با همکاری سیدعبدالله ضیایی‏، رسیدگی به کمیته‌های انقلاب اسلامی رشت و حومه‏، ۱/۲/۱۳۵۸
11. مصطفی صدوقی‏، نظارت بر کمیته‌های انقلاب اسلامی ساری، ۷/۲/۱۳۵۸
12. مرتضی بنی‌فضل، رسیدگی به کمیته‌های انقلاب اسلامی شهر خوی و حومه، ۷/۴/۱۳۵۸
13. مرتضی بنی‌فضل، رسیدگی به امور کمیته‌های انقلاب اسلامی آذربایجان شرقی و غربی، ۱۲/۴/۱۳۵۸
14. محمدحسین کاشانی، رسیدگی به وضع کمیته‌های انقلاب اسلامی لرستان، ۸/۶/۱۳۵۸
15. غلامحسین محمدی گلپایگانی، ارشاد و تبلیغ در پایگاه هوایی اصفهان، ۱۸/۶/۱۳۵۸
16. حسن لاهوتی (سرپرست سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران‏)، شرکت در جلسات شورای عالی سپاه، ۲۵/۶/۱۳۵۸ (ببینید: حسن لاهوتی)
17. هادی شادمهر، ریاست ستاد مشترک ارتش بنا بر اصل ۱۱۰ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران‏، ۱/۱۰/۱۳۵۸
18. سیدابوالحسن بنی‌صدر، (به نمایندگی از خود) فرماندهی کل قوا، ۳۰/۱۱/۱۳۵۸ و برکناری در ۲۰/۳/۱۳۶۰
19. سیدعلی خامنه‌ای، مشاور شورای عالی دفاع ملی‏، بر مبنای اصل یکصدودهم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران‏، ۲۰/۲/۱۳۵۹
20. مصطفی چمران، مشاور شورای عالی دفاع ملی‏، ۲۰/۲/۱۳۵۹
21. فضل‌الله محلاتی، نمایندگی ولی فقیه در سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، ۲۸/۳/۱۳۵۹
22. محمد امامی کاشانی، نمایندگی ولی فقیه در شهربانی‏، ۲۸/۳/۱۳۵۹
23. مرتضی رضایی، فرماندهی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، ۲۸/۴/۱۳۵۹
24. غلامرضا صفایی، ریاست اداره عقیدتی سیاسی ارتش‏، ۲۲/۱/۱۳۶۰
25. غلامحسین کرباسچی، ریاست اداره سیاسی ایدئولوژیک ژاندارمری‏، فروردین، ۱۳۶۰ (ببینید: محمدصادق تهرانی)
26. محمدمهدی موحدی کرمانی، نمایندگی ولی فقیه در شهربانی‏، ۱۹/۳/۱۳۶۰
27. ولی‌الله فلاحی (جانشین رئیس ستاد مشترک ارتش)، واگذاری اختیارات فرماندهی کل قوا به ستاد مشترک، ۲۱/۳/۱۳۶۰
28. سیدموسی نامجو، عضو شورای عالی دفاع‏، ۱۲/۴/۱۳۶۰‏
29. محسن رضایی، فرماندهی کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، ۲۰/۶/۱۳۶۰ (ببینید: محسن رضایی)
30. قاسمعلی ظهیرنژاد، ریاست ستاد مشترک ارتش‏، ۹/۷/۱۳۶۰ (ببینید: قاسمعلی ظهیرنژاد)
31. علی صیاد شیرازی، فرماندهی نیروی زمینی ارتش‏، ۹/۷/۱۳۶۰ (ببینید: علی صیاد شیرازی)
32. اکبر هاشمی رفسنجانی، نمایندگی امام‌خمینی در شورای عالی دفاع‏، ۲۱/۷/۱۳۶۰
33. قاسمعلی ظهیرنژاد، استفاده از اختیارات رهبری با مأموریت‌ها و وظایف نظامی، ۲۳/۷/۱۳۶۰
