محمدعلی رحمانی: تفاوت میان نسخه‌ها

| اندازه تصویر  =  

| توضیح تصویر  =  

|سرشناسی        =  

|نام کامل      =  

|لقب            =  

|نسب            =  

|تاریخ درگذشت  =  

|شهر درگذشت    =  

|کشور درگذشت    =  

|آرامگاه        =  

|نام همسر      =  

|فرزندان        =  

|خویشاوند سرشناس=  

|پس از          =  

|پیش از        =  

|شاگردان        =  

|تالیفات        =  

|وبگاه رسمی    =  

|امضا          =  

رحمانی در حوزه مشهد، ادبیات را نزد حجت هاشمی و در نجف، بخش عمده مقدمات را نزد عموی خود، رمضانعلی قوچانی خواند و درس‌های سطح را از سیدباقر مصطفوی کاشانی، [[حسین راستی کاشانی]]، [[غلامرضا رضوانی]] و سیدتقی قمی فراگرفت. او در درس [[تفسیر]] و [[فلسفه]] از [[محمد صادقی تهرانی]] بسیار بهره برد و [[شرح منظومه]] را نزد عباس قوچانی و بیشتر نزد غلامرضا رضوانی خواند. وی در دوره درس خارج، مدتی در درس اصول [[سیدابوالقاسم خویی|سیدابوالقاسم خوئی]] و نیز میرزاباقر زنجانی شرکت کرد؛ همچنین در درس خارج فقه امام‌خمینی و در بحث خمس سیدعبدالاعلی سبزواری حضور یافت.<ref>رحمانی، گفتگو.</ref> وی در سال‌های حضور در نجف، استادان دیگری مانند محمدعلی مدرس افغانی، سیدمحمدعلی ابطحی اصفهانی، محمدحسن قدیری، مجتبی لنکرانی و [[سیداسدالله مدنی]] نیز داشته‌است.<ref>سلیمی بنی و مظفری، ۲۹۸؛ رحمانی، رسالت.</ref>

رحمانی پس از بازگشت به ایران در سال ۱۳۵۲، در درس خارج اصول [[حسین وحید خراسانی]] و خارج فقه [[میرزاجواد تبریزی]] در [[حوزه علمیه قم]] حضور یافت<ref>رحمانی، گفتگو.</ref> و مقداری محدود نیز در درس [[سیدکاظم شریعتمداری]] نیز شرکت کرد که دلیل آن را بیشتر درامان‌ماندن از پیگیری سازمان اطلاعات و امنیت کشور ([[ساواک]]) دانسته‌است.<ref>رحمانی، مصاحبه، تسنیم.</ref> وی پس از پیروزی [[انقلاب اسلامی ایران|انقلاب اسلامی]] و استقرار در تهران، با وجود داشتنِ مسئولیت‌های اجرایی، به تدریس در موضوعات فقهی و فلسفی نیز اشتغال داشته‌است.<ref>رحمانی، مصاحبه، رسالت.</ref>

