حاشیه بر رساله توضیح‌المسائل

حاشیه بر رساله توضیح‌المسائل

اطلاعات کتاب
عنوان	حاشیه بر رساله توضيح المسائل
نام‌های دیگر	حاشیه بر رساله توضيح المسائل بروجردی
نویسنده	امام‌خمینی
موضوع	رساله عملیه
تعداد جلد	1 جلد
تعداد صفحات	۱۳۸
اطلاعات نشر
ناشر	چاپخانه علمیه
محل نشر	قم - ایران
تاریخ نشر	شعبان ۱۳۸۱ق/ دی ۱۳۴۰ش و سال ۱۳۹۲

حاشیه بر رساله توضیح المسائل، فتاوای امام‌خمینی در حاشیه توضیح المسائل سیدحسین بروجردی، فارسی.

توضیح‌المسائل، عنوان رساله عملیه مراجع تقلید است که مطابق فتاوای آنها نوشته شده‌است.

از آنجایی‌که توضیح‌المسائل کتابی فتوایی بوده که عموم مقلّدان به آن مراجعه می‌کردند، امام‌خمینی فتاوای خاص خود را که نزدیک به هزار مورد است در حاشیه رساله توضیح المسائل بروجردی نوشته است.

این کتاب، نخست در سال ۱۳۴۰ در آغاز مرجعیت امام‌خمینی در قم به دست چاپخانه علمیه، به صورت جدولی منتشر شد. تصریح امام‌خمینی به نگارش این حواشی به دست خود، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی را بر آن داشت که توضیح‌المسائل را به همراه این حواشی با عنوان جلد ۳۰ در «موسوعة الامام‌الخمینی» در سال ۱۳۹۲ منتشر سازد.

معرفی توضیح المسائل

توضیح‌المسائل، عنوان رساله عملیه مراجع تقلید است که مطابق فتاوای آنها نوشته شده است. این عنوان، نخست نام رساله عملیه دربردارنده فتاوای سیدحسین بروجردی بوده است و مراجع تقلید پس از ایشان، معمولاً با گنجاندن فتاوای خود در آن، انجام اصلاحات و ویرایش آن به نام خود، منتشر می‌کنند. (ببینید: رساله توضیح المسائل).

علت نگارش

امام‌خمینی کتاب‌های پرشماری در موضوع فقه فتوایی نوشته که یکی از آنها حاشیه بر این توضیح المسائل است. ایشان پیش از آن، تعلیقه بر وسیلة النجاة و العروة الوثقی را نوشته بود و از آنجایی‌که توضیح المسائل کتابی فتوایی بوده که عموم مقلّدان به آن مراجعه می‌کردند، فتاوای خاص خود را در حاشیه رساله توضیح المسائل بروجردی نوشته است. این حواشی از حاشیه بر احکام تقلید آغاز شده، ابواب مختلف توضیح المسائل را دربر می‌گیرد و شمار آنها نزدیک به هزار مورد است.

انتشار

این کتاب، نخست در شعبان ۱۳۸۱ق/ دی ۱۳۴۰ش در آغاز مرجعیت امام‌خمینی در قم به دست چاپخانه علمیه، به صورت جدولی در ۱۳۸ صفحه منتشر شد. حواشی بر احکام تقلید، طهارت، نماز و روزه تا صفحه نود کتاب را دربر می‌گیرد و حاشیه بر بقیّه ابواب تا صفحهٔ ۱۳۸. حواشی امام‌خمینی به همراه حواشی سیدمحسن حکیم، سیداحمد خوانساری، سیدابوالقاسم خویی، سیدکاظم شریعتمداری، سیدمحمدرضا گلپایگانی و سیدمحمدهادی میلانی، به صورت پاورقی توضیح المسائل بروجردی به دست سازمان انتشارات جاویدان و مؤسسه انتشارات فراهانی، در چاپخانه علمیه قم با مجوز شماره ۶۷۵ منتشر شده است. با توجه به سختگیری‌های رژیم پهلوی، حواشی مربوط به امام‌خمینی بدون ذکر نام، تنها با علامت اختصاری «خ» یا با دو کمانه خالی () از بقیه متمایز شده است. تصریح امام‌خمینی به نگارش این حواشی به دست خود، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی را بر آن داشته است که توضیح المسائل را به همراه این حواشی با عنوان جلد ۳۰ از مجموعه آثار قلمی ایشان، در موسوعة الامام‌الخمینی در سال ۱۳۹۲ منتشر سازد.

پیوند به بیرون

• محمدکاظم تقوی، «حاشیه بر رساله توضیح‌المسائل»، دانشنامه امام‌خمینی، ج۴، ص۲۵۳.