مفتاح السعادة (کتاب)
'مفتاح السعادة، 'با توجه به دقّت، انسجام، منقّح بودن و ردّ و اثباتهای بسیار سودمند کتاب «الطلب و الإرادة» امامخمینی، کتاب مفتاح السعادة به قلم محمدرضا غفوریان و به زبان عربی، تعلیقاتی را بر آن نگاشته و مسایل متعدّد و مهمّ آن را بررسی و شرح کرده است.
نویسنده
محمدرضا غفوریان، در سال ۱۳۳۹، در شهر بابل متولد شد. از سال ۱۳۵۴، وارد حوزه علمیه قم شد و از محضر اساتید مبرزی چون میرزا جواد تبریزی و محمد فاضل لنکرانی در فقه و اصول و عبدالله جوادی آملی در فلسفه و عرفان بهره گرفت. وی در کنار تحصیل در حوزه، به تحصیل در دانشگاه پرداخت و در سال ۱۳۸۳، از دانشکدۀ الهیات دانشگاه تهران، در رشته فلسفه، دانشنامه دکتری دریافت کرد. وی در سال ۱۳۷۵ به عضویت هیئت علمی دانشگاه امیرکبیر، در گروههای معارف اسلامی و فلسفۀ علم در آمد و در حوزه علیمه و مراکز مختلف آموزشی چون: مدرسۀ فقهی امامخمینی، مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امامخمینی، مرکز تربیت مدرّس حوزه، مؤسسۀ مطالعات نجومی وابسته به دفتر آیتاﷲ سیستانی و مؤسسۀ آموزش عالی دارالحکمه، به تدریس پرداخت. از محمدرضا غفوریان کتابهای چندی نیز منتشر شده است که درسنامۀ عرفان نظری امامخمینی، مفتاح السعادة تعلیقة علی الطلب و الإرادة، بدایة المعرفة، اندیشههای فلسفی امامخمینی، عرفان در حکمت متعالیه، فقه و نجوم؛ از آن جمله است. همچنین مقالات متعدّدی از وی در علوم عقلی و مباحث فقهی، در نشریات مختلف به چاپ رسیده است.[۱]
معرفی محتوی
در میان آثار حضرت امامخمینی،کتاب کمحجم و پرمحتوا و بسیار دقیق «الطلب و الإرادة»، که به بهانۀ طرح یک مسأله در علم اصول فقه نگاشته شده، اثری ویژه و بسیار مهمّ است. این کتاب از سبک و سیاق نوشتهای اصولی بیرون رفته و به شیوهای کاملاً فلسفی، با اصطلاحات و مبانی این علم است. با توجه به دقّت، انسجام، منقّح بودن و ردّ و اثباتهای بسیار سودمند این کتاب، نویسنده تعلیقاتی را بر آن نوشته و مسایل متعدّد و مهمّ آن را بررسی و شرح کرده است؛ مسایلی چون تحلیل اراده و ارجاع آن به فاعلیت بالتجلّی نفس انسان، دستهبندی اشکالهای اصلی بر مکاتب جبر و تفویض و تبیین امر بین الامرین با گرایش عرفانی. از نظر نویسنده، سراسر کتاب الطلب و الإرادة به عنوان یک نوشتة فلسفی دقیق باید مورد توجّه پژوهشگران عرصۀ علوم عقلی باشد و به عنوان «متن» برای تدریس و نگارش شروح شایسته، از آن غفلت نشود.[۲]
ساختار
کتاب مفتاح السعاده، بر اساس ساختار و ترتیب مطالب کتاب «طلب و اراده» امامخمینی، تنظیم شده و تعلیقات و شرحی بر برخی مطالب آن به زبان عربی، نگاشته است. برخی از عناوین مفتاح السعادة، به شرح زیر است: کلام فی أصالة الوجود و اعتباریة الماهیة، کلام فی بسیط الحقیقة، بسیط الحقیقة کل الأشیاء، کلام فی الوحی، کلام فی الإرادة فی الواجب و الممکن، کلام فی إرادة الإنسان، کلام فی الإرادة فی الواجب تعالی، الإرادة من صفات الذات، کلام فی أنّ الألفاظ موضوعة لروح المعانی، کلام فی الطلب النفسی، کلام فی الغرض فی الواجب و الممکن، کلام فی وحدة الفاعل و الغایة فی الواجب تعالی، تحریر محل النـزاع فی الجبر و الاختیار، أقوال المعتزلة فی أفعال الإنسان، آراء الأشاعرة، کلام فی العلم بالنتائج عقیب المقدّمات، تنویر مشرقی، کلام فی کون المعلول عین الربط بالعلّة، کلام فی جعل الوجود، کلام فی أنّ الإیجاد فرع الوجود، کلام فی بساطة الوجود، أقسام التشکیک، التشکیک فی حقیقة الوجود، ملاحظات فی التشکیک فی حقیقة الوجود، الجمع بین التشکیک و التباین و...[۳]
وضعیت نشر
کتاب مفتاح السعادة، به قلم محمدرضا غفوریان، در سال ۱۳۹۰ شمسی، توسط مؤسسه تنظیم و نشر آثار امامخمینی، منتشر شده است.[۴]
پانویس
منابع
- غفوریان، محمدرضا، فقه و نجوم، تهران، میراث شرق، ۱۴۰۳ش.
- غفوریان، محمدرضا، مفتاح السعادة، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امامخمینی، ۱۳۹۰ش.