مبارزه سیاسی رحمانی و آشنایی با روحانیان مبارز مانند [[سیدعلی خامنه‌ای]]، [[سیدعبدالکریم هاشمی‌نژاد]] و [[عباس واعظ طبسی]] از مدرسه نواب مشهد، با توزیع [[پیام‌ها و اعلامیه‌های امام‌خمینی|اعلامیه‌های امام‌خمینی]] و خواندن آن برای مردم آغاز شد.<ref>رحمانی، امام برای منفعت شخصی انقلاب نکرد، ۴.</ref> او در دوران نهضت، در جمع مبارزان [[دفتر امام‌خمینی]]، در [[نجف]] و [[قم]] بود و در داخل و خارج کشور فعالیت می‌کرد.<ref>سلیمی بنی و مظفری، ۲۹۹.</ref> وی به دلیل ارتباط عموی خود رمضانعلی قوچانی با بیت امام‌خمینی، از آغاز با بیت ایشان ارتباط داشت و رفت‌وآمد سیدمصطفی خمینی به خانه قوچانی، از همان آغاز موجب آشنایی رحمانی با [[سیدمصطفی خمینی|سیدمصطفی]] شد و با ورود [[سیداحمد خمینی]] به نجف، زمینه آشنایی با او نیز فراهم گردید.<ref>رحمانی، گنجینه دل، ۲۷۶؛ رحمانی، تاریخ ایرانی.</ref> در سفر سیداحمد خمینی به نجف، {{ببینید|سیداحمد خمینی}} به پیشنهاد امام‌خمینی، مباحثه علمی رحمانی با سیداحمد خمینی شروع شد و این آشنایی علمی، به دوستی و صمیمیت دوجانبه انجامید و تا بازگشت سیداحمد به ایران و پس از آن ادامه یافت.<ref>رحمانی، گنجینه دل، ۲۷۷ ـ ۲۷۹.</ref>

رحمانی در اواخر سال ۱۳۵۲<ref>مؤسسه تنظیم، ۱۱/۴۴۷.</ref> در یک مأموریت از سوی سیدمصطفی خمینی و برای پیگیری برخی مسائل، به ایران برگشت.<ref>رحمانی، تاریخ ایرانی.</ref> او در این سفر حامل امانت‌هایی از سوی امام‌خمینی بود؛ ازجمله چمدانی پر از کتاب و اعلامیه که باید به [[اکبر هاشمی رفسنجانی]] و [[حسینعلی منتظری]] می‌رساند.<ref>رحمانی، گنجینه دل، ۲۷۹؛ رحمانی، تاریخ ایرانی.</ref> وی پس از انجام ماموریت، به هنگام بازگشت به عراق به دلیل دستکاری در گذرنامه، دستگیر و ممنوع‌الخروج شد و به ناچار در ایران ماند.<ref>رحمانی، گنجینه دل، ۲۸۰.</ref> سندی از اسناد ساواک در تاریخ ۷/۱۱/۱۳۵۲، که نام رحمانی را محمدعلی رحمانی کوه‌دره‌ای ثبت کرده، از او به عنوان یکی از یاران و همراهان مجاهد امام‌خمینی در عراق نام برده‌است که چندی پیش در [[تهران]] دیده شده‌است. این سند، سفر او را به ایران غیرمجاز دانسته که احتمالاً با هدف انجام مأموریت است و بر همین اساس دستگیری و بازجویی از او را درخواست کرده‌است.<ref>مؤسسه تنظیم، ۱۱/۴۴۷.</ref>

رحمانی پس از ممنوع‌الخروج شدن، با دریافت توصیه امام‌خمینی مبنی بر اقامت در قم یا مشهد، ماندن در قم را انتخاب کرد و به همراه خانواده، در خانه‌ای که سیداحمد خمینی برای تکثیر اعلامیه‌ها تهیه کرده بود، اقامت گزید تا ضمن ادامه تحصیل، در امور مربوط به انقلاب نیز مشارکت کند.<ref>رحمانی، گنجینه دل، ۲۸۰.</ref> او در این خانه با سیداحمد خمینی و محمود واحدی اصفهانی در تکثیر و توزیع اعلامیه و کتاب همکاری می‌کرد<ref>همان، ۲۸۰ ـ ۲۸۱.</ref> {{ببینید|سیداحمد خمینی}} و جزو گروه مسئول تنظیم و تکثیر کتاب‌ها و جزوات، اعلامیه و بیانیه‌ها بود؛<ref>سلیمی بنی و مظفری، ۲۹۹.</ref> ازجمله یک‌بار اطلاعیه‌های مربوط به ۱۵ خرداد را به مشهد برد و به دست خامنه‌ای، هاشمی‌نژاد و طبسی رساند.<ref>رحمانی، گنجینه دل، ۲۸۱.</ref> وی یک بار در قم بازداشت شد، ولی [[ساواک]] به محل تکثیر اعلامیه دست نیافت.<ref>همان، ۲۸۲.</ref> او مکاتباتی با امام‌خمینی داشت و ایشان در اردیبهشت ۱۳۵۳<ref>۳/۳۱.</ref> و نیز اردیبهشت ۱۳۵۴،<ref>امام‌خمینی، صحیفه امام، ۳/۸۵.</ref> درباره وجوه شرعی به وی [[اجازات امام‌خمینی|اجازه‌نامه]] داده‌است. در دی ۱۳۶۳ نیز در اجازه‌نامه‌ای مطلق اجازه دریافت و صرف وجوه شرعی در موارد مقرر را به وی داده‌است.<ref>۱۹/۱۲۶.</ref>