34. سیدحسن طاهری خرم‌آبادی، نمایندگی ولی فقیه در سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، ۲۳/۹/۱۳۶۰ و ۸/۴/۱۳۶۲ (ببینید: سیدحسن طاهری خرم‌آبادی)
35. علی‌اکبر ناطق نوری‏ (وزیر کشور)، تفویض اختیارات در امور نیروی انتظامی، ۲۷/۱۲/۱۳۶۰
36. علی‌اکبر ناطق نوری، سرپرستی کمیته‌های انقلاب اسلامی، ۱۷/۵/۱۳۶۱ (ببینید: کمیته انقلاب اسلامی)
37. محمدرضا فاکر، نمایندگی ولی فقیه در سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، ۳/۶/۱۳۶۱
38. سیدعلی خامنه‌ای، هماهنگی در امور ارتش و سپاه، ۱۵/۱/۱۳۶۲
39. اسفندیار حسینی، فرماندهی نیروی دریایی ارتش‏، ۱۰/۲/۱۳۶۲
40. هوشنگ صدیق، فرمانده نیروی هوایی ارتش، ۴/۹/۱۳۶۲
41. اکبر هاشمی رفسنجانی، فرماندهی عملیات و الفجر، ۳۰/۱۱/۱۳۶۲
42. علی‌اکبر آشتیانی، ریاست اداره عقیدتی سیاسی ژاندارمری‏، ۲۳/۴/۱۳۶۳ (ببینید: علی‌اکبر آشتیانی)
43. قاسمعلی ظهیرنژاد، نمایندگی امام‌خمینی در شورای عالی دفاع‏، ۱/۸/۱۳۶۳
44. اسماعیل سهرابی، ریاست ستاد مشترک ارتش‏، ۳/۸/۱۳۶۳
45. علی سعیدی، مسئولیت حفاظت اطلاعات سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، ۲۹/۸/۱۳۶۳
46. محمدحسین ملک‌زادگان، فرماندهی نیروی دریایی ارتش‏، ۶/۴/۱۳۶۴
47. سیدعلی‌اکبر محتشمی‌پور (وزیر کشور)، سرپرستی کمیته‌های انقلاب اسلامی، ۲۱/۸/۱۳۶۴ (ببینید: سیدعلی‌اکبر محتشمی‌پور)
48. سیدعلی‌اکبر محتشمی‌پور (وزیر کشور)، اختیارات فرماندهی کل قوا در نیروی انتظامی به وزیر کشور، ۲۲/۸/۱۳۶۴
49. سیدسراج‌الدین موسوی، فرماندهی کل کمیته انقلاب اسلامی، ۱۱/۴/۱۳۶۵ (ببینید: کمیته انقلاب اسلامی)
50. علی صیاد شیرازی و محسن رفیق‌دوست، عضو شورای عالی دفاع‏، ۲۳/۴/۱۳۶۵
51. حسین حسنی‌سعدی، فرماندهی نیروی زمینی ارتش‏، ۱۱/۵/۱۳۶۵
52. منصور ستاری، فرماندهی نیروی هوایی ارتش‏، ۱۰/۱۱/۱۳۶۵
53. احمد وحیدی، فرماندهی حفاظت اطلاعات سپاه پاسداران، ۴/۱/۱۳۶۶
54. سیدسراج‌الدین موسوی‏، نمایندگی امام‌خمینی در کمیته‌های انقلاب اسلامی، ۲۲/۵/۱۳۶۶
55. علی شهبازی، ریاست ستاد مشترک ارتش‏، ۱۳/۲/۱۳۶۷
56. اکبر هاشمی رفسنجانی، جانشینی فرماندهی کل قوا، ۱۲/۳/۱۳۶۷
57. علی رازینی، تشکیل دادگاه ویژه تخلفات جنگ‏، ۲/۵/۱۳۶۷
58. رسول منتجب‌نیا، ریاست سازمان عقیدتی ـ سیاسی شهربانی‏، ۲۴/۱۱/۱۳۶۷
59. عبدالله نوری، نمایندگی ولی فقیه در سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، ۱۸/۱۲/۱۳۶۷

پیوند به بیرون

• مهدی پورحسین، منصوبان امام‌خمینی، دانشنامه امام‌خمینی، ج۹، ص۵۵۳–۵۶۹.