==فعالیت‌ها و مسئولیت‌های پس از انقلاب==

در سال ۱۳۶۲ رحمانی برای مسئولیت سفارت در کشور قطر آماده دریافت استوارنامه از رئیس‌جمهور وقت [[سیدعلی خامنه‌ای]] و سفر به این کشور بود، اما امام‌خمینی با توجه به نظر [[سپاه پاسداران انقلاب اسلامی|سپاه پاسداران]] مبنی بر تعیین مسئول جدید [[بسیج مستضعفین]]، از رحمانی خواست این مسئولیت را بپذیرد و او از سوی فرماندهی سپاه به این مسئولیت برگزیده شد و تا زمان حیات امام‌خمینی در این سمت بود.<ref>رحمانی، تاریخ ایرانی؛ رحمانی، جماران.</ref> او معتقد است اندیشه تشکیل بسیج در ذهن امام‌خمینی، پیش از پیروزی انقلاب اسلامی و از سال ۱۳۵۱ در جریان طرحی از محمد منتظری، مطرح بوده‌است.<ref>رحمانی، تسنیم.</ref>

رحمانی همچنین مسئول ستاد جذب و هدایت کمک‌های مردمی به [[جنگ عراق علیه ایران|جبهه‌های جنگ تحمیلی]] بود<ref>رحمانی، حریم امام، ۳؛ سلیمی بنی و مظفری، ۲۹۹.</ref> و آن زمان توانست بیش از ۱۲ میلیارد تومان از کمک‌های مردم را به جبهه‌ها بفرستد.<ref>رحمانی، رسالت.</ref> عضویت در کمیته ویژه عملیات برون‌مرزی علیه [[حزب بعث عراق]] و کشورهای کمک‌کننده به این حزب، به همراه سیدمحمدباقر حکیم، از دیگر فعالیت‌های او بوده‌است.<ref>رحمانی، رسالت.</ref> وی همچنین مسئول شورای سرپرستی آوارگان عراقی بود.<ref>هاشمی رفسنجانی، ۷۵.</ref> رحمانی که از امضاکنندگان نامه انشعاب از جامعه روحانیت مبارز تهران به [[امام‌خمینی]] و تشکیل مجمع روحانیون مبارز تهران است،<ref>← صحیفه، ۲۱/۲۸.</ref> از آغاز تأسیس این تشکل از اعضای اصلی شورای مرکزی این تشکل بوده‌است.<ref>سلیمی بنی و مظفری، ۳۲ و ۳۱۳.</ref> {{ببینید|مجمع روحانیون مبارز تهران}}

رحمانی که همواره در دفتر امام‌خمینی در قم و تهران حضور داشته و این حضور پس از رحلت ایشان نیز ادامه یافت،<ref>رحمانی، گنجینه دل، ۲۸۲.</ref> با ستایش از روح بلند و کمالات انسانی امام‌خمینی، ایشان را دارای ملکات روحی، صفات برجسته و معنویات فوق‌العاده شمرده‌است. او تأکید کرده‌است امام‌خمینی ضمن دارابودن کمال علمی، چنان‌که بسیاری از استادان برجسته فلسفه، فقه و اخلاق از شاگردان ایشان بودند، به دیگر صفات شایسته اخلاقی متصف بود و در مبارزه با مستکبران و حمایت از [[مستضعفان|محرومان]]، شجاعت و شهامت داشت؛<ref>رحمانی، ۲۸۷؛ رحمانی، حریم امام، ۳ ـ ۴.</ref> چنان‌که هیچ تعلقی به دنیا نداشت و دیگران را به وابسته‌نبودن به دنیا سفارش می‌کرد.<ref>رحمانی، گنجینه دل، ۲۸۸ ـ ۲۸۹.</ref>

رحمانی بر این باور است که امام‌خمینی با اعتقاد به اسلام ناب، در همه مراحل نهضت در اجرای درست آن کوشید و سخنان ایشان درباره اسلام، قلب‌ها را متوجه خود می‌کرد.<ref>رحمانی، حریم امام، ۴.</ref> به باور وی نهضت امام‌خمینی، که جز در صدر اسلام در هیچ‌یک از مقاطع تاریخی سابقه نداشته‌است، برای حکومت‌کردن یا هر منفعت شخصی و گروهی نبود؛ قیام ایشان برای دفاع از کیان مکتب اسلام بود که با چهره غیرواقعی به مردم معرفی شده بود یا در خطر نابودی به دست ابرقدرت‌ها بود و ایشان جز برای [[انقلاب اسلامی ایران|انقلاب]]، [[اسلام|دین اسلام]] و [[حکومت اسلامی|نظام اسلامی]] حاضر نبود به کسی امتیاز بدهد.<ref>رحمانی، حریم امام، ۳ ـ ۴.</ref> امام‌خمینی در عین استقلال فکر، به رأی خود بسنده نمی‌کرد و از نظر مشورتیِ افراد و شخصیت‌های مختلف در قشرهای گوناگون که اغلب از جوانان بودند، بهره می‌گرفت.<ref>رحمانی، تاریخ ایرانی.</ref> به نظر وی، امام‌خمینی با استنباط حکم مصالح عمومی، گشایش بزرگی در حل بسیاری از مسائل فقهی و سیاسی کشور به وجود آورد و از این نگاه پویا، به اسلام ناب محمدی تعبیر کرد و مردم را از پایه‌های اصلی آن شمرد.<ref>رحمانی، جماران.</ref>

[[امام‌خمینی]] نیز رحمانی را از مبارزان باسابقه و از دوستان خود شمرده‌است.<ref>۲۱/۳۴۴.</ref> ایشان از رحمانی در مسئولیت [[بسیج مستضعفین]] خواست بسیج را معبد خود بداند و به قصد عبادت، کار کند تا از خطرها و آفات مصون بماند؛ زیرا تمام فعالیت‌های او در بسیج عبادت است.<ref>رحمانی، تاریخ ایرانی.</ref> عملکرد رحمانی در بسیج به‌ویژه اعزام صدهزارنفری به جبهه، موجب رضایت امام‌خمینی شد. ایشان با مشاهده صف طولانی کسانی که به [[جنگ عراق علیه ایران|جبهه‌های جنگ تحمیلی عراق علیه ایران]] اعزام می‌شدند، آن را مشت محکم بر دهان [[استکبار]] خواند و رحمانی را مایه عزت [[انقلاب اسلامی ایران|انقلاب]] و کشور دانست؛ همچنین تأکید کرد هر شب در [[نماز شب]] برای او دعا می‌کند.<ref>رحمانی، رسالت.</ref>

==پانویس==

==منابع==

==پیوند به بیرون==

پروین‌سادات قوامی، [https://books.khomeini.ir/books/10005/575/ محمدعلی رحمانی]، دانشنامه امام‌خمینی، ج۵، ص۵۷۵–۵۷۹.